Hugo de Sancto Caro

Capitulum 2

Numérotation du verset So. 2,1 

Convenite
congregamini gens non amabilis
Numérotation du verset So. 2,2 

priusquam pariat iussio et visio1 quasi pulverem transeuntem diem, antequam veniat super vos ira furoris Domini2.
1 et visio] om. Weber |
2 Domini] + Antequam veniat super vos dies furoris Domini Weber |
Numérotation du verset So. 2,3 

Querite Dominum omnes mansueti terre qui iudicium3 estis operati.
3 iudicium] + eius Weber
Querite iustum querite mansuetum si quo modo abscondamini in die furoris Domini.
Numérotation du verset So. 2,4 

Quia Gaza destructa erit et Ascalon in desertum Azotum in meridie eicient
et Accaron4 eradicabitur.
4 Accaron Rusch Weber
Numérotation du verset So. 2,5 

Ve qu habitatis funiculum maris,
gens perditorum.
Verbum Domini super vos
Chanaan
terra Philistinorum
et disperdam te ita ut non sit inhabitator.
Numérotation du verset So. 2,6 

Et erit funiculus maris
requies pastorum et caule pecorum.
Numérotation du verset So. 2,7 

Et erit funiculus eius qui remanserit
de domo Iuda.
Ibi pascentur
in domibus Ascalonis
ad vesperam requiescent
quia visitabit eos
Dominus Deus eorum et avertet captivitatem eorum.
Numérotation du verset So. 2,8 

Audivi opprobrium Moab
et blasphemias filiorum Ammon
que exprobraverunt populo meo et magnificati sunt
super terminos eorum.
Numérotation du verset So. 2,9 

Propterea
vivo
ego,
dicit Dominus Deus5 exercituum Deus Israel, quia Moab ut Sodoma erit
5 Deus] om. Weber
et filii Ammon quasi Gomorrha siccitas spinarum et acervi salis
et desertum usque in eternum.
Reliquie populi mei diripient illos, residui gentis mee possidebunt eos.
Numérotation du verset So. 2,10 

Hoc enim eis veniet6 pro superbia sua quia blasphemaverunt et magnificati sunt super populum Domini exercituum.
6 enim eis veniet] eis eveniet Weber
Numérotation du verset So. 2,11 

Horribilis Dominus super eos et attenuabit omnes deos terre et adorabunt eum viri7 de loco suo omnes insule gentium.
7 viri] vir Weber
Numérotation du verset So. 2,12 

Sed et vos Ethiopes interfecti gladio meo eritis.
Numérotation du verset So. 2,13 

Et
extendet manum suam super aquilonem
et perdet Assur et ponet speciosam
in solitudinem et in invium et quasi desertum.
Numérotation du verset So. 2,14 

Et accubabunt in medio eius greges omnes bestie gentium
et onocrotalus
et hericius in liminibus eius morabuntur. Vox cantantis in fenestra,
corvus
in superliminari quoniam attenuabo robur eius
Numérotation du verset So. 2,15 

Hec est civitas gloriosa
habitans in confidentia que dicebat in corde suo. Ego sum et extra me non est alia amplius. Quomodo facta est in desertum cubile bestie ?
Omni qui transit per eam sibilabit et movebit manum suam.

