Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

^interl.| interl.|+ Vox Ecclesie electe de gentibus| ¹ ||

^interl.| interl.|+ Ecclesia de gentibus| ² ||

^interl.| interl.| 5. ecce"plenitudo gentium intrat"^a ||

^a Rm. 11, 25 .

¹ Codd. : CM22T; om. Rusch CM22

² Codd. : CM22B ; om. Rusch CM22

^{{Erfurt, t. 3, f. 31rb

; facsim., t. 2, p. 713b}

[Rusch, f. 31rb

]} In lectulo meo per noctes

^interl.| interl.| 6. multiplices tenebras ignorantie||

quesivi

^interl.| interl.| 8. summum bonum||

quem diligit

^interl.| interl.| 7. modo integre quem prius incognitum querebat||

anima mea.

^interl.| interl.| 9. ratio naturalis||

^marg.| marg.| 1. IN LECTULO. Orantibus predicatoribus de Iudea ecce gentilitas divino spiritu divino³ afflata ad agnitionem sue salutis advenit et inventam firmo amore tenet ; unde sequitur vox eius plene intrantis.| ⁴ ||

^marg.| marg.| IN LECTULO MEO. Gregorius Magnus GREGORIUS. Moraliter⁵. Lectulum sibi sancta anima in nocte facit ^{{Erfurt, t. 3, f. 31rb

; facsim., t. 2, p. 713b}

[Rusch, f. 31rb

]} dum omnes mundi perturbationes fugiens secretum in quo requiescit comparat. In hoc lecto dilectum querit, quia dum a sollicitudinibus vacat in eius inquisitione quomodo ad illud⁶ perveniat requiescit, sed dum in mundo vivit tenebras mundi a se perfecte non excutit et quanto gravius patitur eo frequentius querit et ferventius eum quo invento tenebras amplius non patiatur. Sed quia in hoc mundo non invenit, ideo subiungit : quesivi eum et non inveni, quia vero maximo desiderio estuat et quidquid⁷ tenet ei non sufficit donec dilectum inveniat. Ideo perseverantiam inquisitionis subiungit : surgam et circuibo civitatem.||

^marg.| marg.| 2. IN LECTULO. Ex quo Adam peccavit, cepit homo in terrenis quiescere et tamen duce ratione quasi per somnium⁸ veram beatitudinem intelligens ipsam in terrenis putabat consistere.||

^marg.| marg.| 3. Hieronymus HIERONYMUS. Moraliter.⁹ In lectulo anima Deum querit quando in suo otio quidem¹⁰ appetit Deum videre et ad eum de carcere carnis exire desiderat, sed non conceditur et abscondit se sponsus ut non inventus ardentius queratur.| ¹¹ ||

⁴ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22S

¹¹ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22B CM22H CM22L (post corr.) CM22P CM22S CM22T CM22V

³ divino] om. CM22 ⁵ Gregorius. Moraliter CM22N Rusch] Gregorius CM22P CM22T om. CM22 | ⁶ illud] illum CM22 | ⁷ quidquid] quicquid CM22 | ⁸ duce ratione - quasi per somnium] inv. CM22 ⁹ Hieronymus. Moraliter.] om. CM22 ¹⁰ quidem] om. CM22

Quesivi illum et non inveni.

^interl.| interl.| 10. multotiens secundum diversa precepta philosophorum¹² ||

^marg.| marg.| 11. ET NON INVENI. Quia mihi gentilitati non¹³ angelus, non propheta, non quilibet doctor in dubiis lumen divine cognitionis ostendit, ideo non inveni quod ubi comperi quod in lecto non posset¹⁴ inveniri, proposui in animo meo de lecto carnalium voluptatum exsurgere et ad laborem salutifere inquisitionis accingi, terra et mari publice et privatim universorum quos sapientes audirem magisteria adire.||

