|
<55. *Matthei evangelium*>Capitulum 18
Numérotation du verset
Mt. 18,1
In illa hora accesserunt discipuli ad Iesum dicentes : Quis putas
maior est
marg.|
QUIS
PUTAS etc. Ex equalitate
pretii qua in tributi redditione Domino fuerat comparatus arbitrati
sunt Petrum omnibus apostolis prelatum.
in regno celorum ?
interl.|
in collegio iustorum
marg.|
IN
REGNO
CELORUM, vel regnum Dei
doctrina est evangelii cui obedire simpliciter et sine ulla
retractatione debemus, sicut puer non contradicit doctoribus.
Numérotation du verset
Mt. 18,2
Et advocans Iesus
marg.|
ET
ADVOCANS. Secundum Marcum
puerum Iesus complectitur, significans humiles dignos suo complexu
et dilectione.
parvulum
interl.|
contra ambitionem glorie
humilitatem proponit
marg.|
PARVULUM etc. Parvulum etate, ut
similitudinem demonstraret. Vel se statuit in medio qui non venit
ministrari sed ministrare. Vel parvulum, id est Spiritum sanctum
posuit in cordibus eorum, ut humilitate superbiam vitarent.
statuit eum in medio eorum
Numérotation du verset
Mt. 18,3
et dixit : Amen dico vobis, nisi conversi fueritis
interl.|
a vestra elatione
et efficiamini sicut parvuli
interl.|
innocentes et humiles per
virtutes
interl.|
non sensibus sed malitiaa
a
Cf.
1Cor. 14, 20 : « Fratres, nolite pueri effici sensibus, sed
malitia parvuli estote : sensibus autem perfecti
estote ».
non intrabitis in regnum celorum.
Numérotation du verset
Mt. 18,4
Quicumque ergo
interl.|
qui de se maiora non senserit
innocens erit
marg.|
QUICUMQUE
ERGO etc. Invitat
discipulos suos et omnes alios Dominus, ut quod puer habet per
naturam, id est innocentiam et humilitatem, hoc habeant discipuli et
omnes alii per virtutem.
humiliaverit se
interl.|
quia aliter non intratur
sicut parvulus iste
interl.|
quem prepono vel qui me
imitatus fuerit, qui me exaninavi formam servi accipiensb
interl.|
talem per virtutem qualis iste
per naturam
marg.|
SICUT
PARVULUS
ISTE. Innocens
erit sicut iste parvulus, qui non perseverat in ira, Iesus non
meminit, visam mulierem non cupit.
b
Cf.
Phil. 2, 7 : « sed semetipsum exinanivit, formam servi
accipiens, in similitudinem hominum factus, et habitu
inventus ut homo ».
hic est maior in regno celorum.
Numérotation du verset
Mt. 18,5
Et qui susceperit unum parvulum talem
interl.|
humilem mee innocentie
imitatorem
interl.|
ne putent se honorari
me suscepit1
.
1
suscepit
Rusch
] suscipit
Li446
Weber
, suscepit
Li446
@*
Numérotation du verset
Mt. 18,6
Qui autem scandalizaverit unum de pusillis his2
qui in me
credunt,
interl.|
magnus enim non potest
moveri
marg.|
Qui autem scandalizaverit etc.
Et si hoc generaliter dicitur contra omnes, tamen hic specialiter
contra apostolos qui hic de dignitate videntur
{t. 4 : Erfurt, f. 950rb ; facsim., p. 59b}
[Rusch, f. 950rb ]
contendere, et in hoc poterant alios perdere. Mola asinaria secundum
ritum dicitur ‘provincie’, ubi ista pena est maiorum criminum.
Expedit ei
, quia multo utilius est
innoxium gravissima pena vitam finire, quam ledendo fratrem mereri
mortem perpetuam. Vel per molam asinariam secularis vite circuitus
et labor exprimitur, per profundum maris extrema damnatio. Quicumque
ergo speciem sanctitatis habens verbo vel exemplo ceteros destruit,
melius esset ei ut eum sub exteriori habitu ad mortem terrena acta
constringerent, quam sacra officia ceteris in culpa imitabilem
ostenderent, quia si solus caderet tolerabilior eum pena cruciaret.
