<10. Ruth>

Capitulum 1

Numérotation du verset Rt. 1,1

LIBER RUTH INCIPIT¹.

¹ Liber… incipit] om. Weber

^{{t. 1 : Erfurt, f. 251vb ; facsim., p. 502b}
[Rusch, f. 251vb ]} In diebus unius iudicis, quando iudices preerant, facta est fames in terra.

^marg.| FACTA EST. Propter paucitatem spiritalium doctorum quibus iudicandi datur auctoritas facta est fames verbi Dei quando lex etiam per Iudaicas traditiones corrupta est.²

² Codd. : Rusch PL113

Abiitque homo de Bethleem Iuda,

^marg.| ABIITQUE HOMO. Rabanus MaurusRABANUS. Christus scilicet in Bethleem Iuda natus peregrinationem huius mundi visitavit, cum uxore sua id est Ecclesia et cum duobus liberis, duobus scilicet ordinibus prophetarum et apostolorum qui sanguine Christi a peccati servitute sunt liberati.³

^marg.| ABIIT HOMO. Rabanus MaurusR<ABANUS>. Quem quidam decalogum⁴ intelligunt et uxorem eius Synagogam et duos filios regalem honorem et sacerdotalem qui non solum in gente Iudeorum sed et proselytorum copulam sibi acquirebant sicut in tempore David et Salomonis et aliorum factum est.⁵

³ Codd. : Rusch PL113

⁵ Codd. : Rusch PL113

⁴ decalogum] + legis PL113

ut peregrinaretur in regione Moabitide

^interl.| regione scilicet diaboli qui est princeps huius mundi.

cum uxore sua ac duobus liberis.

Numérotation du verset Rt. 1,2

Ipse vocabatur Elimelech,

^interl.| Deus meus rex hic est Christus cui dicitur Intende voci orationis mee rex meus et Deus meus^a.

^a Ps. 5, 3.

uxor eius Noemi

^interl.| pulchra

^interl.| » Pulchra es amica mea » etc.^b

^b Ct. 1, 14 ; 4, 1 ; 4 ; 7.

et duo filii⁶, alter Maalon,

^marg.| MAALON. Qui de fenestra vel a principio. Hic est chorus prophetarum per quos de fenestra primum fidei lumen in orbem processit qui etiam veri luminis id est Christi primi predicatores fuerunt.⁷

⁷ Codd. : Rusch PL113

⁶ et duo filii] e duobus filiis Weber

et alter Chelion,

^marg.| Chelion : consummatio. Hi sunt apostoli qui enigmata prophetarum ad consummationem pleni intellectus perduxerunt. Hi merito Euphratei⁸ et de Bethleem Iuda orti sunt qui celesti pane satiati per predicationem evangelii, fructum predicationis collegerunt. Euphrateus⁹ enim frugifer, Bethleem domus panis, Iudas¹⁰ confessio interpretatur ; unde : Vos date illis manducare^c. Item^d « Euntes predicate evangelium regni Dei ». Et alibi^e : « Elegi vos de mundo ut eatis et fructum afferatis ».¹¹

^c Mt. 14, 16 ; Mc. 6, 37 ; Lc. 9, 13.

^d Mt. 16, 15.

^e Io. 15, 16.19.

¹¹ Codd. : Rusch PL113

⁸ Euphratei] scrips hic et ubique , Eufratei Rusch , Ephrathaei PL113 | ⁹ Eufrateus Rusch , Ephrathaeus PL113 | ¹⁰ Iudas] Iuda PL113 |

Euphratei¹² de Bethleem Iuda. Ingressique regionem Moabitidem

^interl.| Iudeam que male utebatur lege.

¹² Euphratei] Ephrathei Weber

morabantur ibi.

Numérotation du verset Rt. 1,3

Et mortuus est Elimelech maritus Noemi remansitque

^interl.| in exilio huius mundi

ipsa

^interl.| Ecclesia

cum filiis.

^interl.| cum doctoribus

Numérotation du verset Rt. 1,4

Qui acceperunt uxores Moabitidas

^interl.| quia apostoli duarum plebium sibi sociavere consortium Iudeorum scilicet et gentium

quarum una vocabatur Orpha

^interl.| cervix eius

^interl.| hi sunt fideles de Iudeis qui robur fidei et fortitudinem operationis primi perceperunt

altera Ruth.

^marg.| RUTH. Videns vel festinans, vel deficiens interpretatur in qua obedientia et credulitas gentium designatur, de quibus dicitur^f : « Populus quem non cognovi servivit mihi » etc. Et alibi : Ethiopia preveniet manus eius Deo^g. Vocabantur ergo duo populi per sanctos predicatores ad consortium fidei et electorum Dei, ut ex diversis gregibus fieret unum ovile.¹³

^f Ps. 17, 45.

^g Ps. 67, 32.

