Capitulum 12
Numérotation du verset
Za. 12,1
Onus verbi Domini super Israel.
Et1 dixit Dominus extendens celum
1 Et]
om. Weber
et fundans terram
et fingens spiritum
hominis in eo.
Numérotation du verset
Za. 12,2
Ecce ego ponam Hierusalem superliminare crapule in2 omnibus populis in circuitu sed et Iuda erit in obsidione contra Hierusalem.
2 in]
om. Weber
Numérotation du verset
Za. 12,3
Et erit
in die illa ponam
Hierusalem lapidem oneris cunctis populis. Omnes qui levabunt eum3
3 eum] eam
Weber
concisione lacerabuntur
et colligentur adversus4 eam omnia regna terre.
4 adversus] adversum
Weber
Numérotation du verset
Za. 12,4
In die illa dicit Dominus percutiam omnem equum in stupore5 et ascensorem eius in amentia6 et super domum Iudam7 aperiam oculos meos et omnem equum populorum percutiam8 cecitate.
5 stupore] stuporem
Weber
|
6 amentia] amentiam
Weber
|
7 Iudam] Iuda
Weber
|
8 percutiam] + in
Weber
|
Numérotation du verset
Za. 12,5
Et dicent duces Iuda in corde suo :
Confortentur
mihi
habitatores Hierusalem in Domino exercituum Deo eorum.
Numérotation du verset
Za. 12,6
In die illa9 ponam duces Iuda
9 illa] illo
Weber
sicut caminum ignis in lignis
et sicut facem ignis in feno
et devorabunt
ad dexteram
et ad sinistram omnes populos in circuitu et habitabitur
Hierusalem rursum in loco suo10 Hierusalem.
10 suo] + in
Weber
Numérotation du verset
Za. 12,7
Et salvabit Dominus tabernacula Iuda sicut in principio
ut non magnifice glorietur domus David et gloria habitantium Hierusalem contra Iudam.
Numérotation du verset
Za. 12,8
In die illa11 proteget Dominus habitatores Hierusalem et erit qui offenderit ex eis in die illa quasi David et domus David quasi Dei sicut angelus Domini in conspectu eorum12.
11 illa] illo
Weber
|
12 eorum] eius
Weber
|
Numérotation du verset
Za. 12,9
Et erit in die illa queram conterere omnes gentes que venient13 contra Hierusalem.
13 venient] veniunt
Weber
Numérotation du verset
Za. 12,10
Et effundam super domum David et super habitatores Hierusalem spiritum gratie et precum et aspicient ad me quem confixerunt et plangent eum planctu quasi super unigenitum et dolebunt super eum ut doleri solet in morte primogeniti.
Numérotation du verset
Za. 12,11
In die illa magnus erit planctus in Hierusalem sicut planctus Adremmon14 in campo Mageddo15.
14 Adremmon] Ad edremmon , Adadremmon
Weber cum hebr.
|
15 Mageddo]
scrips.
, Magedon
Rusch
, Mageddon
Weber
|
Numérotation du verset
Za. 12,12
Et planget terre16
16 planget
Rusch Clementina Weber
] plangent X ΔL ΠL ΦERGP
Ω
M
| terre X ΣT² ΦEG
Ω
M
Rusch
] terram E* , terra ΩS ΩJ
Clementina Weber
familie
et familie
seorsum17,
17 familie
Rusch Clementina Weber
] familia
Amiatinus
* ,
Cor2=Cor3
(antiq. :
ET PLANGENT EUM TERRE FAMILIE SEORSUM; TERRE
: genitivus singularis; novi perficiunt de hebr. sit :
ET PLANGENT EUM TERRA FAMILIE ET FAMILIE SEROSUM
)
familie domus David seorsum
et mulieres eorum seorsum,
Numérotation du verset
Za. 12,13
familie domus Nathan seorsum
et mulieres eorum seorsum, familie domus Levi seorsum
et mulieres eorum seorsum, familie Semei seorsum
et18 mulieres eorum seorsum.
