|
Selectionner un livre
|
<47. Abacuc**>Capitulum 2
Numérotation du verset
Hab. 2,1
marg.|
Prime casuationi responderat Dominus :
Aspicite in gentibus et videte
1
* admiramini et obstupescite
a
. Ad que verba propheta, quasi agens penitentiam, temperavit questionem suam2
dicensb
:
Domine Deus meus sancte meus et non moriemur
sed non minus cum veneratione et laudibus Dei sciscitabatur.
Mundi sunt oculi tui ne videas malum, et respicere ad iniquitatem non poteris
.
Quare
non
respicis super iniqua agentes
. Et que esset devoratio iusti, in quibus3
partibus exequebatur ut fierent homines quasi pisces maris et cetera. Nunc ergo quia propheta est, et propterea se dubitare dicit, ut quod sibi respondetur omnibus dicatur,
stabo
, inquit,
super custodiam meam
in sublimitate mee prophetie
ut videam quid
sequatur post eversionem populi et templi.4
a Hab. 1, 5. b Hab. 1, 12-13.
Super custodiam meam stabo
interl.|
omni diligentia custodiam cor meum5
et contemplabor ut videam quid dicatur mihi et quid respondeam ad arguentem me.
interl.|
prophetica visio non exterius fit ad prophetas sed in interiori homine8
marg.|
ET
CONTEMPLABOR. Et sic videbo quid mihi post secundam questionem respondeat Deus, et postquam mihi responderit, et me corripuerit male fuisse conquestum quid ego quoque debeam ei9
respondere videbo.10
marg.|
UT
VIDEAM. Eleganter describitur humana impatientia quam habemus in disceptationibus ut antequam sciamus11
in quo a respondente arguamur ad respondendum paremur non quasi ex ratione sed ex contentione Si enim ratio esset, debuerat responsio expectari et videri utrum respondere12
* deberet an consentire rationabili locutioni.13
Numérotation du verset
Hab. 2,2
Et respondit mihi Dominus et dixit :
marg.|
ET
RESPONDIT. Adhuc loquente propheta, adest Deus respondens ut scribat propheta aperte in tabulis, id est latis cordibus audientium.14
visum
interl.|
visionem16
marg.|
Scribe
visum
illum ;
visum
id est visionis expletionem. 17
ut percurrat qui legerit eum.
interl.|
nullis enigmatum obscuretur ambagibus20
interl.|
sine impedimento intelligens21
interl.|
quasi : quia propheta es, scio te no ignorare sed pro aliis dico22
marg.|
Manifeste de adventu Christi prophetia est, unde et proposita questio solvitur quod donec ille veniat iniquitas dominabitur in mundo et iudicium non perveniet ad finem. Sed verus Nabuchodonosor capiet reti et sagena homines quasi pisciculos, et rationale animal quasi reptile non habens ducem.
marg.|
Undec
: « Tempore accepto exaudivi te ». Et iterumd
: « Ubi venit plenitudo temporis misit Deus filium suum ».23
c
2Cor. 6, 2. d
Gal. 4, 4.
Numérotation du verset
Hab. 2,3
interl.|
et hec precipit24
et apparebit in finem et non mentietur.
interl.|
Cum finis rerum venerit, tunc etiam ille veniet et probabitur visio vera explanatione rei27
Si moram fecerit expecta illum quia veniens veniet
interl.|
O lector si ardore vidende visionis tarde videtur venire quod tibi promittitur, ne desperes sed patienter expecta quod promitto tibi quia
veniens veniet
etc.28
et non tardabit.
interl.|
quantum ad se, quamvis tibi videatur tardum29
Numérotation du verset
Hab. 2,4
Ecce qui incredulus est, non erit recta anima eius in semetipso.
interl.|
Si quis quia hec promissio tardat non credit explendam, non habet rectam fidem in corde30
interl.|
e contrario31
interl.|
quia mee promissioni credit32
vivet.
interl.|
in eternum35
interl.|
hoc est premium fidei36
marg.|
IUSTUS
AUTEM
IN
FIDE. Apostoluse
:"Ex fide mea vivet". Sed notandum quod {t. 3 : Erfurt, f. 283ra ; facsim., p. 421a}
[Rusch, f. 283ra ] ubicumque aliter scriptum est in hebraico, aliter in Septuaginta, Apostolus utitur his testimoniis que a Gamaliele doctore legis didicerat.37
e
Cf. Rm. 1, 17 : « Iustitia enim Dei in eo revelatur ex fide in fidem sicut scriptum est : Iustus autem ex fide vivit ».
