Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

^interl.| interl.|+ Ecclesia| ¹ ||

^interl.| interl.|+ Vox patriarcharum de Christo| ² ||

¹ Codd. : CM22B ; om. Rusch

² Codd. : CM22T ; om. Rusch

Quis

^interl.| interl.| 4. O utinam aliquis||

mihi det te

^marg.| marg.| 1. QUIS MIHI DET TE. Introducitur Iudea, iam inspirata³ et edocta, et summo desiderio Deum investigat.||

³ i. i.] inv. CM22

fratrem meum,

^interl.| interl.| 5. cuius non debui immemor esse, quia secundum carnem frater meus est||

sugentem

^interl.| interl.| 6. quibuscumque⁴ sabbatis dum loqueretur inter sapientes interrogans et respondens||

⁴ quibuscumque] quibusque CM22

^{{Erfurt, t. 3, f. 35vb

; facsim., t. 2, p. 722b}

[Rusch, f. 35vb

]} ubera matris mee

^interl.| interl.| 7. legis vel Synagoge||

ut inveniam te,

^interl.| interl.| 8. id est cognoscam tue humanitatis naturam||

solum⁵ foris

^interl.| interl.| 9. quia intus nulli fas est||

^marg.| marg.| 2. FORIS. Intus erat dilectus dum « in principio erat Verbum »^a, foris dum « Verbum caro factum est »^b.||

^a Io. 1, 1.

^b Io. 1, 14.

⁵ solum Ω Ω^J Rusch] om. Ω^M Ω^S Clementina Weber CM22

et deosculer te⁶,

^marg.| marg.| 3. deosculer ⁷, id est « facie ad faciem » videam^c et ore ad os loquar.||

^interl.| interl.| 10. incipiam iungi fide ut quandoque plene iungar nuptiarum tempore||

^c Cf. Ex 33, 11 . Cf. etiam Gn. 32, 30 ; 1Cor. 13, 12 ; etc.

⁶ te Φ^P Θ Ω Rusch Clementina etc.] om. Edmaior.

⁷ deosculer Rusch Edmaior.] osculer CM22, om. CM22N CM22P

et iam nemo me despiciat ?⁸

^interl.| interl.| 11. iam gentilitas non dicat me excecatam et reprobatam⁹ ||

⁸ nemo me CM22N CM22P CM22T] inv. CM22, nemo CM22V

⁹ me] om. CM22B CM22N CM22P CM22T CM22V

Apprehendam te

^interl.| interl.| 13. Et exinde apprehendam ¹⁰ si velis aufugere||

^interl.| interl.|+ Item Christus aufugere videtur cum pauei credunt| ¹¹ ||

¹¹ Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22 | pauei] ? sic CM22

¹⁰ apprehendam] + te CM22

et ducam¹²

^interl.| interl.| 14. alios docebo Iudeos||

¹² ducam] + te CM22B CM22N, inducam CM22T, inducam te CM22V

in domum matris mee¹³

^interl.| interl.| 15. in multitudinem¹⁴ ||

¹³ matris] patris CM22N

¹⁴ multitudinem] + Iudeorum intrantium CM22N

et in cubiculum

^interl.| interl.| 16. in secretarium| ¹⁵ ||

¹⁵ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22B CM22H CM22S CM22V | secretarium] contemplatione CM22P

genitricis mee¹⁶.

^interl.| interl.|+ Synagoge| ¹⁷ ||

¹⁷ Codd. : CM22N ; om. Rusch CM22

¹⁶ et in cubiculum genitricis mee Rusch CM22] om. Weber

Ibi me docebis

^interl.| interl.| 17. te mihi manifestabis, cognitionem tuam in me semper augebis plusquam per legem et prophetas||

et dabo tibi poculum

^interl.| interl.| 18. faciam te delectari||

^marg.| marg.| 12. IBI ME DOCEBIS. Tu augebis gratiam in me et ego non ingrata augebo servitium.||

ex vino condito

^interl.| interl.| 19. in conversis, multis virtutum et operum pigmentis||

et mustum malorum granatorum meorum.

