Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Et inde¹* exsurgens

^marg.| marg.| ET EXINDE EXSURGENS etc. Hucusque ea que in Galilea fecit et docuit. Hinc narrat que in Iudea fecit et docuit et passus est. Et primo que trans Iordanem ad orientem, deinde que cis Iordanem, quando venit Hiericho et Bethaniam et Hierusalem. Cum enim omnis Iudeorum provincia generaliter ad distinctionem aliarum gentium Iudeadicta sit, specialius tamen meridiana plaga dicitur Iudea ad distinctionem Galilee Decapolis et ceterarum in eadem provincia regionum.||

¹ Et inde CorS1 Ω^S Ω^J Ω^LΩ^P Li447 Li447@ Weber] Et exinde Ω^M Rusch

venit in fines Iudee ultra Iordanem et conveniunt iterum turbe² ad eum. Et sicut consueverat iterum docebat illos³.

² iterum turbe Ω^M Ω^S Ω^L Li447 Li447@ Rusch] inv. Ω^JΩ^P ³ illos Ω^MΩ^SΩ^J Ω^L Li447 Li447@ Rusch] eos Ω^P

Et accedentes Pharisei interrogabant eum :

^interl.| interl.| hoc||

^marg.| marg.| PHARISEI INTERROGABANT. Magna distantia inter turbas et Phariseos. He conveniunt ut doceantur et infirmi curentur, sicut Mattheus aperte dicit^a, illi ut temptando decipiant^b. Has enim devotio pietatis, illos adducit stimulus livoris.| ^c ||

^a Mt. 15, 29-31.

^b Cf. Mt. 19, 2-3 : « Et secute sunt eum turbe multe, et curavit eos ibi. Et accesserunt ad eum Pharisei tentantes eum, et dicentes : Si licet homini dimittere uxorem suam, quacumque ex causa ? ».

^c Beda Venerabilis, In Marci evangelium expositio, lib. 3, cap. 10, CCSL 120, lin. 613-617 : « Et hic notanda mentium distantia in turbis et Pharisaeis. Hae conueniunt ut doceantur et sui sanentur infirmi sicut euangelista Matheus aperte commemorat ; illi accedunt ut saluatorem ac doctorem ueritatis temptando decipiant. Neque hoc mirandum, nam hos deuotio pietatis illos stimulus adduxit liuoris ».

si licet viro uxorem dimittere temptantes eum.

^marg.| marg.| SI LICET VIRO etc. Beda Venerabilis BEDA. Cornuto sillogismo temptavit, et quicquid respondeat capere putant. Si dicit dimittendam et aliam ducendam, pudicie predicator sibi videtur contraire. Si non dimittendam, reus sacrilegii et contra doctrinam Moysi, et per Moysen contra doctrinam Dei facere. Igitur Dominus sic responsum temperavit, ut transeat decipulam, Scripturam sane intellectam in testimonium adducens et naturalem legem, primamque Dei sententiam secunde opponens que non voluntate Dei sed peccantium necessitate concessa est.||

At ille respondens dixit eis⁴ : Quid vobis precepit⁵ Moyses ?

⁴ dixit eis Ω^JΩ^L Rusch Weber] dixit Ω^P Ω^M, ait Ω^S Li447 Li447@ ⁵ vobis precipit Ω^M Ω^JΩ^LΩ^S Li447 Li447@ Rusch Weber] inv. Ω^P

Qui dixerunt : Moyses permisit libellum repudii scribere et dimittere.

Quibus respondens Iesus ait : Ad duritiam cordis vestri

^interl.| interl.| Moyses quasi hominis est consilium non Dei imperium||

^marg.| marg.| AD DURITIAM CORDIS. Beda Venerabilis BEDA. Numquid Deus contrarius sibi est, ut aliquid ante iusserit, et idem post novo fregerit imperio ? Non. Sed Moyses videns propter desiderium secundarum nuptiarum uxores primas interfici, aut in malam vitam duci, maluit indulgere discidium propter discordiam, quam per odia et homicidia perseverare nuptiarum copulam.||

scripsit vobis preceptum istud⁶.

