Capitulum 7
Numérotation du verset
Sap. 7,1
Sum1 quidem
1 Sum
Weber
] Cum err. rubr.
Rusch
(Erfurt, facsim.)
et ego mortalis homo similis hominibus2 et ex genere terre3
2 hominibus CorS3*
Rusch
] omnibus CorS3
Weber
|
3 terre] terreno
Weber
|
illius qui prior factus4 est
4 factus] finctus
Weber
et in ventre matris figuratus sum caro
Numérotation du verset
Sap. 7,2
decem mensium5 tempore coagulatus sum6 in sanguine
5 mensium] mensuum
Weber
|
6 sum]
om. Weber
|
ex semine hominis et delectamento somnii7
7 somnii] somni
Weber
convenientis8.
8 convenientis] conveniente
Weber
Numérotation du verset
Sap. 7,3
Et ego natus accepi communem
aerem et similiter decidi in factam terram et9 primam vocem similem omnibus emisi plorans.
9 similiter decidi in factam terram et] in similiter factam decidi terram
Weber
Numérotation du verset
Sap. 7,4
In involumentis nutritus sum et curis magnis.
Numérotation du verset
Sap. 7,5
Nemo enim ex regibus aliud habuit nativitatis initium.
Numérotation du verset
Sap. 7,6
Unus ergo introitus est omnibus ad vitam
et similis exitus.
Numérotation du verset
Sap. 7,7
Propter hoc optavi
et datus est mihi sensus et invocavi
et venit in me spiritus sapientie.
Numérotation du verset
Sap. 7,8
Et preposui illam regnis et sedibus et divitias nihil esse dixi10 in comparatione illius
10 dixi] duxi
Weber
Numérotation du verset
Sap. 7,9
nec comparavi illi pretiosum lapidem11
11 pretiosum lapidem]
inv. Weber
quoniam omne aurum in comparatione illius arena est exigua et tamquam lutum estimabitur
argentum in conspectu illius
Numérotation du verset
Sap. 7,10
super salutem
et speciem
dilexi eam12 et proposui
12 eam] illam
Weber
pro luce
habere illam
quoniam inextinguibile est lumen illius.
Numérotation du verset
Sap. 7,11
Venerunt13 mihi omnia bona pariter cum illa et innumerabilis honestas per manus illius
13 Venerunt] + autem
Weber
Numérotation du verset
Sap. 7,12
et letatus sum in omnibus
quoniam antecedebat me14 ista sapientia et ignorabam quoniam horum omnium15
14 me]
om. Weber
|
15 horum omnium
Cor3
(vel)
CorS3 Rusch Weber
] bonorum omnium Cor3
CorS3*
, + bonorum Ω
MJ*
|
mater est.
Numérotation du verset
Sap. 7,13
Quoniam16
16 Quoniam] Quam
Weber
sine fictione didici
et sine invidia
communico et honestatem illius non abscondo.
Numérotation du verset
Sap. 7,14
Infinitus enim thesaurus est hominibus
quo17 qui usi sunt participes facti sunt amicitie Dei propter discipline dona commendati.
17 quo] quod
Weber
Numérotation du verset
Sap. 7,15
Mihi autem dedit18 Deus dicere
18 dedit] det
Weber
ex sententia et presumere digna horum que mihi19 dantur quoniam ipse20 sapientie dux
19 mihi]
om. Weber
|
20 ipse] + et
Weber
|
est et sapientium emendator.
Numérotation du verset
Sap. 7,16
In manu
enim illius et nos et sermones nostri et omnis sapientia et operum scientie disciplina.
