<19. Liber Neemiae vel Esdrae secundus**>

Capitulum 9

Numérotation du verset 2Esr. 9,1

In die autem vicesimo quarto mensis huius convenerunt filii Israel in ieiunio et in saccis et humus super eos.

^marg.| IN DIE AUTEM. Beda VenerabilisBEDA. Notanda correcti populi devotio. Completa enim rite sollemnitate, uno tantum intermisso die mox in ieiunio et penitentia sponte convenerunt, ut quod gerendum audierant diligenter gererent, separando scilicet seipsos mente et corpore a consortio eorum qui a Domino alieni sunt ne per eorum consortium in similia mala reciderent que vix post longa tempora evaserant. Nos igitur quidquid in publica sinaxi vel auditorio faciendum cognovimus, mutua inter nos collocutione tractemus et qualiter singula castigatione ^{{t. 2 : Erfurt, f. 148vb ; facsim., p. 296b}
[Rusch, f. 148vb ]} cordis vel corporis complere valeamus sollerter perquiramus. Maxime autem probatur vite correctionis industria cum subditur : Et consurrexerunt ad standum etc.

Numérotation du verset 2Esr. 9,2

Et separatum est semen filiorum Israel ab omni filio alienigena et steterunt et confitebantur peccata sua et iniquitates patrum suorum.

Numérotation du verset 2Esr. 9,3

Et consurrexerunt ad standum et legerunt in volumine legis Domini Dei sui, quater in die et quater in nocte¹ confitebantur et adorabant Dominum Deum suum.

^marg.| ET ² CONSURREXERUNT. Quis non miretur tantum populum tantam habuisse pietatis curam ut quater in die , id est mane hora tertia, sexta et nona quibus orationi vel psalmodie vacandum erat, auditui legis divine se traderet quo innovata in Deum mente purior et devotior ad deprecandum³ eius misericordiam rediret, et in nocte quater excusso torpore⁴ somni ad confitendum peccata et veniam postulandam⁵ exsurgeret. Unde, ut reor, mos in Ecclesia pulcherrimus inolevit⁶ ut per singulas divine psalmodie horas lectio de veteri et novo Testamento cunctis audientibus dicatur et sic apostolicis et propheticis confirmati verbis ad instantiam orationis genua flectant et nocturnis horis cum a ceteris laboribus cessatur divinis lectionibus aures liberius commodantur⁷.⁸ ^a ^b

^b Cf. Beda Venerabilis , In Esr. et Neh., lib. 3, CCSL 119A, p. 372.1318-1332 : « Quis enim non miretur tantum populum tam eximiam habuisse curam pietatis ut quater in die, hoc est primo mane tertia hora sexta et nona quibus orationi siue psalmodiae uacandum erat, auditui se legis diuinae contraderent quo innouata in deum mente purior ac deuotior ad deprecandam eius misericordiam rediret sed et in nocte quater excusso torpore somni ad confitenda peccata sua et postulandam ueniam exsurgerent. Quo exemplo reor in ecclesia morem inoleuisse pulcherrimum ut per singulas diurnae psalmodiae horas lectio una de ueteri siue nouo testamento cunctis audientibus ex corde dicatur et sic apostolicis siue propheticis confirmati uerbis ad instantiam orationis genua flectant sed et horis nocturnis cum a laboribus cessatur operum liberas auditui lectionum diuinarum aures accommodent ».

⁸ Codd. : T20d , f. 127v ; Rusch

¹ in nocte Ω^S Ω^J Rusch ] om. Weber

Numérotation du verset 2Esr. 9,4

Surrexerunt⁹ autem super gradum levitarum Iosue¹⁰ et Bani et¹¹ Cedmiel, Remmi¹², Sabnia¹³, Abani¹⁴, Sarebias, Bani et Chanani¹⁵ et inclamaverunt voce magna¹⁶ Dominum Deum suum.

