<83. Apocalypsis>

Capitulum 14

Numérotation du verset Apc. 14,1

Et vidi

^marg.| ET VIDI. Ostensa gravissima persecutione quam patietur Ecclesia ab Antichristo et eius apostolis, ad consolationem ostendit, qualem habeat adiutorem, et qualem ipse habeat familiam.

et ecce agnus

^interl.| Christus pro nobis immolatus

stabat

^interl.| ut adiuvans

supra montem Sion,

^interl.| id est Ecclesiam virtutibus celsam et Deum contemplantem

et cum illo centum quadraginta quattuor millia

^marg.| CENTUM QUADRAGINTA MILLIA. In virginitate perfectissimos, in fide Trinitatis ex quattuor mundi partibus collectos.

habentes

^interl.| tales quales fuerunt

nomen eius

^interl.| quia Christiani vocabuntur

et nomen Patris eius

^interl.| quia 'dii' dicentur

scriptum

^interl.| indelebiliter

in frontibus suis.

^interl.| quia in manifesto confitentur

Numérotation du verset Apc. 14,2

Et audivi vocem

^interl.| desiderium vel ad monitionem

de celo

^interl.| ab his qui cum eo erant

tamquam vocem aquarum multarum,

^interl.| id est multorum populorum quia de multis populis congregati sunt

et tamquam vocem tonitrui magni

^marg.| TONITRUI. Quia terret eos, qui ad consortium suum venire suffugiunt.

et vocem quam audivi

^interl.| vel 'erat'

sicut citharedorum

^marg.| CITHAREDORUM. Quia ipsi qui ad hoc se instituerunt ut extenderent sua corda devota super lignum crucis.

citharizantium in citharis suis.

^interl.| non alienis

^marg.| CITHARIZANTIUM. Quod ex officio habebant opere implebant.

Et cantabant

^marg.| ET CANTABANT. Id est de integritate anime et corporis exultabunt, quod gaudium numquam eis veterascet, sed semper est eis ut novum.

quasi canticum novum ante sedem

^interl.| id est in presentia eorum in quibus sedet

et ante quattuor animalia

^interl.| id est predicatores

et seniores,

^interl.| id est iudices

et nemo poterat discere canticum,

^interl.| id est de integritate sua gaudere

nisi illa

^interl.| nisi illi virgines

centum quadraginta quattuor millia qui empti sunt de terra.

^interl.| ideo quia de terra estis ne desperetis

^marg.| QUI EMPTI SUNT. Id est quos ad hoc ut essent virgines sanguis Christi elevavit.

Numérotation du verset Apc. 14,4

Hi sunt qui cum mulieribus non sunt coinquinati,

^interl.| cum aliquibus sordibus mundi vel ad litteram

virgines enim sunt. Hii qui sequuntur agnum

^interl.| id est imitantur Christum

quocumque ierit¹

^interl.| integritate anime et corporis

¹ ierit] abierit Weber

Hii empti sunt ex omnibus² primitie Deo

^interl.| Patri

² omnibus] hominibus Weber

et agno,

^interl.| Christo

Numérotation du verset Apc. 14,5

et in ore eorum³

^interl.| vel 'ipsorum'

³ eorum] ipsorum Weber

non est

^interl.| etsi aliquando fuit

inventum

^interl.| in illis invenitur in quibus manet

mendacium,

^interl.| verbi

sine macula enim sunt

^interl.| operatione

ante thronum Dei⁴

^interl.| ante Deum iudicem

⁴ enim...Dei] sunt Weber

Numérotation du verset Apc. 14,6

Et vidi

^marg.| ET VIDI. Descripta impugnatione facta per duas bestias, suppositoque auxilio agni et dignitate familie eius ostensa, subiungitur admonitio, ut ad hanc familiam accedant, et comminatio ut ab illa alia declinent.

alterum

^marg.| ^{{t. 4 : Erfurt, f. 1203vb ; facsim., p. 566b}
[Rusch, f. 1203vb ]} ALTERUM. Id est predicatores qui sunt alteri a Christo id est vicem eius exequentes.

angelum

^interl.| minorem

volantem per medium celi⁵,

^interl.| a terrenis se removentem

^marg.| PER MEDIUM CELI. Per communem Ecclesiam quam verbis et exemplis secum trahunt.

