Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

^interl.| interl.|+ Vox Christi| ¹ ||

^interl.| interl.| Christus ad Ecclesiam de Synagoga| ² ^a ^b ||

^b Cf. Beda Venerabilis, In Ct., textus cantici, lin. 158* : « Christus ad ecclesiam de sinagoga : Quid uidebis in Sunamite nisi choros castrorum? »

¹ Codd. : CM22B; om. Rusch CM22

² Codd. : Rusch, om. CM22

Quid videbis ^{{Erfurt, t. 3, f. 35ra

; facsim., t. 2, p. 721a}

[Rusch, f. 35ra

]} in Sunamite³ nisi choros castrorum ?

^interl.| interl.| 9. id est militiam pacis qui laudes creatoris canant et acies inimicas repellant. In choris voces canentium, in castris armate manus.||

^marg.| marg.| 1. QUID VIDEBIS. Dum Ecclesia monet Synagogam ipse redemptor annuens ^{{Erfurt, t. 3, f. 35ra

; facsim., t. 2, p. 721a}

[Rusch, f. 35ra

]} hortamentis illius se effectum daturum promittit. Elias enim et Enoch in illis convertendis non laborarent nisi divinis Scripturis et apostolicis testimoniis certitudinem conversionis eorum haberent.| ⁴ ||

^marg.| marg.| 2. QUID VIDEBIS. Quasi dicat⁵ : doles de incredulitate Synagoge, sed scias in proximo convertendam ut in ea iam non appareat infidelitas sed opera spiritalium agonum et virtutum.||

⁴ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22B

³ Sunamite] Sulamiten Weber

⁵ dicat] om. CM22

^interl.| interl.|+ Vox sponsi : | ⁶ ||

⁶ Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22

Quam pulchri sunt gressus tui

^interl.| interl.| 10. id est⁷ actus confirmantes predicationem||

⁷ id est CM22B CM22N Rusch] om. CM22

in calciamentis

^interl.| interl.| 11. in testimoniis et exemplis Enoch ante legem, et Elie sub lege et multorum tempore gratie||

filia

^interl.| interl.| 12. iam una per fidem et castitatem||

principis,

^interl.| interl.| 13. Dei| ⁸ ||

⁸ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22B CM22H | Dei] id est praem. CM22N CM22V

iunctura⁹ feminum tuorum

^interl.| interl.| 14. id est¹⁰ concordia duorum populorum in unam prolem fidei et fecunditatem Ecclesie||

^marg.| marg.| 6. IUNCTURA FEMINUM. Recte post gressus calciatos iunctura feminum laudatur, quia per ministerium predicantium proficitur unanimis coniunctio credentium populorum.||

⁹ iunctura Rusch Weber] iuncture CM22H CM22S

¹⁰ id est CM22N CM22T Rusch] om. CM22

sicut monilia

^marg.| marg.| 15. Monilia munitissima cum iam non dissentiant hi ab illis sed in omnibus conveniant et operum attestatione clarescant.||

que fabricata sunt manu artificis.

^interl.| interl.| 16. operis excellentiam notat divine manus appositio||

^marg.| marg.| 7. QUE FABRICATA. Que coniunctio arte inscrutabilis consilii ordinata est. Quis enim novit quare Deus usque ad illud tempus Iudeos excecaverit¹¹ ?||

^marg.| marg.| 8. Que fabricata sunt manu id est ineffabili largitate firmata conditoris.||

^marg.| marg.| 3. QUAM PULCHRI. In premissis descriptionibus est descensus a superioribus ad inferiora¹² et superiorum tantum fit commendatio membrorum. In hac commendantur etiam inferiora et ab inferioribus ascenditur ad superiora ut ostendatur quod illa Ecclesia in novissimo ex illis ante reprobis convocata habebit tamen membra superioribus non imparia, in qua fit mentio gressuum, quia non in otio futura sed ad certamen processura primam pulchritudinem ex certamine ostenditur habitura.||

