Glossa media

Psalmus 86

Numérotation du verset Ps. 86,1 

¶Filiis Chore psalmus
¶Codd. : (Ps. 86) D30 ΩX Rusch Weber
cantici1.
1 Filiis... cantici ΩX] Oratio ipsi David per ieiunium. Vox Christi ad Patrem D30
Numérotation du verset Ps. 86,I 

Fundamenta
eius
in montibus sanctis ¦
Numérotation du verset Ps. 86,2 

diligit Dominus portas
Sion
super omnia
tabernacula
Iacob.
Numérotation du verset Ps. 86,3 II

Gloriosa dicta sunt de te ¦
civitas Dei.2
2 Dei] + diapsalma Ps-G
Numérotation du verset Ps. 86,4 III

Memor ero
Raab
et Babylonis ¦
scientium me3.
3 scientium D D30 ΨB ΩS Rusch Clementina cum Ps-Moz X] scientibus Ps-G
Numérotation du verset Ps. 86,IV 

Ecce
alienigene
et Tyrus
et populus Ethiopum ¦
hi fuerunt illic.
Numérotation du verset Ps. 86,5 V

Numquid
Sion dicet homo † et homo natus est in ea ¦ 4
4 <divisio.> homo+ et homo... in ea ¦] homo ¦ et homo ΩX
et ipse fundavit eam
altissimus.
Numérotation du verset Ps. 86,6 VI

Dominus narrabit
in scripturis5
5 scripturis F* D30 ΩX Rusch] scriptura Ps-G R F² C I W ΦRGV LXX
populorum et principum horum ¦
qui fuerunt
in ea.6
6 ea] + diapsalma Ps-G
Numérotation du verset Ps. 86,7 VII

Sicut
letantium omnium ¦
habitatio est7
7 est Ψ Ω Ed1530 Ed1532 Clementina Rusch cum Ps-R ] om. plerique codd. et edd. D30 Cor2 (hebr. et Hieron. et anti. non interponunt EST sed nec grecus) etc.
in te.