⁶ istud Ω^PΩ^J Ω^L Ω^S Li447 Li447@ Rusch Weber] illud Ω^M

Ab initio autem creature masculum et feminam

^interl.| interl.| non feminas, in hoc ostendit secunda esse vitanda coniugia||

fecit eos Deus et dixit⁷* :

⁷ et dixit Φ Ω^M Ω^P Ω^J Ω^S Li447 Li447@] om. Ω^L Rusch Weber

Propter hoc relinquet homo patrem ^{{t. 4 : Erfurt, f. 978ra ; facsim., p. 115a}
[Rusch, f. 978ra ]} suum⁸ et matrem⁹ et adherebit ad uxorem suam¹⁰.

^interl.| interl.| non ad uxores||

⁸ suum Ω^M Ω^JΩ^L Li447 Li447@ Rusch Weber] om. Ω^SΩ^P | ⁹ matrem Ω^MSJL Rusch Weber] + suam Ω^P Li447 Li447@ | ¹⁰ ad uxorem suam Cor3 (al.) Ω^L Li447 Li447@ Rusch Weber] uxori sue Ω^MSJP |

Et erunt duo

^interl.| interl.| non tres||

^marg.| marg.| ET ERUNT DUO etc. Premium nuptiarum est e duobus unam carnem fieri. Castitas iuncta spiritui unus spiritus efficitur.||

in carne una. Itaque iam non sunt duo sed una caro.

Quod ergo Deus coniunxit¹¹,

^interl.| interl.| faciendo unam carnem viri et femine||

¹¹ coniunxit Ω^M Ω^P Ω^S Ω^J Li447 Li447@ Rusch] iunxit Weber Ω^J(post corr.) Ω^L

homo non separet.

^marg.| marg.| HOMO NON SEPARET. Desiderio secunde uxoris. Deus separat qui coniungit, ^{{t. 4 : Erfurt, f. 978ra ; facsim., p. 115a}
[Rusch, f. 978ra ]} quando ex consensu utriusque propter servitutem Dei - eo quod tempus breve fit - sic habent uxores quasi non habentes.||

Et in domo iterum¹² discipuli eius de eodem

^interl.| interl.| de quo Pharisei||

¹² in domo – iterum Rusch Weber] inv. Li447 Li447@

interrogaverunt¹³ eum.

^marg.| marg.| ET IN DOMO ITERUM etc. Hieronymus HIERONYMUS. Non discipuli interrogaverunt prius sed Pharisei. Sed secunda interrogatio ab aliis, id est ab apostolis iterum dicta est, quia de eadem re de qua Pharisei.||

^marg.| marg.| Hieronymus HIERONYMUS. Iterata sententia verbi non fastidium sed esuriem et sitim prestat, unde^d : “Qui me comedunt adhuc esuriunt et qui me bibunt adhuc sitiunt”. Melliflua sapientie eloquia gustata, diligentibus multimodum saporem reddunt. Quod significatum est quando Dominus pluit manna ad manducandum, sub sole liquescens ut est hoc^e : « Fulgebunt iusti sicut sol in regno patris eorum ». Ad ignem duratur, ut^f « panis cor hominis confirmet », ut est : « Si quis vult post me venire »^g etc.||

^d Cf. Sir. (Eccli.) 24, 29 : « Qui edunt me, adhuc esurient, et qui bibunt me, adhuc sitient ».

^e Mt. 13, 43 : « Tunc iusti fulgebunt sicut sol in regno patris eorum. Qui habet aures audiendi, audiat » iuxta Corpus antiphonalium officii, n° 2908.

^f Ps. 103, 15.

^g Mt. 16, 24.