^marg.| marg.| 4. [b] Vici sunt spiritales viri¹⁵ qui, dum ad celestia gradiuntur, angustam viam tenent; platee, id est seculares qui multas voluptates sequuntur et lata via incedunt. Omnes ergo circuit quia omnes sanctos qui sunt vel fuerunt mente conspicit et imitatur, etiam in secularibus aliquando invenit quod valeat ad inquisitionem sponsi. Sed postquam laborem geminatum inquisitionis¹⁶ ostendit iterum difficultatem inventionis subdit : quesivi et non inveni, sed dum querit et non invenit ipsa et queritur et invenitur ; unde dicitur : invenerunt me vigiles.|||

¹² philosophorum CM22N CM22V Rusch] om. CM22 ¹³ mihi gentilitati - non] inv. CM22 ¹⁴ posset] posses CM22B CM22H CM22L CM22T ¹⁵ viri] om. Rusch ¹⁶ g. i.] inv. CM22

Surgam

^interl.| interl.| 13. a lecto mundi| ¹⁷ ||

¹⁷ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22S

et circuibo

^interl.| interl.| 14. [a] diligenter investigabo||

^interl.| interl.| 14. [b] per totum mundum | ¹⁸ ||

¹⁸ Codd. : Rusch, om. CM22

civitatem

^interl.| interl.| 15. Ecclesiam| ¹⁹ ||

¹⁹ Codd. : CM22, om. CM22H CM22L CM22N CM22P CM22T CM22V Rusch

per vicos

^interl.| interl.| 16. arte viventes, id est maiores et²⁰ spiritales||

²⁰ et CM22H Rusch] om. CM22

et plateas

^interl.| interl.| *17. minus sapientes| ²¹ ||

^interl.| interl.| 18. latiora²² precepta tenentes, id est minores, licite mundo utentes||

²¹ Codd. : Rusch, om. CM22

²² latiora CM22P CM22S CM22V] laxiora CM22

queram quem diligit anima mea. Quesivi illum et non inveni.

^marg.| marg.| 12. QUESIVI. Plurimo labore mundo peragrato, sapientium verbis discussis, nil certum de via veritatis addiscere potui.||

Invenerunt me

^interl.| interl.| 22. Philippus eunuchum^b, Petrus Cornelium^c invenit||

^b Act. 8, 29.

^c Act. 10.

vigiles

^interl.| interl.| 23. solliciti precones| ²³ ||

²³ Codd. : Rusch CM22, om. CM22S

qui custodiunt civitatem.

^interl.| interl.| 21. qui²⁴ parati sunt ad docendum||

^interl.| interl.| 24. quia pia sollicitudine ad custodiam Ecclesie verbo predicationis excubant| ²⁵ |||

^marg.| marg.| 19. INVENERUNT ME. Cum sic inquirerem, Dominus hanc instantiam inquisitionis videns tandem se²⁶ manifestare dignatus est, et cui inspiraverat ut quereret, querenti²⁷ donavit ut inveniret²⁸.||

^interl.| interl.|+ Ecclesia de Christo dicit : | ²⁹ ||

²⁵ Codd. : Rusch CM22, om. CM22N

²⁹ Codd. : CM22T, om. CM22 Rusch

²⁴ qui CM22 Rusch] quia CM22P CM22S CM22T CM22V ²⁶ se CM22N CM22V Rusch] om. CM22 | ²⁷ querenti CM22T Rusch] + mihi CM22 | ²⁸ inveniret CM22B CM22P Rusch] invenirem CM22 |

Num quem diligit³⁰ anima mea vidistis ?