Numérotation du verset
Sap. 7,17
Ipse enim mihi dedit horum que sunt scientiam veram ut sciam dispositionem orbis terrarum et virtutes elementorum
Numérotation du verset
Sap. 7,18
initium et consummationem et medietatem temporum et vicissitudinum permutationes et consummationes temporum et morum mutationes21 divisiones temporum
21 vicissitudinum... divisiones temporum] meditationem omnium morum mutationes et
Weber
Numérotation du verset
Sap. 7,19
anni cursus et stellarum dispositiones
Numérotation du verset
Sap. 7,20
naturas animalium et iras bestiarum vim ventorum et cogitationes hominum differentiam virgultorum22 et virtutes radicum
22 differentiam virgultorum] differentias arborum
Weber
Numérotation du verset
Sap. 7,21
et quecumque sunt abscondita23 et improvisa didici. Omnium enim artifex docuit me sapientia.
23 abscondita] absconsa
Weber
Numérotation du verset
Sap. 7,22
Est enim in illa spiritus intelligentie24
24 intelligentie] intellectus
Weber
sanctus
multiplex
unicus25
25 multiplex unicus]
inv. Weber
subtilis
modestus26
26 modestus]
om. Weber
dissertus mobilis27
27 dissertus mobilis]
inv. Weber
incoinquinatus
certus
suavis
amans bonum actum28
28 actumCorS3*
Rusch Weber
] acutus CorS3
Weber
qui nihil vetat benefacere
Numérotation du verset
Sap. 7,23
humanus
benignus29
29 benignus]
om. Weber
stabilis30 securus
30 stabilis] + certus
Weber
omnem habens
virtutem
omnia prospiciens
et qui capiat omnes spiritus intelligibiles mundus subtilis31.
31 mundus subtilis] mundos subtiles
Weber
Numérotation du verset
Sap. 7,24
Omnibus enim mobilibus mobilior est sapientia.
Attingit autem ubique32
32 ubique] + et capit
Weber
propter munditiam suam33.
33 munditiam suam]
inv. Weber
Numérotation du verset
Sap. 7,25
Vapor est enim virtutis Dei
et emanatio quedam est claritatis
omnipotentis Dei sincera
et ideo nihil inquinatum in illam34 incurrit.
34 illam] illa
Weber
Numérotation du verset
Sap. 7,26
Candor est enim lucis eterne
et speculum sine macula Dei maiestatis
et imago bonitatis illius
Numérotation du verset
Sap. 7,27
et cum sit una
omnia potest
et in se permanens35
35 in se - permanens]
inv. Weber
omnia innovat
et per nationes
in animas sanctas se transfert amicos Dei et prophetas constituit.
Numérotation du verset
Sap. 7,28
Neminem enim diligit Deus
nisi eum qui cum sapientia inhabitat.
Numérotation du verset
Sap. 7,29
Est enim hec speciosior sole et super omnem dispositionem stellarum36 luci comparata prior37 invenitur38.
36 dispositionem stellarum]
inv. Weber
|
37 prior CorS3
Rusch Weber
] purior CorS3*
|
38 prior invenitur]
inv. Weber
|
Numérotation du verset
Sap. 7,30
Illi enim succedit nox
sapientiam autem non vincit malitia.
Capitulum 7
Numérotation du verset
Sap. 7,ad litteram
marg.|
{3.1911}
Sum quidem et ego mortalis homo.
Hic consequenter accedit ad tractatum. Et quoniam in sequentibus plura dicturus est de sapientia sua, ad removendum notam superbie, primo declarat humilitatem nativitatis sue. Secundo excellentiam et acquisitionem sapientie, sicut promiserat ca. precedenti. di. Quid est autem sapientia, etc. secunda ibi, Propter hoc optavi. Circa primum dicit.
marg.|
.1.
Sum quidem et ego mortalis homo.
Si enim Adam stetisset in originali iustitia, generasset filios similes s. sibi potentes, non mori, sed quia propter lapsum per peccatum fuit necesse mori, sic homines ab eo descendentes habent necessitatem moriendi.
marg.|
.2. Et in ventre matris figuratus sum caro. per virtutem formativam.
marg.|
.3.
Decem mensium tempore.
Aliqui enim pueri nascuntur in mense septimo, et aliqui in nono, et aliqui in decimo, et isti sunt magis vitales, de quibus fuit Salomon.
marg.|
.4.