⁵ celi] celum Weber

habentem

^interl.| ex iniuncto officio

evangelium eternum,

^interl.| et hoc ideo habebat

^marg.| EVANGELIUM ETERNUM. Id est predicationem eterna promittentem, complentes ad eternitatem ducentem.

ut ^{{t. 4 : Erfurt, f. 1203vb ; facsim., p. 566b}
[Rusch, f. 1203vb ]} evangelizaret sedentibus super terram,

^interl.| id est morantibus in contemptu mundi

et super omnem gentem, et tribum, et linguam, et populum

^interl.| scilicet omnimodam diversitatem illorum qui in terrenis demorantur

Numérotation du verset Apc. 14,7

dicens magna voce :

^interl.| persuasione

Timete

^interl.| casto amore

Dominum⁶

^interl.| non illas bestias

⁶ Dominum] Deum Weber

omnes sancti eius

^interl.| <omnes sancti eius> in plerisque <codicibus> vacat

et date illi honorem,

^interl.| vel claritatem

^marg.| TIMETE ET DATE ILLI HONOREM. Bene operando, et bene de eo annuntiando ut per vos gloriosus appareat.

quia venit hora iudicii eius,

^marg.| QUIA VENIT HORA IUDICII EIUS. Quasi non deficiatis : quia non longo tempore patiemini.

et adorate eum

^marg.| faciendo vos sibi conformes

qui fecit celum, et terram, et mare, et fontes aquarum.

^interl.| etsi timetis defectum, petite ab eo subsidium

Numérotation du verset Apc. 14,8

Et alius angelus secutus est eum⁷

^interl.| secundum diversam annuntiationem

^marg.| ET ALIUS ANGELUS SECUTUS. Quia predicatores sibi invicem succedunt.

⁷ eum] om. Weber

dicens : cecidit, cecidit

^marg.| CECIDIT. Bis positum infinitatem significat, vel valet in quo omnimoda destructio intelligitur.

Babylon illa

^interl.| id est omnes confusi in vitiis

magna

^interl.| pro multitudine vel superbia

que a vino ire fornicationis sue

^interl.| pravo dogmate munita

^marg.| VINO FORNICATIONIS. Id est vitiis et precipue idolatria que est dulcis potus peccantibus quibus alios inquinant et ne recto tramite gradiantur inebriant, unde debetur eis ira Dei.

^marg.| Purum vinum bibitur dum flagellat Deus hic ad emendationem, turbidum dum infertur eterna damnatio.

potavit⁸ omnes gentes.

^interl.| gentiliter viventes

⁸ potavit] potionavit Weber

Numérotation du verset Apc. 14,9

Et⁹ angelus tertius

^interl.| non timidus

^marg.| ET ANGELUS TERTIUS. Tres ponit pro fide Trinitatis, cum tria hec in eadem persona possint considerari.

⁹ et] + alius Weber

secutus est illos dicens voce magna : Si quis adoraverit bestiam

^interl.| id est Antichristum

et imaginem eius

^interl.| id est se sibi conformem fecerit

et acceperit characterem

^interl.| signum nominis eius

in fronte suo¹⁰

^interl.| qui eum confitentur

¹⁰ suo] sua Weber

aut in manu sua.

^interl.| qui opere mutatur

Numérotation du verset Apc. 14,10

Hic¹¹ bibet

^interl.| sicut Babylon

¹¹ hic] et praem. Weber

de vino ire Dei

^interl.| de eterna damnatione

quod¹² mixtum¹³ est mero

^marg.| QUOD MIXTUM. Quasi qui non corrigitur vindicta eius ad correctionem data punietur eterna pena.

¹² quod] qui Weber ¹³ mixtum] mixtus Weber

in calice

^marg.| IN CALICE. Calix vindicta Dei, ubi de super merum quod ad correctionem hic vindicat, subtus fex id est damnatio, quam in ultimis bibent impii. De vino ergo id est de fece, quod vinum quia vult ad comparationem meri ostendere turbidum, addit quod mixtum est.

ire ipsius,

^interl.| quod iratus Deus propinat

et cruciabitur igne et sulphure

^interl.| id est fetore

in conspectu angelorum sanctorum,

^interl.| ut visa eorum claritate tabescat

et ante conspectum agni,

Numérotation du verset Apc. 14,11

et fumus

^interl.| id est tenebrositas

tormentorum eorum

^marg.| ET FUMUS TORMENTORUM. Quia quedam de damnatione malorum numerat : non dicit pro damnatione describenda sed tantum pro terrore inferendo illis quos deterret ab eorum consortio.

ascendet¹⁴

^interl.| perseverabit

¹⁴ ascendet] ascendit Weber

in secula seculorum¹⁵,

^marg.| ASCENDET IN SECULA. Cum dicit ascendet in secula : notat eternam penam continuari ubi addit nec habent requiem.