^marg.| marg.| 5. QUAM PULCHRI SUNT. Primo operum constantiam et mortificationem voluptatum in ea laudat¹³.| ¹⁴ ||

^marg.| marg.| 4. QUAM PULCHRI. ¹⁵Hec dicens ad laudem ipsius Ecclesie coniuncte ex dulcedine se convertit ut et Iudei facilius convertantur et Ecclesia de illis convertendis plus laboret.||

¹⁴ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22P

¹¹ excecaverit] excecavit CM22 ¹² ad inferiora CM22T Rusch] om. CM22 ¹³ constantiam et mortificationem voluptatum in ea laudat] constantia et mortificatio voluptatum laudantur CM22 ¹⁵ Hec] Hoc CM22B CM22H

Umbilicus tuus

^marg.| marg.| 20. UMBILICUS. Illi etiam inter molles qui gignunt¹⁶ etsi mundo licite herent tamen bene annuntiant.||

¹⁶ etiam inter molles qui gignunt CM22V Rusch] qui inter molles gignunt CM22, + et tam CM22H CM22P

crater

^interl.| interl.| 21. propinans doctrinam||

tornatilis

^interl.| interl.| 22. nihil nocive superfluitatis retinens, quanto infirmiores videntur tanto magis honorant¹⁷ ||

¹⁷ honorant Rusch] honorat CM22H CM22P CM22V, honorati CM22T, honorantur CM22

numquam indigens poculis,

^interl.| interl.| 23. etsi pars mollium sit||

^marg.| marg.| 17. Umbilicus, id est infirmitas nostre mortalitatis¹⁸ fit crater quando infirmitatem nostram in nobis experti ut alii per nos recognoscant laboramus, vel quando eleemosynas¹⁹ damus ; tornatilis, id est rotundus et perfectus. Qui enim ob id dat potum sitienti vel calicem divini Verbi porrigit erranti ut a Deo remuneratore vel terrenum commodum vel terrenam sapientiam expectet, huius crater non est torno factus quia opus misericordie quod fecit non causa sue fragilitatis erigende ad Deum fecit sed terrenam mercedem requirit.||

¹⁸ n. m.] inv. CM22 ¹⁹ eleemosynas] elemosinam CM22

venter tuus

^marg.| marg.| 18. VENTER TUUS. Venter noster acervus est tritici cum memores nostre fragilitatis fructus bonorum operum quibus perpetuo reficiamur in presenti vita nobis²⁰ preparamus.||

^marg.| marg.| 25. VENTER TUUS. Quamvis sit inferior gradus tamen triticea refectio erit Deo, quia in uno multi ²¹, in superiori pauci : non tamen dicimus in uno id est²² in peccato.||

²⁰ v. n.] inv. CM22 ²¹ uno multi] imo multi CM22, imo id est CM22N CM22V ²² uno id est] imo CM22

sicut acervus

^marg.| marg.| 18. [b] Acervus in imo latior in summo angustior crescit, sic et in nostris actionibus que quanto altioris sunt meriti tanto pauciores sui operarios inveniunt. In inferiori plures sunt operarii, multi de possessionibus eleemosynas tribuunt, pauci sunt qui possessiones relinquunt.||

tritici,

^interl.| interl.| 24. sine germine²³ doctrine, ut boni uxorati||

^marg.| marg.| 19. Possunt in acervo tritici eleemosyne quas pauperibus erogamus intelligi, et bene post craterem membra sponse acervo tritici ²⁴ comparantur ut et potum et panem pauperibus dare signetur quod et de corporali et²⁵ spiritali refectione eque potest accipi. In apertis est doctrina poculum, in mysteriis est panis.||

²³ germine CM22B CM22N CM22S CM22T CM22V Rusch] genimine CM22 ²⁴ tritici] om. CM22 ²⁵ et] + de CM22

vallatus liliis.