18 et ] iter.
Rusch
Numérotation du verset
Za. 12,14
Omnes familie19 relique,
19 familie
Cor3
(Ieron. hebr. antiq. non habent
ET
) ΩJ²
Rusch Weber
etc.] + et ΩS ΩJ*
familie et familie seorsum
et mulieres eorum seorsum.
Capitulum 12
Numérotation du verset
Za. 12,1
marg.|
{5.
222va}
Onus verbi Domini]
etc. Superius predixit vastationem templi, et ostendit quod iuste et propter peccata sua erant captivandi Iudei. Hic tertio subdit de vastatione civitatis et populi, in prima scilicet parte huius cap. In secunda vero parte agit de profectu Ecclesie ad confusionem ipsorum, ibi
[In die illa]
In tertia vero parte subdit causam utriusque istorum, scilicet Passionem Christi, ibi
[Framea suscitare]
etc. Dicit ergo describens destructionem Hierusalem, et populi eius.
marg.|
{a}
Onus verbi Domini]
id est onus quod predicitur per verbum Domini.
marg.|
{b}
Super Israel]
id est super populum Iudeorum, supple hoc est quod sequitur.
marg.|
{c}
Dixit Dominus]
etc. sicut pellem, quasi ad cooperiendum omnes alias creaturas. {d}
Et fundans terram]
que pondere suo stat, et fundatur in medio.
marg.|
{e}
Et fingens]
id est de nihilo creans, non de materia preiacente. {f}
Spiritum hominis]
id est animam.
marg.|
{g}
In eo]
non extra eum, quia infundendo creatur et creando infunditur.
Numérotation du verset
Za. 12,2
marg.|
{h}
Ecce ego]
etc. Ecce predictio oneris.
marg.|
{i}
Superliminare crapule]
ut quicumque limen eius inhabitando attigerit inebrietur, et crapula pressus corruat, vel ipsum superliminare corruet, sicut cadit homo frequenter cum inebriatur, et opprimet cum a quo contingetur.
marg.|
{k}
In omnibus]
etc. quasi hec facient omnes nationes vicine tempore Romanorum que venient ad destruendam Hierusalem. {l}
Sed et Iuda]
id est populus aliarum civitatum captus a Romanis. {m}
Erit in obsidionem contra Hierusalem]
id est cogetur obsidere Hierusalem metropolim suam cum populo Romanorum.
Numérotation du verset
Za. 12,2
mystice
mystice
marg.|
Mystice. {l}
Sed et Iuda]
etc. quia ut dicit Glossa tempore persecutionis multi Christiani pugnare contra Ecclesiam sunt compulsi, et levant quidem lapidem et in manibus suis sustentant pro ira Dei, quia corripit peccatores, sed ipse qui elevat non erit impunitus Dei gladio contra se dimicante.
Numérotation du verset
Za. 12,3
marg.|
{n}
Et erit]
etc. Sicut dicit Glossa mos erat in Iudea, in aliquo celebri loco poni lapides rotundos gravissimi ponderis, quos invenies pro varietate virium probandarum, alii usque ad genua, alii usque ad umbilicum, vel etiam super verticem extollebant, nec prius ad agonem descendebant quam ex elevatione ponderis sciretur quis cui comparari deberet. Est ergo sensus
[Ponam Hierusalem]
gentibus, quasi gravem lapidem sublevandum, et levabunt eam et pro virium varietate vastabunt, sed tamen non impune :
marg.|
Unde sequitur {o}
Omnes qui levabunt eum]
id est predictum lapidem, id est qui Hierusalem vastaverunt.
marg.|
{p}
Concisione lacerabuntur]
id est postmodum punientur. Et loquitur ad similitudinem lapidis sublevati, in quo homo frequenter levando concidit se et ledit.
marg.|
{q}
Colligentur]
etc. id est adversus Hierusalem tempore Romanorum.
marg.|
{r}
Omnia regna terre]
id est multa regna, quia Romani tunc tenebant monarchiam totius orbis.
