Glossa media

Psalmus 96

Numérotation du verset Ps. 96,1 

¶ Psalmus ipsi David
¶Codd. : (Ps. 96) D30 P748 Ω F ΩP Ω R ω² Rusch Ps-G ; def. Hi (Ps. 96:9-12)
quando terra eius restituta est ei1.
1 Psalmus ipsi... ei Ω R ( om. ipsi) Rusch ] Huic David quando terra eius restituta est Ps-G D30 (eius terra) , Psalmus David quando terra est restituta Ω R
Numérotation du verset Ps. 96,I 

Dominus
regnavit
exultet terra ¦
letentur insule
multe.
Numérotation du verset Ps. 96,2 II

Nubes et caligo
in circuitu eius ¦ iustitia et iudicium
correctio sedis eius2.
2 eius ω² ² ( sec. m. )] tuus ω² *
Numérotation du verset Ps. 96,3 III

Ignis ante ipsum3
3 ipsum] om. Ω R
precedet ¦ et inflammabit4 in circuitu
4 inflammabit D30 ² ( in ras. ) Ω Rusch Ps-G ] inflammavit Ps-G (F Q k)
inimicos eius.
Numérotation du verset Ps. 96,4 IV

Illuxerunt5*
5 Illuxerunt Ps-G (ΨB* V D*) Glossa media (Textus Ar120 ) Ω M ΩS* Ω F ω² Clementina cum Ps-R ] Alluxerunt Glossa media (Gilbertus Ar120) Ps-G (ΨB² V D²) D30 P748 ΩS² ΩP Ω R Rusch Ed1530
fulgura eius
orbi terre ¦
vidit
et commota
est
terra.
Numérotation du verset Ps. 96,5 V

Montes
sicut cera fluxerunt a facie Domini ¦
a facie Domini omnis terra6.
6 terra Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ω² Rusch cum Ps-R ] terre Ps-G
Numérotation du verset Ps. 96,6 VI

Annuntiaverunt7
7 Innuntiaverunt cacogr. ω²
celi iustitiam eius ¦
et viderunt
omnes populi gloriam eius.
Numérotation du verset Ps. 96,7 VII

Confundantur omnes qui adorant sculptilia ¦
et8 qui gloriantur in simulacris suis.
8 et Ps-G (ΨB V D) D30 Ω ω² Rusch cum Ps-R ] om. Cor2 (hebr. et anti. et Hieronymus et grecus non interponunt ET) Ps-G
Numérotation du verset Ps. 96, VIII 

Adorate eum
omnes angeli eius ¦
Numérotation du verset Ps. 96,8 

audivit et9 letata est
9 et D30 Ω ω² Rusch Ps-G ] om.
Sion.
Numérotation du verset Ps. 96,8 IX

Et exultaverunt filie Iudee ¦
propter
iudicia tua Domine.
Numérotation du verset Ps. 96,9 X

Quoniam
tu Dominus altissimus
super omnem terram ¦
nimis
exaltatus es10
10 exaltatus Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ω² Rusch cum Ps-R ] superexaltatus Ps-G
super omnes deos.
Numérotation du verset Ps. 96,10 XI

Qui
diligitis Dominum odite malum ¦
custodit Dominus11 animas
11 Dominus Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ω² Ω Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G
sanctorum suorum12 de manu peccatoris13
12 sanctorum Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ω² Rusch cum Ps-R ] servorum Ps-G (Q ΨB) cum Ps-R ; cf. Ps. 33, 23 | suorum] om. Ω R (hapax) |
13 peccatoris Ps-G Ω M Ω F ΩS ΩP Ω R Rusch Cor2 (grecus) LXX ( Alexandrinus : αμαρτ Ω Λ ου] peccatorum Ps-G ( F G W Φ GVP U G K ) P748 Cor2 ( P15554 ) ( PECCATORUM : secundum hebreum [מִיַּד רְשָׁעִים] et Ieronimus et antiq.; grecus PECCATORIS sed primus standum) ; cf. LXX (; cf. Rahlfs : ἁμαρτ Ω Λ ῶν) |
liberabit eos14 15.
14 liberabit Glossa media (Gilbertus Bor29) D30 * ω² Ω Rusch ] liberavit Glossa media (Gilbertus Ar120) Ps-G ( F Q* Φ RG G Ψ B D ) D30 ² |
15 <divisio.> malum ¦... suorum D30 ω² , malum’... s. ¦ |
Numérotation du verset Ps. 96,11 XII

Lux
orta est iusto ¦ et rectis corde
letitia.
Numérotation du verset Ps. 96,12 XIII

Letamini
iusti in Domino ¦
et confitemini
memorie sanctificationis16 eius.
16 sanctificationis Glossa media (Textus Ar120) etc. ] sanctitatis Glossa media (Gilbertus Ar120)