^interl.| interl.| 20. et etiam calefieri et exhilarari in sanguine martyrum||

Leva eius

^interl.| interl.| 22. et tunc erit¹⁸ ||

¹⁸ erit] + id est cum inductus fuerit in domum matris mee CM22T

sub capite meo

^interl.| interl.| 23. in hoc presenti||

et dextera illius

^interl.| interl.| 24. quandoque||

amplexabitur me.

^marg.| marg.| 21. Leva, id est mysterium incarnationis¹⁹ et dona que dat in presenti erit sub capite, quia per ea sustentata in presenti contra perturbationes mundanas quiescit, et quodammodo cum Deo dormit ; et dextera, id est futura bona, id est²⁰ plena ipsius visio amplexabitur me, id est ita undique circumdabit ut nullus turbo miserie possit intervenire.||

¹⁹ mysterium] ministerium CM22H ²⁰ id est] et CM22

^interl.| interl.|+ Christus| ²¹ ||

^interl.| interl.|+ Vox Christi| ²² ||

²¹ Codd. : CM22B ; om. Rusch CM22

²² Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22

Adiuro vos, filie Hierusalem,

^interl.| interl.| 27. in lavacro regenerati et fide uniti quamvis imperfecti||

^marg.| marg.| 25. ADIURO VOS. Audiens sponsus illam ultimam Ecclesiam et in presenti velle dormire et quandoque requiescere, et videns multos gigni ab Ecclesia qui alios perturbant, admonet illos ut a perturbationibus desistant²³.||

^interl.| interl.|+ ipse gaudens eis desideriis adiurat credentes ex Iudeis ne fidem gentium turbent| ²⁴ ||

²⁴ Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22

²³ desistant] quiescant CM22N CM22V, + vel cessent CM22N

ne suscitetis

^interl.| interl.| 28. tumultu carnalium perturbationum||

neque²⁵ evigilare faciatis dilectam

^interl.| interl.| 29. a quiete placidissime devotionis qua conspectibus sui conditoris astare delectatur||

²⁵ neque] et Weber

donec ipsa velit.

^marg.| marg.| 26. DONEC IPSA VELIT. Donec completis divine servitutis obsequiis ipsa ad communem redire curam humane fragilitatis necessitatibus admonita consentiat.||

^interl.| interl.|+ Ecclesia de gentibus| ²⁶ ||

^interl.| interl.|+ Vox Synagoge admirantis Ecclesiam de gentibus congregatam| ²⁷ ||

²⁶ Codd. : CM22B ; om. Rusch CM22

²⁷ Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22

Que est ista

^interl.| interl.| 33. quam digna||

^marg.| marg.| 30. QUE EST ISTA. Iudea in tantam sponsi agniti caritatem exardescente, gentilis admirando et congratulando dicit : que est ista ?||

que

^interl.| interl.| 34. que gradibus virtutum ad gratiam pervenit||

ascendit de deserto,

^interl.| interl.| 35. de priori excecatione||

deliciis affluens

^interl.| interl.| 36. operibus electis et desiderio solius patrie celestis||

innixa²⁸ super dilectum

^interl.| interl.| 37. merito super illum innixa a quo solo omnis gratia||

²⁸ innixa] et nixa Weber

suum²⁹.

^interl.| interl.| 38. prius³⁰ ‘meum’ quando erat excecata||

²⁹ suum] meum vel suum CM22B CM22P

³⁰ prius. CM22N CM22V Rusch] praem. vel CM22

^interl.| interl.|+ Christus| ³¹ ||

^interl.| interl.|+ Vox Christi, vox sponsi miranti Synagoge respondens : | ³² ||

³¹ Codd. : CM22B ; om. Rusch CM22

³² Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22

Sub arbore malo

^interl.| interl.| 39. horti| ^d ³³ ||

^interl.| interl.|+ primi parentis vel sub peccato| ³⁴ ||

^d Cf. Gn. 3.

³³ Codd. : CM22 ; om. CM22B CM22H CM22N CM22S CM22T Rusch | horti] coniec. et scrips., or<at?> CM22, revera or<ti> id est paradisi

³⁴ Codd. : CM22H ; om. Rusch CM22

suscitavi te.