^interl.| interl.| 26. qua via potero illum³¹ assequi?||

^marg.| marg.| 20. NUM QUEM DILIGIT. Illis volentibus docere, ista flagrans nimio amore prior alloquitur³².||

^marg.| marg.| 25. NUM QUEM DILIGIT. Ecclesia interrogat vigiles cum predicationem intente suscipit et in ea bonorum operum exhibitione fructificat.||

³⁰ diligit Rusch CM22] dilexit Weber

³¹ illum Rusch] eum CM22 ³² alloquitur CM22T Rusch] loquitur CM22

Paululum cum pertransissem eos

^interl.| interl.| 31. cum cetibus eorum me miscuissem et eorum dicta percurrissem||

^marg.| marg.| 27. CUM PERTRANSISSEM. Per eos transit quia in ipsis videt formam eius quem querit et tamen transit quia Deum qui est ultra³³ incipit imitari et intueri.||

^marg.| marg.| 28. Transit Petrus vigiles dum contemnit³⁴ prophetas et Domino prophetarum, dicit³⁵ ^d ^e : « Tu es Christus filius Dei vivi ».| ³⁶ ||

^e Mt. 16, 16.

³⁶ Codd. : CM22 Rusch, om. CM22B CM22H CM22P CM22L (pr. m.)

³³ est ultra] inv. CM22 ³⁴ contemnit] contempsit CM22 ³⁵ dicit] dicens CM22

inveni quem diligit anima mea.

^interl.| interl.| 30. quia quam cito aliquis vero intuitu Deum exquirit³⁷ statim Deum invenit| ³⁸ ||

³⁸ Codd. : CM22 Rusch, om. CM22V

³⁷ exquirit] inquirit CM22

Tenui eum³⁹

^interl.| interl.| 32. quanto intentius quesivi, tanto ardentius inventum tenui ||

³⁹ eum] illum CM22L CM22N

nec dimittam donec introducam

^interl.| interl.| 33. eius fidem, vel operationem pro aliqua tribulatione||

^marg.| marg.| 34. DONEC INTRODUCAM etc. D onec in fine mundi Synagogam per quam auditum fidei suscepi et mysterium⁴⁰ regenerationis ad fidem eius revocare satagam||

^marg.| marg.| *29. Ecclesia gentilis in fine revocabit Synagogam que prius vocaverat⁴¹ illam per apostolos.| ⁴² ||

⁴² Codd. : Rusch, om. CM22

⁴⁰ mysterium CM22N CM22V Rusch] ministerium CM22 ⁴¹ vocaverat] scrips., vocarat Rusch CM22

^{{Erfurt, t. 3, f. 31va

; facsim., t. 2, p. 714a}

[Rusch, f. 31va

]} illum

^interl.| interl.|+ 14. vel eum | ⁴³ ||

⁴³ Codd. : CM22P, om. Rusch CM22

in domum

^interl.| interl.| 36. ut eos inhabitet||

^interl.| interl.| 35. in collectionem, quia tunc omnis Israel⁴⁴ salvus fiet⁴⁵ ||

⁴⁴ tunc – omnis Israel] inv. CM22 ⁴⁵ fiet] erit CM22

matris mee

^interl.| interl.| 37. que genuit in fide⁴⁶ ||

⁴⁶ que genuit in] que me genuit in CM22H CM22N CM22S, sinagoga quia genuit CM22B

et in cubiculum

^interl.| interl.| 38. ut in ⁴⁷ perseverantia bonitatis eorum quiescat||

⁴⁷ in CM22N Rusch] om. CM22

genetricis mee.

^interl.| interl.| 39. que me⁴⁸ instruxit ad vivendum||

⁴⁸ me] om. CM22

^interl.| interl.|+ Christus| ⁴⁹ ||

^interl.| interl.|+ Vox Christi| ⁵⁰ ||

⁴⁹ Codd. : CM22B ; om. Rusch CM22

⁵⁰ Codd. : CM22L CM22T ; om. Rusch CM22

Adiuro vos filie Hierusalem

^interl.| interl.| 43. que de Iudeis in fide precessistis| ⁵¹ ||

^marg.| marg.| 40. ADIURO VOS. Christus audiens se per hos introducendum, adiurat ne ei parent impedimentum.||

^marg.| marg.| 41. ADIURO VOS. Ideo repetitur hic versiculus in cantico amoris ut non minorem se dominus Ecclesie de gentibus quam de Iudeis collecte curam habere sed equalem pro utriusque pace sollicitudinem gerere designet. Non minus enim hec regina austri capitur amore sponsi quam prima amica de Iudeis.||