Coagulatus sum in sanguine.
menstruo matris.
marg.|
.5.
Ex semine hominis.
In generatione enim masculus habet virtutem activam, et femina passivam, ut dicit Philosophus in libro de Generatione animalium. Et ideo in semine viri derivatur virtus activa et formativa fetus de materia a matre ministrata, que est sanguis menstruus.
marg.|
.6.
Et delectamento somnii conveniente.
Puer enim animatus adhuc in utero matris existens, est quasi dormiens.
marg.|
.7.
Et ego natus.
Tunc enim puer incipit vivere per propriam respirationem.
marg.|
.8.
Et similiter decidi.
puer enim nascens in terram caderet, nisi acciperetur ab obstetrice, vel ab alia persona vicem eius supplente.
marg.|
.9.
Et primam vocem similem.
Masculus enim nascens gemendo profert a, femina vero e, quasi conquerentes de primorum parentum transgressione, propter quam nascuntur filii et filie ire et miserie. Unde versus, Omnis masculus, a : nascens : e, femina profert. A, dat Adam genitor, e, dedit Eva prior.
marg.|
.10.
In involumentis.
quia pueri nati involvuntur pannis et pellibus et postea indumentis, quia non dat eis tegumentum sicut dat avibus plumas, et lanas ovibus, et ceteris providet de sufficienti tegumento.
marg.|
{3.1912}
marg.|
.11.
Et curis magnis.
Cetera vero animalia parvo tempore nutriuntur a parentibusnam de victu sibi providere possunt infra breve tempus, sic autem non est possibile in natura humana, que longo tractu temporis indiget nutritione parentum, antequam necessaria sibi possit acquirere, tum propter impotentiam corporis, tum propter ignorantiam mentis.
marg.|
.12.
Nemo enim ex regibus.
qui sunt excellentiores in populis.
marg.|
.13.
Aliud habuit nativitatis initium.
quia nascuntur impotentes corpore et ignorantes mente sicut et ceteri. Anima enim in sua creatione est sicut tabula rasa, in qua nihil est actu scriptum. 3. de Anima.
marg.|
.14.
Unus ergo introitus est.
quantum ad impotentiam et ignorantiam.
marg.|
.15.
Et similis exitus.
quantum ad angustiam, et omnium temporalium expoliationem.
marg.|
.16.
Propter hoc.
Ostenso quod Salomon habuit ex natura, hic consequenter ostendit quod habuit ex sapientia divinitus sibi data. Et dividitur in duas partes, nam primo ostendit quantum sibi valuit, secundo ponit orationem quam pro ipsa habenda ad Deum effudit, ca. seq. ibi, Puer eram. Prima in duas, quia primo ostendit qualiter sapientia eum direxit in vita contemplativa. secundo in vita activa, ca. se. Prima adhuc in duas, quia primo describit pretiositatem sapientie, secundo qualiter dirigatur in actibus vite contemplative, ibi. Ipse enim Circa primum dicit. Propter hoc. id est quia natus fuit totaliter ignorans ut dictum est.
marg.|
.17.
Optavi.
sapientie donum.
marg.|
.18.
Et datus est.
id est donum sapientie et intellectus, quod aliquando per sensum intelligitur, sicut communiter dicitur. Talis bene sentit de tali questione. id est bene capit et intelligit.
marg.|
.19.
Et invocavi.
per orationem devotam.
marg.|
.20.
Et venit in me spiritus sapientie.
id est spiritussanctus qui dat sapientiam.
marg.|
.21.
Et preposui illam regnis.
Nam excellentie temporales et divitie naturales et artificiales communes sunt bonis et malis, et frequentius conceduntur malis quam bonis, ut patet ad sensum, propter quod non sunt vera bona hominis, quia sic concederentur solis bonis, ut diffuse deducit Betius in libro de consolatione. Sapientia vero de qua fit hic sermo, solis bonis conceditur, perficit etiam hominem secundum excellentiorem sui partem, propter quod bona exteriora respectu ipsius nullius momenti sunt reputanda.