¹³ interrogaverunt Rusch Weber] interrogabant Li447@

Et ait¹⁴ illis : Quicumque dimiserit uxorem suam

^marg.| marg.| QUICUMQUE DIMISERIT. Beda Venerabilis BEDA. Mattheus plenius^h : « Quicumque dimiserit uxorem suam, nisi ob fornicationem, et aliam duxerit, mechatur ». Una ergo solummodo causa est carnalis : fornicatio ; una spiritalis : timor Dei, ut uxor dimittatur, sicut multi, religionis causa, fecisse leguntur. Nulla autem causa est Dei lege prescripta, ut alia ducatur vivente ea que est relicta.||

^h Mt. 19, 9.

¹⁴ ait Ω^M Ω^SΩ^P Rusch] dixit Li447 Li447@, dicit Ω^JΩ^L Weber

et aliam duxerit, adulterium committit¹⁵ super eam.

¹⁵ committit Ω^M Li447@ Ω^J Ω^L Rusch Weber] commisit Ω^SΩ^P

Et si uxor dimiserit virum suum et alii nupserit, mechatur.

Et offerebant illi parvulos ut tangeret eos¹⁶.

^interl.| interl.| forsan quia parvulum statuerat in medio discipulorum et complexatu fuerat||

¹⁶ eos Ω^SΩ^P Li447 Li447@ Rusch] illos Ω^M Ω^J Ω^L Weber

Discipuli autem

^marg.| marg.| DISCIPULI AUTEM. Non quia nollent eis et manu et voce salvatoris benedici, sed nondum plenam fidem habentes putabant eum more hominum offerentium importunitate lassari.||

comminabantur¹⁷ offerentibus. Quos cum videret¹⁸ Iesus¹⁹ indigne tulit et ait illis : Sinite parvulos venire ad me et ne prohibueritis eos. Talium enim est²⁰ regnum Dei.

^marg.| marg.| TALIUM ENIM EST etc. Talium significanter dicit non istorum. Quasi dicat : mores regnant non etas. His promittitur regnum celorum qui similem habent simplicitatem et innocentiam quibus congruit illud apostoli : ‘Nolite effici parvuli sensibus, sed malitia parvuli estote'ⁱ.||

ⁱ Cf. 1Cor. 14, 20 : « Fratres, nolite pueri effici sensibus, sed malitia parvuli estote : sensibus autem perfecti estote ».

¹⁷ comminabantur Ω^JΩ^L Ω^S Li447@ Rusch Weber] comitabantur Ω^M | ¹⁸ videret Ω^J Ω^L Li447@ Rusch Weber] vidisset Ω^M Ω^S Ω^P | ¹⁹ Iesus Ω^M Ω^J Ω^L Li447@ Rusch Weber] om. Ω^S Ω^P | ²⁰ enim est Ω^M Ω^S Li447@ Rusch] inv. Ω^P Ω^JΩ^L Li447 Weber |

Amen dico vobis,

^interl.| interl.| vere talium quia : AMEN DICO VOBIS||

quisquis non receperit

^marg.| marg.| QUISQUIS NON. Qui non perseverat in ira, non lhesus meminit, videns pulchram mulierem non concupiscit, non aliud habet in ore aliud in corde. Quasi : si tales non fueritis non intrabitis in regnum celorum.||

regnum Dei²¹ velut parvulus, non intrabit in²² illud.

^marg.| marg.| REGNUM DEI etc. Id est doctrinam evangelii sicut parvuli accipere iubemur, id est sicut parvulus doctoribus non contradicit, rationes adversus eos non componit, sed fideliter suscipit cum metu obtemperat et quiescit, ita et nos obediendo simpliciter et sine omni contradictione verba Domini debemus suscipere.||

²¹ Dei Ω^M Ω^JΩ^LΩ^S Li447@ Rusch Weber] om. Ω^P ²² in Ω^M Ω^JΩ^L Ω^S Li447 Li447@ Rusch Weber] om. Ω^P

Et complexans eos, imponens²³ manus super illos benedicebat eos²⁴.