⁵¹ que] qui CM22B CM22P CM22S CM22T

per capreas cervosque camporum

^marg.| marg.| 42. CERVOSQUE. Cervi est in senectute serpentem comedere et, pro siti a veneno concepta, ad fontem properare et inde potando iuvenescere, cadentibus pilis et cornibus quod cuique fideli competit⁵² per lavationem baptismi.||

⁵² fideli c.] inv. CM22

ne suscitetis neque evigilare faciatis dilectam

^interl.| interl.|+ quod minus est | ⁵³ ||

^interl.| interl.| 44. ne saluti eorum contradicatis neque illos inquietetis qui de preputio ad fidem convenerunt||

⁵³ Codd. : CM22P ; om. Rusch CM22

donec ipsa velit.

^interl.| interl.| 5. surgere ; designat quod Ecclesia de gentibus spontanee sit subditura se vigiliis et laboribus pro Domino| ⁵⁴ ||

⁵⁴ Codd. : Rusch CM22, om. CM22V

^interl.| interl.|+ Ecclesia de gentibus| ⁵⁵ ||

^interl.| interl.|+ Vox Synagoge admirantis Ecclesiam de gentibus congregatam| ⁵⁶ ||

⁵⁵ Codd. : CM22B ; om. Rusch

⁵⁶ Codd. : CM22T ; om. Rusch

Que est ista

^interl.| interl.| 55. quanta laude et admiratione digna||

^marg.| marg.| 47. QUE EST ISTA. Ulterius agit⁵⁷ de Ecclesia de⁵⁸ gentibus conversa quomodo ab apostolis fundamento accepto, deinde per successus temporum et graduum promotiones sit multiplicata.||

^marg.| marg.| 46. QUE EST ISTA. Iudei conversi videntes etiam gentes ⁵⁹converti et in amorem sponsi pariter recipi non ex invidia sed quasi admirantes et de societate fratrum congaudentes inquirunt si salus sit⁶⁰ promissa gentibus, quod multum fuerat dubium.||

⁵⁷ agit] aget CM22B CM22L CM22N CM22P CM22S CM22T CM22V ⁵⁸ de] ex CM22 ⁵⁹ etiam g.] inv. CM22 ⁶⁰ s. s.] inv. CM22

que ascendit

^interl.| interl.| 56. ab infimis voluptatibus ad alta virtutum, immo ad Deum||

^marg.| marg.| 48. que ascendit eodem tempore et dormit cum a carnalibus desideriis se alienat Ecclesia et bonis operibus ad visionem sui conditoris appropiat⁶¹.| ⁶² ||

⁶² Codd. : Rusch CM22, om. CM22S

⁶¹ appropiat CM22N Rusch] approperat CM22, approperat vel appropiat CM22T

per desertum

^marg.| marg.| 49. Per desertum, id est per medium gentium que nulla erant virtutum fruge fecunde, quas nullus propheta vel angelus ad cultum Dei instituerat. Vel per desertum quia a mundi illecebris separata celestibus preceptis est dedita.||

sicut

^interl.| interl.| 57. ecce modus ascensionis| ⁶³ ||

^interl.| interl.| 58. recta et extenuata||

⁶³ Codd. : Rusch CM22, om. CM22V

virgula

^interl.| interl.| 59. propter agilitatem||

fumi

^interl.| interl.| 60. editi| ⁶⁴ ||

^marg.| marg.| 51. Fumus eodem tempore partim oritur, partim qui prius ortus fuerat⁶⁵ solet in sublimioribus disparere ; sic Ecclesia in quibusdam suis membris semper gignitur nova, in quibusdam qui prius nati fuerunt semper colligitur ad celestia.||

^marg.| marg.| 50. Fumus ex igne natus ad⁶⁶ alta conscendens paulatim se humanis subtrahit aspectibus, sic Ecclesia igne sancti solius⁶⁷ Spiritus in amorem Dei accensa, ascendere non desinit donec a terrenis abstracta ad invisibilia celi rapiatur.||