¹³ Codd. : Rusch PL113

Manseruntque decem annis ibi¹⁴

¹⁴ decem annis- ibi] inv. Weber

Numérotation du verset Rt. 1,5

et ambo

^interl.| apostoli et prophete

mortui sunt, Mahalon videlicet et Chelion

^interl.| in hac peregrinatione post ascensionem Domini

^marg.| MORTUI SUNT. Post perfectionem pii laboris, id est¹⁵ de exilio huius mundi ^{{t. 1 : Erfurt, f. 252ra ; facsim., p. 503a}
[Rusch, f. 252ra ]} ad celestia regna migraverant¹⁶ ut expleto mandato decalogi acciperent denarium beatitudinis.¹⁷

¹⁷ Codd. : Rusch PL113

¹⁵ idest] scilicet PL113 ¹⁶ migraverant] –runt PL113

remansitque mulier

^interl.| Ecclesia

orbata duobus liberis ac marito.

^interl.| prophetis et apostolis quorum caruit presentia temporali vel corporali

Numérotation du verset Rt. 1,6

Et surrexit ut ^{{t. 1 : Erfurt, f. 252ra ; facsim., p. 503a}
[Rusch, f. 252ra ]} in patriam pergeret cum utraque nuru sua de regione Moabitide. Audierat enim quod respexisset Dominus populum suum et dedisset eis escas.

^interl.| vite

Numérotation du verset Rt. 1,7

Egressa est

^marg.| EGRESSA EST CUM UTRAQUE NURU. Studiose satagit Ecclesia ut plebes, quas apostoli et prophete tempore suo instruxerunt, perducat ad unitatem fidei et societatem Christiane religionis que Scriptura referente didicit quia iustus « non derelinquetur »^h « nec semen eius querens panem »ⁱ « qui de celo descendit »^j.¹⁸

^h Cf. Sir. (Eccli.) 44, 13 : « Et filii eorum propter illos usque in aeternum manent : semen eorum et gloria eorum non derelinquetur ».

ⁱ Ps. 36, 25 : « Non vidi iustum derelictum, nec semen eius quaerens panem ».

^j Io. 6, 33.59.

¹⁸ Codd. : Rusch PL113

itaque de loco peregrinationis sue

^interl.| mundo

cum utraque nuru sua

^interl.| plebe

et iam in via

^interl.| Christo vel mandatis eius

revertendi

^interl.| firmiter

posita¹⁹ in terram Iuda,

¹⁹ revertendi posita] inv. Weber

Numérotation du verset Rt. 1,8

dixit ad eas : ite in domum matris vestre;

^marg.| ITE IN DOMUM. Ecclesia non indiscrete agit nec indiscrete quemquam recipit unde : Nolite omni spiritui credere sed probate spiritus si ex Deo sunt^k. Possunt hec Synagoge convenire qui retrahit ad fidem Christi venientes et maxime illud ut superata a veritate infirmam se cognoscit et effetam dicens Revertimini filie mee.²⁰

^k 1 Io. 4, 1.

²⁰ Codd. : Rusch PL113

faciat vobiscum Dominus²¹ misericordiam, sicut fecistis cum mortuis, et mecum, det vobis invenire requiem in domibus virorum quos sortiture estis. Et osculata est eas. Que elevata voce flere ceperunt

²¹ vobiscum Dominus] inv. Weber

Numérotation du verset Rt. 1,10

et dicere : Tecum pergemus ad populum tuum.

Numérotation du verset Rt. 1,11

Quibus illa respondit : Revertimini, filie mee²², cur venitis mecum ? Non

^interl.| alias : Num

²² mee] mi Weber

ultra habeo filios

^marg.| NON ULTRA HABEO FILIOS. Rabanus MaurusRABANUS. Vox Synagoge veritatem confitentis et supervenientem culpam non tacentis que a viro id est David relicta et a filiis id est regibus et principibus privata sterilem se esse et infirmam ad concipiendum filios Deo confitetur post adventum Christi.²³

²³ Codd. : Rusch PL113

in utero meo, ut viros ex me sperare possitis ?

Numérotation du verset Rt. 1,12

Revertimini filie Moabitide²⁴.

^interl.| alias mee et abite

²⁴ Moabitide] + mi et abite. Iam enim senectute confecta sum, nec apta vinculo coniugali Weber

Etiam si possem hac nocte concipere et parere filios,

Numérotation du verset Rt. 1,13

si eos expectare velitis donec crescant et annos pubertatis impleant²⁵, ante eritis vetule quam nubatis. Nolite, queso, filie mee²⁶, facere hoc²⁷ quia vestra angustia magis premit me et egressa est manus Domini contra me.

²⁵ pubertatis impleant] inv. Weber | ²⁶ mee] mi Weber | ²⁷ facere hoc] om. Weber |

Numérotation du verset Rt. 1,14

Elevata igitur voce, flere rursum ceperunt.

^marg.| ELEVATA IGITUR VOCE. Per has mulieres quarum una dolens et lugens a socru recedit, altera obstinato animo adheret, credentes significantur quorum alii percepta gratia baptismi et societate fidei²⁸ ad errores pristinos relabuntur, quos significat Orpha que ad deos suos reversa est. Alii vero definito consilio, perceptam gratiam consequuntur quos significat Ruth.²⁹

²⁹ Codd. : Rusch PL113

²⁸ fidei] fieri PL113

Orpha osculata est socrum ac reversa est. Ruth adhesit socrui sue.