⁹ Surrexerunt Ω^S Ω^J Ed1455 Rusch Clementina ] Surrexit Weber | ¹⁰ Iosue] Iesue Ω^J | ¹¹ et Ed1455 Rusch … Clementina ] om. Weber | ¹² Remmi Rusch , Remni Ed1455 ] om. Weber | ¹³ Sabnia Ed1455 Rusch ] Sebnia Weber | ¹⁴ Abani Ed1455 Rusch ] Bani Weber | ¹⁵ et Chanani Φ^VP Ψ^D Rusch (Thanani cacogr . )… Clementina ] om. Ω, Chanani Ed1455 Weber | ¹⁶ v. m.] inv. Ed1455 |

Numérotation du verset 2Esr. 9,5

Et dixerunt levite Iosue et Cedmiel, Bonni, Asebia, Serebia, Arebia¹⁷, Adaia¹⁸, Sebna, Fataia : Surgite¹⁹, benedicite Domino Deo vestro²⁰ ab eterno usque in eternum et benedicant nomini glorie tue excelso in omni benedictione et laude.

¹⁷ Arebia Ω^J Ω^M P16744 Ed1455 Rusch ] om. Weber | ¹⁸ Adaia] Odaia Clementina , Odoia P16744 Weber | ¹⁹ Surgite Rusch ] Locutus est Esdras in aures populi dicens praem. P16744, + et Cava Σ T Ω^S | ²⁰ vestro] nostro M² E Ω^MΩ^S |

Numérotation du verset 2Esr. 9,6

Et dixit Esdras²¹ :

^marg.| ET DIXIT ESDRAS. Usque ad finem orationis vel confessionis eius quod supra dictum est, quia confitebantur peccata sua et peccata patrum suorum plenius Esdra deprecante qualiter factum sit ostenditur.

²¹ Et dixit Esdras] om. Weber

Tu ipse, Domine, solus tu fecisti celum et²² celum celorum et omnem exercitum eorum, terram et universa que in ea sunt, maria et omnia que in eis sunt et tu vivificas omnia hec et exercitus celi te adorat.

²² et] om. Weber

Numérotation du verset 2Esr. 9,7

Tu ipse, Domine Deus, qui elegisti Abram et eduxisti eum de igne Chaldeorum et posuisti nomen eius Abraham²³

²³ Cf. Gn. 17, 5.

Numérotation du verset 2Esr. 9,8

et invenisti cor eius fidele coram te et percussisti cum eo fedus ut dares ei terram Chananei, Ethei²⁴, Amorrei et Pheresei²⁵ et Iebusei et Gergesei, ut dares semini eius et implesti verba tua quoniam iustus es.

²⁴ Ethei Ω^S Ω^J Ed1455 Rusch ] Chetthei Weber ²⁵ Pheresei] Ferezei Weber

Numérotation du verset 2Esr. 9,9

Et vidisti afflictionem ^{{t. 2 : Erfurt, f. 148vb ; facsim., p. 296b}
[Rusch, f. 148vb ]} patrum nostrorum in Egypto clamoremque eorum audisti super mare Rubrum²⁶.

²⁶ Cf. Ex. 3, 7.

Numérotation du verset 2Esr. 9,10

Et dedisti signa atque²⁷ portenta in pharaone²⁸ et in universis servis eius et in omni populo terre illius, cognovisti enim quia superbe egerant contra eos et fecisti tibi nomen sicut et in hac die.

²⁷ atque Rusch Clementina ] et Weber ²⁸ Pharaone Ω Ed1455 Rusch Clementina ] Pharao Weber

Numérotation du verset 2Esr. 9,11

Et mare divisisti ante eos et transierunt per medium maris in sicco²⁹ ³⁰, persecutores autem eorum proiecisti in profundum quasi lapidem in aquas validas³¹.

²⁹ sicco Ω Rusch Clementina ] sicca Weber | ³⁰ Cf. Ex. 14, 22. | ³¹ Cf. Ex. 15, 5. |

Numérotation du verset 2Esr. 9,12

Et in columna nubis ductor eorum fuisti per diem et in columna ignis per noctem ut appareret eis via per quam ingrediebantur³².

³² Cf. Ex. 13, 21.

Numérotation du verset 2Esr. 9,13

Ad montem quoque Sinai descendisti et locutus es cum eis de celo et dedisti eis iudicia recta et legem veritatis cerimonias et precepta bona³³.

³³ Cf. Ex. 19, 20.

Numérotation du verset 2Esr. 9,14

Et sabbatum sanctificatum tuum ostendisti eis et mandata et cerimonias et legem precepisti eis in manu Moysi servi tui.

Numérotation du verset 2Esr. 9,15

Panem quoque de celo dedisti eis in fame eorum³⁴ et aquam de petra eduxisti eis sitientibus et dixisti eis³⁵, ut ingrederentur et possiderent terram super quam levasti manum tuam ut traderes eis.