⁶⁴ Codd. : Rusch CM22, om. CM22B CM22P CM22T

⁶⁵ ortus f.] inv. CM22 ⁶⁶ ad] in CM22 ⁶⁷ sancti solius Rusch] solius CM22T, sancti CM22

ex aromatibus

^interl.| interl.| 61. ex multis virtutibus||

myrrhe

^interl.| interl.| 62. mortificationis carnis que est pars aromatum||

et thuris

^interl.| interl.| 63. suavitatis orationum||

^marg.| marg.| 52. EX AROMATIBUS. Nota quod aromata commemorans primo myrrham, deinde thus et postea universum pulverem pigmentarii ponit, quia prius est mortificare concupiscentiam carnis, postea offerre Deo placabilia vota cordis, et sic cum humilitate crescere in omni virtutum genere.||

et universi pulveris pigmentarii.

^interl.| interl.| 64. et ne per singula omnium virtutum curram ⁶⁸ ||

^marg.| marg.| 53. Pigmenta in pulverem redacta valent ad confectionem, sic virtutes cum non extollunt animum sed quasi in pulverem reputatione agentis rediguntur ad perfectionem ducunt⁶⁹.||

^marg.| marg.| 54. Pigmentarius vel homo qui operam dat virtutibus, vel Deus qui virtutes largitur.||

⁶⁸ omnium v. – curram] inv. CM22 ⁶⁹ ducunt Rusch] perducunt CM22

En lectulum Salomonis sexaginta

^interl.| interl.| 68. Per sexaginta fortes ⁷¹ universos predicatores accipimus⁷² qui decalogum legis perfectione operum implent⁷³ et denarium retributionis pro perfectione operum expectant.||

⁷¹ fortes CM22N CM22V Rusch] om. CM22 | ⁷² p. a.] inv. CM22 | ⁷³ implent] adimplent CM22 |

fortes

^interl.| interl.| 69. electi in regnum vel in regimen⁷⁴ ||

⁷⁴ regnum vel in regimen Rusch] regnum CM22T CM22V, regimen CM22

ambiunt ex fortissimis

^interl.| interl.| 70. secundum fidem vel carnem||

^marg.| marg.| 65. EN LECTULUM. Priori amice miranti respondet gentilitas determinans quo ascendat, scilicet ad lectulum, et per quid ascendat, quia scilicet⁷⁵ media fercula⁷⁶ sunt caritate constrata, et probat se in eamdem sponsi dilectionem⁷⁷ accessisse in qua prior est, quia similiter habet nuptialem apparatum, et predicatores habet quos Deus ad eos non misisset nisi eos preelegisset.||

^marg.| marg.| 66. EN LECTULUS. Lectulus veri pacifici eterna beatitudo in qua rex cum sanctis⁷⁸ quiescit, ad quam Ecclesia per desertum partim quotidie pervenit tandem perfecte perveniet, vel etiam lectulus Dei est in presenti quieta conversatio sanctorum. Utrumque lectulum ambigunt⁷⁹ fortissimi quia et presentem quietem et pacem Ecclesie predicatores contra incursus tuentur, et internam⁸⁰ patrie celestis quietem⁸¹ quique perfectiores fixa intentione speculantur.||

⁷⁵ quia scilicet] inv. CM22 | ⁷⁶ fercula CM22B CM22P CM22S CM22T CM22V Rusch] ercula cacogr. Rusch, ferculo CM22L, ferculi CM22 | ⁷⁷ eamdem... dilectionem CM22B CM22L CM22N CM22V] eadem... dilectione CM22 | ⁷⁸ sanctis] sanctus cacogr. Rusch | ⁷⁹ ambigunt] ambiunt Rusch | ⁸⁰ internam CM22L CM22N CM22V Rusch] in eternam CM22 | ⁸¹ quietem] requiem CM22 |