Psalmus 96

Numérotation du verset Ps. 96,1 
marg.| [GME26.96.1-1] A Dominus regnavit. Titulus.   Psalmus ipsi David cum terra ei restituta est.
A ¶Codd. : Ar120 (inc. Ps. 96 mutil., def. inter f. 112v et 113r, 113r inc. « ut contra... ») Bor29 {MM2024 transcription intégrale à réviser sur un 3 e témoin}
marg.| [GME26.96.1-2] [Augustinus] Aug. Bor29 Ad litteram mortuo Absalon terra restituta est David. Sic et Christo terra restituta est cum caro eius surrexit et apostoli qui titubabant firmati sunt et Iudeo que illum crificixerat credidit et alie obes de gentibus adducte sunt que prophetie spiritu previdentes gavisi sunt etsi fieri possent, vellent et impleta videre, unde et presentes implentur letitia in hoc Psalmo qui de promissa restitutione per primum adventum intitulatur et quartus agit de illa. Primo virtutes eius describens, ostendit ei omnia restituta et idolatras arguit. Secundo ostendit quanta post restitutionem sit exultatio quoniam nec persequutio interrumpat. Ad quam exultationem intentione invitat, ibi audivit.
Numérotation du verset Ps. 96,1 
I
marg.| [GME26.96.1-3] Ergo ne quis ulterius speret in vanis proponit dicens : Dominus ille qui spretus est et occisus   regnavit. Quasi quis igitur alter colendus est ? Ideo   exultet terra et  letentur insule. Ad litteram ubi etiam Christiani.
marg.| [GME26.96.1-4] Vel insule sunt Ecclesie que in medio temptationum stant, sicut in medio fluctuum circumstrepentium insule, quasi : Quid ergo remanet idol<a> ? Addit tamen   multe, quasi ‘non omn<es>’ propter hereticorum conventus qui falso vocantur Ecclesie.
Numérotation du verset Ps. 96,2 
II
marg.| [GME26.96.2] Nubes et caligo sunt   in circuitu eius id est impiis propter eorum cecitatem fuit obscurus sicut ipse ait : Veni ut qui vident ceci fiant.   Iustitia vero et   iudicia sunt.   Sedes eius sedet enim in eis qui ex fide iustificati sunt et ex eis iudicat et qui sunt isti determinavit cum dixit :   correctio vel   directio sedis eius quos scilicet ut in eis sedat dirigit unde alibia : Diriget mansuetos in iudicio».
a Ps.
Numérotation du verset Ps. 96,3 
III
marg.| [GME26.96.3-1] Ignis ante ipsum precedet. Non videtur dici de ultimo igne in quo mittendi sunt impii. Ille enim erit post adventum eius ad iudicium. Iste preibit adventum.
marg.| [GME26.96.3-2] [Augustinus] [Ambrosius] Aug. Ambr. Bor29 ] om. Ar120 Melius ergo ignis iste est iracundia que et ante primum adventum inimicos prophetarum et dum Christus predicaretur venisse, gentes consumpsit. Bonis enim etsi patientibus, tamen non nocet ira que adversarium comedit, sicut et facula apposita viridi ligno, ipsa quidem consumitur et lignum viride permanet.
marg.| [GME26.96.3-3] B Unde sequitur et inflammabit ad indignationem inimicos eius, addit :   in circuitu ut1 contra paucos predicatores adversarios multos ostendat. [Augustinus] 2 Est3 alius ignis in salutem bonorum de quo Dominus : « Ignem veni mittere in terram. Iste est bonus ignis sicut bonus gladius de quo ipse Dominus4 : « Non veni mittere pacem sed gladium ». Gladius qui separat non interficit ; est Verbum Dei.   Ignis vero caritas que inflammat. Ergo   inimicos eius idolatras  in circuitu inimicos 5 in toto orbe ignis inflammat sive ignis invidie ad consumptionem si in malicia perseverant peiores6 audito verbo sive   ignis caritatis ad reparationem si convertuntur ut sic in eis sedeat Deus.
B ¶Codd. : Ar120 (113r) {MM2024}
1 ut contra] hic incipit Ps 96 Ar120 (113ra) : deficit inter Ps. 94 et 96 :3 (fol. def.)
2 Aug. Bor29 ] om. Ar120
3 Est] + et Ar120
4 Ignem veni ... ipse Dominus] om. hom. Bor29
5 inimicos] i.<d est> Ar120
6 perseverant] perseverent peiores Ar120
Numérotation du verset Ps. 96,4 
IV
marg.| [GME26.96.4] alluxerunt quasi ignis precessit arsit quod contra Deum erat et de nubibus   alluxerunt fulgura eius orbi terre ut crederent nubes predicatores in humana forma obscuri et viles in quorum tamen verbis et factis mirandus fulgor apparuit. Quem miraculorum fulgorem   terra vidit corde   et commota est id est errita propter idola que colebat.
Numérotation du verset Ps. 96,5 
V
marg.| [GME26.96.5] Montes id est altitudo omnis7 extollens se adversus Deum   fluxerunt a facie Domini sicut cera duris fuit ipse Deus8 ignis et   fluxerunt ut vel credant vel blasphemare non audeant. Ita fluxit   a facie Domini omnis terra etiam gentium quia non Iudeorum tantum Deus sed et gentium. Et quare   fluxerunt ?