^interl.| interl.| 40. per fidem passionis te revocavi||

^interl.| interl.| 32. Quasi : quia ad tantam provecta es gratiam, pone me signaculum ^e, et est causa premissa quia te sitam sub peccato primi parentis, vel sub peccato crucis tibi letali, o Synagoga, vel modo sub salvatione crucis.||

^marg.| marg.| 31. SUB ARBORE. ³⁵Gentilibus admirantibus respondet ille « qui est pax nostra, qui fecit utraque unum »^f, et admonet meminisse gratie per quam ipsa erepta est, et aliorum congaudere saluti.||

^marg.| marg.| 41. SUSCITAVI. Quod fuit effectus magne benignitatis³⁶, quia in illa arbore interius excecata fuit mater tua, ex quo dixit^g : « Sanguis eius super nos et super filios nostros ».||

^e Ct. 8, 6.

^f Eph 2, 14 .

^g Mt. 27, 25.

³⁵ Gentilibus CM22B CM22P CM22V Rusch] Gentibus CM22 ³⁶ effectus – m. b.] inv. CM22

Ibi

^interl.| interl.| 42. in vindicta crucis eiusdem³⁷ ||

³⁷ c. e.] inv. CM22

corrupta est mater tua, ibi violata est genetrix sua³⁸.

^interl.| interl.| 43. exteriori ultione a Tito et Vespasiano³⁹ | ⁴⁰ ||

^interl.| interl.| 52. et⁴¹ quia suscitavi te a tanta calamitate||

^marg.| marg.|+ Mater : humana natura, que corrupta est in peccato ; fructus mater dicitur secundum quod generat, genitrix secundum quod docet, secundum quod instituit, quam [sic CM pro quoniam ?] corruptionem accipit tam in anima quam in corpore. Vel si loquitur ad Iudeos matrem vocat Synagoga que generat et instruit. | ⁴² ||

⁴⁰ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22B

⁴² Codd. : CM22P ; om. Rusch CM22

³⁸ sua] tua Weber CM22

³⁹ exteriori ultione] om. CM22S | Vespasiano] + punita CM22N ⁴¹ et CM22P CM22S CM22T Rusch] om. CM22

^marg.| marg.| 46. Solemus signum aliquod digito vel brachio alligatum circumferre quo admoneamur illius rei cuius frequentiorem habere volumus memoriam.||

^marg.| marg.| 45. Ponimus ut signum super brachium cum ea que fecit ita audire et sequi studemus, quasi vere sint exempla virtutis.||

^marg.| marg.| 44. PONE ME UT. Ponimus Christum ut signaculum super cor cum ea que ^{{Erfurt, t. 3, f. 36ra

; facsim., t. 2, p. 723a}

[Rusch, f. 36ra

]} dixit ita discimus, quasi divine veraciter sint verba sapientie.||

Pone me

^interl.| interl.| 53. dilectionem⁴³ ||

⁴³ dilectionem Rusch] + meam CM22

ut signaculum super ^{{Erfurt, t. 3, f. 36ra

; facsim., t. 2, p. 723a}

[Rusch, f. 36ra

]} cor tuum

^interl.| interl.| 54. voluntatem⁴⁴ | ⁴⁵ ||

^interl.| interl.| 55. sigillatum sit nomine meo ne ullatenus subrepat saltem visus adulteri||

⁴⁵ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22N

⁴⁴ voluntatem] super praem. CM22

ut signaculum super brachium tuum

^interl.| interl.| 56. operationum⁴⁶ ||

^interl.| interl.| 57. ut non tantum a corde exclusus sit diabolus sed nec in opere aliquid suum notari possit⁴⁷ ||

^interl.| interl.| 59. quod agere debes||

⁴⁶ operationum] operationem CM22 ⁴⁷ diabolus] om. CM22B CM22H CM22P CM22SCM22T

quia fortis est ut mors

^marg.| marg.| 47. QUIA FORTIS. Post curruptionem matris apte subiungit de dilectione ut non ex meritis ostendatur data Ecclesie.| ⁴⁸ ||

^marg.| marg.| 48. QUIA FORTIS EST UT MORS. Sicut mors separat animam a corpore, sic amor Dei a temporalium amore.| ⁴⁹ ||

⁴⁸ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22P

⁴⁹ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22B CM22H CM22P CM22S

dilectio,

^interl.| interl.| 58. dilectio quam habui in te efficax ; fuit ut mors quia per eam anima mea separata est a corpore vel seiuncta est⁵⁰ ||