^interl.| interl.| ut significet tales sua dilectione et gratia et benedictione esse dignos||

²³ imponens Ω^S Rusch] et praem. Ω^M Ω^P Li447 Li447@ Ω^J Ω^L Weber ²⁴ eos Rusch Weber] illos Li447 Li447@

Et cum egressus esset²⁵ in via²⁶, procurrens²⁷ quidam genuflexo ante eum

^marg.| marg.| PROCURRENS QUIDAM GENUFLEXO. Beda Venerabilis BEDA. Audierat credo iste a Domino tantum eos qui volunt parvulis essesimiles introitu regni celestis esse dignos, et ideo certior esse desiderat non per parabolas sed aperte, quibus operummeritis vitam eternam consequi possit.||

²⁵ esset Ω^M Ω^SΩ^L Ω^P Li447 Li447@ Rusch Weber] fuisset Ω^J | ²⁶ via Weber (S Z Φ) Ω^M Ω^S Ω^PΩ^J Li447 Li447@ Rusch] viam Weber | ²⁷ procurrens Ω^M Ω^PΩ^JΩ^L Li447 Li447@ Rusch Weber] precurrens Ω^S |

rogabat eum dicens²⁸* : Magister bone, quid faciam ut vitam eternam ^{{t. 4 : Erfurt, f. 978va ; facsim., p. 116a}
[Rusch, f. 978va ]} percipiam ?

²⁸ dicens Ω^M Ω^PΩ^JΩ^S Li447 Li447@] om. Ω^L Rusch Weber

Iesus autem dixit ei²⁹ : Quid me dicis bonum ?

^marg.|

²⁹ Iesus ... ei Li447 Rusch Weber] om. Li447@

Nemo bonus

^interl.| interl.| comparatione Dei||

nisi unus³⁰ Deus.

^interl.| interl.| qui solus bonus ex se, alii per ipsum boni||

³⁰ unus Li447@ Ω^JΩ^L Li447 Li447@ Rusch Weber] solus Ω^M Ω^S Ω^P

Precepta nosti : Ne adulteres³¹,

^marg.| marg.| NE ADULTERES. Beda Venerabilis BEDA. Hec est puerilis innocentie castitas que nobis imitanda proponitur si regnum Dei intrare velimus. Notandum sane quod iustitia legis suo tempore custodita non solum bona temporalia, sed etiam vitam conferebat eternam.||

³¹ adulteres Ω^MΩ^L Li447@ Rusch Weber] adultes cacogr. Ω^P

ne occidas, ne fureris, ne falsum testimonium dixeris³², ne fraudem feceris, honora patrem tuum³³ et matrem³⁴.

³² dixeris Ω^JΩ^L Li447@ Rusch Weber] dicas Ω^M Ω^S Ω^P | ³³ tuum Ω^M Ω^JΩ^L Li447@ Rusch Weber] om. Ω^S Ω^P | ³⁴ matrem Ω^MSJ²LP Li447@ Rusch Weber] + tuam Ω^J* (Cor3 sublineavit) |

At ille respondens ait illi : Magister, omnia hec³⁵ conservavi³⁶ a iuventute mea.