Numérotation du verset
Hab. 2,5
Et {t. 3 : Erfurt, f. 283ra ; facsim., p. 421a}
[Rusch, f. 283ra ] quomodo vinum potantem decipit
interl.|
dum potatur placet et exhilarat sed post illa letitia vertitur in ruinam38
sic erit vir superbus
interl.|
Nabuchodonosor magnum se credens vel diabolus vel Antichristus39
marg.|
Promisso adventu Christi et auxilio Dei his qui crediderint, ostenditur Nabuchodonosor decipiendus superbia sua.40
marg.|
VIR
SUPERBUS. Allegorice. Diabolus superbus credens se aliquid esse sed nihil ducit ad finem, quia conatus et labor eius habebit interitum, qui ad modum inferni et mortis non satiatur occisis, et omnium gentium deceptione letatur, et ad se populos congregat qui cum viderint eum missum in Tartara, videntes in illo impletas parabolas prophetarum consono fletu dicent. Ve diabolo qui multiplicat que non peperit.41
Quia43
dilatavit quasi infernus animam suam
interl.|
non satiatur occisis44
43
Quia] Qui
Weber
et congregabit
interl.|
ut omnes suo deprimat imperio46
interl.|
ut omnes in unum confundat errorem47
et coacervavit49
interl.|
quasi inanimata50
49
coacervavit] coacerbavit
Weber
ad se omnes populos.
marg.|
Possunt etiam hec de Antichristo intelligi qui superbus sedens in templo Dei quasi Deus, sicut infernus multos occidet, et ad se congregabit in suum errorem ducens. Sed postea videntes occisum spiritu oris Christi, intelligent vera que de eo erant dicta, et dicent omnia que sequuntur, eadem intelligentia quam exposuimus super diabolum.
Spoliabunt te omnes qui reliqui fuerint de populis
f
. Relictos vocat sanctos qui Antichristo non servierunt, a quibus spoliabitur propter iniquitatem quam exercuit in universam terram, et vastationem civitatis Ecclesie et persecutionem omnium qui habitaverunt in ea.51
marg.|
Potest etiam nomine superbi hereticus appellari, consimili expositione, qui impietatem exercent in Ecclesia. Sed reliqui populi, id est ecclesiastici viri eorum errore non decepti subito quasi e gravi sonno exurgent et mordebunt eos et erunt eis in predam.52
f
Hab. 2, 8.
Numérotation du verset
Hab. 2,6
interl.|
Cum inebriatus fuerit vastatione populi Dei et mortifero calice consopitus53
Numquid non omnes isti super eum parabolam sument et loquellam enigmatum eius ?
interl.|
Per comparationem illius qui totum orbem vastaverat, cui spolia totius mundi non sufficiunt, avaros deridebunt54
Usquequo et aggravat contra se
interl.|
onere predarum quasi : gravi torque se deprimens56
densum lutum ?
interl.|
eleganter multiplicate divitie luto comparantur57
marg.|
Usquequo et aggravat
, scilicet usque ad diem iudicii et est increpatio quod per lutosa opera pondus penarum sibi aggravat.
Numquid non repente consurgent qui mordeant te
? Vel angeli quibus diabolus tradetur ad penam, vel hi qui ab eo temptati agent penitentiam ad Christum conversi, et suscitabuntur lacerantes te, illi quos inebriaveras, regnum tuum vastabunt, et spolia divident speciei domus, quia iudaicum populum vestibus quas ei dederam spoliasti, ideo reliqui populi qui regno tuo non fuerint subiecti, te spoliabunt, quia sanguinem multarum gentium fudisti, et in caput tuum revertetur, et impietas iudaice terre et civitatis Hierusalem et habitatorum eius, qui dixeruntg
: « Crucifige, crucifige eum ».58
g
Lc. 23, 21.