⁵⁰ separata… seiuncta est] a corpore seiuncta fuit CM22

dura sicut infernus⁵¹

^marg.| marg.| 49. DURA. Quia nullis hostium temptamentis⁵² a nostre salutis cura revocari potuit sicut infernus⁵³ nullis miserorum cruciatibus⁵⁴ mitigatur nec a severitate sue sententie mutatur⁵⁵.||

^marg.| marg.| 50. Quanto austerior comparatio eo acrior⁵⁶ zelantis nos Domini commendatur affectus.| ⁵⁷ ||

⁵⁷ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22B CM22T

⁵¹ infernus CM22B CM22N CM22T CM22V Rusch] inferus Weber

⁵² t. h.] inv. CM22 | ⁵³ infernus] inferus CM22 | ⁵⁴ m. c.] inv. CM22 | ⁵⁵ mutatur] commutatur CM22 | ⁵⁶ acrior] artior CM22

emulatio.

^interl.| interl.| 60. dilectionis executio| ⁵⁸ ||

^interl.| interl.| 51. Plura de virtute dilectionis accumulando subnectit⁵⁹ :||

⁵⁸ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22B

⁵⁹ subnectit] + lampades CM22

Lampades eius lampades ignis atque flammarum.

^marg.| marg.| 61. LAMPADES EIUS. Id est corda fidelium in quibus dilectio continetur ut in vase. Sunt ignis quia intrinsecus fervent Dei et proximi dilectione. Sunt etiam⁶⁰ flamma quia exterius lucent operibus iustitie. He lampades non extinguuntur in adventu sponsi.||

⁶⁰ etiam] om. CM22

Aque multe

^interl.| interl.| 62. Quelibet adversa, seductiones, blanditie. | ⁶¹ ||

^marg.| marg.| 64. Flumina temptationum que vel visibiliter vel invisibiliter temptant corda fidelium.||

⁶¹ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22T

non poterunt extinguere caritatem

^interl.| interl.| 66. ex ea enim radix constantie||

nec flumina

^interl.| interl.| 67. impetus difficillime angustie vel etiam mortis||

obruent illam.

^marg.| marg.| 65. AQUE MULTE NON POTUERUNT EXTINGUERE CARITATEM. quia domus que supra petram caritatis fundata est, irruentibus fluminibus non potest cadere^h.||

^h Cf. Lc. 6, 48.

Si dederit homo

^interl.| interl.| 68. in cibos pauperum||

omnem substantiam domus sue

^interl.| interl.| 69. etiam carnem||

pro dilectione,

^interl.| interl.| 70. pro eo quod diligit||

quasi nihil despiciet eam⁶².

^interl.| interl.|+ id est substantiam | ⁶³ ||

^interl.| interl.| 71. [a] quia etsi hoc totum dedit ei quem diligit quid commodi fecit ei ? Sed dilectio Christi profuit nobis, non sibi.||

^marg.| interl.| 71. [b] Nota : hec glossa videtur stare pro illi qui dicunt quod Deus sibi nihil meruerit. Nos dicimus quod quasi nihil meruit secundum deitatem sed secundum humanitatem meruit enim regnis gloriosis et sic exponimus.| ⁶⁴ ||

^marg.| marg.| 63. SI DEDERIT Quia ubi abundat amor eternorum mox vilescit possessio labentium, recte subditur : si dederit homo. Apostoli et alii sancti, omnibus dimissis, nihil visi sunt sibi perdidisse dummodo vera bona possent habere ; unde Paulusⁱ : « Omnia detrimenta⁶⁵ arbitror ut stercora ut Christum lucri faciam ».||

ⁱ Phil. 3, 8.

⁶³ Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22 | substantiam] corr., substantia CM22(T)

⁶⁴ Codd. : marg. exter. CM22N ; om. Rusch CM22

⁶² despiciet eam] despicient eum Weber

⁶⁵ detrimenta] detrimentum CM22

^interl.| interl.| Christus ad Synagogam de Ecclesia| ⁶⁶ ||

^interl.| interl.|+ Ecclesia| ⁶⁷ ||

⁶⁶ Codd. : CM22N CM22T Rusch

⁶⁷ Codd. : CM22B ; om. CM22 Rusch

Soror nostra parvula⁶⁸parva et ubera

^interl.| interl.| 74. qui curam adhuc docendi suscipiant⁶⁹ ||

⁶⁸ parvula CM22B Rusch] parva Weber, + est CM22N CM22P

⁶⁹ suscipiant] excipiant CM22

non habet.