Numérotation du verset
Sap. 7,ad litteram
marg.|
{3.1913} .1.
Super salutem et speciem.
id est super sanitatem corporis et eius pulchritudinem.
marg.|
.2.
Dilexi eam.
quia sanitas et pulchritudo sunt perfectiones corporis, sapientia vero mentis, et ideo quanto anima est melior corpore, tanto sapientia est illis preferenda.
marg.|
.3.
Et proposui.
quia sicut lux corporalis dirigit in corporalibus sic sapientia in spiritualibus.
marg.|
.4.
Quoniam inextinguibile
etc. Si loquamur de sapientia increata, lumen eius est simpliciter, et per omnem modum incorruptibile, nam est quoddam necesse esse, cum sit idem quod ipse Deus. Si autem de sapientia creata, sic non est incorruptibilis per omnem modum. nam omnis creatura potest non esse per subtractionem conservationis ipsius Dei, Sic autem desinit esse ista sapientia per hoc quod habens eam demeretur divine conservationis subtractionem, tamen eius natura est incorruptibilis, quia forma corrumpitur dupliciter, uno modo per corruptionem subiecti, alio modo per suum contrarium, ut dicit Philosophus de morte et vita. Sapientia vero creata de qua loquimur, non est incorruptibilis per corruptionem subiecti, cum sit in anima intellectiva que est incorruptibilis, nec per suum contrarium, quia non habet, nam in hac sapientia non considerantur nisi tria, lumen naturale, intellectus, et lumen divinum super infusum, et species intelligibiles. Lumen vero naturale intellectus non habet contrarium, et multo minus divinum. Similiter nec species intelligibiles, quia species contrariorum in intellectu non sunt contrarie, et hoc modo lumen sapientie create potest dici inextinguibile, sicut et incorruptibile.
marg.|
.5.
Venerunt autem mihi.
Quod patet. 3Rg. 3.b. ubi dicitur, quod Salomon petendo sapientiam a domino, non solum illam obtinuit, {3.1914} sed etiam cum illa divitias, et honores super omnes reges.
marg.|
.6.
Et innumerabilis honestas per manus.
id est per opera ipsius, que per manus designantur, eo quod manus est organum organorum, 3. de Anima.
marg.|
.7.
Et letatus sum.
Iungatur sic littera. Quoniam ipsa sapientia antecedebat me in omnibus ostendendo qualiter agere deberem.
marg.|
.8.
Et ignorabam.
antequam ipsam haberem.
marg.|
.9.
Quoniam horum omnium.
Sed ipsa habita hoc cognovi, ideo premittitur, Venerunt autem mihi omnia bona. sicut filie cum matre.
marg.|
.10.
Quam sine fictione didici.
a Deo, a quo ipsam devote postulavi. 2Rg. 3. et a Nathan et propheta, cui fui traditus ad erudiendum. 2Rg. 12.
marg.|
.11.
Et sine invidia communico.
verbo et scripto. Nam omnes reges et sapientes desiderabant audire sapientiam Salomonis. Scripsit etiam multa ad nostram instructionem, unde et aliqui eius libri sunt in canone computati.
marg.|
.12.
Infinitus enim thesaurus est.
id est inappretiabilis, ut predictum est.
marg.|
.13.
Quo qui usi sunt.
opera sapientis exercendo.
marg.|
.14.
Participes facti sunt amicitie Dei.
tamquam conformes ei in operibus suis, que conformitas causa est dilectionis, Eccle. 14.c. Omne animal diligit simile sibi.
marg.|
.15.
Propter discipline dona,
scilicet Deo
,
cuius vere sunt discipuli.
marg.|
.16.
Mihi autem dedit Deus dicere ex sententia, et presume,
etc. id est loqui ad honorem Dei et edificationem proximi secundum gratiam a domino mihi datam.
marg.|
.17. Quoniam ipse sapientie dux est. id est auctor eius.
marg.|
.18.