^interl.| interl.| 26. bonis operibus etsi non adeo perfectis||

^marg.| marg.| 18. [c] Vallatus liliis, cum omnia bona que agimus gratia vidende eterne claritatis²⁶ gerimus et per hoc, insidianti inimico, aditum nostri cordis circumquaque obstruimus.||

²⁶ e. c.] inv. CM22

Duo ubera tua

^interl.| interl.| 28. pro duobus populis||

^interl.| interl.| 29. lactatores rudium qui solidos cibos atterendo in naturam lactis convertunt, unde nutriantur parvuli nuper in fide renati||

sicut duo hinnuli gemelli capree.

^interl.| interl.| 30. caprea longe videt, sic sancti de terrenis celestia||

^marg.| marg.| 27. DUO UBERA ²⁷. Quia doctores rudium non sua predicant sed ex eloquiis utriusque Testamenti sumunt que ab uno auctore sunt edita, ubi²⁸ ipse unus pastor ex²⁹ duobus gregibus ovium unum ovile impleat. Qui capree comparantur quia mundum est animal, visu et cursu ^{{Erfurt, t. 3, f. 35rb

; facsim., t. 2, p. 721b}

[Rusch, f. 35rb

]} insigne et findens ungulam quod ad discretionem boni et mali pertinet et ruminat quod post discretionem est faciendum ; gemelli, propter unam concordiam.| ³⁰ ||

³⁰ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22V

²⁷ Ubera] + Duo hinuli CM22 | ²⁸ ubi] ut CM22 | ²⁹ ex CM22N Rusch] om. CM22 |

Collum tuum sicut turris

^interl.| interl.| 36. id est illi qui te iungunt capiti, habentes potestatem ligandi et solvendi||

eburnea,

^interl.| interl.| 37. propter castitatem||

^marg.| marg.| 31. Collum tuum ³¹, id est illi per quos vox erit et esca in corpus traiicitur, qui sunt turris quia et exemplo vite muniunt alios et decorant. In ebore enim candor notatur.||

³¹ tuum] om. CM22

oculi tui

^interl.| interl.| 38. illi prestissimi provisores futurorum||

sicut piscine in Esebon

^interl.| interl.| 40. cingulum meroris interpretatur³² | ³³ ||

^marg.| marg.| 32. oculi tui ³⁴, qui arcana inspiciunt ut possint in aperto proloqui qui fluenta doctrine auditoribus dare non cessant, sicut in civitate Esebon piscine semper aquis abundantes copiose³⁵ populo in introitu ipsius civitatis aquam ministrant, et bene dicuntur aque³⁶ esse in porta civitatis, quia nemo potest Ecclesiam ingredi nisi prius aspersus aqua doctrine et baptismi. Unde in introitu templi Salomonis erat mare eneum³⁷ ubi sacerdotes intraturi lavabunt manus et pedes.||

^marg.| marg.| 39. piscine continentes multas aquas sapientie et doctrine ad potandum eos qui erunt in cingulo meroris persequente Antichristo, que piscine sunt in illa plenaria intratione utriusque multiplicitatis que erit filia||

³³ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22B CM22P CM22S CM22T CM22V

³² interpretatur] om. CM22 ³⁴ tui] om. CM22 | ³⁵ abundantes] hñtes Rusch copiose CM22N CM22T CM22V Rusch] copioso CM22 | ³⁶ d. a.] inv. CM22 | ³⁷ eneum CM22N Rusch] om. CM22 |

que sunt in porta ^{{Erfurt, t. 3, f. 35rb

; facsim., t. 2, p. 721b}

[Rusch, f. 35rb

]} filie multitudinis,

^interl.| interl.| *41. gentium et Iudeorum tunc erit una filia| ³⁸ ||

³⁸ Codd. : Rusch, om. CM22

nasus tuus

^interl.| interl.| 43. semper precavet contra insidias vel dolos diabolorum vel malorum hominum ut suos muniat et aliquos inde extrahat||