¹⁵ in...seculorum] ante ascendet Weber

nec habent requiem die ac nocte qui adoraverunt bestiam et imaginem eius,

^marg.| NEC HABENT REQUIEM. Quasi non mirum si illi qui Antichristum adoraverunt tempore ipsius punientur, quia sui etiam precedentes ministri eandem penam habebunt.

et si quis acceperit

^interl.| similiter non habet re<quiem >

characterem nominis eius.

^interl.| indiscrete aliquod signum de predictis

Numérotation du verset Apc. 14,12

Hic patientia

^interl.| id est pro contuitu eterne pene

sanctorum est

^interl.| et eorum

^marg.| HIC PATIENTIA SANCTORUM. Id est hic debent patienter pati sancti, ne veniant ad eternam penam

qui custodiunt

^interl.| opere complent

mandata Dei

^interl.| de gemina dilectione

et fidem Iesu.

^interl.| quia eum Deum confitentur

Numérotation du verset Apc. 14,13

Et audivi vocem de celo dicentem mihi¹⁶ :

^interl.| quasi illi miseri sed isti felices

¹⁶ mihi] om. Weber

Scribe :

^interl.| in corde tuo et auditorum

beati mortui

^interl.| seculo

qui in Domino

^interl.| in confessione Domini

^{{t. 4 : Erfurt, f. 1204ra ; facsim., p. 567a}
[Rusch, f. 1204ra ]} moriuntur.

^interl.| quando corpus et anima resolvuntur

Amodo iam dicit

^interl.| a tempore resurrectionis

Spiritus,

^interl.| id est tota Trinitas

ut requiescant

^interl.| amplius non patiantur

a laboribus suis

^interl.| eorum qua hucusque passi sunt

opera enim illorum sequuntur illos.

^marg.| ^{{t. 4 : Erfurt, f. 1204ra ; facsim., p. 567a}
[Rusch, f. 1204ra ]} OPERA. Id est mercedes operum que sequuntur, quasi dum in mundo erant, maiores tribulationes ad maiorem coronam ingruebant unde adeo abiecti reputabantur, sed iam nihil patientur.

Numérotation du verset Apc. 14,14

Et vidi

^marg.| ET VIDI. Ostensa remuneratione bonorum per quod invitabat ad consortium eorum supponit damnationem impiorum, ut per terrorem ducat ad idem propositum.

et ecce nubem candidam

^interl.| id est sanctos vel dominicam carnem

et supra

^interl.| Christus super sanctos sedet vel divinitas super humanitatem

nubem sedentem

^interl.| dico

a similem¹⁷ hominis

^interl.| quia iam impassibilis et immortalis

^marg.| SIMILEM FILIO ¹⁸ HOMINIS. Quia non iam vere erat filius hominis, quia immortalis.

¹⁷ similem] + Filio Weber

¹⁸ sic Rusch

habentem in capite suo

^interl.| in se ipso vel in divinitate

coronam auream,

^interl.| ad similitudinem triumphantis

^interl.| quia vicit diabolum per sapientiam

et in manu sua

^interl.| potestate

falcem acutam.

Numérotation du verset Apc. 14,15

Et alius¹⁹ angelus

^interl.| a Christo

^marg.| ANGELUS. Id est sancti qui usque huc fuerant in fidelibus occulti in claritate apparent iudicaturi, orantes cum desiderio ut Deus separationem faciat bonorum et malorum.

¹⁹ alius] alter Weber

exivit de templo,

^interl.| in hoc quod servus

^marg.| EXIVIT DE TEMPO. Exire dicuntur sancti de templo, cum iam apparent non quales olim fuerant, sed quales in eternum mansuri.

clamans voce magna ad sedentem super nubem :

^interl.| ad Christum

Mitte falcem tuam

^interl.| exerce iudicium

^marg.| MITTE FALCEM. Id est iudiciariam sententiam a bonis malos separantem.

et mete,

^interl.| id est collige tuos

quia hora est²⁰

^interl.| vel : venit

^marg.| QUIA HORA. Quia iam est opportunum cum completus sit numerus tuorum.

²⁰ est] venit Weber

ut metatur quoniam maturuit²¹

^interl.| vel aruit

^interl.| quoniam conservata est nequitia malorum et iam non habet locum

²¹ maturuit] aruit Weber

messis terre.