³⁴ Cf. Ex. 16, 8.³⁵ Cf. Ex. 17, 6.

Numérotation du verset 2Esr. 9,16

Ipsi vero et patres nostri superbe egerunt et induraverunt cervices suas et non audierunt mandata tua.

Numérotation du verset 2Esr. 9,17

Et noluerunt audire et non sunt recordati mirabilium tuorum que feceras eis. Et induraverunt cervices suas et dederunt caput ut converterentur ad servitutem suam quasi per contentionem. Tu autem Deus propitius, clemens et misericors³⁶, longanimis et multe miserationis non dereliquisti eos

³⁶ Cf. Ex. 34, 6.

Numérotation du verset 2Esr. 9,18

et quidem cum fecissent sibi vitulum conflatilem³⁷ et dixissent iste est Deus tuus qui eduxit te de Egypto feceruntque blasphemias magnas.

³⁷ Cf. Ex. 32, 4.

Numérotation du verset 2Esr. 9,19

Tu autem in misericordiis ^{{t. 2 : Erfurt, f. 149ra ; facsim., p. 297a}
[Rusch, f. 149ra ]} tuis multis non dimisisti eos in deserto, columna nubis non recessit ab eis per diem, ut duceret eos in viam³⁸ et columna ignis in nocte ut ostenderet eis iter per quod ingrederentur.

³⁸ viam Ω Ed1455 Rusch Clementina ] via Weber

Numérotation du verset 2Esr. 9,20

Et spiritum tuum bonum dedisti qui doceret eos³⁹ et manna tuum non prohibuisti ab ore eorum et aquam dedisti eis in siti.

³⁹ Cf. Nm. 11, 25.

Numérotation du verset 2Esr. 9,21

Quadraginta annis pavisti eos in deserto nihilque eis defuit⁴⁰, vestimenta eorum non inveteraverunt et pedes eorum non sunt attriti.

⁴⁰ Cf. Ex. 16, 35.

Numérotation du verset 2Esr. 9,22

Et dedisti eis regna et populos et partitus es eis sortes et possederunt terram Seon et terram regis Esebon et terram Og regis Basan⁴¹.

⁴¹ Cf. Nm. 21, 33-34 ; Ps. 134, 11.

Numérotation du verset 2Esr. 9,23

Et multiplicasti filios eorum⁴² sicut stellas celi⁴³ et adduxisti eos ad terram de qua dixeras patribus eorum ut ingrederentur et possiderent.

⁴² multiplicasti - filios eorum Ed1455 Rusch Clementina ] inv. Weber ⁴³ Cf. Gn. 26, 4.

Numérotation du verset 2Esr. 9,24

Et venerunt filii et possederunt terram et humiliasti coram eis habitatores terre Chananeos et dedisti eos in manu eorum et reges eorum et populos terre ut facerent eis sicut placebat illis.

Numérotation du verset 2Esr. 9,25

Ceperunt itaque urbes munitas et humum pinguem et possederunt domos plenas cunctis bonis, cisternas ab aliis fabricatas, vineas et oliveta et ligna pomifera multa et comederunt et saturati sunt et impinguati sunt et abundaverunt⁴⁴ deliciis in bonitate tua magna.

⁴⁴ abundaverunt] abundavere Weber

Numérotation du verset 2Esr. 9,26

Provocaverunt autem te ad iracundiam et recesserunt a te et proiecerunt legem tuam post terga sua et prophetas tuos occiderunt, qui contestabantur eos ut reverterentur ad te feceruntque blasphemias grandes⁴⁵.

⁴⁵ Cf. 3Rg. (1Rg.) 19, 10 ; 2Par. 24, 19 ; Mt. 23, 37.

Numérotation du verset 2Esr. 9,27

Et dedisti eos in manu hostium suorum et afflixerunt eos. Et in tempore tribulationis sue clamaverunt ad te et tu de celo audisti et secundum miserationes tuas multas dedisti eis salvatores qui salverent⁴⁶ ^{{t. 2 : Erfurt, f. 149rb ; facsim., p. 297b}
[Rusch, f. 149rb ]} eos de manu hostium suorum⁴⁷.

⁴⁶ salverent] salvaverunt Weber ⁴⁷ Idc. 3, 9.