^marg.| marg.| 42. NASUS. Cautissimi discretores boni et mali, sicut per nares odor vel fetor discernitur, quos nulla fallit hypocrisis et eminentissimum tenent locum.||

sicut turris Libani

^interl.| interl.| 34. Libanus mons Christum et Ecclesiam significat. | ³⁹ ||

^marg.| marg.| 33. Sicut turris in monte idcirco ad speculandum ponitur ut hostes qui veniunt longius videantur, sic predicatoris vita semper in alto debet firma permanere ut incursus malignorum longe prospiciat, ut culpam priusquam veniat deprehendat⁴⁰.||

³⁹ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22N

⁴⁰ ut culpam... deprehendat CM22T Rusch] om. CM22

que respicit contra Damascum.

^interl.| interl.| 44. id est potus sanguinis | ⁴¹ ||

^marg.| marg.| 35. Damascus, metropolitis Syrie que multa mala intulit Israeli⁴² et etiam captivavit. Per hanc omnis multitudo demonum vel nequam hominum signatur⁴³.||

⁴¹ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22S

⁴² i. I.] inv. CM22 ⁴³ signatur CM22P CM22T CM22V Rusch] designatur CM22B CM22N CM22S, significatur CM22

Caput tuum

^marg.| marg.| 45. CAPUT TUUM. Mens tua que regit⁴⁴ totum corpus cogitationum est alta ut mons per conversationem vite, et talis mons qui habet scientiam circumcisionis non in ablatione carnis sed superfluitatum cordis.||

⁴⁴ que regit CM22N CM22V Rusch] qua regitur CM22

ut Carmelus

^interl.| interl.| 48. scientia circumcisionis quam non habent Iudei carnei||

et come capitis tui

^interl.| interl.| 49. cogitationes||

sicut purpura regis iuncta⁴⁵ canalibus.

^interl.| interl.| 50. posita in canalibus ⁴⁶ humilitatis ut intingatur⁴⁷ sanguine Christi^c et ibi fucata efficiatur indumentum regis||

^marg.| marg.| 46. Cochlee maris ferro circumcise lacrimas purpurei⁴⁸ coloris emittunt, quibus collectis tinctura purpurei coloris conficitur. Canales qui purpuram regis suscipiunt sunt precordia fidelium. Lana que intingitur ut indumentum regis efficiatur est humilitas in patiendo, que iuncta est canalibus quando constanti corde virtus humilitatis⁴⁹ et continua dominici cruoris memoria ad tolerantiam animatur.||

^marg.| marg.| 47. Semper purpuram veri regis, id est passionem in memoriam habentes et ad imitandum parati ut cum Christo resuscitentur.||

^c Cf. Ps. 67, 24 : « Ut intingatur pes tuus in sanguine ».

⁴⁵ iuncta marg.| Ω Ω^J Rusch CM22] vincta Clementina Weber (plerique codd.)

⁴⁶ canalibus CM22N Rusch] canali CM22 ⁴⁷ inting(u)atur CM22N CM22S Rusch] tinguatur CM22, tinguantur CM22H ⁴⁸ purpurei] purpureis CM22 ⁴⁹ v. h.] inv. CM22

^interl.| interl.| 52. quid per singula ?| ⁵⁰ ||

⁵⁰ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22P

Quam pulchra es

^interl.| interl.| 53. fide||

et quam decora

^interl.| interl.| 54. opere||

carissima

^interl.| interl.| 55. domino tuo, ex hoc quod vacas celestibus deliciis||

in deliciis.