^marg.| marg.| MAGISTER, OMNIA HEC CONSERVAVI etc. Beda Venerabilis BEDA. Non putandus est voto temptantis - ut quidam putant -Dominum interogasse et de sua vita mentitum esse, cum se legis mandata custodisse dixerit sed simpliciter confessus. Si enim mentiretur, numquam intuitus arcana cordis eius eum diligere diceretur Iesus. Diligit enim eos qui mandata legis etiam minora custodiunt, et quod in lege minus fuerat, his qui perfecti esse desiderant ostendit, quia non venit solvere legem sed adimplere. Unde addit : Vade quecumque habes vende etc.||

³⁵ omnia hec Ω^MJP Rusch Weber] inv. Ω^SL Li447 Li447@ ³⁶ conservavi Ω^SJ Rusch Weber] observavi Ω^ML Li447 Li447@

Iesus autem intuitus est³⁷ eum³⁸,

^interl.| interl.| arcana cordis eius||

³⁷ est Ω^SP Rusch] om. Ω^MJL Li447 Li447@ Weber ³⁸ eum Ω^MJL Li447@ Rusch Weber] + et Ω^SP

dilexit eum et dixit ei³⁹ : Unum tibi deest.

^interl.| interl.| ad perfectionem||

³⁹ ei Ω^S Li447 Li447@ Rusch] illi Ω^M Ω^JΩ^L Weber

Vade, quecumque habes⁴⁰ vende

^interl.| interl.| omnia omnino, non partem sicut Ananias^j ||

^j Cf. Act. 5, 1-2 : « Vir autem quidam nomine Ananias, cum Saphira uxore suo vendidit agrum, et fraudavit de pretio agri, conscia uxore sua : et afferens partem quamdam, ad pedes Apostolorum posuit ».

⁴⁰ habes Li447 Rusch Weber] om. Li447@

et da pauperibus

^interl.| interl.| «Beatus qui intelligit super egenum et pauperem »^k ||

^k Ps. 41, 2.

et habebis thesaurum⁴¹ in celo

^interl.| interl.| 'Quem nec erugo nec tinea demolitur’^l ||

^l Cf. Mt. 6, 20 : « Thesaurizate autem vobis thesauros in celo, ubi neque erugo, neque tinea demolitur, et ubi fures non effodiunt, nec furantur ».

⁴¹ thesaurum Rusch Weber] thesauros Li447@

et veni⁴²

^interl.| interl.| quia hoc solum non sufficit||

⁴² veni Ω^M Ω^JΩ^LΩ^S Li447 Li447@ Rusch Weber] om. Ω^P

sequere me.

^interl.| interl.| imitando sicut ego ambulo ambulando||

^marg.| marg.| ET VENI SEQUERE. Beda Venerabilis BEDA. Quasi diceret : post contemptas divitias salvatorem imitare, id est relictis malis fac bona. Facilius sacculus contemnitur quam concupiscentia vel voluptas.||

Qui contristatus in verbo abiit merens. Erat enim habens multas possessiones⁴³.

^interl.| interl.| causa tristitie||

^marg.| marg.| Hieronymus HIERONYMUS. Quasi spinas nascentes et tribulos que sementem dominicam suffocaverunt||

⁴³ habens – multas possessiones Ω^PΩ^S Rusch] inv. Ω^J Weber, h. p. m. Ω^MΩ^L, p. habens multas Li447 Li447@

Et circumspiciens Iesus⁴⁴ ait discipulis suis : Quam difficile qui pecunias⁴⁵ habent

^marg.| marg.| QUAM DIFFICILE QUI. Beda Venerabilis BEDA. Qui multiplicandis divitiis incumbunt patet, quia vite alterius gaudia querere contemnunt. Sed aliud est pecuniam habere aliud amare. Multi habent et non amant, et multi non habent et amant. Item alii et habent et amant. Alii vero non habere nec amare se gaudent, qui tutories sunt et quidem cum Apostolo dicere possunt : ‘Mihi mundus crucifixus et ego mundo'^m. Unde et Salomon non ait qui habet sed « qui amat divitias fructus non capiet ex eis »ⁿ. Et ipse Dominus in his verbis discipulis obstupentibus dicens : Filioli etc.||

^marg.| marg.| Non ait : Impossibile. Quod enim impossibile est omnino fieri non potest, quod difficile cum labore potest fieri, sed cum magno labore, iuvante Dei gratia, ut pecunias habentes vel etiam in eis confidentes exutis philargyrie retinaculis intrare possint regnum Dei.||

^m Cf. Gal. 6, 14 : « Mihi autem absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri Iesu Christi : per quem mihi mundus crucifixus est, et ego mundo ».