Psalmus 86

Numérotation du verset Ps. 86,1 
marg.| [GME26.86.1-1] A Fundamenta. Titulus.  In finem filiis Chore psalmus cantici 1   . Agit propheta de spirituali civitate Hierusalem   filiis 2   Chore id est Christianis predicans eius laudes3 secundum presentem statum a quo dicitur   Psalmus et secundum4 futurum a quo dicitur   canticum hac intentione ut eisdem tante glorie augeatur affectus.
A ¶Codd. : (Ps. 86) Lis58 (f. 122vb) Mz204 Tr988 ¶Nota: On note un écart majeur entre Li58 et Mz204. Ce dernier manuscrit remplace par une simple phrase la quasi totalité du commentaire du v. 5 et du début du v. 6 ( GME26.86.5-2, 3, 4, 5, GME26.86.6 ) . Tout se passe comme si une perte au niveau du modèle de Mz204 avait été corrigée tant bien que mal par le copiste. [MM2024]
1 In finem... cantici Tr988] Psalmis cantici filiis Chore Mz294, filiis Chore psalmus cantici Li58
2 filiis Li58 ] filii Mz204*, filis Mz204²
3 eius – laudes Tr988] inv. Li58 Mz204
4 secundum] + statum Li58
marg.| [GME26.86.1-2] Primo laudat eam per fundamenta et portas et famam. Secundo ipse Dominus allusione quorumdam nominum gentiles pronuntiat civitatis huius5 concives6, ibi : Memor ero . Tertio de letitia future beatitudinis7 paucis concludit8, ibi   Sicut letantium 9   .
5 civitatis - huius Li58 Tr988] inv. Mz204
6 concives Li58 Tr988 ] + esse commemorat Mz204
7 letitia - future beatitudinis] inv. Li58
8 concludit Li58 Tr988 ] + tangens Mz204
9 letantium Tr988] om. Li58 Mz204
marg.| [GME26.86.1-3] Igitur propheta demonstrativo10 genere utens in laudem ait : Fundamenta eius etc. Nihil de illa civitate adhuc11 dixerat Psalmus et tamen ait   eius sed cuius eiusdem civitatis propheta plenus Spiritu12 tamquam plura de hac civitate apud se meditatus13 erumpit in hoc   Fundamenta eius in montibus sanctis id est fundata est super14 fundamentum apostolorum et prophetarum ipso summo angulari lapide Christo Iesu qui solus est fundamentum15 preter16 quod nemo potest aliud17 ponere. Ecce prima laus18 a fundamentis ut notetur soliditas19 caritatis. Quasi vero quis quereret cuius eius addit   Sion cuius portas que sunt ipsi qui et fundamenta   diligit Dominus super omnia tabernacula Iacob 20   , id est super omnia figurata spiritualem diligit civitatem. Sequitur laus21 a fama.
10 demonstrativo Li58 ] demonstratio Mz204
11 de illa civ. – adhuc] inv. Li58
12 Spiritu] + sancto Li58
13 plura de hac civitate apud se meditatus Tr988] pulchram civitate plura apud se meditatus Li58, pulcram apud se prolensis civitate meditat plura Mz204
14 super] supra Li58 Mz204
15 est – fund.] inv. Li58
16 preter Tr988 Mz204 (p’t’)] propter Li58
17 potest - aliud] inv. Li58
18 laus] laux Mz204
19 notetur - soliditas] inv. Li58
20 Iacob] om. Mz204
21 laus] laux Mz204
Numérotation du verset Ps. 86,3 
marg.| [GME26.86.3] O civitas Dei 22   gloriosa sunt dicta 23 olim a Domino24 per prophetas   de te quod non de alia figurali25.
22 O civitas Dei Li58 ] om. Mz204
23 sunt dicta] inv. Li58 Mz204, + de te civitas Dei Mz204
24 a Domino] ad nos Li58
25 figurali Li58 Tr988 ] + non de illa que descendit Mz204
Numérotation du verset Ps. 86,4 
marg.| [GME26.86.4-1] Diapsalma. Memor ero. Pars secunda. Que sunt26 illa gloriosa Dominus hic introductus ostendit et ait :   Memor ero in illa civitate27 que non pertinent ad populum Iudeorum. Raab meretrix fuit in Hiericho que exploratores a28 Iosue missos excepit29 et cum querentur30 abscondit et alia via eiecit propter quod31, capta civitate, cum32 per fenestram coccinum emisisset quo signo cognita est33 a victoribus domus eius salvata est. Significat autem Ecclesiam gentium34 que signum sanguinis Christi habet in fronte35 de qua Dominus Phariseis ait36 : « Publicani et meretrices precedent vos in regnum celorum37 ». Ipsum etiam nomen Raab quod interpretatur latitudo vel impetus easdem gentes significat38. Que late et impetuose vagantur per vitia.
26 sunt] sint Li58
27 Memor ero in illa civitate Tr988 ]   Memor ero Raab et Babilonis - in illa civitate Li58 Mz204 (inv.)
28 a Li58 Tr988] ab Mz204
29 excepit] accepit Tr988* (sec. m. corr.)
30 cum querentur Li58 ] conquerentur Mz204
31 quod Li58 Tr988] om. Mz204
32 cum] sed praem. Mz204
33 est Li58 Mz204] lac. Tr988