^interl.| interl.| 51. Deliciosa es, et fastidis cibos anime⁵¹ amaros et inutiles, fastidis etiam quedam bona ut procedas ad meliora.||

⁵¹ anime] rationali praem. CM22

Statura tua assimilata est palme

^marg.| marg.| 56. STATURA TUA. Quia Ecclesia⁵² in certamine presentis vite gaudia future vite⁵³ pregustat, subditur : statura tua assimilata est palme. Hec⁵⁴ est rectitudo bone operationis que ad terrena despicit incurvari totam se ad celestia erigit, et in certamine posita tendit « ad bravium »^d quo, finito agone, victrix donanda est palma. In inferioribus aspera⁵⁵ est sed desuper pulchra est et fructum gerit. Sic Ecclesia in terra asperos tolerat labores sed sperat in celo se accepturam⁵⁶. Palma conservat folia, sic Ecclesia variante seculi statu⁵⁷ eadem tenet fidei mysteria.||

^d Cf. Phil. 3, 14 .

et ubera tua botris.

^marg.| marg.| 57. Ubera id est magistri qui pro capacitate audientium suam temperant doctrinam et unumquemque ad sublima⁵⁸ ab ubertate domus Dei inebriant et corda exhilarant.||

⁵⁸ sublima] sublimia CM22

Dixi :

^interl.| interl.|+ Vox sponsi| ⁵⁹ ||

^interl.| interl.|+ Sanctus de sancta cruce dicit | ⁶⁰ ||

^interl.| interl.| 61. ante secula disposui | ⁶¹ ||

^marg.| marg.| 59. DIXI. Quasi : insistendum est ad conversionem Iudeorum quia tam pulchra coniunctio est secutura, et quia pro eis maxime⁶² passus sum, quia eos salvandos provideram.||

⁵⁹ Codd. : CM22B ; om. Rusch CM22

⁶⁰ Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22

⁶¹ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22B

⁶² pro eis-maxime] inv. CM22

ascendam in palmam

^interl.| interl.| 62. exaltabor in cruce cuius pars ex palma||

et⁶³ apprehendam

^interl.| interl.| 63. per hoc quasi fugitivos retraham||

⁶³ et Rusch CM22] om. Weber

fructus eius

^interl.| interl.| 64. omnes salvandos quorum pars ultimi Iudei erunt⁶⁴ ||

^marg.| marg.| 60. Fructus crucis potest dici resurrectio et ascensio, adventus Spiritus sancti et salus mundi, et per hec⁶⁵ doctores sunt debriati et confortati⁶⁶.||

^interl.| interl.|+ idem de sponsa| ⁶⁷ ||

⁶⁷ Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22

⁶⁴ erunt CM22T Rusch] om. CM22 ⁶⁵ hec CM22N CM22V Rusch] hoc CM22 ⁶⁶ d. - et - c. CM22T Rusch] inv. CM22

et erunt

^interl.| interl.| 65. per⁶⁸ hoc idem||

⁶⁸ per] et praem. CM22

ubera tua

^interl.| interl.| 67. dulces, non ut hedere||

sicut botri vinee

^interl.| interl.| 66. quia doctrina nulla profecisset nisi Christus palmam ascendisset||

^marg.| marg.| 58. DIXI ASCENDAM. Quasi dicat ⁶⁹ : et quod tales habet⁷⁰ doctores tam discrete predicantes non est tui⁷¹ meriti sed est donum meum, quia ascendi in palmam, id est dedi Ecclesie augmentum virtutum donec ad perfectum veniat, et apprehendam fructus eius, id est ita confortabo et multiplicabo virtutes in eis ut nullo modo possint decidere donec ad maturitatem perveniant. Et per hoc⁷² ubera tua erunt sicut botrus Cypri, quia illi qui parva norunt si benevole nuntiant interdum potiore sapientia debriabuntur⁷³.||

et odor oris tui⁷⁴

^interl.| interl.| 68. et⁷⁵ non solum os sed etiam odor oris tui, id est fama predicationis, alliciet et invitabit ad gustum||

⁷⁴ odor oris tui Ω^S Ω^M etc. Rusch Weber] odores CM22B, odores tui Ω^M CM22H CM22T

⁷⁵ et CM22N CM22T CM22V Rusch] om. CM22

^{{Erfurt, t. 3, f. 35va

; facsim., t. 2, p. 722a}

[Rusch, f. 35va

]} sicut odor⁷⁶ malorum,

^marg.| marg.| 70. ET ODOR ORIS. Odor malis, guttur vino comparatur quia mala ex novitate, ^{{Erfurt, t. 3, f. 35va