Numérotation du verset Apc. 14,16

Et misit qui sedebat super²² nubem, falcem suam in terram, et messuit eam²³

^interl.| id est separavit bonos a malis

²² super] supra Weber ²³ messuit eam] messa est terra Weber

Numérotation du verset Apc. 14,17

Et alius angelus

^interl.| supradicti sancti aliud officium habentes

^marg.| ET ALIUS ANGELUS. Cum ostendisset Deum potestatem iudicandi habentem a sanctis implorari, et sic iudicium fieri, ostendit eandem potestatem sanctos habere, et Christum ut iudicent imperare, et illos imperio obedire.

^marg.| ALIUS ANGELUS. Id est Christus qui occultus et vilis fuerat in fidelibus clarus apparuit, et veniens de altari id est de loco secretiori, quod numquam alii sancti scilicet cognitus ab omnibus Deo consubstantialis.

exivit de templo

^interl.| quales esset apparuit

quod est in celo

^interl.| id est de secreto loco

habens et ipse falcem acutam.

^interl.| sicut Christus

Numérotation du verset Apc. 14,18

Et alius angelus exivit²⁴ de altari

^interl.| id est de loco secretiori in quo sancti

²⁴ exivit] om. Weber

qui habet potestatem

^interl.| quasi bene poterat percipere quia poterat etiam dare

supra ignem,

^interl.| id est eternam penam

et aquam²⁵

^interl.| vel super demones et malos homines

²⁵ et aquam] om. Weber

et exclamavit²⁶ voce magna

^interl.| imperio magno

²⁶ exclamavit] clamavit Weber

ad eum²⁷

^interl.| id est ad sanctos

²⁷ ad eum] om. Weber

qui habebat falcem acutam

^interl.| potestatem iudiciariam

dicens : Mitte

^interl.| id est exerce iudicium

falcem tuam acutam et vindemia botros vinee terre,

^interl.| id est separa maturos in nequitia

^marg.| MITTE FALCEM ET VINDEMIA etc. Per messem terre et uvas vinee eorundem malorum damnatio intelligitur, sed tamen per vineam illos determinatius habemus qui maiori studio mala operabantur sicut vinee ut fructificem maior cura quam terre adhibetur.

quoniam mature sunt uve eius.

^interl.| quia malitia eorum completa est

Numérotation du verset Apc. 14,19

^interl.| et tali imperio

misit angelus falcem suam acutam²⁸

^interl.| scilicet bonorum cetus

²⁸ acutam] om. Weber

in terram

^interl.| in terrenos qui iudicandi sunt

et vindemiavit vineam terre, et misit in lacum ire ^{{t. 4 : Erfurt, f. 1204rb ; facsim., p. 567b}
[Rusch, f. 1204rb ]} Dei magnum,

^interl.| id est in infernum ubi multi iram Dei patientur

^marg.| ET MISIT IN LACUM. Unde propheta^a : “lacus ubi non erat aqua” id est refrigerium.

^a Ier. 38, 6 : « Tulerunt ergo Ieremiam, et projecerunt eum in lacum Melchiae filii Amelech, qui erat in vestibulo carceris et submiserunt Ieremiam funibus in lacum, in quo non erat aqua sed lutum ».

Numérotation du verset Apc. 14,20

et calcatus est lacus

^interl.| id est puniti sunt in inferno positi

extra

^interl.| quia pena illa non erit purgatoria

civitatem,

^interl.| Ecclesiam et congregationem bonorum que est civitas sanctificata

et exivit sanguis de lacu usque ad frenos equorum

^interl.| id est usque ad rectores subditorum

^marg.| ET EXIVIT SANGUIS. Eterna pena pro peccato sanguis non vinum quod in cellario Dei ponitur.

^marg.| USQUE AD FRENOS. Id est usque ad ipsos rectores iniquorum puniendos, scilicet diabolos.

per stadia

^interl.| id est per omnes voluptuosos ludentes vanitatibus

^marg.| PER STADIA. Omnes ludis mundi, id est vitiis detentos qui vel simpliciter in hoc sunt perfecti quod per sex habemus, vel perfectiores quod per centum, vel perfectissimi quod per mille.

mille

^interl.| perfectos in malo

sexcenta.

^interl.| mediocres et etiam minores

Comment citer cette page ?
Glossa ordinaria (Apc. 14), in : Glossae Scripturae Sacrae electronicae, ed. Martin Morard, IRHT-CNRS, 2016-2018. Consultation du 23/02/2019. (permalink : http://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?livre=../sources/editions/GLOSS-liber83.xml&chapitre=83_14)

Signaler un complément d'information

<83. *Apocalypsis*>

Capitulum 14

<83. Apocalypsis>