Aliter : asinus ad molam gentilis cecus ad lapidem quem adorat hic
cum persecutionem Christiano intulerit, hac pena plectitur ut cum
sui sacrilegii mola iudicandi seculi fluctibus mergatur. Nota quod
in quantum potes sine peccato vitare scandalum proximi debes. Quod
si de veritate est, pro scandalo veritas relinqui non debet.
marg.|
Quicumque speciem sanctitatis
habes verbo vel exemplo elationis vel alterius vitii, causa ruine
infirmo fuerit cui maxime nos oportet consulere :
Expedit
etc.
2
his
Rusch
]
istis
Li446 Li446
@
Weber
expedit ei ut suspendatur mola asinaria in collo eius et
dimergatur in profundum maris.
marg.|
EXPEDIT. Quia multo melius est
pro culpa brevem suscipere penam, quam eternis servari cruciatibus :
"Non enim iudicabit Deus bis in idipsum"c
.d
c
Non
enim... idipsum] s
ententia ex Na. 1, 9
(Vetus latina
iuxta LXX
) ; Weber : « Quid cogitatis
contra Dominum ? Consummationem ipse faciet : non consurget
duplex tribulatio ». Cf. Hieronymus
Commentarii in prophetas minores (Na.), Na. 1, 9, CCSL 76A, p.
534.242-247 : « Quid cogitatis contra dominum ?
consummationem ipse faciet ; non consurget duplex
tribulatio. Septuaginta : quid cogitatis contra dominum ?
consummationem ipse faciet, non
vindicabit
bis in idipsum in tribulatione.
Symmachus apertius : ‘non sustinebunt impetum secundae
angustiae’ ; Theodotio : non consurget secunda
tribulatio ». d
Cf. Sedulius
Scotus, In evangelium
Matthaei, lib. 3, cap. 18, p. 429.71-76 : « Quod
autem dicit"expedit ei, ut suspendatur mola asinaria in
collo eius", secundum ritum prouintiae loquitur, quo maiorum
criminum ista apud Iudaeos poena fuerit, ut in profundum
ligato saxo demergerentur."Expedit" autem"ei",
quia multo melius est pro culpa brevem
recipere
poenam quam aeternis servari cruciatibus. Non enim iudicabit Deus bis in id ipsum ».
<
Parall
.
>
Glossa ordinaria (Lc. 17, 2) marg.
Numérotation du verset
Mt. 18,7
Ve
interl.|
ergo
mundo ab scandalis.
interl.|
que non cavet
Necesse est enim
interl.|
tamen
interl.|
utile
ut veniant scandala.
interl.|
ut qui probati sunt meliores
fiant
Verumtamen ve homini illi
marg.|
VE
HOMINI. Quia non iudicatur
secundum utilitatem que inde provenit, sed secundum exitum quem
intendit.
per quem scandalum venit.
Numérotation du verset
Mt. 18,8
Si autem manus tua
interl.|
quantumcumque utilis
adiutor
marg.|
SI
AUTEM
MANUS
TUA. Docuit supra
ne scandalizemus credentes, nunc quantum cavere debemus eos qui
scandalizare nos possunt, quia parum distat in vitio fallere vel
falli, scandalizare vel scandalizari, si ex negligentia. Si ex
invincibili ignorantia distat quia tunc falli peccatum non
imputatur.
marg.|
Inemendabiles amici sunt a nobis
alienandi, ne per immunditiam eorum, et ipsi polluti pereamus. Omnis
affectus omnis propinquitas amputetur, ne per occasionem pietatis
pateas scandalis.
vel pes tuus
interl.|
discursos in tuos usus
scandalizat te
interl.|
scandalizat qui dicto vel
facto minus recto occasionem dat ruine
interl.|
ledit te in causa anime
abscide eum
interl.|
rumpe affectum
et proiice abs te.
interl.|
devita eius societatem quem
castigare nequis
Bonum est tibi3
marg.|
BONUM
TIBI
EST. Melius est vitam
solitariam ducere, quam ob vite presentis necessaria vitam eternam
perdere.
3
est tibi
Li446
Rusch
]
inv
Weber
ad vitam ingredi debilem4
vel claudum
interl.|
sine pernicioso adiutore vel
discursore
4
debilem
Rusch Weber
] bilem
Rusch
quam
interl.|
cum his
duas manus vel duos pedes habentem mitti in ignem eternum.