Et sapientium emendator.
Dona sua in ipsis propter usum bonum augmentando.
marg.|
.19.
In manu enim illius.
Quia nullum bonum sine eo agere possumus, nec etiam loqui, nec cogitare.
marg.|
.20.
Ipse enim dedit.
Declarata pretiositate sapientie, hic consequenter{3.1915}Salomon ostendit qualiter eum direxit in actibus vite contemplative, et primo quantum ad contemplationem rerum naturalium, secundo supernaturalium, ibi. Est enim in illa. Circa primum dicit. Ipse enim dedit mihi horum que sunt. in natura.
Numérotation du verset
Sap. 7,ad litteram
marg.|
.1.
Scientiam.
sine admistione falsitatis, que a Deo non potest esse, scientia vero de talibus acquisita frequenter habet aliqua falsa admista, ut dictum est supra.
marg.|
.2.
Ut sciam.
quantum ad situm corporum celestium et elementarium.
marg.|
.3.
Et virtutes elementorum.
quantum ad ea que possunt fieri per virtutes eorum.
marg.|
.4.
Initium et consummationem et medietatem, temporum.
Dividitur enim annus in quatuor tempora, scilicet ver, estatem, autumnum, et hyemen. et quodlibet istorum habet certum principium, medium, et finem.
marg.|
.5.
Vicissitudinem permutationes,
scilicet de calore in frigus, et econverso, et de die in noctem, et huiusmodi.
marg.|
.6.
Et consummationes temporum.
quelibet enim res generabilis habet certam periodum temporis in qua augmentatur, decrescit, et tandem corrumpitur.
marg.|
.7.
Anni cursus.
per menses, hebdomadas, et dies.
marg.|
.8.
Et stellarum dispositiones.
quantum ad situm planetarum et eorum cursum, et similiter octave sphere, in qua sunt stelle fixe.
marg.|
.9.
Naturas animalium.
quorum species et mores sunt valde diversi.
marg.|
.10.
Et iras bestiarum.
nam alique sunt aliis ferociores.
marg.|
.11.
Vim ventorum.
nam aliqui sunt sereni, alii procellosi, et aliqui egrotativi, et aliqui sanativi.
marg.|
.12.
Cogitationes hominum.
que possunt cognosci dupliciter. Uno modo per certitudinem, et hoc modo cognosci non possunt nisi divina revelatione. propter quod hec cognitio non pertinet ad contemplationem, que est rerum naturalium. Alio modo possunt cognosci per coniecturam ex signis exterioribus et sic sapientes homines de cogitationibus aliorum frequenter coniecturant, et de tali cogitatione loquitur hic Salomon.
marg.|
.13.
Differentias virgultorum.
id est arborum, quarum sunt multe species et varie virtutes, et alique crescunt in regionibus calidis, alique in frigidis.
marg.|
.14.
Et virtutes radicum.
diversarum herbarum.
marg.|
.15.
Et quecumque sunt absconsa.
sicut virtus per quam magnes trahit ferrum est absconsa hominibus licet videant effectum. Notitia istorum et supradictorum saltem pro magna parte data fuit Salomoni per infusionem, ut dictum est supra ideo subdit.
marg.|
.16.
Omnium enim.
Ideo potuit docere Salomonem effectum suorum naturam.
marg.|
{3.1916}
marg.|
.17.
Est enim in illa.
Hic consequenter ostendit Salomon qualiter sapientia direxit eum in supernaturali contemplatione. Et dividitur in duas partes, nam primo declarat virtutem increate sapientie : secundo, qualiter dirigit in supernaturali contemplatione, ibi, Et per nationes. Circa primum dicitur. Est enim in illa, scilicet sapientia increata de qua immediate ante dixit. Omnium enim artifex, etc.
marg.|
.18.
Spiritus intelligentie sanctus,
scilicet formaliter in se et effective alia sanctificans.
marg.|
.19.
Multiplex.
in donis.
marg.|
.20.