Numérotation du verset
Hab. 2,7
interl.|
quasi : hoc ideo quia
Numquid
59
Numquid non repente consurgent qui mordeant te ? Et suscitabuntur lacerantes te
interl.|
evigilabunt insidiatores tui60
et eris in rapinam eis.
marg.|
CONSURGENT. Medi et Persi qui Babylonicum imperium destruentes prius mordebunt postea lacerabunt, quibus erit Nabuchodonosor in rapinam et vastator orbis spoliabitur a populis qui eius manum effugere potuerunt, et hoc fiet ei propter sanguinem Iude et iniquitatem terre Israel et Hierusalem et totius populi Iudeorum.61
Numérotation du verset
Hab. 2,8
Quia tu spoliasti gentes multas, spoliabunt te
interl.|
par pari referent62
omnes qui reliqui fuerint de populis propter sanguinem hominis
interl.|
Iude63
et omnium habitantium in ea.
Numérotation du verset
Hab. 2,9
Ve qui
interl.|
qui
avare intendit possidere regna vel divitias66
{t. 3 : Erfurt, f. 283rb ; facsim., p. 421b}
[Rusch, f. 283rb ] malam domui sue ut sit in excelso nidus eius
interl.|
ubi secure dormiat68
et liberare69
se putat
interl.|
per avaritiam et superbiam70
69
liberare] liberari
Weber
de manu mali.
interl.|
de potestate hostium71
marg.|
VE
QUI
CONGREGAT. Adhuc sermo fit ad illum qui non intelligit congregatas divitias esse causam ruine domus sue, quem et arguit superbie quod sicut avis in excelso ponat nidum nec putat se venire in manus hostium72
marg.|
{t. 3 : Erfurt, f. 283rb ; facsim., p. 421b}
[Rusch, f. 283rb ]
VE
QUI
CONGREGAT. Allegorice. Ad diabolum vel Antichristum vel heretici cum sermo dirigitur. Est bona avaritia doctoris ecclesiastici qui studioso labore plures sibi semper cupit facere discipulos. Sed
ve
illi qui avare congregat domui sue perversa conventicula, qui et73
pollicetur sectatores suos secum possessuros regna celorum nec sensuros incendia gehenne. Quod consilium eorum erit confusio et ignominia domus eorum, cum finis rerum ostenderit fuisse falsam promissionem, hic perversus doctor quanto plures habet in comitatu, tanto plus delinquit contra animam suam, denique lapides Ecclesie eius, id est decepti ab eo ostendent avaritiam superbi, quod omnes gentes sua persuasione deceperit. Et lignum crucis dominice, ad quam74
coniunguntur duo parietes, loquetur doctrinam eorum. Aliter enim persuadere non possunt, nisi crucis gloriam sue perversitati preferant.75
Numérotation du verset
Hab. 2,10
Cogitasti confusionem
interl.|
non salutem76
interl.|
sed superba et arrogans cogitatio finem habet ignominiam77
domui tue concidisti populos multos et peccavit anima tua.
interl.|
et in desiderio aliorum occidendorum seviebas et tanta crudelitate bacchatus es ut, si dici potest, lapides civitatis et ligna subversorum parietum, tuam ferocitatem clament78
Numérotation du verset
Hab. 2,11
Quia lapis de pariete clamabit et lignum quod inter iuncturas edificiorum est respondebit.
interl.|
quod ad continendos parietes, in medio structure ponitur79
Numérotation du verset
Hab. 2,12
in sanguinibus et preparat urbem in iniquitate.
marg.|
VE
QUI
EDIFICAT. Adhuc loquitur contra Nabuchodonosor qui construit menia Babilonis ruinis et mortibus multorum populorum. Unde sequitur :
Vindicta a Deo immissa
.81
marg.|
VE
QUI
EDIFICAT. Allegorice. Diabolus et Antichristus et hereticus edificant Ecclesiam suam interitu deceptorum et preparant urbem iniquitatum82
id est ponendo in celum os suum, sed numquid est talis edificatio a Domino? Non quia quamvis infinite gentes in eorum errorem ducantur, tamen ita deficient ut Ecclesie multitudini comparari non possint. Sed vel deficient et punientur igne sui principis, vel certe succendentur igne quem Christus venit mittere in terram, et sic penitentibus replebitur terra gloria Dei, quando « in omnem terram exivit sonus eorum83
»h
. Sicut aque operientes mare, ut omnem amaritudinem quam diabolo pluente terra biberat, operiant aque Dei, ne amplius valeat apparere.84
h
Ps. 18, 5 ; Rm. 10, 18.
