<13. Liber Regum secundus>

Capitulum 1

Numérotation du verset 2Rg. 1,1

Secundus liber Samuelis incipit.

^{{t. 2 : Erfurt, f. 25ra ; facsim., p. 49a}
[Rusch, f. 25ra ]} Factum est autem postquam mortuus est Saul, ut David reverteretur a cede Amalech

^marg.| ^{{t. 2 : Erfurt, f. 25ra ; facsim., p. 49a}
[Rusch, f. 25ra ]} AMALECHITES. Rabanus MaurusR<ABANUS>. Hunc aiunt Hebrei filium fuisse Doech. Amalechites enim et Idumeus unum est quia filius primogenitus Esau Eliphaz¹ fuit, et huius filius Amalech. Diadema autem et armillam a patre comendatam habebat.

¹ Eliphaz] scrips. , Eliphat hic et frequenter Rusch

et maneret duos dies in Siceleg².

² duos dies - in Siceleg] inv. Weber

Numérotation du verset 2Rg. 1,2

In die autem tertia apparuit homo veniens de castris Saul veste conscissa et pulvere aspersus caput. Et ut venit ad David cecidit super faciem suam

^interl.| a parte totum, non enim homo cadit solum super faciem sed in eam partem in qua est facies totus cadit

et adoravit.

Numérotation du verset 2Rg. 1,3

Dixitque ad eum David : Unde venis ? Qui ait ad David³ : De castris Israel fugi.

³ David] eum Weber

Numérotation du verset 2Rg. 1,4

Et dixit ad eum David : Quod est verbum quod factum est ? Indica mihi. Qui ait : Fugit populus ex⁴ prelio et multi corruentes ex⁵ populo mortui sunt, sed et Saul et Ionathan filius eius interierunt.

⁴ ex] e Weber ⁵ ex] e Weber

Numérotation du verset 2Rg. 1,5

Dixitque David ad adolescentem qui nuntiavit ei⁶ : Unde scis quia mortuus est Saul et Ionathan filius eius ?

⁶ nuntiavit ei] nuntiabat Weber

Numérotation du verset 2Rg. 1,6

Et⁷ ait adolescens qui nuntiabat⁸ ei : Casu veni in montem Gelboe et Saul incumbebat super hastam suam.

^interl.| fatigatus sustentabatur

⁷ et] om. Weber ⁸ nuntiabat] narrabat Weber

Porro currus et equites appropinquabant ei :

Numérotation du verset 2Rg. 1,7

Et conversus post tergum suum vidensque me vocavit. Cui cum respondissem : assum,

Numérotation du verset 2Rg. 1,8

dixit mihi : Quisnam es tu ? Et aio ad eum : Amalechites sum.

Numérotation du verset 2Rg. 1,9

Et locutus est mihi : Sta super me et interfice me, quoniam tenent me angustie et adhuc tota anima in me est.

^interl.| totus vigor anime

Numérotation du verset 2Rg. 1,10

Stansque super eum occidi illum. Sciebam enim quod vivere non poterat post ruinam

^interl.| vulnerationem

Et tuli diadema quod erat in capite eius, et armillam de brachio eius⁹ ^{{t. 2 : Erfurt, f. 25rb ; facsim., p. 49b}
[Rusch, f. 25rb ]} et tuli¹⁰ ad te dominum meum huc.

⁹ eius] illius Weber ¹⁰ tuli] adtuli Weber

Numérotation du verset 2Rg. 1,11

Apprehendens autem David vestimenta sua scidit, omnesque viri qui erant cum eo,

Numérotation du verset 2Rg. 1,12

et planxerunt, et fleverunt, et ieiunaverunt usque ad vesperam super Saul et Ionathan¹¹ filium eius et super populum Domini

^interl.| sacerdotes

¹¹ Ionathan] super praem. Weber

et super populum¹² Israel

^interl.| interl. generaliter

¹² populum] domum Weber

eo¹³ quod corruissent gladio.

¹³ eo] om. Weber

Numérotation du verset 2Rg. 1,13

Dixitque David ad iuvenem qui nuntiaverat ei : Unde es tu¹⁴ ? Qui respondit : Filius hominis advene Amalechite ego sum.

¹⁴ tu] om. Weber

Numérotation du verset 2Rg. 1,14

Et ait David ad eum¹⁵ : Quare non timuisti mittere manum tuam ut occideres christum Domini ?

¹⁵ David-ad eum] inv. Weber

Numérotation du verset 2Rg. 1,15

Vocansque David unum de pueris suis¹⁶ ait : Accedens

^marg.| ACCEDENS. Omnis qui proximo machinatur malum vel de eius gaudet interitu iuste retributionis penam a iudice superno meretur. « Qui enim fodit foveam incidit in eam »^a et « os quod mentitur occidit animam »^b. Hic autem mentiebatur sese Saulem occidisse.

^a Prv. 26, 27.

^b Sap. 1, 11.

¹⁶ suis] om. Weber

irrue in eum. Qui percussit illum et mortuus est.