Numérotation du verset Rt. 1,15

Cui dixit Noemi : En reversa est cognata tua ad populum suum et ad deos suos, vade cum ea.

Numérotation du verset Rt. 1,16

que respondit : ne adverseris mihi ut relinquam te et abeam. Quocumque enim³⁰ perrexeris pergam,

^marg.| QUOCUMQUE ENIM PERREXERIS PERGAM. Sic Ecclesia de gentibus vocata relicta patria id est idololatria omissa, carnali conversatione et desideriis profitetur Deum suum esse in quem crediderunt sancti et ituram quo caro Christi ascendit et pro eius nomine in hoc seculo pati usque ad mortem et cum populo sanctorum et prophetarum et patriarcharum; unde^l : « Letamini gentes cum plebe eius ».³¹

^l Rm. 15, 10

³¹ Codd. : Rusch PL113

³⁰ enim] om. Weber .

et³² ubi morata fueris et ego pariter morabor. Populus tuus populus meus et Deus tuus Deus meus.

³² et] om. Weber

Numérotation du verset Rt. 1,17

Que te terra morientem³³ susceperit, in ea moriar ibique locum accipiam sepulture. Hec mihi faciat Deus et hec addat si non sola mors me et te separaverit.

³³ terra morientem] inv. Weber

Numérotation du verset Rt. 1,18

Videns ergo Noemi

^marg.| VIDENS NOEMI etc. Gentilis populus obstinato animo predicatores sequitur in terram sanctam et in civitatem Dei Bethleem ubi preparatur ad suscipiendum sponsum de stirpe Abrahe natum in quo benedicentur omnes gentes vel tribus terre.³⁴

³⁴ Codd. : Rusch PL113

quod obstinato animo ^{{t. 1 : Erfurt, f. 252rb ; facsim., p. 503b}
[Rusch, f. 252rb ]} Ruth³⁵ decrevisset secum pergere, adversari noluit nec ultra ad suos reditum persuadere.

³⁵ animo Ruth] inv. Weber

Numérotation du verset Rt. 1,19

Profecteque sunt simul et venerunt in Bethleem. Quibus urbem ingressis, velox apud cunctos fama percrebruit dicebantque mulieres : Hec est illa Noemi.

Numérotation du verset Rt. 1,20

Quibus ait : Ne vocetis me Noemi,

^marg.| NE VOCETIS etc. Agnoscit Synagoga calamitatem suam quam post adventum Christi merito patitur et refugit pulchra vocari quia tempora prosperitatis sue finiri conspicit.³⁶

³⁶ Codd. : Rusch PL113

id est pulchram, sed vocate me Marai³⁷, hoc est amaram, quia valde amaritudine replevit me³⁸ Omnipotens.

³⁷ Marai] Mara Weber ³⁸ amaritudine replevit -me] inv. Weber

Numérotation du verset Rt. 1,21

Egressa sum plena et vacuam me reduxit³⁹ Dominus. Cur igitur vocatis me Noemi quam Dominus humiliavit et afflixit Omnipotens ?

³⁹ me reduxit] inv. Weber

Numérotation du verset Rt. 1,22

Venit ergo Noemi cum Ruth Moabitide nuru sua de terra peregrinationis sue ac reversa est in Bethleem quando primum hordea metebantur.

^marg.| QUANDO PRIMUM HORDEA METEBANTUR etc. Id est quando⁴⁰ incarnationis sue ordinem ad mysterium passionis Christi convertit. Messis enim hordeacea tempus dominice passionis exprimit que mense novorum id est primo mense contigit. Bene ergo tempore illo ad Bethleem veniunt, quando lex Christum quem docet in Bethleem natum, in pascha id est in mense novorum, predicat occisum. Sancta quoque Ecclesia toto nisu⁴¹ laborat ut quos⁴² ad fidem convocat incarnationis, passionis, resurrectionis merito imbuat. Messis hordeacea Iudeorum exprimit credulitatem qui peracto sacramento passionis, predicantibus apostolis, primum ad fidem veniunt qui alibi quinque panibus hordeaceis pasti a Domino leguntur^m.⁴³

^m Cf. Io. 6, 13.

⁴³ Codd. : Rusch PL113

⁴⁰ quando Rusch ] + lex PL113 | ⁴¹ nisu Rusch ] conatu PL113 | ⁴² quos Rusch ] quas PL113 |

Comment citer cette page ?
Glossa ordinaria (Rt. 1), in : Glossae Scripturae Sacrae electronicae, ed. Martin Morard, IRHT-CNRS, 2016-2018. Consultation du 21/04/2019. (permalink : http://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?livre=../sources/editions/GLOSS-liber10.xml&chapitre=10_1)

Signaler un complément d'information

<10. *Ruth*>

Capitulum 1

<10. Ruth>