Numérotation du verset
Za. 12,3
mystice
mystice
marg.|
{s}
In die illa dicit Dominus]
Hec est secunda pars in qua agitur de profectu Ecclesie. Et tangitur hic primo destructio adversarie potestatis. Secundo, agitur de zelo predicationis Apostolorum, ibi
[Et dicent duces Iuda]
Tertio, ponitur effectus predicationis eorum qui est vocatio gentium, ibi
[Et effundam super domum David]
Quarto, agitur de effectu predicationis eorum qui est susceptio Baptismi, ibi
[In die illa erit fons patens]
Inf. 13.a. Dicit ergo.
Numérotation du verset
Za. 12,4
marg.|
Potest tamen hoc totum satis exponi ad litteram ab illo loco.
marg.|
{s}
In die illa]
etc. secundum quod tangit Glossa illa : Quando obsessa erit Hierusalem. Unde sic potest exponi de tempore Romanorum.
marg.|
{t}
In die illa]
id est quando obsessa erit Hierusalem a Romanis {u}
Percutiam omnem equum in stupore]
id est equos hostium ita, ut mirentur, qui sedent in eis, et in amentiam, magnitudine periculi vertatur : Et hoc est quod sequitur.
marg.|
{y}
Et ascensorem eius in amentia]
Hoc potuit ad litteram contingere. Licet enim destructa fuerit Hierusalem per Romanos, tamen durante obsidione, aliquando potuit esse quod Iudei vicerunt eos. Et hoc forte permisit Dominus propter aliquos bonos qui erant inter eos. Et hoc, est quod subditur.
marg.|
{a}
Et super domum Iuda]
{b}
aperiam oculos meos]
id est oculos misericordie, et pietatis aperiam super illos electos, qui erant inter Iudeos. {c}
Et omnem equum populorum]
pugnantium contra Hierusalem
[percutiam cecitate]
Hoc videtur contigisse ad litteram secundum Glossam predictam.
Numérotation du verset
Za. 12,4
mystice
mystice
marg.|
{s}
In die illa]
post destructionem Hierusalem a Romanis, vel post persecutionem Antichristi pace reddita Ecclesiis.
marg.|
{t}
Dicit Dominus]
qui mentiri non potest.
marg.|
{u}
Percutiam omnem equum]
superbos principes, et arrogantes humiliabo.
marg.|
{x}
In stupore]
id est in admiratione et confusione peccatorum pretentorum.
marg.|
{5.222vb}
{y}
Et ascensorem eius]
id est demones, qui sedent super dorsum peccatorum. {z}
In amentia]
Insanit enim diabolus quando cogitur descendere de equis suis, id est peccatoribus.
marg.|
{a}
Et super]
etc. id est super Apostolos conversos de Iuda, et super alios confitentes nomen Christi.
marg.|
{b}
Aperiam oculos meos]
oculos misericordie.
marg.|
{c}
Et omnem equum populorum]
id est superbiam et arrogantiam terrenorum.
marg.|
{d}
Percutiam cecitate]
Alios bona cecitate ad penitentiam, ut Paulum, Act. 9.b. Alios mala ad damnationem, ut Herodem. Act. 12.d. Sequitur de zelo predicationis Apostolorum.
Numérotation du verset
Za. 12,5
marg.|
{e}
Et dicent Duces Iuda]
illi de civitatibus propinquis Hierusalem, qui cum Romanis cogebantur obsidere Hierusalem, licet inviti. {f}
In corde suo]
non audentes mutire propter Romanos.
marg.|
{g}
Confortentur mihi]
id est pro libitu meo.
marg.|
{i}
Habitatores Hierusalem]
qui obsessi sunt a Romanis, ut possent resistere eis.
marg.|
{k}
In Domino exercituum Deo eorum]
qui specialiter zelat Hierusalem, et populum eius.