Numérotation du verset 2Rg. 1,16

Et ait ad eum David : Sanguis tuus

^interl.| damnatio tua

super caput tuum. Os enim tuum locutum est adversum te dicens : Ego interfeci christum Domini.

Numérotation du verset 2Rg. 1,17

Planxit autem David planctum huiuscemodi super Saul et super Ionathan filium eius.

Numérotation du verset 2Rg. 1,18

Et precepit ut docerent filios Iuda arcum

^interl.| alias planctum

^marg.| FILIOS IUDA. Filii Iuda filii confessionis quos verus David vult arcu Scripture muniri, ne per ignorantiam in conspectu demonum succumbant.

^marg.| ARCUM. Rabanus MaurusRAB<ANUS>. Quia Philistiim sagittarii sunt qua arte Saul interficerant. Eamdem belli artem vult eos discere, vel precepit ut reges Iuda docerent fortitudinem, ut fortes scilicet et intenti essent in timore Domini, ne perirent sicut Saul.

sicut scriptum est in libro Iustorum :

^marg.| IN LIBRO IUSTORUM. Rabanus MaurusR<ABANUS>. Legitur vel scriptum est hunc librum nusquam reperiri asseverant, sicut librum bellorum Domini cuius in libro Numerorum mentio fit^c, et carmina Salomonis^d et disputationes eius de natura lignorum, herbarum, iumentorum, volucrum, reptilium et piscium^e. Vel quod in libro verborum dierum dicitur^f. Reliqua vero operum Salomonis propriorum et novissimorum scripta sunt in libris Nathan prophete^g et Achie Solonitis « in visione quoque Abdo videntis contra Ieroboam filium Nabath »^h et multa volumina huiusmodiⁱ que scripta fuisse probat sed hodie non esse constat. Vastata enim a Chaldeis Iudea bibliotheca hostili igne consumpta est. Pauci autem libri Esdre pontificis ex prophetie industria reparati vel restaurati sunt. Hic vero ^{{t. 2 : Erfurt, f. 25rb ; facsim., p. 49b}
[Rusch, f. 25rb ]} Esdras scriba in lege Dei fuit qui promptiores litterarum figuras quam eatenus Hebrei habuissent reperit. Sunt enim qui dicunt Librum Iustorum esse Librum Regum ubi continentur prophete iusti Samuel, Gad et Nathan in quo scriptum est quomodo Saul recedens a timore Domini per inobedientiam periit.

^c Cf. Nm. 21, 14.

^d Cf. 3Rg. (1Rg.) 4, 32.

^e Cf. 3Rg. (1Rg.) 4, 33.

^f Cf. 3Rg. (1Rg.) 11, 41.

^g Cf. 1Par. 29, 29.

^h Cf. 2Par. 9, 29.

ⁱ Cf. 3Rg. (1Rg.) 14, 29.

Numérotation du verset 2Rg. 1,19

Incliti Israel

^marg.| CONSIDERA ISRAEL. Qui remansisti pro qua culpa interfecti sunt et precave ne et tu in scelere eorum pereas. Vel CONSIDERA quam gloriosi fuerunt qui pro tua libertate vulnerati sunt.

super montes tuos interfecti sunt quomodo ceciderunt fortes ?

^interl.| quasi dicat : illico inter hostes.

Numérotation du verset 2Rg. 1,20

Nolite annuntiare in Geth

^marg.| GETH. Torcular, scilicet ‘Hierusalem que occidit prophetas’^j, cui mors Domini et apostolorum in derisum fuit, et ob hoc precipit verus David ne passio sua illis annuntietur.

^j Cf. Mt. 23, 37.

neque annuntietis in competis Ascalonis, ne forte letentur filie Philistiim, ne exultent filie incircumcisorum.

^interl.| prohibet ne ullus letetur in tali casu ne divulgetur casus populi Dei in civitatibus inimicorum

Numérotation du verset 2Rg. 1,21

Montes Gelboe

^interl.| indignatus casu fortium ipsum interfectionis locum abominatur

^marg.| MONTES. Rabanus MaurusR<ABANUS>. Alii ‘excelsi’, quia scilicet, o Saul, inobedientia tua quasi idolatria in excelsis reputata est quia scelus idolatrie est nolle acquiescere.

^marg.| MONTES GELBOE. Uberrimi ante maledictionem fuerunt quos hactenus male dictioni subiacere ferunt, nec umquam pluere ibi testantur.