ⁿ Qo. (Ecl.) 5, 9.

⁴⁴ Iesus Ω^M Ω^P Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Rusch Weber] om. Ω^S ⁴⁵ pecunias CorS1 Ω^M Ω^JΩ^L Li447 Li447@ Rusch Weber] divitias CorS1=Cor3 (al.), pecuniam Ω^SΩ^P

in regnum Dei introibunt.

Discipuli autem obstupescebant⁴⁶ in verbis eius.

^interl.| interl.| quia non poterant intelligere||

⁴⁶ obstupescebant Ω^M Ω^P Ω^J Ω^L Li447@ Rusch Weber] obstupebant Ω^S

At Iesus rursus respondens ait illis : Filioli, quam difficile est confidentes in pecuniis

^interl.| interl.| non dicit habentes, sed in eis confidentes||

^{{t. 4 : Erfurt, f. 978vb ; facsim., p. 116b}
[Rusch, f. 978vb ]} in⁴⁷ regnum Dei introire.

^interl.| interl.| vere difficile quia||

⁴⁷ in Ω^M Ω^LΩ^S Ω^P Li447 Li447@ Rusch] om. Ω^J Weber

Facilius est camelum⁴⁸

^interl.| interl.| Christum||

^marg.| marg.| FACILIUS EST CAMELUM. Beda Venerabilis BEDA. Quomodo ergo in evangelio Mattheus et Zaccheus et Ioseph et in veteri Testamento quam plurimi divites intravere ? Forte quia divitias pro nihilo habuere vel ex toto contemnere didicerunt, unde David^o : « Unicus et pauper sum ego ». Et idem^p : « Divitie si affluant nolite cor apponere ». ^{{t. 4 : Erfurt, f. 978vb ; facsim., p. 116b}
[Rusch, f. 978vb ]} Non ait nolite suscipere.||

^marg.| marg.| Alleg<orice>. Facilius est Christum pati pro dilectoribus seculi, quam eos ad Christum posse converti. Camelus enim Christus est qui sponte humiliatus infirmitatis nostre onera sustulit. In quo enim melius intelligitur : « Quanto maior es humilia te in omnibus »^q. Acus punctiones, id est dolores, passiones. Foramen acus angustia passionis qua velut scissa vestimenta nostre nature quodammodo resartire, id est reparare dignatus est. Unde post lapsum melius induti gaudeamus. Ad hoc testimonium Apostoli : “Quicumque baptizati estis in Christo Christum induistis”^r.||

^o Ps. 24, 16.

^p Ps. 61, 11.

^q Sir. (Eccli.) 3, 20.

^r Cf. Gal. 3, 27.

⁴⁸ est camelum] inv. Li447@*

per foramen acus transire

^interl.| interl.| angustias passionis||

quam divitem

^interl.| interl.| divitias amantem||

intrare in regnum Dei.

^interl.| interl.| quod est pauperum^s ||

^s Cf. Mt. 5, 3 : « Beati pauperes spiritu : quoniam ipsorum est regnum caelorum ».

Qui⁴⁹ magis admirabantur

^interl.| interl.| quam ante quia idem repetendo confirmavit||

⁴⁹ Qui Ω^PΩ^JΩ^L Li447 Li447@ Rusch Weber] Quidam Ω^M Ω^S

dicentes ad semetipsos : Et quis potest salvus fieri ?

^interl.| interl.| cum pene omnes cupiunt fieri divites||

^marg.| marg.| ET QUIS POTEST. Cum plures sint pauperes quam divites, non hoc dixissent nisi in divitum numero intellexissent cunctos qui divitias adipisci vellent.||

Et⁵⁰ intuens illos Iesus ait⁵¹ : Apud homines impossibile est sed non apud Deum⁵². Omnia enim possibilia sunt apud Deum.