Numérotation du verset
Za. 12,5
mystice
mystice
marg.|
{e}
Et dicent Duces Iuda]
id est Apostoli Duces confitentium conversorum. {f}
In corde suo]
id est orabunt secundum documentum Christi. Mt. 6.a. Clauso ostio ora patrem tuum. {g}
Confortentur]
in fide, spe, et caritate. {h}
Mihi]
ad coronam meam.
marg.|
{i}
Habitatores Hierusalem]
id est conversi Ecclesie, non tamen in operibus sed.
marg.|
{k}
In Domino]
etc. cui est honos et gloria. Ps. 113. Non nobis Domine non nobis.
Numérotation du verset
Za. 12,6
marg.|
{l}
In die illa ponam Duces Iuda]
ad litteram, principes Iudeorum.
marg.|
{n}
Sicut caminum ignis in lignis]
Glossa ut devorent adversarios, quibus simulata amicitia iungebantur.
marg.|
{o}
Et sicut faciem eius in feno]
id est faciliter destruent eos, sicut ignis fenum.
marg.|
{p}
Et devorabunt ad dexteram]
etc. id est multos populos de exercitu Romanorum. Hoc potuit esse licet non legatur.
marg.|
Δ
{a}
Et habitabitur Hierusalem rursus in loco suo]
a populo terre. Vel potest dici quod tangit reedificationem post primam destructionem. Primo enim destruxit eam in parte inferiori Titus, et Vespasianus, sed reedificata fuit, et post destruxit eam funditus Elius Adrianus.
Numérotation du verset
Za. 12,6
mystice
mystice
marg.|
{l}
In die illa]
in prima Ecclesia, vel pace reddita Ecclesiis post persecutionem Antichristi. {m}
Ponam Duces Iuda]
id est Duces fidelium confitentium, Christum.
marg.|
{n}
Sicut caminum]
etc. ut devorent arbores infructuosas, sicut ignis ligna.
marg.|
{o}
Et sicut]
etc. supple ponam eos, ut devorent. Ut conversis fidelibus per predicationem et exemplum bone conversationis, lignum, fenum, stipulam, id est peccata venialia et minora.
marg.|
{p}
Et devorabunt]
id est masticabunt instruendo ad fidem, et informando bonis moribus, et in corpus Ecclesie traiiciendo.
marg.|
{q}
Ad dexteram]
constitutos in prosperitate.
marg.|
{r}
Et ad sinistram]
afflictos adversitate. {s}
Omnes populos in circuitu]
quia in omnem terram exivit sonus eorum.
marg.|
{b}
In loco suo Hierusalem]
id est in pace, quia in pace factus est locus eius.
Numérotation du verset
Za. 12,7
marg.|
{c}
Et salvabit Dominus]
ad tempus.
marg.|
{d}
Tabernacula Iuda]
id est villas, et oppida Iudee, vel eas restaurabit que iam erunt destructe.
marg.|
{e}
Sicut erat in principio]
ita firma faciet, sicut erant antequam destruerentur. Et hoc faciet potentia sua, et quasi miraculose.
marg.|
{f}
Ut non magnifice glorietur domus David]
id est principes Iudeorum qui erant de David.
marg.|
{g}
Et gloria habitantium Hierusalem]
id est ut non glorientur gloriosi, et magnates populi.
marg.|
{h}
Contra Iudam]
et reliquum populum minorem.
marg.|
Vel
[Contra Iudam]
id est contra populum aliarum civitatum Iudee, dicentes scilicet, quod sapientia eorum, et fortitudine fuerit populus liberatus.