Israel

^marg.| marg.| 67. Israel id est vir videns Deum, quo nomine iuste vocantur omnes qui ad divine visionis gaudia tendunt⁸², inter quos fortissimi sunt⁸³ qui vel celestis dono ^{{Erfurt, t. 3, f. 31vb

; facsim., t. 2, p. 714b}

[Rusch, f. 31vb

]} speculationis sublimantur, vel predicationis mysterium⁸⁴ suscipiunt.||

⁸² g. t.] inv. CM22 | ⁸³ sunt] om. CM22 | ⁸⁴ mysterium CM22H CM22L CM22T Rusch] ministerium CM22 |

^{{Erfurt, t. 3, f. 31vb

; facsim., t. 2, p. 714b}

[Rusch, f. 31vb

]} qui sunt⁸⁵ tenentes gladios

^marg.| marg.| 74. Qui sunt tenentes quia indesinenter habent verbum Dei in promptu et⁸⁶ ad resecanda superflua et in se et in subditis et ad repellendos hostes et conculcandos⁸⁷ ||

^marg.| marg.| 71. QUI SUNT TENENTES. Verbum Dei tenent et periti sunt qualiter utantur illo, tam alios quam se quantum ad vitia expugnando.||

⁸⁵ qui sunt CM22L CM22N CM22S CM22V Rusch] Omnes Weber CM22

⁸⁶ et] om. CM22 ⁸⁷ conculcandos] confutandos CM22

et ad bella doctissimi

^marg.| marg.| 75. AD BELLA DOCTISSIMI. Qui⁸⁸ tot milibus annorum contra diabolum in carnis fragilitate pugnaverunt, ex assiduo usu docti sunt||

⁸⁸ qui CM22V Rusch] quia CM22

uniuscuiusque ensis

^interl.| interl.| 76. quia⁸⁹ bona predicatio non valet ipsis si mala vita sequatur, subdit uniuscuiusque.||

⁸⁹ quia CM22V Rusch] et praem. CM22

super femur suum

^interl.| interl.| 77. super humanitatem suam ut eius dominetur⁹⁰ motibus, ne cum aliis predicant ipsi reprobi inveniantur||

⁹⁰ domineturCM22 Rusch] dominentur CM22N CM22S

propter timores nocturnos.

^interl.| interl.| 78. id est temporales quamdiu hostis habet locum||

inter. l 73. Sancti semper sunt de spe certi sed de temptatione suspecti.| ⁹¹ ||

^marg.| marg.| 72. PROPTER. Ne insidie temptatoris si eos securos inermesque repererint sternant, et ne eis expugnatis lectulum quem custodire debuerunt fedent⁹², scilicet ne presens pax Ecclesie violetur et sic futura beatitudo amittatur.||

⁹¹ Codd. : Rusch CM22, om. CM22B CM22H CM22L CM22P CM22S

⁹² lectulum... fedent] lectulus... fedetur CM22

Ferculum fecit sibi rex Salomon

^interl.| interl.| 80. Gregorius MagnusGREGORIUS. ferculum ⁹³ in quibus ipse sedet, iudicans de singulis et per quos levat alios ad epulas eterne beatitudinis||

^marg.| marg.| 79. FERCULUM. Non solum per hoc quod et in⁹⁴ presenti in lectulo Salomonis quiesco, et ad futurum lectulum festino et fortissimos custodes habeo, apparet quod salus sit promissa⁹⁵ gentibus, sed etiam per hoc quod de nobis fecit quosdam⁹⁶ ferculum, id est quos de loco ad locum ferret sui verbi dispensatores, vel in quibus ipse per mundum feratur⁹⁷. Vel ita : pacificus ad cuius lectum⁹⁸ propero ita munivit me, et hoc fecit per ferculum, id est per apostolos per quos sicut in cathedra fertur, quos ad meam salutem vel nostram⁹⁹ misit.||