Numérotation du verset
Mt. 18,9
Et si oculus tuus scandalizat te
interl.|
provisor in consiliis in
errorem vult te inducere
erue eum et proiice abs te. Bonum tibi est5
cum uno oculo6
in vitam intrare quam duos
oculos habentem mitti in gehennam ignis.
5
tibi est
Rusch
Weber
]
inv
Li446
6
cum uno oculo
Rusch
] unum oculum habentem
Li446
, unoculum
Weber
Numérotation du verset
Mt. 18,10
Videte ne contemnatis unum ex his pusillis.
marg.|
VIDETE
NE etc. Sic precipio
vobis severitatem dimittendi omnes amicitias ut admisceam
clementiam, ut queratis eorum salutem. Sed si persistant in malis,
melius est solum salvari quam damnari cum pluribus.
marg.|
Quamvis pro scandalis omnis
rumpendus est affectus, querite tantum salutem infirmorum quantum
potestis.
Dico enim vobis quia angeli eorum
interl.|
deputat eis custodiam
marg.|
QUIA
ANGELI
EORUM. Cur non sunt
contemnendi ? Quia pro eis quotidie mittuntur angeli.
marg.|
Magna dignitas animarum, ut
unaqueque habeat ab ortu nativitatis
{t. 4 : Erfurt, f. 950va ; facsim., p. 60a}
[Rusch, f. 950va ]
in custodiam sui angelum delegatum.
{t. 4 : Erfurt, f. 950va ; facsim., p. 60a}
[Rusch, f. 950va ]
in celis semper vident faciem Patris mei qui in celis est.
marg.|
SEMPER
VIDENT. Visione Dei
manifesta perfruuntur, ideo non est spernendum ab homine quod apud
Deum tante cure est, ergo vos nolite spernere quantum in vobis
est.
marg.|
Etsi enim missi veniant, sic
exterius implent ministerium ut numquam intus desint per
contemplationem. Mittuntur ad hominum salutem, et tamen
Semper vident faciem Patris
, quia quolibet
missi veniant intra ipsum currunt.
Numérotation du verset
Mt. 18,11
Venit enim Filius hominis salvare quod perierat.
interl.|
non debetis curam hominum
parvipendere pro quibus ego veni
Numérotation du verset
Mt. 18,12
Quid vobis videtur7
?
interl.|
ad clementiam provocat qui
premisit :
Videte ne contemnetis
7
videtur
Li446
Rusch Weber
]
om.
Li446
*
Si fuerint alicui centum oves
interl.|
aliud de eadem re subdit
exemplum
marg.|
SI
FUERINT
CENTUM. Dominus
centum oves hubuit, dum rationalis nature numerus angelorum et
hominum integer, id est in sua perfectione mansit. Sed una erravit,
cum homo peccavit.
marg.|
Ovis perdita omnes peccatores
qui per penitentiam reconciliantur Deo. Nonaginta novem sunt
superbi, quos reliquit in montibus qui tumorem vel sollicitudinem
gerunt in animo, qui solos se videri volunt, qui de se presumentes
penitentibus preponunt se, quibus ad perfectionem unitas deest.
et erraverit una ex eis
interl.|
quia rationalis creature
numerus pereunte homine fuit imminutus
nonne relinquet
interl.|
vel : <relin>quit
marg.|
NONNE
RELINQUET. Gregorius MagnusGREG<ORIUS>. Quia : « Seipsum
exinanivit formam servi accipiens »e
, angelica
natura persistente in summa beatitudine. Alii in nonaginta iustorum
numerum putant intelligi, in uno peccatorum. Unde alibi : « Non veni
vocare iustos sed peccatores »f
. In Luca
scriptum est : ‘Maius gaudium est super uno peccatore penitentiam
agente quam super nonaginta iustos, qui non indigent
penitentia’g
. Quia ut quotidie experimur, qui
illicita non commiserunt, in rebus licitis sepe sibi prebent usum,
ad celestia anxie non anelant. Et quia securi sunt, ad bona agenda
pigri remanent. E contra autem plerumque peccator facit. Maius ergo
gaudium de eo quam de stante iusto, ut dux in prelio, plus enim
militem illum diligit qui post fugam reversus hostem fortiter
premit, quam eum qui numquam fugit nec umquam fortiter egit. Sed et
sunt quidam iusti de quibus est tantum gaudium ut eis nullus
penitens preponi possit, qui etsi non sint malorum conscii sibi,
tantum licita respuunt, in omnibus se humiliant. Quantum ergo
gaudium est si humiliter plangat iustus, cum tantum sit si quod male
gessit damnat iniustus ?