Numérotation du verset 2Esr. 9,28

Cumque requievissent, reversi sunt ut facerent malum in conspectu tuo et dereliquisti eos in manu inimicorum suorum et possederunt eos. Conversique sunt et clamaverunt ad te. Tu autem de celo audisti et liberasti eos in misericordiis tuis multis temporibus.

Numérotation du verset 2Esr. 9,29

Et contestatus es eos ut reverterentur ad legem tuam. Ipsi vero superbe egerunt et non audierunt mandata tua et in iudiciis tuis peccaverunt que faciet homo et vivet in eis et dederunt humerum recedentem et cervicem suam induraverunt nec audierunt.

Numérotation du verset 2Esr. 9,30

Et protraxisti super eos annos multos et contestatus es eos in spiritu tuo per manum prophetarum tuorum et non audierunt et tradidisti eos in manu populorum terrarum.

Numérotation du verset 2Esr. 9,31

In misericordiis autem tuis plurimis non fecisti eos in consumptionem⁴⁸ nec dereliquisti eos quoniam Deus miserationum et clemens es tu⁴⁹.

⁴⁸ consumptionem Ω^S Ω^J Ed1455 Rusch Clementina ] consumptione Weber ⁴⁹ es tu Ed1455 Rusch Clementina ] inv. Weber

Numérotation du verset 2Esr. 9,32

Nunc itaque Deus noster⁵⁰ magne, fortis et terribilis, custodies⁵¹ pactum et misericordiam, ne avertas a facie tua omnem laborem qui invenit nos, reges nostros, principes nostros et sacerdotes nostros, prophetas nostros et patres nostros et omnem populum tuum a diebus regis Assur usque in diem hanc.

⁵⁰ noster] + Deus Weber ⁵¹ custodies] custodiens Weber

Numérotation du verset 2Esr. 9,33

Et tu iustus in omnibus que venerunt super nos quia veritatem fecisti nobis⁵², nos autem impie egimus.

⁵² nobis Ω^S Ω^J Rusch ] om. Weber

Numérotation du verset 2Esr. 9,34

Reges nostri, principes nostri, sacerdotes nostri et patres nostri non fecerunt legem tuam et non attenderunt mandata tua et testimonia tua que testificatus es in eis.

Numérotation du verset 2Esr. 9,35

Et ipsi in regnis suis bonis et in bonitate tua multa quam dederas eis et in terra latissima et pingui quam tradideras in conspectu ^{{t. 2 : Erfurt, f. 149va ; facsim., p. 298a}
[Rusch, f. 149va ]} eorum, non servierunt tibi nec reversi sunt ab studiis suis pessimis.

Numérotation du verset 2Esr. 9,36

Ecce nosipsi hodie servi sumus et terra⁵³ quam dedisti patribus nostris ut comederent panem eius et que bona sunt eius et nos ipsi servi sumus in ea.

⁵³ terra Ω Ed1455 Rusch Clementina ] terram Weber

Numérotation du verset 2Esr. 9,37

Et fruges eius multiplicantur regibus quos posuisti super nos propter peccata nostra et in corporibus nostris dominantur et in iumentis nostris secundum voluntatem suam et in tribulatione magna sumus.

Numérotation du verset 2Esr. 9,38

Super omnibus ergo his nosipsi percutimus fedus

^marg.| ^{{t. 2 : Erfurt, f. 149va ; facsim., p. 298a}
[Rusch, f. 149va ]} PERCUTIMUS FEDUS. Ostendit quanta devotione omnes persone eorum novum post festa Scenophegie conventum fecerint, ut scilicet tota se intentione a scelerum contagiis expurgatos, divino federi coniungerent et federis sancti condicionem sermone firmarent et scripto, et sic ab impiorum consortio separati securiores replerent opus quod dudum ceperant, id est ut congruos urbis cives de numero impiorum instituerent.

et scribimus et signant principes nostri levite nostri et sacerdotes nostri.

Comment citer cette page ?
Glossa ordinaria (2Esr. 9), in : Glossae Scripturae Sacrae electronicae, ed. Martin Morard, IRHT-CNRS, 2016-2018. Consultation du 05/04/2020. (permalink : http://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?livre=../sources/editions/GLOSS-liber19.xml&chapitre=19_9)

Signaler un complément d'information