; facsim., t. 2, p. 722a}

[Rusch, f. 35va

]} vinum ex vetustate laudem consequitur. Ita prestat presens allocutio Ecclesie ipsi fame quam de illa potest audientium sermo disseminare.||

^marg.| marg.| 69. Odor in gutture, vox presentis doctrine. In odore fama absentis designatur, et ideo vino illa propter flagrantiam virtutum, hec malis ob suavitatem absentis fame comparatur.||

⁷⁶ odor CM22P Rusch] om. Weber CM22

guttur tuum

^interl.| interl.| 73. ipsum predicationis officium quam ubera continent||

^interl.| interl.|+ 74. dico| ⁷⁷ ||

⁷⁷ Codd. : CM22 ; om. CM22B CM22H CM22L CM22P CM22S Rusch

sicut vinum optimum dignum dilecto meo

^interl.| interl.| Vox Ecclesie| ⁷⁸ ||

^interl.| interl.|+ Vox sponse| ⁷⁹ ||

^marg.| marg.| 72. DIGNUM DILECTO."Verbum quod in ore meo dilectus posuit, tante est sublimitatis quod non per alium quam per ipsum sponsum mundo debuit predicari "^e, quia non est alius « inventus qui solveret librum »^f et ab illo susceperunt alii. Christus quasi potavit quia docente divinitate cito in perfectione scientie profecit et libenter passionem sustinuit, membra non eodem modo.||

^marg.| marg.| 71. Dum sponsus laudat guttur sponse, illa - intelligens in gutture verbum per quod salus datur mundo designar - ex magno amore verbum dispensare volens, rapit verba ab ore sponsi. Ille vino optimo eam comparavit, hec subiecit : dignum dilecto meo ||

^interl.| interl.| <Sponsa> ipsa in media laudatione, rapiens verbum de ore eius, accumulat, laudat etiam ipsum, venire supplicat quatenus, eo cooperante, pios sive operationis seu predicationis possit subire labores.| ⁸⁰ ||

^interl.| interl.|+ Ipsa, in media laudatione rapiens verbum de ore eius, accumulat, laudat etiam ipsum venire supplicat quatenus eo cooperante pios sive operationis seu predicationis possit subire labores| ⁸¹ ||

^e Cf. Beda Venerabilis , In Ct., lib. 5, 7, lin. 582-586 : « Vinum, inquit, optimum cui guttur meum comparauit dignum est ipsi dilecto meo ad potandum quia uerbum euangelii quod in ore meo ponere dignatus est tantae est sublimitatis quia non per alium quempiam quam per dilectum ipsum sponsum ac redemptorem meum mundo debeat praedicari; ipse quippe primus in carne apparens per mysterium regenerationis humano generi iter caeleste aperuit, ipse sacramentum suae passionis resurrectionis ascensionis quo mundus saluaretur prius praedicauit ac deinde praedicandum suis fidelibus reliquit, ipse calicem salutaris potauit ac sic potandum ecclesiae porrexit ».

^f Apc. 5, 4.

⁷⁸ Codd. : Rusch CM22T ; om. CM22

⁷⁹ Codd. : Rusch CM22B ; om. CM22

⁸⁰ Codd. : CM22T interl. ; om. Rusch et alii codd. CM22

⁸¹ Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22

ad potandum labiisque

^interl.| interl.| 75. et dignum preconibus ut Paulo||

et dentibus illius ad⁸² ruminandum.