7 alt. omn.] omnis altitudo Ar120
8 Deus] Dominus Ar120
Numérotation du verset Ps. 96,6 
VI
marg.| [GME26.96.6] A ddit quia   celi id est quicumque quorum cor sursum est   annuntiaverunt iustitiam eius et viderunt   omnes populi 9 corde   gloriam eius.
9 viderunt - omnes populi ] inv. Ar120
Numérotation du verset Ps. 96,7 
VII
marg.| [GME26.96.7-1] Ideo confundantur omnes qui adorant sculptilia et qui gloriantur in simulacris suis. Hoc iam factum est confusi sunt   adorare forte aliquis sibi sapiens videretur et diceret non adoro lapidem sed quod invisibile presidet illi. Hec sunt utique demonia quibus sicut ait apostolus immolant gentes forte etiam alius diceret : ‘Non adoro demonia sed bonos angelos’.
Numérotation du verset Ps. 96,7 
VIII
marg.| [GME26.96.7-2] Hos omnes reprobat dicens : Adorate eum omnes angeli eius. Ecce qualis est Deus noster. Mali quidem angeli adorari volunt, boni vero iam non permittunt se adorari sed ipsi adorant. Quo exemplo, omnis idolatria cessat.
Numérotation du verset Ps. 96,8 
VIII
marg.| [GME26.96.8-1] Audivit. Pars altera. Quasi   viderunt omnes populi gloriam eius. Confunduntur10 idolatre, adorant angeli. Hoc   audivit Sion id est Ecclesia Iudeorum que se solam ad Christum pertinere putabat   et iam de gentibus sociis   letata est ut de Cornelio et his qui cum illo11 erant in quos ante baptismum cecidit Spiritus sanctus quo impleti ceperunt loqui linguis et postea baptizati sunt omnes. Quo audito, apostoli et qui erant in Iudea fratres quoniam etiam gentes receperunt verbum, benedicebant Deum.
10 confunduntur Bor29 ] confundantur Ar120
11 illo] eo Ar120
Numérotation du verset Ps. 96,8 
IX
marg.| [GME26.96.8-2] Et hoc est quod dicitur hic12 et exultaverunt 13   filie Iude Christi scilicet qui de Iudea. Unde   propter iudicia tua Domine. Iudicia vocat quod cecitas contigit in Israel ut gentes intrarent quia non est personarum acceptor Deus.
12 dic. – hic] hic dicitur Ar120
13 exultaverunt] exultent Bor29
Numérotation du verset Ps. 96,9 
X
marg.| [GME26.96.9] Unde quasi quis quereret que sunt illa iudicia ait : Quoniam tu Dominus altissimus es potentia   super omnem terram quia non tantum Iudeorum14 Deus sed et gentium et15 o Christe   nimis exaltatus es per opera vel quia equalis patri   super omnes 16   deos non tantum malos sed17 bonos sive homines sive angelos. Terrenis enim et celestibus imperat.
14 tantum Iud.] Iudeorum tantum inv. Ar120
15 et] quia Bor29
16 omnes Ar120 ] om. Bor29
17 sed] + etiam Ar120
Numérotation du verset Ps. 96,10 
XI
marg.| [GME26.96.10] Ergo o18 qui diligitis Dominum odite malum vel   malignum id est diabolum cum quo non diligitur Deus19. Si vero cum ceperis odisse malignum, subsequuntur persecutores etiam usque ad tollendas animas quod est ultimum genus persecutionis ne timeas quia etsi corpora moriuntur   custodit Dominus animas sanctorum suorum quas non possunt occidere quod est   de manu id est potestate   peccatoris 20 diaboli   liberabit eos 21.
18 O Bor29] om. Ar120
19 non dil. – D.] Deus non diligitur inv. Ar120
20 peccatoris] + id est Ar120
21 liberabit eos] liberavit eas Bor29
Numérotation du verset Ps. 96,11 
XII
marg.| [GME26.96.11] Quod si forte quereris te perdere lucem istam ne cures quia vera lux fidei   orta est iusto et rectis corde quibus scilicet per omnia placet22 Deus   orta est23   letitia.
22 per omn. – pl.] placet per omnia inv. Ar120
23 est Bor29 ] + etiam Ar120
Numérotation du verset Ps. 96,12 
XIII
marg.| [GME26.96.12] Non24 vere sunt in miseria spe salvi ergo o iusti letamini non in mundo in quo sunt pressure sed   in Domino et  confitemini memorie sanctificationis 25   eius id est confitemini quod memor fuit sanctificare vos. Nisi enim vellet non gauderetis in illo. Hic intentio psalmi aperte conclusa est.
24 Non Bor29 ] + enim Ar120
25 sanctificationis Bor29 ] sanctitatis Ar120


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Gilbertus Pictaviensis, Media Glossatura (Ps. Psalmus 96), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 10/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=media&numLivre=26&chapitre=26_96)
Signaler un complément d'information

Notes :