^marg.| marg.| APUD DEUM etc. Qui a cupiditate terrenorum ad caritatem eternorum convertere potest et superbos facere humiles.||

⁵⁰ Et Ω^SΩ^JΩ^L Li447 Li447@] om. Ω^M | ⁵¹ ait Ω^M Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Rusch Weber] + illis Ω^SΩ^P | ⁵² non apud Deum Ω^M Ω^JΩ^L Li447 Li447@ Rusch Weber] apud Deum (+ omnia Ω^P) possibilia sunt Ω^SΩ^P |

Et⁵³ cepit ei Petrus⁵⁴ dicere :

^interl.| interl.| quia audivit divites non posse intrare in regnum celorum||

⁵³ Et Ω^SΩ^P Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Rusch] om. Weber, + post Ω^M Ω^S ⁵⁴ ei Petrus Rusch] inv. Li447 Li447@ Weber

Ecce nos dimisimus omnia

^marg.| marg.| ECCE NOS DIMISIMUS. Grandis fiducia. Piscator erat, dives non erat, victum manu et arte querebat, et tamen confidenter dicit : Ecce nos reliquimus omnia etc.||

et secuti sumus te.

^marg.| marg.| ET SECUTI SUMUS. Quia non sufficit sic dimittere, iungit quod perfectum est : Et secuti sumus te. Quasi : fecimus quod iussisti quid ergo dabis nobis premii.||

Respondens Iesus ait : Amen dico vobis, nemo est qui reliquerit domum aut fratres aut sorores aut patrem aut matrem⁵⁵ aut filios aut agros propter me et propter evangelium,

⁵⁵ aut p. – aut. m. Ω^M Ω^S Ω^P Ω^L Li447@ Ω^J Rusch] inv. Weber, + vox illegibilis praem. et cancel. (minio?) Ω^J

qui non accipiat⁵⁶ centies tantum,

^interl.| interl.| omnes sancti et quecumque habent comunicantur ei||

^marg.| marg.| CENTIES TANTUM. Beda Venerabilis BEDA. Hac occasione quidam iudaicam mille annorum fabulam post resurrectionem iustorum dogmatizant quando omnia que popter Deum dimisimus, multiplici nobis fenore sunt reddenda insuper et vita eterna. Nec vident quam sint inepti, saltem in centenis uxoribus secundum alios evangelistas, presertim cum Dominus dicat nec nubent nec nubentur, et ea reddenda in hoc tempore cum persecutionibus que post resurrectionem omnino iustis nulle erunt. Sensus ergo est : qui propter evangelium Christi carnalia reliquerit, spiritalia bona recipiet que sui merito et comparatione ita erunt quasi parvo numero centenarius comparatus, quia a fratribus et sororibus - quibus spiritali glutino colligatur - multo gratiorem etiam in hac vita recipiet caritatem. Unde : « Multitudinis credentium erat cor unum et anima una »^t. Et erant illis omnia communia. Aliter. Centenarius a leva translatus in dexteram, licet eamdem in flexu digitorum videatur tenere significationem vel figuram quam denarius in leva, numerum tamen quantitatis magnitudine supervadit, quia omnes qui propter regnum Dei temporalia spernunt etiam in hac vita persecutionibus plena regni gaudium fide certa pregustant, et in expectatione patrie celestis que per dexteram significatur omnium pariter electorum verissima dilectione fruuntur.||

^t Act. 4, 32.