^interl.| interl.| 76. attritoribus ut Augustino||

^marg.| marg.| 77. RUMINANDUM. Non ita facile ad potandum⁸³ quod ille prius potans aliis porrexit, sed cum labore et studio meditandum.||

⁸² ad CM22N CM22P CM22T Rusch] om. Weber CM22

⁸³ facile ad potandum CM22N CM22V Rusch] potandum facile CM22

^interl.| interl.|+ Vox sponse, vel Synagoge de sponso| ⁸⁴ ||

^interl.| interl.| 79. mihi⁸⁵ adhortanti credite quia | ⁸⁶ ||

⁸⁴ Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22

⁸⁶ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22B

⁸⁵ mihi CM22N Rusch] praem. et CM22

Ego dilecto meo

^interl.| interl.| 80. conversa sum et non ali⁸⁷i | ⁸⁸ ||

^marg.| marg.| 81. EGO totum studium mee servitutis et devotionis ad ipsum refero.||

⁸⁸ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22S

⁸⁷ sum] + dilecto meo CM22 | et non alii] om. CM22B CM22N

et ad me conversio eius.

^marg.| marg.| 82. et in presenti vita, ne laborando deficiam, adiuvat, et in fine secum ad gaudia recipiet.| ⁸⁹ ||

^marg.| marg.| 78. Ego prius exul a Deo ab omni errore ad eum conversa sum⁹⁰, ut civis et domestica, et ipse prius humano generi iratus ad me est conversus, naturam mee mortalitatis indutus.||

⁸⁹ 81+82 Rusch] disiungit CM22.⁹⁰ c. s.] inv. CM22

^interl.| interl.|+ Vox : Ecclesia vel Synagoga ad Christum, vox Ecclesie| ⁹¹ ||

^interl.| interl.| 86. ergo quia sum certa quod compuncta Iudea in fine⁹² obediet, tu adiuva||

⁹¹ Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22

⁹² in fine] om. CM22

Veni dilecte mi,

^marg.| marg.| 84. VENI. Qui⁹³ assumptam pro me humanitatem in celo locasti per presentiam divine gratie visita me, ut in agrum mundi semen verbi tui possim spargere et villas cohabitationis in unam fidem constituere.||

^marg.| marg.| 83. VENI DILECTE. Ecclesia videns quod nec ad bene operandum vel egrediendum per se sufficit nec in bono persistere, vel auditores quantum profecerint discernere, implorat auxilium.||

⁹³ Qui] quia CM22N CM22T

egrediamur in agrum,

^interl.| interl.| 87. ab⁹⁴ occulto cordis, in quo contemplabar te in eos qui adhuc a principio arandi et excolendi⁹⁵ sunt||

⁹⁴ ab CM22B CM22N Rusch] praem. egrediar CM22 ⁹⁵ excolendi CM22B CM22T Rusch] colendi CM22

commoremur

^interl.| interl.| 88. assidua predicatione||

in villis.

^interl.| interl.| 89. in illis iam ad legitime vivendum instruendis||

^marg.| marg.| 85. In agro Christiani, in villa Pagani, in vineis Ecclesie, in floribus fides, in fructibus virtutes, in malis punicis martyrium designatur. In his singulis, sponsa dilecti sui presentiam querit.||

Mane surgamus

^interl.| interl.| 94. studiosius laboremus etiam in quibusdam conversis, ut apostolus in Galatis||

ad vineam⁹⁶.

^interl.| interl.| 95. minori enim cultura ager indiget⁹⁷ quam vinea||

^marg.| marg.| 90. MANE. Quia nox infidelitatis transiit et lux fidei apparet, procedens ex matutina resurrectione Christi, ab ipso mane resurrectionis laboremus, tu inspirando et⁹⁸ ego predicando.||

⁹⁶ vineam CM22N Rusch] vineas Weber

⁹⁷ a. i.] inv. CM22 ⁹⁸ et] om. CM22

Videamus si floruit

^interl.| interl.| 96. in⁹⁹ aliquo initio fidei et confessionis | ¹⁰⁰ ||

¹⁰⁰ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22V

⁹⁹ in] om. CM22

vinea,

^interl.| interl.| 97. laboriosius excolendi| ¹⁰¹ ||

¹⁰¹ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22V

si flores fructus parturiunt,

^interl.| interl.| 98. quia multotiens florem non sequitur fructus||

^interl.| interl.| 99. si exercent opera ne fides otiosa inveniatur||

si floruerunt mala punica.