^interl.| interl.| 75. ex suis||

^marg.| marg.| 72. SOROR NOSTRA. O vos ministri et commilitones mei, nova est hec Ecclesia et tenera ad novam dilectionem retinendam.||

^marg.| marg.| 73. SOROR NOSTRA. Ecclesia antequam crescat per incrementa virtutum, infirmis auditoribus non potest prebere ubera predicationis. Adulta dicitur quando verbo Dei⁷⁰ copulata, sancto repleta Spiritu, per predicationis ministerium in filiorum conceptione fetatur⁷¹, quos exhortando parturit, convertendo parit. | ⁷² ||

⁷² Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22N

⁷⁰ v. D.] inv. CM22 ⁷¹ fetatur] feratur CM22P CM22T

Quid faciemus sorori nostre

^interl.| interl.| 80. tacenti, et quid ipse velit auscultanti ? Quid fieri debeat ? Aperit⁷³ : | ⁷⁴ ^j ^k ||

^interl.| interl.| 76. excitatio est| ⁷⁵ ||

^interl.| interl.| 77. eritisne ad eam confirmandam adiutores mei?||

^k Beda Venerabilis , In Ct., lib. 5, cap. 8, CCSL 119B, lin. 481-483 : « Cui tacenti et quid ipse uelit potius auscultanti continuo quid fieri deceat aperit ita subiciens : Si murus est aedificemus usper eam propugnacula… ».

⁷⁴ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22B

⁷⁵ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22N | excitatio est Rusch] exuscitatio est CM22B CM22N CM22T, exuscitatio CM22

⁷³ Aperit] + et ipsemet qui interrogavit si murus CM22P

in die

^interl.| interl.| 78. hoc tempore||

quando alloquenda est ?

^interl.| interl.| 79. nondum in thalamum introducenda sed interim preparanda||

^marg.| marg.|+ Et addit ipse si quis in eis vita et sermone sublimis ad erudiendum, hinc letteris divinis et sic ad gradum queat promoveri qui non nature simplicioris proponenda illis sanctorum exempla quibus amplius in fide confortentur.| ⁷⁶ ||

⁷⁶ Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22

^interl.| interl.|+ Christus sibi respondet | ⁷⁷ ||

⁷⁷ Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22

Si murus ^{{Erfurt, t. 3, f. 36rb

; facsim., t. 2, p. 723b}

[Rusch, f. 36rb

]} est edificemus super eum⁷⁸ propugnacula argentea.

^interl.| interl.| 83. invincibiles sententias divino eloquio lucidas||

^marg.| marg.| 81. SI MURUS EST. Si inventus fuerit aliquis qui ab incursionibus errantium possit alios defendere armis nequitie fortiter resistendo, vel nature ingenio munitus, vel philososphica scientia imbutus⁷⁹, divinis Scripturis eum⁸⁰ informemus.||

⁷⁸ eum] eam CM22N CM22T

⁷⁹ imbutus CM22N CM22V Rusch] instructus CM22 ⁸⁰ eum] eos CM22B CM22H

Si ostium ^{{Erfurt, t. 3, f. 36rb

; facsim., t. 2, p. 723b}

[Rusch, f. 36rb

]} est

^marg.| marg.| 82. SI OSTIUM. Si quis est non adeo imbutus ad repellenda hereticorum sophismata sed tamen simplicitate fidei intrare volentibus in atria patrie celestis potens pandere rectam viam⁸¹, predicando et parvulos imbuendo, proponamus ei⁸² immarcessibilia priorum virorum exempla, quibus suum melius impleat officium⁸³.||

⁸¹ r. v.] inv. CM22 | ⁸² ei] eis CM22B CM22H CM22P CM22T | ⁸³ impleat] impleant CM22P, expleant CM22B CM22H |

compingamus

^interl.| interl.| 84. coniungamus et consolidemus vel ornemus⁸⁴ ||

⁸⁴ vel ornemus CM22N CM22T Rusch] om. CM22

illud tabulis

^interl.| interl.|+ exemplis⁸⁵ ||

⁸⁵ Codd. : CM22P, om. CM22 Rusch

cedrinis.