⁹³ Gregorius. ferculum] om. CM22 ⁹⁴ quod et in CM22L CM22N CM22P CM22V Rusch] quod in CM22 | ⁹⁵ sit p.] inv. CM22 | ⁹⁶ quosdam CM22B CM22H CM22L CM22N CM22P CM22T CM22V Rusch] quoddam CM22, CM22L (super ras.) | ⁹⁷ per mundum - feratur] inv. CM22 | ⁹⁸ lectum] lectulum CM22H CM22P | ⁹⁹ meam... nostram] meam salutem CM22H, salutem CMS, nostram salutem CM22 |

de lignis Libani

^interl.| interl.| 81. id est fortibus, celsis, speciosis, odoriferis, imputribilibus, candis¹⁰⁰ ||

¹⁰⁰ candidis Rusch] candidatis CM22, om. CM22N

columnas eius

^interl.| interl.| 87. sustentatores aliorum etiam prelatorum sicut Iacobus, Petrus et Iohannes^f ||

^f Cf. Gal. 2, 9 .

fecit argenteas

^interl.| interl.| 88. claritate divini Verbi instructas||

reclinatorium aureum

^marg.| marg.| 82. Reclinatorium, id est sui speculatores plenos divina sapientia, vel reclinatorium facit in ferculo cum spem perpetue quietis fidelibus promittit ; aureum, quia requiem sue visionis gloria coruscam preparat.||

^interl.| interl.|+ Columpne argente et reclinatorium aureum quia per lucem sermonis invenitur apud animam claritas quietis| ¹⁰¹ ||

¹⁰¹ Codd. : CM22V ; om. Rusch

ascensum purpureum

^marg.| marg.| 83. ASCENSUS PURPUREUM. Ascensus sunt illi per quos aliquis potest scandere primum ad virtutes, postea ad sancta sanctorum ; qui sunt purpurei, id est ad martyrium prompti. Vel ipse virtutes sunt ascensus que sunt vere purpure quibus decorantur anime fideles¹⁰². Vel ipse Christus ascensus per quem et in Ecclesiam et in celum intratur, purpureus, quia « lavit nos in sanguine suo »^g et nullus ingreditur Ecclesiam¹⁰³ nisi sacramentis dominice passionis imbutus.||

^g Cf. Apc. 1, 5 .

¹⁰² vere... fideles] vera purpura qua decorantur fideles anime CM22, vera vel vere... purpura vel purpure... qua vel quibus... CM22T ¹⁰³ i. E.] inv. CM22

media caritate constravit propter filias Hierusalem.

^interl.| interl.| 86. Hec¹⁰⁴ omnia vilescere facit¹⁰⁵ ad comparationem illius rei que media est, id est commune ornamentum omnium aliarum¹⁰⁶, et designat eam proprio vocabulo. Preter caritatem cetere virtutes nihil sunt et, omnibus aliis destructis, sola caritas non excidet.||

^marg.| marg.| 84. MEDIA CARITATE. Vel caritate qua pro nobis passus est, media, id est Ecclesie corda¹⁰⁷ instar strati paravit ubi fideles anime molliter quiescant, quia totam eam intrinsecus supernorum amore replevit. Unde addit : propter filias Hierusalem, propter animas celestium desiderio estuantes¹⁰⁸, quia quanto magis nos dilexit, tanto magis ad patiendum pro eo nos accendit.||

^marg.| marg.| 85. MEDIA. Gregorius Magnus GREGORIUS. ¹⁰⁹ Ecce consolatio. Qui non potest sanguinem pro Domino fundere diligat proximum propter filias Hierusalem, quia non sunt dicendi filii, id est firmi, sed filie que per caritatem a Dei edificio non aliene sunt¹¹⁰.| ¹¹¹ ||