^interl.| interl.| 100. si hi qui in fide et recta operatione profecerunt etiam desiderium patiendi percipiunt||

^marg.| marg.| 91. VIDEAMUS. Ut ego qui pedagogus sum parvulorum possim discernere eos qui acquisiti sunt quomodo se habeant¹⁰², quantum proficiant, ut qualiter nutriendi sunt intelligam.||

^marg.| marg.| 92. Non est intuendum si vinee florent sed si flores ad partum fructuum convalescant, quia mirum non est si quis bona inchoet sed valde mirabile est si intentione ^{{Erfurt, t. 3, f. 35vb

; facsim., t. 2, p. 722b}

[Rusch, f. 35vb

]} recta in bono opere perseveret¹⁰³.||

¹⁰² se habeant] subeant CM22 ¹⁰³ in bono CM22N CM22T Rusch] bono CM22 |perseveret] perduret CM22

Ibi dabo tibi ubera mea.

^interl.| interl.|+ ad honorem tuum| ¹⁰⁴ ||

^interl.| interl.| 101. teneram doctrinam ut per hanc crescant pueri||

^marg.| marg.| 93. Ibi, id est ubi, ad videndum¹⁰⁵ vineas et mala si floreant¹⁰⁶ venerimus, in tuum obsequium ; et facta et dicta meorum predicatorum exhibebo ad similitudinem¹⁰⁷ sedule nutricis.||

¹⁰⁴ Codd. : CM22P ; om. Rusch CM22

¹⁰⁵ id est] om. CM22H CM22T | videndum] videndas CM22, inspiciendas CM22H | ¹⁰⁶ floreant CM22T Rusch] florent CM22 | ¹⁰⁷ ad similitudinem Rusch CM22T] a similitudinem cacogr. CM22 |

Mandragore

^marg.| marg.| 102. MANDRAGORE. Merito invocat sponsum ad auxilium predicationis, ubi predicatores precipuis flagrant virtutibus.||

^interl.| interl.| 105. egrediendum vere est quia Iudea membrum sine capite¹⁰⁸ ||

^interl.| interl.| 106. iam||

¹⁰⁸ membrum CM22T Rusch] membra CM22

dederunt odorem suum¹⁰⁹

^interl.| interl.| 107. opinionem, spem||

¹⁰⁹ suum] om. Weber

in portis nostris.

^interl.| interl.| 108. in introitu ad nos, fide, conversione||

^marg.| marg.| 103. Porte : apostoli et eorum successores. Mandragore id est virtutes illorum que sunt apte medicamentis que contra sollicitudines mundi adducunt quietem, que nauseam verbi Dei excludunt, que vitia ab hominibus sine dolore excidi faciunt, que proferunt mala, id est Ecclesias suaviter redolentia in confessoribus, similia malis punicis in martyribus dederunt odorem, quia exemplis maiorum minores confirmantur.||

Omnia poma

^interl.| interl.| 109. omnia testimonia et exempla¹¹⁰ ||

¹¹⁰ t. - t.] inv. CM22

nova

^interl.| interl.| 110. novorum apostolorum||

et vetera,

^interl.| interl.| 111. veterum patrum et prophetarum||

dilecte mi, servavi tibi.

^interl.| interl.| 112. in illo tempore exponenda||

^marg.| marg.| 104. SERVAVI TIBI. Vel servavi ¹¹¹ id est intellexi omnia precepta et testimonia vel promissiones utriusque Testamenti a te esse datas¹¹². Vel omnia poma, id est iustos utriusque Testamenti per te solum incarnatum iustificatos cognovi.||

¹¹¹ servavi] + tibi CM22 ¹¹² datas CM22N CM22V Rusch] data CM22

Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

<30. Cantica**>

Capitulum 7