^interl.| interl.| 86. quarum odor fugat serpentes||

^interl.| interl.| 85. perfectos viros bene dolatos et planos adiungendo||

Ego

^interl.| interl.| Ecclesia| ⁸⁶ ||

^marg.| marg.| 88. EGO MURUS. Iam loquitur communiter de tota Ecclesia ex apostolorum fundamento incepta, quia ex tunc fuerunt ubera in Ecclesia⁸⁷ usque ad novissima tempora.||

⁸⁶ Codd. : CM22T Rusch ; om. CM22

⁸⁷ Ecclesia] Ecclesiis CM22

murus

^interl.| interl.| 90. glutino caritatis vivis lapidibus compacta||

et ubera mea sicut turris

^interl.| interl.| 91. altiores sicut turris murum excedit sic⁸⁸ qui lac dant aliis||

⁸⁸ sic Rusch CM22N] om. CM22

ex quo

^marg.| marg.| 92. EX QUO. Hec omnia non a me habere potui, sed ex quo mihi donum sue pacis per verbum reconciliationis largitus est.||

facta sum coram eo

^interl.| interl.| 93. a quo longius recesseram||

quasi pacem

^interl.| interl.| 94. gratis oblatam non emptam||

reperiens.

^interl.| interl.| 95. gratanter accipiens | ⁸⁹ ||

^marg.| marg.| ^{{Erfurt, t. 3, f. 36rb

; facsim., t. 2, p. 723b}

[Rusch, f. 36rb

]} 87. EGO MURUS. Audiens Ecclesia hec consilia vel promissa sui redemptoris iam non alter alterum expectat sed quisque pro se respondet voce devota :||

⁸⁹ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22B

^interl.| interl.|+ 97. quia| ⁹⁰ ||

⁹⁰ Codd. : CM22 ; om. CM22H Rusch

Vinea

^interl.| interl.|+ quoddam| ⁹¹ ||

^interl.| interl.| 98. universa Ecclesia| ⁹² ||

⁹¹ Codd. : CM22P ; om. CM22 Rusch

⁹² Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22B

fuit Pacifico

^interl.| interl.|+ Christo| ⁹³ ||

⁹³ Codd. : CM22P ; om. CM22 Rusch

in ea

^interl.| interl.| 99. pace| ⁹⁴ ||

⁹⁴ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22B CM22H CM22N CM22V

que

^interl.| interl.|+ 100. vinea vel pax| ⁹⁵ ||

⁹⁵ Codd. : CM22 ; om. CM22B CM22H CM22T CM22V Rusch

habet populos.

^marg.| marg.| 89. QUASI PACEM REPERIENS. Bene dico pacem reperiens quia in ea pace quam dixi fuit pacifico Christo vinea instituta, que olim a lege et prophetis est prenuntiata, que pax non unam tantum gentem Iudeorum continet, sed habet etiam⁹⁶ multos populos de toto mundo collectos, non aliquibus hominum meritis sed sola illa pace quam inter Deum et hominem facere venit cuius vinee quia Domino cura est, et quia utile est hominibus ut eius participes fian, recte subditur : tradidit eam custodibus.||

^interl.| interl.| 101. modo||

⁹⁶ etiam Rusch] om. CM22, + ipsos CM22N

Tradidit eam

^interl.| interl.| 102. vineam||

custodibus,

^interl.| interl.| 103. prelatis||

vir

^interl.| interl.| 104. quicumque est vires habens||

affert

^interl.| interl.| 105. relinquendo temporalia||

pro fructu eius

^interl.| interl.| 106. pro acquisitione regni celestis||

mille argenteos.

^marg.| marg.| 96. Pretium perfectum, quicquid habet. Per mille perfectio, per argentum : omne mundanum accipitur, quod quidem aliquando parvum est in re sed magnum devotione.||

^marg.| marg.| 107. TRADIDIT EAM CUSTODIBUS. Sequitur vox ipsius pacifici, que ostendit quantam curam habeat de hac vinea et quid sua relinquentibus in eternum conservet et quid singularis premii doctoribus eius disponat.||

^interl.| interl.|+ Christus| ⁹⁷ ||

^interl.| interl.|+ Christus dicit| ⁹⁸ ||

^interl.| interl.|+ Vox Christi| ⁹⁹ ||

⁹⁷ Codd. : CM22B CM22T ; om. Rusch CM22 | Christus] + dicit CM22T

⁹⁸ Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22

⁹⁹ Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22

Vinea mea coram me est.