Capitulum 2

Numérotation du verset So. 2,1 
marg.| Convenite] etc. Facta comminatione, monet ut convertantur, ne comminata suscipiant. Secundo, monet bonos, ut saltem ipsi perseverent in bono, ibi   [Querite Dominum] Tertio, ad elidendam eorum superbiam, quia irridebant Prophetas, vicinarum gentium que fortiores erant destructionem ostendit, ut visa pena earum, ipsi saltem ex hoc territi convertantur, ibi   [Quia Gaza] Dicit ergo.
marg.| {a} Convenite] id est simul ad Dominum omnes venite.
marg.| {b} Congregamini] in unitatem cultus, et caritatis.
marg.| {c} Gens non amabilis] Dei amore indigna. Septuaginta : Gens inerudita antequam sitis sicut flos pertransiens die.
marg.| {d} Priusquam iussio] id est preceptum Dei qui dixit, et facta sunt omnia. {e}   Pariat] in opus producat. {f}   Quasi pulverem] id est facillime sicut pulvis facile movetur.
marg.| {g} Transeuntem diem] id est diem in quo transibitis. Et hoc exponit per hoc quod sequitur. {h}   Antequam veniat] etc. Deinde bonos alloquitur, dicens : {i}   Querite Dominum] etc. saltem vos boni mansueti, qui vosmetipsos iudicatis. {k}   Si quo modo] etc. Hoc dicit, quia pauci aut nulli evaserunt, nisi Daniel, Ezechiel, et socii eorum, et quidam pauperes, quos reliquit Nabuzardam, Hierem. 39.c.
marg.| {l} Quia Gaza] quasi dicat, bene debetis timere, quia civitates finitime captivabuntur cum populis earum, scilicet Philistei, de quibus agit primo, secundo de filiis Ammon, et Moab, tertio de Ethiopibus, quarto de Assyriis. Dicit ergo secundum Septuaginta :   [Querite Dominum humiles terre] id est vos Iudei qui estis humiles et modici viribus, vel humiliati in peccatis, quia sublimes et potentes resistere non poterunt ipsi Nabuchodonosor. Quia Gaza civitas Philistinorum.
marg.| {m} Destructa erit] a Nabuchodonosor.
marg.| {n} Azotum in meridie] non furto, sed manifeste.
marg.| {o} Eiicient] id est in captivitatem trahent.
marg.| {p} Et Accaron eradicabitur] Alludit interpretationi nominis : Accaron enim eradicatio interpretatur. {q}   Ve qui habitatis] Nominatim comminata est quatuor urbibus Philistiim, hic toti provincie comminatur.   [Ve] erit vobis in adventu Chaldeorum. {r}   Funiculum maris] id est maritima. Mare enim quasi funiculus extendebatur per civitates eorum. {s}   Gens perditorum] id est perditioni proxima.
marg.| {t} Verbum Domini] id est comminatio Domini.
marg.| {u} Super vos Chanaan terra Philistinorum] Hieronymus Quod terra Philistinorum sit terra Chanaan, nulli dubium est. Terra enim Chanaan et Iudeam et Palestinam comprehendit. Unde supra 1.c. ponitur Chanaan pro Iudea. {x}   Et erit] venientibus Chaldeis. {y}   Funiculus maris] terra Philistiim.
marg.| {z} Requies pastorum, et caule pecorum] id est urbibus in solitudinem redactis, et cultoribus sublatis, terra gregibus relinquetur. {a}   Et erit] postea Iudeis de Babylone redeuntibus terra Philistiim. {b}   Funiculus] id est possessio funiculo {5. 208vb} distributa. {c}   Eius, qui remanserit] id est Iudei, de captivitate revertentis. Vel funiculus, id est terra Philistiim, erit eius qui, etc. Idem est sensus. {d}   Ibi] in Palestina.
marg.| {e} Pascentur] greges Iudeorum {f}   In domibus Ascalonis ad vesperam requiescent] id est post meridiem facient pastores requiescere greges ibi : Hoc impletum fuit maxime sub Simone. 1Mcc. 14.a.
Numérotation du verset So. 2,mystice 