34 Ecclesiam - gentium] inv. Li58 Mz204
35 fronte Mz204 Tr988 ] frontem Li58
36 Phariseis - ait] inv. Li58 Mz204
37 celorum] Dei Tr988
38 significat Li58 Mz204 ] designat Tr988
marg.| [GME26.86.4-2] Babilon civitas est ad quam pertinent omnes mali sicut ad Hierusalem omnes sancti de qua ille qui iustificat impium dicit : Memor ero etiam   Babilonis. Memor dico   scientibus 39   me apostolis40 de recipiendis illis precipiens. Per Raab vero et Babilonem gentes se intellexisse exponit dicens :   Ecce alienigene et Tyrus et populus Ethiopum id est gentiles41 usque ad fines42 terre angusti vitiis vel penitentia quod est Tyrus nigerrimi et43 in peccatis desperatissimi quod est esse   Ethiopes 44   hi fuerunt illic id est45 eius civitatis effecti sunt cives46.
39 scientibus Mz204 Tr988 ] scien. Li58
40 apostolis] a populis Mz204
41 gentiles Mz204 Tr988 ] + id est Li58
42 fines Li58 Tr988] finem Mz204
43 et Mz204 Tr988² (interl.)] etiam Li58
44 Ethiopes Li58 ] ethios Mz204
45 id est] om. Li58
46 eius... cives] illius civitatis cives effecti sunt Li58 Mz204
5
marg.| [GME26.86.5-1] Numquid dicet propheta verba resumit et est hec47 gloriosa de Dei48 civitate dicta sunt. Et hoc etiam49 quod   homo natus est in ea secundum carnem et tamen ipse secundum divinitatem50   altissimus fundavit eam et O   Sion numquid 51 aliquis homo dicet hoc, id est poterit umquam52 persuadere quod53 dico, scilicet quod creator factus sit creatura ? Quasi non poterit homo sed Deus in homine poterit.
47 est - hec Li58 Tr988] inv. Mz204
48 Dei] om. Tr988
49 etiam Li58 Tr988 ] + hominibus indissolubile Mz204
50 divinitatem Li58 Tr988] + ab eterno Mz204
51 numquid] non quid Li58
52 poterit – umquam Li58 Tr988] inv. Mz204
53 quod Mz204 Tr988] que Li58
marg.| [GME26.86.5-2] Est alia littera hec : Mater Sion dicet homo. Et est sensus commendata spirituali Sion increpat synagogam. Quasi dictum et quia hec civitas super montem Christum fundata est.
marg.| [GME26.86.5-3] [ Cassiodorus ] 54 De quo fundamento mater Sion, id est synagoga, dicet hec55 :   homo tantummodo est   et utique   homo est. Non negamus.   natus est in ea secundum carnem sed etiam altissimus est secundum divinitatem qui fundavit eam.
54 Cassiodorus] om. Mz204
55 hec] hoc Li58
marg.| [GME26.86.5-4] Vel quasi aliquis querat quis eam fundavit et adduxit in eam Raab Babilonem, Tyrum56, Ethiopes.
56 Tyrum] + et 0Li58
marg.| [GME26.86.5-5] [Augustinus] 57 Dicit propheta : Mater Sion dicet homo id est quidam homo est58 qui dicet hoc Sion est mater civitatis vel in ea et iste homo qui dicet hoc natus est in ea civitate   et ipse est qui fundavit eam non homo sed altissimus Deus sic enim fundavit civitatem in qua nasceretur sicut creavit matrem de qua nasceretur. Et unde hoc scimus ?
57 Augustinus] om. Mz204
58 est Tr988] om. Li58
Numérotation du verset Ps. 86,6 
marg.| [GME26.86.6] Respondet Dominus narrabit hoc  in scripturis populorum et principum id est que directe sunt populis et edite59 a principibus id est Moyse et prophetis et apostolis. Principum dico   qui fuerunt facti principes   in ea non ante eam quia ante erant abiecta mundi.60
59 edite] edicte Tr988
60 ( GME26.86.5-2, 3, 4, 5, GME26.86.6) Est alia littera hec ... ante erant abiecta mundi Li58 ] Pro et homo natus in ea et fundavit : H oc erat scandalum Iudeis in quo confundebantur ut hoc poplema solvere non possent quia una Christi persona geminam non attendebat naturam abiecta mundi Mz204
Numérotation du verset Ps. 86,7 
marg.| [GME26.86.7] Diapsalmus. Sicut . Pars tertia. Collatis omnibus his gaudiis que61 de civitate dicta sunt, in futura beatitudine laudem concludit62 dicens :   Habitatio erit  in te. Qualis ?   Sicut letantium omnium 63 id est talis erit ibi letitia qualem non noverimus. Et ideo cum exprimi non possit dixit ut potuit.
61 que Li58 Tr988 ] qua Mz204
62 concludit] condidit Li58
63 omnium] om. Li58


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Gilbertus Pictaviensis, Media Glossatura (Ps. Psalmus 86), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 10/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=media&numLivre=26&chapitre=26_86)
Signaler un complément d'information

Notes :