Numérotation du verset
Hab. 2,13
Numquid non hec sunt a Domino85
exercituum ?
interl.|
Vere a Domino sunt hec que sequuntur, scilicet quod laborabunt frustra populi, cum Babylon succendet et deficient populi chaldaice gentis86
85
sunt-a Domino]
inv. Weber
Laborabunt enim populi in multo igni et gentes in vacuum et deficient.
interl.|
et propter hec mala talis vindicta87
Numérotation du verset
Hab. 2,14
Quia replebitur terra ut cognoscant88
gloriam Domini
interl.|
Cum combusta fuerit Babylon et eversa, manifesta fiet omnibus potentia virtutis Dei89
88
cognoscant] cognoscat
Weber
quasi aque operientes mare.
interl.|
sicut aque alveum et fundum maris contegunt, sic gloria Domini universa complebit90
Numérotation du verset
Hab. 2,15
Ve qui potum dat amico suo mittens fel suum et inebrians ut aspiciat nuditatem eius.
interl.|
metaphora ebrii et nuditate turpati91
marg.|
VE
QUI
POTUM. Adhuc invehitur contra Nabuchodonosor quod oblitus se esse hominem, alteri homini fel et amaritudinem propinavit.92
marg.|
Sedechias, sicut ait hebreus, a Nabuchodonosor cecatus in Reblatha, id est Anthiochia, et ductus in Babylonem, quadam die in celebri convivio accepit potionem qua in fluxum ventris solveretur, et93
introductus ante ora epulantium, subito fluxu ventris solutus est. Unde comminatur Deus ipsi Nabuchodonosor quod ipse bibiturus sit huiusmodi potionem, et omnia passurus que passus est Sedechias.94
marg.|
VE
QUI
POTUM
DAT
AMICO. Hic amicus intelligitur vel Sedechias vel quilibet homo, malis Nabuchodonosor inebriatus, ut Sedechie et omnium captivorum Nabuchodonosor videret nuditatem id est cunctos spoliatos et captivos et quondam gloriosos ad ignominiam servitutis redactos.95
marg.|
VE
QUI
POTUM. Sciendum hoc capitulum :
Ve qui potum dat amico suo
, et ea in quibus dicitur :
Ve qui multiplicat non sua
i
,
et
ve qui congregat
{t. 3 : Erfurt, f. 283va ; facsim., p. 422a}
[Rusch, f. 283va ]
avaritiam
j
etc., et
ve qui edificat civitatem in sanguinibus
k
etc., et iuxta historiam et iuxta anagogen contra Nabuchodonosor vel diabolum vel Antichristum vel hereticum posse equaliter accipi.96
marg.|
VE
QUI
POTUM. Allegorice. Ve tibi diabole vel Antichriste vel heretice qui turbida doctrina inebrias deceptos ut aspicias nudos a fide et a97
bonis operibus et repletos ignominiam errorum et malorum operum, qui prius erant gloriosi in imagine Dei. Sed o diabole vel heretice qui putas te habere aureum calicem, bibe et tu de calice qui est in manu Dei, plenus musto et consopire, id est cessa a priori sententia et ne putes stabilia ea in quibus prius stabas quia
circumdabit te calix dextere Domini
l
, vindicta a Deo immissa et vomitus ignominie super gloriam tuam, gloriam quam iniuste hauseras cum ignominia evomes, et hoc patieris quia
iniquitas Libani operiet te
m
. Libanus : thus dicitur per quod cultus Dei intelligis quia non recte colis Deum, ideo confunderis. Unden
: « Et oratio eius fiat in peccatum ».
Et vastitas animalium deterrebit
teo
. Cum videris eos quos vastasti et ad errorem detraxisti pati tormenta, tunc terreberis de sanguinibus hominis et iniquitate terre quia nominavi Libanum et bestias ne de brutis putes me loqui manifeste tibi dico, patieris penas propter sanguinem hominum quos Deo perire fecisti et exercuisti impietatem in terra viventium et mansuetorum et in civitate Ecclesie Dei et multos in ea habitantes participes tue impietatis fecisti.98
i
Hab. 2 6. j
Hab. 2, 9. k
Hab. 2, 12. l
Hab. 2, 16. m
Hab. 2, 17. n
Ps. 108, 3. o
Hab. 2, 17.