marg.| Mystice. {a} Convenite] etc. Hieronymus Descripta malorum futurorum magnitudine, invitat peccatores ad penitentiam, dicens : O. gens inerudita, et Dei amore indigna, convenite per fidem, congregamini per caritatem, prius quam iussio Domini inducat super vos diem mortis, vel iudicii, in qua omnis gloria vestra transibit a vobis, et vos ipsi transibitis sicut pulvis turbine raptus ex area. Vos autem iusti, et mansueti qui iam estis in caritate, querite Dominum, primo querite iustum, postea mansuetum. Querite iustum in presenti, ut mansuetum inveniatis in iudicio. Et abscondamini in abscondito faciei sue in die vindicte, quando omnes Philistei, id est qui modo Babylonis calice inebriantur, duplici ruina, corporis, et anime prosternentur. Gaza que fortitudo interpretatur, id est superbi omnes : Ascalon, ponderata, id est cupidi, et avari : Azotus ignis generationis, id est luxuriosi igne generandi ardentes. Denique et Accaron, sterilitas, id est omnes hypocrite gehenne ignibus tunc tradentur. Et sic veniet ve eternum super filios ire qui pacem pectoris nescientes, in fluctibus his maris magni, et spatiosi preeligunt habitare. Quia autem sequitur.
marg.| {t} Verbum Domini super vos] etc. in bono exponitur, quia modo et magis in fine mundi fiet verbum predicationis ad Philisteos, et Chananeos, id est peccatores diversos, et disperdentur in bono, ita ut non sit iam eorum habitator diabolus, sed pastores sancti, et pecora Christi, id est humiles erunt in eis. Et tunc ad vesperam mundi, qui residui fuerint in predicatoribus, et Christum confitentibus post persecutionem Antichristi, requiescent super illos a quibus prius manabat cruor interfectorum. Ascalon enim ignis homicida interpretatur.
marg.| {g} Audivi] etc. Hic agit contra Ammon, et Moab, de quo Is. 15. et Ier. 48. Isti iuncti sunt Chaldeis ad destruendos Iudeos, et oppresserunt immisericorditer, et Deum Iudeorum blasphemaverunt arroganter ; ideo comminatur eis dicens in persona Domini ; Audivi opprobrium Moab, quo exprobraverunt filiis Israel cum captivarentur, addentes afflictionem afflictis.
marg.| {5. 209ra} Δ {a} Et blasphemias filiorum Ammon] etc. dicentium. Ecce quam potens Deus vester.
marg.| {b} Et magnificati sunt super terminos eorum] quia occupabant terram Iudeorum cum captivarentur.
marg.| {c} Quia Moab ut Sodoma erit, et filii Ammon quasi Gomorrha] id est regnum Moab, et Ammon ita destruetur, quod in perpetuum non consurget. Semper enim postquam vastati sunt a Nabuchodonosor, servierunt, aut Chaldeis, aut Grecis, aut Egyptiis, aut Romanis. Et hoc est quod sequitur.
marg.| {d} Siccitas spinarum] id est quasi spine sicce comburentur eorum urbes.
marg.| {e} Et acervi salis] Ubi sal spargitur, terra omnino inutilis redditur.
marg.| Unde Iud. 9.f. capta Sichen, sparsit in ea sal Abimelech.
marg.| {f} Et desertum usque in eternum] Verbum Hebreum commune est ad seculum, vel ad eternum, alias nullo modo videtur verum ad litteram quod dicitur.
marg.| {g} Reliquie populi mei diripient eos] etc. reversi de captivitate.
marg.| {h} Horribilis Dominus super eos] id est horribilem sumet vindictam.
marg.| {i} Et attenuabit omnes Deos terre] id est annihilabit confidentiam quam habebant in idolis. {k}   Et adorabunt eum] pressi malis.
marg.| {l} Viri de loco suo, omnes insule gentium] Moabite, et alie gentes cognoscentes virtutem eius, 2Mcc. 3.a. Reges terre templum summo honore dignum ducebant. Probat tamen hic Hieronymus quod Iudei nec ad tempus sui Messie, nec ad reversionem de Babylone possunt referre, que hic dicuntur, et que sequuntur.
marg.| {m} Sed, et vos Ethiopes] etc. Hic comminatur Ethiopibus. Et referunt Iudei, et quod dicitur de Moab, et quod sequitur de Ninive ad tempus sui Messie, sicut faciunt ubicumque littera necessario mysterium exprimit.
marg.| {n} Et extendet manum suam] Hec contra Niniven, et Assyrios, de quo satis habitum est in Nahum.
marg.| {o} Super Aquilonem] id est patrem aquilonarem.
marg.| {p} Et perdet Assur] Assyrios.
marg.| {q} Et ponent speciosam in solitudinem] Septuaginta, Niniven.