^marg.| Rabanus MaurusRABANUS. Rex et propheta David qui persecutoribus mala non reddidit, cum Saul et Ionatha bello occubuissent in lamentatione sua Gelboe montibus maledicit : montes gelboe nec ros nec pluvia etc. Quid deliquerunt montes ? sed quia Gelboe interpretatur ‘decursus’, per Saul autem unctum et mortuum, unctio et mors nostri mediatoris exprimitur, merito per Gelboe superba Iudeorum corda significatur, que dum in huius mundi desideriis defluunt in uncti, id est Christi, se morte miscuerunt. Et quia in eis unctus rex temporaliter moritur, ab omni rore gratie siccantur. De quibus benedicitur ut agri primitiarum esse non possint. Superbi enim Hebreorum montes primitivos ^{{t. 2 : Erfurt, f. 25va ; facsim., p. 50a}
[Rusch, f. 25va ]} fructus non ferunt, qui et in Redemptoris adventu ex parte maxima in perfidia remanentes, primordia fidei sequi noluerunt. Sancta enim Ecclesia in primitiis suis multitudine gentium fecundata, vix in fine mundi Iudeos quos invenerit suscipit et extrema colligens eos quasi reliquias frugum ponit. Unde : RELIQUIE ISRAEL SALVE FIENT. Possunt tamen montes Gelboe ore prophete maledici, ut dum fructus arescente terra moritur possessores terre sterilitatis damno feriantur ut ipsi maledictionis sententiam acciperent qui apud se mortem regis suscipere iniquitate exigente meruissent.

nec ros, nec pluvie veniant super vos, neque sint agri primitiarum, quia ibi abiectus est clipeus fortium, clipeus Saul, quasi non esset unctus ^{{t. 2 : Erfurt, f. 25va ; facsim., p. 50a}
[Rusch, f. 25va ]} oleo

Numérotation du verset 2Rg. 1,22

a sanguine interfectorum,

^marg.| A SANGUINE INTERFECTORUM. Sanguis et adeps robur prestant corpori. Ita illi fortitudinem dabant subiectis a quibus Saul et Ionathas interfecti sunt quasi non a rusticis. Vel ita : Saul reprobatus est a Deo, et ab incircumcisis viliter interfectus, tamquam non esset unctus oleo, propter sanguinem interfectorum scilicet septuaginta quinque sacerdotum qui Domino adipem adolebant quos innoxios iussit Saul interfici.

ab adipe fortium sagitta Ionathan numquam abiit¹⁷

^interl.| vel rediit

¹⁷ abiit] rediit Weber

retrorsum et gladius Saul non est reversus inanis.

^marg.| SAGITTA IONATHAN etc. et gladius Saul etc. Ionathan et Saul bellicosos et fortissimos significat fuisse, et laudat in eis decorem forme et constantiam animi.

^marg.| Rabanus MaurusRABANUS. Allego<rice>. Prius propheta David figuraliter deflet Saul et Ionathan qui cum potentes essent et semper hostibus prevalerent, sauciati illico et vulnerati in medio prelio corruerunt. Sic et christiani deflent eos qui repugantes demonibus in lubrico seculi labuntur (Gelboe namque ‘montes lubrici’ interpretantur) et spem recuperationis obmittentes proprio mucrone desperationis se ipsos interficiunt sicut Saul irruens super gladium suum. Philistei vero, id est demones, de interfectis spolia virtutum auferentes proprie fortitudini victoriam ascribunt, cum talia iustis promissione Dei eveniunt. Sed David noster in electis suis corruentium casum gemit, et in urbibus allophilorum prohibet divulgari, id est precipit fidelibus ut caute se custodiant, ut scutum fidei, loricam iustitie, galeam salutis et gladium spiritus habeant quod est verbum Dei^k, quibus adversariis resistant, ne iterum ignominose superati gaudium inimicis faciant.

^k Cf. Eph. 6, 16.

Numérotation du verset 2Rg. 1,23

Saul et Ionathas¹⁸ amabiles et decori valde¹⁹ in vita sua, in morte quoque non sunt divisi. Aquilis velociores

^interl.| hiperbole

¹⁸ Ionathas] Ionathan Weber ¹⁹ valde] om. Weber

leonibus fortiores.

Numérotation du verset 2Rg. 1,24

Filie Israel, super Saul flete qui vestiebat vos coccino in deliciis,

^interl.| de preda scilicet hostium

qui prebebat ornamenta aurea cultui vestro.

Numérotation du verset 2Rg. 1,25

Quomodo ceciderunt fortes in prelio ?

^interl.| in peccato subaudis

Ionathas²⁰ in excelsis tuis

^interl.| sicut supra

²⁰ Ionathas] Ionathan Weber

occisus est ?

Numérotation du verset 2Rg. 1,26

Doleo super te frater mi Ionatha²¹ decore nimis et amabilis super amorem mulierum. Sicut mater amat unicum filium summ, ita te diligebam²².

²¹ Ionatha] Ionathan Weber ²² sicut…diligebam] om. Weber

Numérotation du verset 2Rg. 1,27

Quomodo ceciderunt robusti et perierunt arma bellica ?

Comment citer cette page ?
Glossa ordinaria (2Rg. 1), in : Glossae Scripturae Sacrae electronicae, ed. Martin Morard, IRHT-CNRS, 2016-2018. Consultation du 26/04/2019. (permalink : http://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?livre=../sources/editions/GLOSS-liber13.xml&chapitre=13_1)

Signaler un complément d'information

<13. *Liber Regum secundus*>

Capitulum 1

<13. Liber Regum secundus>