^interl.| interl.| 111. quasi : verum dicis quod vinea est coram me et quod eam tradidi custodibus, et intueor quicquid in ea fit||

^interl.| interl.| 108. Bene video nec aliqua oblivione modum tui pretii, et modum retributionis minus intelligo.||

Mille tui Pacifici¹⁰⁰

^marg.| marg.| 109. MILLE TUI PACIFICI. Idem est argentei et Pacifici, quia pecunia pro Deo erogata pacem inter Deum et hominem conciliat.||

¹⁰⁰ Pacifici Ω etc. Rusch Clementina] Pacifice Weber

et ducenti

^interl.| interl.| 112. duplex fructus et gemina merces||

^interl.| interl.| 114. quia duplex premium meretur¹⁰¹ qui et se tuetur et alios lucratur||

^marg.| marg.| 110. MILLE TUI PACIFICI. Eadem perfectio que per mille significatur et¹⁰² per centum notatur, quia uterque numerus perfectus et idem valet ducenti quam si diceret duo millia.||

¹⁰¹ p. m.] inv. CM22 ¹⁰² et Rusch] etiam CM22

his

^interl.| interl.| 113. doctoribus||

qui custodiunt fructus

^interl.| interl.| 115. opera||

eius.

^interl.| interl.| 116. vinee||

Que habitas in hortis,

^interl.| interl.| 121. in spiritalium cultura fructuum||

^marg.| marg.| 118. QUE HABITAS IN HORTIS. Ecclesia vel quelibet fidelis anima in hortis habitat¹⁰³ que iam viriditate spei et bonorum operum est¹⁰⁴ repleta. Sicca quippe est spes huius mundi quia omnia que hic amantur cum festinatione arescunt. Que ergo in hortis habitat oportet ut sponsum vocem suam audire¹⁰⁵ faciat, id est in tantum bona¹⁰⁶ predicationis emittat in quantum ille delectatur quem desiderat, quia amici auscultant, videlicet omnes electi qui ut ad celestem patriam reviviscant verba vite audire desiderant.| ^l ||

^marg.| marg.| 117. QUE HABITAS. Et quandoquidem unicuique apud me reservatur¹⁰⁷ pro meritis premium, et duplex retributio doctoribus, ergo dum adest tempus merendi dum differtur dies nuptialis quantum valet unusquisque in cultu huius vinee persistat¹⁰⁸.||

^l Gregorius Magnus, Homiliae in Ez., lib. 2, hom. 2, CCSL 142, p. 227.95-106 : « In hortis enim sancta ecclesia, in hortis unaquaeque anima habitat, quae iam uiriditate spei est et bonorum operum repleta. Sicca quippe spes est huius saeculi, quia omnia quae hic amantur cum festinatione marcescunt, et petrus nos apostolus festinare admonet, dicens : in hereditatem incorruptibilem, incontaminatam, immarcescibilem. Quae ergo iam i n hortis habitat, oportet ut sponsum suum uocem suam audire faciat, id est cantum bonae praedicationis emittat, in qua ille delectetur quem desiderat, quia amici auscultant, uidelicet omnes electi, qui, ut ad caelestem patriam reuiuiscant, uerba uitae audire desiderant ». Cf. Beda Venerabilis , In Ct., lib. 6, CCSL 119B, lin. 594-602 ; 604-608 : « In expositione Hiezechielis omelia II parte secunda. Quae habitas in hortis amici auscultant fac me audire uocem tuam. In hortis sancta ecclesia in hortis unaquaeque anima habitat quae iam uiriditate spei et bonorum operum est repleta. Sicca quippe spes est huius saeculi quia omnia quae hic amantur cum festinatione marcescunt. Et Petrus nos apostolus festinare ammonet dicens : In hereditatem incorruptibilem incontaminatam et immarcescibilem. Quae ergo iam in hortis habitat oportet ut sponsum suum uocem suam audire faciat, id est cantum bonae praedicationis emittat in qua ille delectetur quem desiderat. Amici auscultant uidelicet omnes electi qui ut ad caelestem patriam reuiuiscant uerba uitae audire desiderant ».