e
Phil. 2, 7. f
Lc. 5, 32. g
Cf. Lc. 15, 7 : « Dico vobis quod ita
gaudium erit in celo super uno peccatore penitentiam agente,
quam super nonaginta novem iustis, qui non indigent
penitentia ».
nonaginta novem in deserto8
,
interl.|
alius evangelista dicit in
montibus, id est excelsis
interl.|
in celo ab homine derelicto
8
deserto
Rusch
] montibus
Li446 Weber
et vadet9
interl.|
in terram
9
vadet
Rusch
]
vadit
Li446 Weber
querere eam que erravit ?
interl.|
hominem ut summa
reintegretur
Numérotation du verset
Mt. 18,13
Et si contigerit ut10
inveniat eam amen dico vobis,
quia gaudebit super eam
marg.|
GAUDEBIT
SUPER. Magis Dominus
gaudet de nostra reparatione, quia magis nos gaudere facit, quam de
angelorum immutabilitate. Maior enim Dei virtus et humilitas in
nostra reparatione cognoscitur quam in nostra creatione.
10
ut
Rusch
Weber
] quod
Li446
magis11
quam supra12
nonaginta novem que non erraverunt.
interl.|
quia maior gloria reformantis
est perdita restaurare quam ea que sunt immota retinere
11
super eam – magis
Rusch Weber
]
om.
Li446
12
supra
Rusch
]
super
Li446 Weber
Numérotation du verset
Mt. 18,14
Sic non est voluntas ante13
Patrem vestrum qui in celis est
interl.|
sicut non est voluntas
pastoris ut una de ovibus pereat
interl.|
docet parabolam ideo
propositam ut pusilli non contemnatur
13
ante
Rusch Weber
] autem
Li446
*
Li446
@
ut pereat unus de pusillis istis.
interl.|
si perit, non voluntate eius
perit
Numérotation du verset
Mt. 18,15
Si autem peccaverit in te
interl.|
sed omni benevolentia etiam ab
his quos offendunt corrigantur
marg.|
SI
PECCAVERIT
IN
TE. Si enim in
Deum, non est nostri arbitrii.
marg.|
{t. 4 : Erfurt, f. 950vb ; facsim., p. 60b}
[Rusch, f. 950vb ]
Hoc ordine scandala vitare debemus, ne quem ledamus, et peccantem
zelo iustitie corripiamus, et penitenti misericordie viscera
pandamus.
frater tuus
interl.|
iniuria vel contumelia
affecerit
vade et corripe eum
marg.|
CORRIPE. Non passim iubet
peccanti dimittere, sed penitenti. Ita peccat qui videns fratrem
peccare tacet, sicut qui penitenti non indulget. Nam qui dixit, si
penitet dimitte, premisit si peccaverit increpa. Nec difficile sit
venia, nec remissa indulgentia.
inter te et ipsum solum.
interl.|
ne publice correptus
verecundiam perdat, qua perdita in peccato permaneat
Si te audierit lucratus eris fratrem tuum.
interl.|
per alterius salutem salus
tibi acquiritur
Numérotation du verset
Mt. 18,16
Si autem14
non
te15
audierit adhibe tecum16
unum
vel duos ut in ore duorum vel trium testium stet omne verbum.
interl.|
studio corrigendi vel
convincendi sub testibus
14
autem
Li446
@
Rusch Weber
]
om. Li446
|
15
non te
Rusch
Weber
]
inv Li446
Li446
@
|
16
tecum
Li446
Li446
@
Rusch
] + adhuc
Weber
|
Numérotation du verset
Mt. 18,17
Quod si non
{t. 4 : Erfurt, f. 950vb ; facsim., p. 60b}
[Rusch, f. 950vb ]
audierit eos
interl.|
adhuc incorrigibilis
extiterit
dic Ecclesie.
interl.|
ut obiurgatio plurimorum eum
corrigat
interl.|
hic auctoritas de manifesta
vocatione
marg.|
DIC
ECCLESIE etc. Ut
detestationi eum habeat. Et qui non potuit pudore salvari, salvetur
opprobriis, et ut rubore sequestrationis emendetur, sit tibi sicut
ethnicus et publicanus. Sed ne quis superbus talem contemneret
sequestrationem subdit :
Amen dico vobis.