Unicus.
in se, propter quod Apostolus. 1. Cor. 12.b. enumeratis variis spiritussancti donis, subdit, Hec autem omnia operatur unus atque idem spiritus, dividens singulis prout vult.
marg.|
.21.
Subtilis.
id est penetrans omnia sua virtute. unde. 1. Cor. 2.c. dicitur, Spiritus omnia scrutatur, etiam profunda Dei.
marg.|
.22.
Disertus.
effective, nam facit diserte loqui etiam in omni idiomate, ut patet Act. 2. de apostolis.
marg.|
.23.
Mobilis.
similiter effective, nam homines facit mobiles et agibiles ad sequendum instinctum suum. Ro. 8.c. Qui spiritu Dei aguntur hi filii Dei sunt.
marg.|
.24.
Incoinquinatus.
formaliter et effective, quia nulla coinquinatio possibilis est in eo, nec ab eo causari.
marg.|
.25.
Certus.
similiter formaliter et effective, quia de nullo potest dubitare, et quod revelat, insinuat absque ambiguitate, propter quod prophete sancti veritatem sibi revelatam denuntiabant sine hesitatione. Ier. 26.e. In veritate misit ad vos dominus.
marg.|
.26.
Suavis.
in se, quia est summum bonum, et in aliis, nam omnia gravia facit suavia.
marg.|
.27.
Amans bonum.
nam est ipsa bonitas per essentiam.
marg.|
.28.
Qui nihil.
minus dicendo plus significat, scilicet quod ad omne bonum agendum invitat.
marg.|
.29.
Humanus.
nostris defectibus compatiendo.
marg.|
.30.
Benignus.
id est bene igniens, ad amorem Dei nos inflammando.
marg.|
.31.
Stabilis.
contra mala presentia nos firmando.
marg.|
.32.
Securus.
de futuris malis imminentibus timorem auferendo.
marg.|
.33.
Omnem habens virtutem.
in operando.
marg.|
.34.
Omnia prospiciens.
in cognoscendo.
marg.|
.35.
Et qui capiat omnes spiritus intelligibiles.
quia quicquid perfectionis est, vel esse potest in speciebus creatis multipliciter et divisim, totum in eo simpliciter est et unitum.
marg.|
.36.
Mundus, subtilis.
Expositum est supra, ubi dictum est, Subtilis, incoinquinatus.
Numérotation du verset
Sap. 7,ad litteram
marg.|
{3.1917} .1.
Omnibus enim mobilibus
etc. Motio ista similitudinarie dicitur, in quantum divina sapientia ad omnes effectus Dei disponendos pertingit usque ad minima.
marg.|
.2.
Attingit autem ubique.
1. puritatem. Eo enim quod nihil habet extraneum admistum, non habet aliquid restringens ad unum locum.
marg.|
.3.
Vapor est enim virtutis Dei,
etc. Vapor autem est quoddam elevatum procedens ex aqua, a natura aque existens, sicut filius in divinis qui dicitur sapientia patris procedit ab eo, et est eiusdem nature cum ipso.
marg.|
.4.
Et emanatio quedam,
etc. Sic enim loquitur Apostolus. Hbr. 1. Qui cum sit splendor et figura substantie eius, etc.
marg.|
.5. Et ideo nihil inquinatum in illam incurrit, etc. Hoc est expositum supra.
marg.|
.6.
Candor est enim lucis eterne.
quia filius in divinis est lux de luce.
marg.|
.7.
Et speculum sine macula Dei maiestatis,
etc. in quo omnia relucent clarissime.
marg.|
.8.
Et imago bonitatis illius.
Proprium est enim filii Dei, quod sit imago patris. Angeli enim et homines ad imaginem eius esse dicuntur.
marg.|
.9.
Et cum sit una.
simplicissima.
marg.|
.10.
Omnia potest.
quia infinita.
marg.|
.11.
Et in se permanens.
omnino immutabilis.
marg.|
.12.