marg.| {r} Et accubabunt in medio eius greges, omnes bestie gentium] In loco ubi prius sita erat Ninive.
marg.| {s} Et Onocrotalus] Hieronymus Onocrotalorum duo sunt genera. Unum aquatile, aliud solitudinis. Dicitur autem avis que cum foramen facit in arbore, non potest claudi, ita quod non aperiatur, Septuaginta habent, cameleontes. Et est cameleon, ut dicit Isidor. animal varium cuius corpusculum ad colores quos vidit, facillima conversione variatur.
marg.| {t} Et ericus] animal spinosum.
marg.| {u} Vox cantantis in fenestra] audiri poterit ibi, non quidem homo, sed corvus in superliminari. Hec omnia indicant solitudinem, et vastitatem, quia omnes bestie, et volucres libere poterunt ibi esse.
marg.| {y} Hec est civitas gloriosa habitans in confidentia] Ninive scilicet. Et hic est insultatio Prophete contra eam, sicut supra Nahum 2.b. Ubi est habitaculum leonum.
marg.| {z} Ego sum, et extra me non est alia amplius] quasi omnes alie nihil sunt respectu mei.
marg.| {a} Quomodo facta est in desertum cubile bestie] id est illa que fuit cubile bestie Regis Assyriorum, facta est desertum. Vel ipsa facta est desertum, ita ut bestie ad litteram ibi accubent. Vel bestie, id est alie nationes ibi accubabunt.
marg.| {5. 209rb} {b} Omnis qui transit per eam sibilabit] deridendo.
marg.| {c} Et movebit manum suam] applaudendo, Nahum 3.b. Quis commovebit super te caput.
Numérotation du verset So. 2,mystice 
marg.| Mystice. {g} Audivi opprobrium Moab] etc. Hieronymus Per Moab, et Ammon Iudeos, et Hereticos intelligit, qui blasphemantes Deum, terminos sacre Scripture quos posuerunt Patres sancti transferre satagunt ad suos errores : Ideo iurat Dominus per semetipsum, quia erunt sicut Sodoma, et Gomorrha, et ita delebuntur a Domino, ut nullum in eis remaneat vestigium viroris ac vite, sed erunt ut acervus salis infatuati, et ut spine aride eterni ignis incendio preparate. Non tamen omnes, quia mittet Dominus electos suos qui convertant, et possideant plurimos ex eis. Et horribilis, vel secundum Septuaginta, manifestus erit super eos, et disperdet omnes deos, id est dogmata eorum, et idola gentium, et adorabunt eum gentes, et insule gentium servient ei. Sed et Ethiopes, id est peccatores in ima vitiorum demersi verbi Dei gladio conterentur in bonum. Ad Aquilonem autem, id est obstinatos in sceleribus, et ad caput eorum Assur, id est diabolum, iram suam vel manum potentie sue extendet. Et ponet Niniven, id est mundum in solitudinem desertum a Deo, ita ut bestiis variis, id est vitiis, et demonibus relinquatur. Sed attenuabitur in iudicio robur eius, et tunc omnes electi sibilabunt, et movebunt manus ad ruinam illius. Item per Niniven intelligitur Ecclesia, que tempore Antichristi redigetur quasi in solitudinem, et bestiis variis, scilicet Antichristo, et membris illius possidenda tradetur.
marg.| Θ Hoc etiam exponit Hieronymus de Ecclesia moderna, in qua heu multi sunt greges ventri servientes, multe bestie crudelitate sevientes, multi cameleontes vitiorum varietati inherentes, multi ericii spinis detractionum alios lacerantes, multi corvi vana loquentes, et tamen inter hec omnia habitant in confidentia, vel secundum Septuaginta, in spe de salute consequenda, et superbe de misericordia presumentes. Propter quod merito relinquuntur demonibus, et fiunt cubile demonum, qui prius erant habitatio Angelorum, qui non iam manentes in illis, sed transeuntes ab ipsis, stupent, sibilant, et a protectione eorum manus amovent, et non solum ipsi, sed, et demones ipsi ipsos derident.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (So. Capitulum 2), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 23/11/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=48&chapitre=48_2)
Signaler un complément d'information

Notes :