Potestatem tribuit apostolis ut sciant qui a talibus damnantur,
humanam sententiam divina sententia corroborari.
Si autem Ecclesiam non audierit sit tibi sicut ethnicus
interl.|
gentilis
et publicanus.
interl.|
exactor publicorum
vectigalium
marg.|
SICUT
ETHNICUS
ET
PUBLICANUS.
Detestabilior est qui sub nomine fidelis agit opera infidelium, quam
aperte gentiles. Nec ideo salus eius negligenda est. Natura et
ethnicos, id est gentiles et publicanos in numero quidem fratrum non
deputamus, sed tamen eorum salutem semper inquirimus.
marg.|
Typice. Publicani sunt qui lucem
seculi sectantur et exigunt vectigalia negotiationis per fraudes,
per furta, et per periuria.
Numérotation du verset
Mt. 18,18
Amen dico vobis,
marg.|
AMEN
DICO etc. Adeo vestra
sententia confirmatur divina, vel ad recipiendum penitentem, vel ad
abiiciendum contumacem.
quecumque alligaveritis super terram
interl.|
vinculo anathematis
erunt ligata et in celo
interl.|
divino iudicio
et quecumque solveritis super terram erunt soluta et in celo.
Numérotation du verset
Mt. 18,19
Iterum dico vobis, quia si17
ex vobis consenserint
super terram de omni re quamcumque petierint
interl.|
quesita pro salute
corrigendorum
17
si
Rusch
] + duo
Li446
Weber
fiet illis a Patre meo qui in celis est.
interl.|
id est in sanctis
Numérotation du verset
Mt. 18,20
Ubi enim sunt duo
marg.|
SI
18
Duo.
Typice. Ubi spiritus anima et corpus consenserint ut non sit inter
eos bellum, carne cupiente contra spiritum et spiritu contra carnem,
quicquid petunt fiet. Quia si corpus vult que spiritus vult tantum
bonarum rerum est petitio.
18
sic
Rusch
vel tres
interl.|
in omnibus que iudicando
aguntur in terra ad salutem hominum assum cooperator
congregati in nomine meo ibi sum in medio eorum.
interl.|
monuit ad concordiam nunc
premium pollicetur quo est in medio eorum
marg.|
IBI
SUM
IN
MEDIO. Omnis sermo
supra ad concordiam provocat et pacem, quam adeo commendat ut dicat
Deum in medio esse eorum, qui pax et caritas sedem sibi in pacificis
constituit, et unitatis merito omnia petenda impetranda esse
confirmat.
Numérotation du verset
Mt. 18,21
Tunc accedens Petrus ad eum
marg.|
TUNC
ACCEDENS. Dixerat :
Videte ne contemnatis unum de pusillis
istis
; adiecerat : si peccat, corripe et premium
promiserat.
Si duo ex vobis
: Provocatus
enim Petrus querit quotiens dimittat.
dixit : Domine, quotiens peccabit19
in me frater meus et20
dimittam ei ?
interl.|
penitenti quidem
19
peccabit
Rusch Weber
] peccaverit
Li446
, peccata
Li446
@20
et
Rusch
Weber
]
om. Li446
Li446
@
Usque septies ?
Numérotation du verset
Mt. 18,22
Dicit illi21
Iesus : Non
dico tibi usque septies sed usque septuagies septies.
marg.|
SEPTUAGIES
SEPTIES. Hieronymus HIERONYMUS. Id est quadringentibus
quadraginta vicibus, id est totiens in die quotiens ille peccare
potest.
marg.|
Augustinus HipponensisAUGUSTINUS. Typice. Undecim per se transgressionem
significat, quia iam est extra decalogum. Cum vero multiplicatur per
septem iam omnis intelligitur ‘transgressio’ propter septem vitia.