Numérotation du verset
Za. 12,7
mystice
mystice
marg.|
{c}
Et salvabit Dominus]
marg.|
{d}
Tabernacula Iuda]
id est particulares Ecclesias.
marg.|
{e}
Sicut in principio]
ante persecutionem.
marg.|
{c}
Et salvabit]
ipse non alius, supple.
marg.|
{f}
Ut non magnifice glorietur]
etc. id est Doctores Ecclesie qui sunt de familia Christi, et gloria Ecclesie, unde Sir. 44.b. gloria celi species stellarum, id est decus, et gloria Ecclesie decor Doctorum. Non glorietur inquam.
marg.|
{h}
Contra Iudam]
id est subiectam plebem. Vel sic. Salvabo Ecclesiam ego ipse.
marg.|
{f}
Ut non magnifice glorietur]
etc. id est ut non superbiant gloriosi Iudei.
marg.|
{h}
Contra Iudam]
id est contra fideles conversos deridentes eos in adversitatibus suis.
Numérotation du verset
Za. 12,8
marg.|
{i}
In die illa proteget Dominus habitatores Hierusalem]
ad tempus propter electos qui erant in eis.
marg.|
{k}
Et erit qui offenderit ex eis in die illa quasi David]
id est cito misericordiam consequetur.
marg.|
{m}
Et domus David]
id est Principes de domo David.
marg.|
{n}
Quasi Dei]
id est devoti, et humiles, quia tempore afflictionis orabat Dominum pro sua afflictione. Et erit, supple.
marg.|
{o}
Sicut Angelus Domini]
id est simplex, et rectus.
marg.|
{p}
In conspectu eorum]
id est aliorum, ut unus provocet alium bono exemplo.
Numérotation du verset
Za. 12,8
mystice
mystice
marg.|
{i}
In die illa proteget Dominus habitatores Hierusalem]
id est Ecclesie.
marg.|
{k}
Et erit qui offenderit ex eis]
verbo vel facto
[in die illa]
marg.|
{l}
Quasi David]
id est cito misericordiam consequetur, sicut David 2Rg.12.d. Vel [
Quasi David]
quasi etiamsi offenderit prius per ignorantiam, et fragilitatem, consecuta venia in ordine magistrorum ponetur.
marg.|
{m}
Et domus David]
id est magistri qui servaverunt gradum suum.
marg.|
{o}
Sicut Angelus Domini]
equales Angelis Dei in celo, Mt. 22.c.
marg.|
Vel [
sicut Angelus Domini]
id est vere nuntius, et Angelus Domini in terra, officio non natura.
marg.|
{p}
In conspectu eorum]
id est in conspectu fidelium.
Numérotation du verset
Za. 12,9
marg.|
{q}
Et erit in die illa queram conterere]
ad tempus, ut dictum est per electos.
marg.|
Vel [
Queram conterere]
id est voluntatem habeo conterendi eos, si dimitterent peccata Iudeorum.
marg.|
{r}
Omnes gentes]
Romanos, et alios qui veniunt contra Hierusalem.
Numérotation du verset
Za. 12,9
mystice
mystice
marg.|
{q}
Et erit in die illa queram conterere omnes gentes]
quosdam contritione bona ad penitentiam, quosdam contritione mala ad damnationem
[que veniunt contra Hierusalem]
marg.|
{s}
Et effundam]
Hic agitur de fructu predicationis Apostolorum, scilicet gentium conversione.
marg.|
Unde dicit
[et effundam]
tempore primitive Ecclesie, vel post Antichristi persecutionem.
marg.|
{t}
Super domum David]
id est super fideles qui sunt de familia Christi.
marg.|
{u}
Et super habitatores Hierusalem]
id est Ecclesie.