¹⁰³ in hortis-habitat] inv. CM22 | ¹⁰⁴ et bonorum operum-est] inv. CM22 | ¹⁰⁵ vocem suam - audire] inv. CM22 | ¹⁰⁶ bona CM22N CM22V Rusch] bonum CM22 | ¹⁰⁷ reservatur] servatur CM22 ¹⁰⁸ persistat] insistat CM22

amici auscultant te¹⁰⁹.

^marg.| marg.| 119. Amici, id est angeli quos adiutores tibi dedi, et spiritus iustorum qui iam cum Deo sunt et pro fratribus orant.||

^interl.| interl.| 122. quasi : isti sunt internuntii inter me et te||

¹⁰⁹ te Ω^M*S Ω^J* Rusch] om. Clementina Weber

Fac me audire vocem tuam.

^interl.| interl.| 124. dum non potes iungi per presentiam||

^interl.| interl.| 123. ita age vitam ut quicquid vel voce vel opere¹¹⁰ oraveris dignum sit a me exaudiri||

^marg.| marg.| 120. FAC ME AUDIRE. Exigo a te ut habites nullo tumultu discessura, postea etiam exigo ut vocem tuam me audire facias.||

¹¹⁰ voce-vel-opere CM22N CM22V Rusch] inv. CM22

^interl.| interl.|+ Vox Ecclesie | ¹¹¹ ||

^interl.| interl.|+ Vox Ecclesie ad Christum| ¹¹² ||

¹¹¹ Codd. : CM22T ; om. Rusch CM22

¹¹² Codd. : CM22T CM22V; om. Rusch CM22 | ad Christum] om. CM22V

Fuge dilecte mi

^interl.| interl.| 130. non permittas te cognosci sed sola fide intelligi| ¹¹³ ||

^marg.| marg.| 125. FUGE DILECTE. Annuens Ecclesia respondet : quamdiu vis abesto, differ presentiam tuam, ego spe longanimi quicquid preceperis patiar.||

^marg.| marg.| 126. FUGE DILECTE. Non optando loquitur -quis enim optet eum quem diligit fugere ? - sed memor sue condicionis illius voluntati consentit.||

^marg.| marg.| 127. FUGE DILECTE. Quasi : tu quidem qui ex carne comprehensibilis factus es, ex divinitate tua intelligentiam nostri sensus excede, et in teipso nobis incomprehensibilis permane. Hoc clamat Ecclesia Domino spiritu prophetico postquam mortem et resurrectionem Domini, ascensionemque descripsit. Fugere nos dicitur quando id quod reminisci volumus non occurrit, quando id quod volumus memoria non tenemus.||

¹¹³ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22T

et assimilare

^interl.| interl.| 131. in descensu | ¹¹⁴ ||

¹¹⁴ Codd. : Rusch CM22 ; om. CM22S CM22T

capree

^interl.| interl.|+ pro claro visu| ¹¹⁵ ||

¹¹⁵ Codd. : CM22P interl. ; om. Rusch CM22

hinnuloque cervorum

^interl.| interl.| 132. existens.| ¹¹⁶ ||

¹¹⁶ Codd. : Rusch, om. CM22B CM22H CM22S | existens] pascens CM22P

super montes aromatum¹¹⁷.

^interl.| interl.| 129. Cum in montibus figas pedes dignare dilabi ad valles||

^marg.| marg.| 128. ASSIMILARE. Ita fuge ut creberrime per gratiam compunctionis fidelium cordibus ^{{Erfurt, t. 3, f. 36va

; facsim., t. 2, p. 724a}

[Rusch, f. 36va

]} appareas, qui sunt montes aromatum quia despectis cupiditatibus et purgatis vitiis amore celestium tenentur et virtutum odore flagrant et bonus odor Christi sunt.||

¹¹⁷ aromatum] + Explicit CM22N, + Explicit liber Sirasirim id est Canticum canticorum CM22T, + Explicit Liber Canticum canticorum Weber

Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

<30. Cantica**>

Capitulum 8