Nota : aliter datur venia petenti fratri ut nobis scilicet socia
caritate communicet, sicut Ioseph fratribush
. Aliter inimico persequenti, ut bonum
ei velimus, etsi licet faciamus, ut David lugens Sauli
.
h
Cf. Gn. 45, 4-5 :
« Ad quos ille clementer : Accedite, inquit, ad me. Et cum
accessissent prope : Ego sum, ait, Ioseph, frater vester,
quem vendidistis in Egyptum. 5 Nolite pavere, neque vobis
durum esse videatur quod vendidistis me in his regionibus :
pro salute enim vestra misit me Deus ante vos in
Egyptum ». i
Cf.
1Rg. (1Sm.) 26, 7-11 : « Venerunt ergo David et Abisai ad
populum nocte, et invenerunt Saul iacentem et dormientem in
tentorio, et hastam fixam in terra ad caput eius : Abner
autem et populum dormientes in circuitu eius. Dixitque
Abisai ad David : Conclusit Deus inimicum tuum hodie in
manus tuas : nunc ergo perfodiam eum lancea in terra semel,
et secundo opus non erit. Et dixit David ad Abisai : Ne
interficias eum : quis enim extendet manum suam in christum
Domini, et innocens erit ? Et dixit David : Vivit Dominus,
quia nisi Dominus percusserit eum, aut dies eius venerit ut
moriatur, aut in prelium descendens perierit : propitius sit
mihi Dominus ne extendam manum meam in christum Domini. Nunc
igitur tolle hastam quae est ad caput eius, et scyphum aque,
et abeamus ». 21
illi
Li446
@
Rusch Weber
] ei
Li446
Numérotation du verset
Mt. 18,23
Ideo assimilatum est
marg.|
IDEO
ASSIMILATUM. Ut sciatis
dimittendum esse conservis, ostendam
{t. 4 : Erfurt, f. 951ra ; facsim., p. 61a}
[Rusch, f. 951ra ]
per similitudinem, quia si ille rex et dominus dimisit servo, multo
magis homo conservis suis.
marg.|
Mos erat Syriorum per parabolas
loqui.
regnum celorum
interl.|
vita iustorum
homini regi
interl.|
huic toti negotio
interl.|
typice Christo qui merita
cuiusque examinat
qui voluit rationem ponere cum servis suis.
Numérotation du verset
Mt. 18,24
Et cum cepisset rationem ponere oblatus est ei unus qui debebat
ei22
decem
millia talenta.
interl.|
populus iudaicus qui decalogo
constrictus multarum transgressionem reus erat
22
ei
Rusch
]
om. Li446 Li446
@
Weber
Numérotation du verset
Mt. 18,25
{t. 4 : Erfurt, f. 951ra ; facsim., p. 61a}
[Rusch, f. 951ra ]
Cum autem non haberet unde redderet
interl.|
viribus suis hoc explere non
posset
iussit eum dominus suus23
venundari et uxorem eius et
filios et omnia que habebat et reddi.
interl.|
permisit iusto iudicio
malignorum spirituum servum fieri
marg.|
ET
UXOREM
EIUS. Eum non solum
populum, sed etiam prelatos et subditos simul cum tota familia vel
substantia eorum pro magnitudine delictorum tradidit exteris
nationibus, ut quod noluerunt voto solvant tormento.
marg.|
Iussit pro cupiditate et
operibus quasi uxore et filiis penas solvere.
23
suus
Rusch
]
om. Li446
Weber
Numérotation du verset
Mt. 18,26
Procidens autem servus ille rogabat24
eum
interl.|
cum sponte nollet malus,
coactus populus ille penitet
24
rogabat
Li446 Rusch
] orabat
Weber
dicens : Patientiam habe in me
interl.|
parce peccatis
et omnia reddam tibi.
interl.|
credendo in te qui es finis
legis
Numérotation du verset
Mt. 18,27
Misertus autem
marg.|
MISERTUS
AUTEM. Misericors
Dominus non solum captivitatem iudaicam absolvit, sed etiam
peccatorum omnium veniam in adventu Christi se dare promisit, si
persisterent in incepto.
dominus servi illius dimisit eum et debitum dimisit ei.
marg.|
DIMISIT
EI etc. Dimisit eum, id
est pondere carnalium observationum absolvit, et debitum dimisit, id
est priores transgressiones.