¹¹¹ Codd. : CM22 Rusch, om. CM22B CM22H CM22L (pr. m.) CM22P CM22S

¹⁰⁴ Hec CM22N Rusch] id est praem. CM22 | ¹⁰⁵ facit CM22B CM22N CM22S CM22T] fecit CM22 | ¹⁰⁶ aliarum] aliorum CM22 | ¹⁰⁷ E. c.] inv. CM22 ¹⁰⁸ estuantes] flagrantes CM22 ¹⁰⁹ Gregorius] om. CM22 ¹¹⁰ a. s.] inv. CM22

Egredimini

^interl.| interl.| 95. ab ignorantia infidelitatis||

^marg.| marg.| 89. EGREDIMINI. Pulchro ordine, post enarrata regis dona, ipsam quoque speciem et ornatum¹¹² eius predicare incipit et ad videndum eum invitat. Et attendendus est ordo et successus huius Ecclesie que, de Iudeis primitus instituta, prelatis, iudicibus aliisque gradibus, illam primam iam post apostolos tepidam admonet ut successoribus et contribulibus eorum¹¹³ a quibus predicata fuit vicem reddat.||

¹¹² ornatum] ornamentum CM22B CM22L ¹¹³ et contribulibus - eorum] inv. CM22

et videte

^interl.| interl.| 96. id est¹¹⁴ intelligite||

¹¹⁴ id est CM22N Rusch] om. CM22

filie Sion

^interl.| interl.| 97. id est¹¹⁵ Iudei||

¹¹⁵ id est sic Rusch] om. CM22

regem Salomonem

^interl.| interl.| 98. verum Deum pacificantem homines Deo||

in diademate

^marg.| marg.| 90. IN DIADEMATE. Quasi latentem in humanitate qua vicit diabolum, et caro fuit causa huius victorie. Nisi Deus carne obumbraretur, diabolus eum non aggrederetur.| ¹¹⁶ ||

¹¹⁶ Codd. : CM22 Rusch, om. CM22S

quo coronavit illum¹¹⁷ mater sua

^interl.| interl.| 99. Maria||

^marg.| marg.| 91. In diademate, id est in illa spinea corona qua coronavit eum Iudea mater sua.||

^marg.| marg.| 92. QUO CORONAVIT. Qua humanitate honestavit eum mater in hoc quod virgo est¹¹⁸, non deturpans, ut alie mulieres, sorde originalis peccati, et mittit ^{{Erfurt, t. 3, f. 32ra

; facsim., t. 2, p. 715a}

[Rusch, f. 32ra

]} nos ad historiam¹¹⁹.||

¹¹⁷ illum Rusch] eum Weber CM22

¹¹⁸ est] om. CM22 ¹¹⁹ historiam] + hanc scilicet quia de virgine natus est CM22N

^{{Erfurt, t. 3, f. 32ra

; facsim., t. 2, p. 715a}

[Rusch, f. 32ra

]} in die desponsationis¹²⁰

^interl.| interl.| 100. in ¹²¹ annuntiatione que fuit initium caritatis¹²² quando desponsata fuit Ecclesia Christo, vel ipsa virgo deitati||

¹²⁰ desponsationis] disponsionis Weber

¹²¹ in] id est praem. CM22 ¹²² caritatis] claritatis CM22

illius

^interl.| interl.| 101. matris quantum ad Deum, vel filii quantum ad Ecclesiam||

^marg.| marg.| 94. Quasi : credite nativitatem, passionem, resurrectionem. Hec descriptio pro Ecclesie multiplicitate extenditur¹²³.||

¹²³ Hec... extenditur Rusch] om. CM22

et

^interl.| interl.| 102. videte| ¹²⁴ ||

¹²⁴ Codd. : CM22 Rusch, om. CM22S

in die letitie cordis eius.

^interl.| interl.| 103. quia rationalis||

^marg.| marg.| 93. DESPONSATIONIS ILLIUS. Si illius referimus ad matrem, dicimus in tempore annuntiationis ; si ad filium : resurrectionis que precipua letitia fuit quia tunc solutum est¹²⁵ genus humanum.||

¹²⁵ est CM22N CM22S Rusch] om. CM22

Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

<30. Cantica**>

Capitulum 3