Omnia innovat.
faciens omnem mutabilitatem. Et hoc modo Philoso. 7. Physicorum, omnia mobilia reducit ad unam causam primam omnino immobilem.
marg.|
.13.
Et per nationes.
Ostensa virtute sapientie increate, hic consequenter ostenditur qualiter dirigit in supernaturali contemplatione, cum dicitur. Et per nationes. diversas sine personarum acceptione.
marg.|
.14.
In animas sanctas.
id est per conatum liberi arbitrii in bonum dispositas ad sapientie donum.
marg.|
.15.
Se transfert.
hoc donum conferendo.
marg.|
.16.
Amicos Dei.
per fidem caritate formatam.
marg.|
.17.
Et prophetas.
per cognitionem supernaturalem.
marg.|
.18.
Constituit.
sicut patet in veteri testamento, quod multi fuerunt prophete, non solum de hebreo sed etiam de Gentilibus, sicut patet de sancto Iob qui fuit Gentilis, Sibylla etiam Erithrea habuit spiritum propheticum, ut dicit Aug. Similiter {3.1918} in historiis Romanorum legitur, quod tempore Constantini et Helene matris eius inventum fuit quoddam sepulchrum, in quo iacebat homo laminam auream habens in pectore suo, in qua scriptum erat, Christus nascetur ex virgine, et credo in eum. O sol Helene et Constantini temporibus iterum me videbis, idest facies me videri.
marg.|
.19.
Neminem,
etc. sapientia inhabitat, quod potest intelligi de sapientia increata, cum qua habitat homo per caritatem. 1. Io. 4.c. Qui manet in caritate, in Deo manet, et Deus in eo. Potest etiam intelligi de sapientia creata, cum qua habitat homo, habens eam inquantum reflectitur intellectus super se ad cognoscendum et amandum sapientie donum, et hunc diligit Deus, nam sapientia prout est donum spiritussancti, et per quam homo bene iudicat de divinis, per quamdam connaturalitatem ad ipsa, quamvis non habeat notitiam scripturarum, sicut virtuosus bene iudicat de pertinentibus ad virtutem, quamvis non habeat notitiam libri Ethicorum. Connaturalitas autem ad divina est per caritatem que unit hominem Deo, et sic sapientia de qua loquitur hic scriptura, presupponit caritatem ut ei annexam, neminem autem diligit Deus, nisi sit in caritate.
marg.|
.20.
Est enim hec speciosior sole.
Hoc patet verum non solum de sapientia increata, sed etiam de creata, quia speciositas solis corporalis est quam precellit speciositas spiritualis.
marg.|
.21.
Et super omnem dispositionem stellarum.
transcendit speciositas sapientie, et eadem ratione.
marg.|
.22.
Luci,
scilicet corporali.
marg.|
.23.
Comparata prior invenitur.
Si intelligatur de sapientia increata, sic prior est dignitate et duratione, nam est eterna, lux autem corporalis facta est in tempore. Gn. 1.a. Fiat lux, et facta est lux. Et quod de ista loquatur hic, patet per hoc quod subditur.
marg.|
.24.
Illi enim succedit nox.
et Gn. 1.a. dicitur, Appellavitque lucem diem, et tenebras noctem. Si autem intelligatur de sapientia creata, prout est donum spiritussancti datum hominibus, sic prior est luce dignitate, non tamen duratione, nam lux ista facta fuit prima die, natura vero humana die sexta, Gn. 1.
marg.|
.25.
Sapientiam autem non vincit malitia.
Quod patet verum de sapientia increata, et similiter de creata quantum ad hoc, quod per malitiam culpe non corrumpitur effective, sed tantum demeritorie, inquantum homo peccans demeretur, ut sibi donum sapientie a Deo subtrahatur, videtur tamen hic scriptura loqui de sapientia increata, per hoc quod subditur.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Sap. 7), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 15/02/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=31&chapitre=31_7)
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Sap. 7), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 15/02/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=31&chapitre=31_7)
Notes :