Numérotation du verset
Mt. 18,28
Egressus autem servus ille
interl.|
in libertate fidei vel de
captivitate liberatus
invenit unum
marg.|
INVENIT
UNUM. Gentilem populum,
quasi sibi debitorem fatigabat, gratiam Christi non esse eis ad
salutem dicens, carnales observantias ab eis non modo persuasionibus
sed etiam tormentis expetebat.
de conservis suis qui debebat ei centum denarios
interl.|
id est recognoscebat ab eo
salutem prestitam sibi
et tenens suffocabat eum
interl.|
non sinebat eum reddere
rationem
dicens : Redde quod debes.
interl.|
observa carnales
observantias
Numérotation du verset
Mt. 18,29
Et procidens conservus eius rogabat eum dicens : Patientiam habe
in me
interl.|
parce peccatis
et omnia reddam tibi.
interl.|
quidquid lex precipit
spiritaliter implebo
Numérotation du verset
Mt. 18,30
Ille autem noluit
interl.|
spiritalia
sed abiit
interl.|
a spiritali intellectu
recessit
et misit eum in carcerem
interl.|
artam tribulationem
donec redderet25
debitum.
interl.|
hoc intendens ut legem
carnaliter impleret quod videbatur debere
25
redderet
Li446
@
Rusch Weber
] +
universum
Li446
Numérotation du verset
Mt. 18,31
Videntes autem conservi eius
interl.|
angeli qui referunt Deo gesta
hominum vel predicatores evangelii
que fiebant contristati sunt valde
interl.|
propter afflictionem
Christiani populi
et venerunt et narraverunt domino suo omnia que facta fuerant26
.
interl.|
pro salute credentium contra
dolum persecutorum Dominum implorant
26
fuerant
Li446
Li446
@
Rusch
] erant
Weber
Numérotation du verset
Mt. 18,32
Tunc vocavit illum27
dominus suus et ait illi :
Serve nequam.
marg.|
SERVE
NEQUAM. Sepe debita dimisi
tibi, quando in angustiis rogasti, sed liberatus compassionem non
habuisti quin potius prophetas et apostolos persequeris et ingratus,
et de iustitia presumens spernis gentes, indignas tua societate in
Christo iudicans.
27
illum
Rusch
Weber
] eum
Li446
Li446
@
Omne debitum
interl.|
omnes prevaricationes
dimisi tibi quoniam rogasti me.
Numérotation du verset
Mt. 18,33
Nonne28
ergo
oportuit et te misereri conservi tui, sicut et ego tui misertus sum
?
interl.|
dignas misericordia gentes
reputare, quoniam : « Omnes peccaverunt et egent gratia Dei »j
j
Rm.
3, 23. 28
Nonne
Li446
Li446
@
Rusch
] Non
Weber
Numérotation du verset
Mt. 18,34
Et iratus
dominus {t. 4 : Erfurt, f. 951rb ; facsim., p. 61b}
[Rusch, f. 951rb ]
eius
interl.|
iusta animadversione
tradidit eum tortoribus
interl.|
in manus Romanorum vel
tartareis ministris29
29
ministris]
coniec.,
minstris
cacogr.
Rusch
quoadusque redderet
interl.|
in perpetuum
universum debitum.
Numérotation du verset
Mt. 18,35
Sic et Pater meus celestis vobis faciet30
,
interl.|
repetet a vobis dimissa
marg.|
SIC
ET
PATER
MEUS. Si non
dimiseritis ex corde quod in vos delinquitur, et hoc quod per
penitentiam dimissum erat a vobis exigitur.
marg.|
Repetet vel de mala voluntate
damnando a qua omne malum, vel de inobedientia que est origo totius
mali. Quotiens enim quis peccat, in obediens efficitur.
30
vobis faciet
Rusch
]
inv Li446 Li446
@
Weber
si non remiseritis unusquisque fratri suo de cordibus vestris.
interl.|
non ficta pace
Comment citer cette page ?
Glossa ordinaria (Mt. 18), in : Glossae Scripturae Sacrae electronicae, ed. Martin Morard, IRHT-CNRS, 2016-2018. Consultation du 23/02/2019. (permalink : http://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?livre=../sources/editions/GLOSS-liber55.xml&chapitre=55_18) |