Numérotation du verset
Za. 12,10
marg.|
{s}
Et effundam super domum David]
id est super Principes de domo David.
marg.|
{u}
Et super habitatores Hierusalem]
reliquum populum.
marg.|
{x}
Spiritum gratie]
ut per timorem hostium convertantur ad Dominum.
marg.|
{y}
Et precum]
ut me rogent humiliter.
marg.|
{z}
Et aspicient ad me]
etc. Alia non mutantur.
marg.|
{x}
Spiritum gratie]
ut repleantur abundanter gratia Dei.
marg.|
{y}
Et precum]
ut sciant quid, et qualiter debeant Deum orare.
marg.|
{z}
Et in die illa iudicii]
aspicient ad me Iudei.
marg.|
{a}
Quem confixerunt]
in Cruce.
marg.|
{b}
Et plangent eum]
id est me, mutatio est persone.
marg.|
{c}
Planctu]
magno, propter peccati immensitatem.
marg.|
{d}
Quasi super unigenitum]
Dei. Vel [
quasi super unigenitum]
id est valde.
marg.|
{e}
Et dolebunt super eum sicut doleri solet in morte primogeniti]
Idem est quod supra
Numérotation du verset
Za. 12,11
marg.|
{f}
In die illa magnus erit planctus in Hierusalem]
id est Iudeis de Hierusalem, vel damnatis qui de Hierusalem, id est de Ecclesia fuerunt, numero tamen non merito.
marg.|
{g}
Sicut planctus ad Remmon]
id est magnus, et inconsolabilis. Ad Remmon dico site.
marg.|
{h}
In campo Mageddon]
sicut dicit Glossa Ad Remmon est urbs iuxta Iezrael que Maximianopolis hodie vocatur in campo Mageddon, in qua Iosias rex iustus a Pharaone Nechao vulneratus est, 4Rg.23.f. unde maximus planctus ortus est habitantibus Hierusalem.
Numérotation du verset
Za. 12,12
marg.|
{i}
Et plangent terre]
id est terreni.
marg.|
{k}
Familie, et familie seorsum]
quia peccatores pro varietate peccatorum varie torquebantur, et iusti pro varietate meritorum varie remunerabuntur.
marg.|
{l}
Familie domus David]
unde erat tribus regia.
marg.|
{m}
Seorsum]
divisi ab aliis.
marg.|
{5.223rb}
{n}
Et mulieres eorum]
in hoc notatur quod mulieres in quantum peccaverunt ex infirmitate, minus graviter punientur. Item in hoc notatur quod tempore luctus debet homo abstinere ab amplexibus, ut dicitur Eccl. 3.a. Est tempus longe fieri ab amplexibus.
Numérotation du verset
Za. 12,13
marg.|
{o}
Familie domus Nathan]
per quod intelligitur ordo Prophetarum.
marg.|
{p}
Seorsum]
divisi ab aliis.
marg.|
{q}
Et mulieres eorum Prophetarum seorsum]
divise ab aliis.
marg.|
{r}
Familie domus Levi seorsum]
: Per domum Levi intelliguntur sacerdotes.
marg.|
{s}
Et mulieres eorum seorsum]
Expone sicut prius.
marg.|
{t}
Familie Semei]
id est viri de tribu Semei.
marg.|
{u}
Seorsum]
divisim.
marg.|
{x}
Et mulieres eorum seorsum]
ut prius. Per familiam Semei intelliguntur Doctores. Alias tribus tacet, que non habebant aliquod privilegium dignitatis.
Numérotation du verset
Za. 12,14
marg.|
{y}
Omnes familie reliquie]
plangent, supple.
marg.|
{z}
Familie et familie seorsum]
divisi invicem.
Numérotation du verset
Za. 12,14
prol.|
{a}
Et mulieres eorum seorsum]
divise a maritis et inter se.
Numérotation du verset
Za. 12,13-14
allegorice
allegorice
marg.|
Vel potest exponi de Passione Christi, quia Iudei videntes se peccasse in morte Christi, et destructionem Hierusalem ideo accidisse, planxerunt multum, aliqui ex eis seorsum homines, et seorsum mulieres more Romanorum, qui in exequiis mortuorum, lugent hoc modo divisi per familias viri et mulieres.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Za. Capitulum 12), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 16/07/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=50&chapitre=50_12)
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Za. Capitulum 12), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 16/07/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=50&chapitre=50_12)
Notes :