Numérotation du verset
Hab. 2,16
Repletus est ignominia pro gloria.
interl.|
Qui tuum, o Nabuchodonosor, calicem bibit.99
et consopire. Circumdabit {t. 3 : Erfurt, f. 283va ; facsim., p. 422a}
[Rusch, f. 283va ] te calix dextere Domini
interl.|
vindicta potentie Dei
et vomitus ignominie super gloriam tuam.
interl.|
que absorbueras egeres
interl.|
de sublimi gloria ad ultima mala duceris
Numérotation du verset
Hab. 2,17
Quia iniquitas Libani operiet te
interl.|
Superbia tua et eversio templi et rapina sanctuarii vastabit te, et hoc totum patieris quia vastasti Iudam, subvertisti terram promissionis et civitatem Hierusalem et omnes habitatores eius.102
marg.|
marg.| QUIA
INIQUITAS
LIBANI. Quia semel nominaverat Libanum, sub eius translatione victimas et sacrificia vel multitudinem populorum que in Hierusalem interfecta est animalibus vel bestiis comparat dicens :
Et vastitas animalium opprimet te
. |
103
||
et omnium habitantium in ea.
Numérotation du verset
Hab. 2,18
Quid prodest sculptile
interl.|
sculptile in lapidibus, conflatile in metallis.109
quia sculpsit illud fictor suus conflatile et imaginem falsam quia speravit in figmento fictor eius ut faceret simulacra muta ?
marg.|
QUID
PRODEST. Contra idolatras omnes et specialiter contra Nabuchodonosor loquitur admirans stultitiam regis qui iussit auream statuam poni in campo Duran, et fictor confidit in simulacro quod fecit.110
marg.|
QUID
PRODEST.
Quid prodest
adorare sculptile, hoc ideo dico quia sculpsit illud artificiose fictor suus, et quid prodest adorare conflatile et imaginem falsam, et hoc ideo dico, quia speravit in figmento fictor eius ut faceret simulacra muta. 111
marg.|
Allegorice. Sculptili et conflatili comparantur dogmata perversa que a fictoribus suis adorantur, et sculptura que in lapide fit, in his dogmantibus intelligitur que stultitiam prima fronte demonstrant. Conflatio que in metallis ubi videtur esse aliqua ratio sapientie secularis quia, veluti quodam auro, ita disciplinis philosophorum et splendore eloquentie idolum conflatum est. Non ergo proderit figmentum fictori quia mutum et surdum simulachrum adoratorem non audit112
Numérotation du verset
Hab. 2,19
Ve qui dicit ligno : Expergiscere, surge lapidi tacenti. Numquid ipse
interl.|
lapis113
operatus115
est
interl.|
alias :
coopertus
116
interl.|
factus est117
115
operatus] coopertus
Weber
auro et argento et omnis spiritus
interl.|
sanctus et bonus quando etiam spiritus absolute ponitur de Spiritu sancto intelligitur118
interl.|
nulla spiritualis gratia nulla virtus in eis119
non est in visceribus eius.
interl.|
potest affidere simulachris spiritus immundus sed intrinsecus esse non potest120
marg.|
VE
QUI
DICIT
LIGNO. Describitur error humanus qui aurum, argentum, gemas et sericum quibus oblita vel operta sunt idola pro fulgore materie deos estimat quibus formam sed vitam artifex dare non potest sed e contrario Dominus in templo sancto suo id est in filio vel in celo vel anima iusti vel in creatura totius mundi.121
marg.|
Allegorice. In universis idolis hereticorum et figmentis diaboli, nulla est gratia Spiritus sancti sed cum imaginem divinitatis et pulchritudinem dogmatum preferre videantur nihil est in eis spirans et vitale.122
marg.|
Vel spiritus id est ventus, rua enim apud Hebreos utrumque significat et animam et ventum et utrumque ab idolis removetur.123
Numérotation du verset
Hab. 2,20
Dominus autem in templo {t. 3 : Erfurt, f. 283vb ; facsim., p. 422b}
[Rusch, f. 283vb ] sancto suo letetur124
interl.|
vel sileat125
interl.|
vel saliat126
124
letetur] sileat
Weber
a facie eius omnis terra.
Comment citer cette page ?
Glossa ordinaria (Hab. 2), in : Glossae Scripturae Sacrae electronicae, ed. Martin Morard, IRHT-CNRS, 2016-2018. Consultation du 29/07/2021. (permalink : http://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?livre=../sources/editions/GLOSS-liber47.xml&chapitre=47_2) |