⁵⁶ accipiat Ω^M Ω^SΩ^L Li447@ Rusch Weber] accipiet Ω^P Ω^J Li447

nunc in tempore hoc domos

^interl.| interl.| spiritales||

et⁵⁷ fratres et sorores et matres⁵⁸ et filios et agros cum persecutionibus

^interl.| interl.| hoc enim persecutionibus plenum est tempus||

⁵⁷ et Ω^M Ω^J Ω^L Li447@ Rusch Weber] om. Ω^SΩ^P ⁵⁸ matres Ω^S Li447@ Rusch Weber] matrem Ω^M

et in⁵⁹ seculo futuro vitam eternam.

⁵⁹ in Rusch Weber] om. Li447@

Multi autem erunt primi⁶⁰ novissimi

^interl.| interl.| Iuda de apostolo apostata||

^marg.| marg.| MULTI AUTEM. Quia multi incipiunt sed non perficiunt. Terribilis sententia subditur : Multi autem etc.||

^marg.| marg.| ^{{t. 4 : Erfurt, f. 979ra ; facsim., p. 117a}
[Rusch, f. 979ra ]} Latro in cruce confessor eodem die quo pro peccatis suis crucifixus est, gratia fidei cum Christo in paradiso gaudet^u. Quotidie quoque videmus multos laicos magnis vite meritis excellere, et alios a prima etate spiritali studio ferventes ad extremum otio torpescere.||

^u Cf. Lc. 23, 33-43.

⁶⁰ primi Rusch Weber] om. Li447@

et novissimi primi.

^interl.| interl.| ut latro||

Erant autem⁶¹ in via ascendentes ^{{t. 4 : Erfurt, f. 979ra ; facsim., p. 117a}
[Rusch, f. 979ra ]} Hierosolymam⁶² et precedebat illos⁶³ Iesus

^interl.| interl.| quasi caput, unus moriturus pro omnibus||

^interl.| interl.| ad mortem imperterritus||

⁶¹ autem Li447 Rusch Weber] enim Li447@ | ⁶² Hierosolymam Rusch] in praem. Ω^MΩ^L Li447 Li447@ Weber | ⁶³ illos Ω^MΩ^L Ω^SΩ^P Li447@ Rusch Weber] om. Ω^J |

et stupebant

^marg.| marg.| ET STUPEBANT. Ideo scilicet quia meminerant quod se passurum multa a summis sacerdotibus et scribis predixerat et occidendum. Metuebant ergo ne vel ipsi cum eo occiderentur, vel ille cuius vita et magisterio gaudebant occideretur.||

et sequentes timebant et assumens iterum duodecim

^marg.| marg.| ET ASSUMENS. Beda Venerabilis BEDA. Previdens discipulorum animos ex passione sua perturbandos, longe ante et passionis penam et resurrectionis gloriam predicit ut cum morientem viderent, resurrecturum non dubitarent.||

^marg.| marg.| Paganorum quoque dementiam qui eius crucem irrident aperte confutat, cum et passionis tempus quasi futurorum prescius ostendit et locum mortis quasi intrepidus adit.||

cepit⁶⁴ illis⁶⁵ dicere que essent ei⁶⁶ ventura⁶⁷.

^interl.| interl.| quia videbat eos timere||

^interl.| interl.| hec scilicet||

⁶⁴ cepit Ω^M Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Rusch Weber] + Ihesus Ω^SΩ^P | ⁶⁵ illis Ω^M Ω^JΩ^LΩ^S Li447@ Rusch Weber] om. Ω^P | ⁶⁶ ei Rusch Weber] om. Li447@, eis Li447 | ⁶⁷ ventura Ω^JΩ^S Li447 Li447@ Rusch Weber] eventura Ω^L |

Quia ecce ascendimus⁶⁸ Hierosolymam et Filius hominis

^interl.| interl.| ad quem pertinet pati, quia non potest divinitas pati vel ledi||

⁶⁸ ecce ascendimus Li447 Rusch Weber] ate accendimus Li447@

tradetur principibus sacerdotum et scribis et senioribus et damnabunt⁶⁹ eum morte et tradent eum gentibus

⁶⁹ senioribus et damnabunt Ω^JΩ^L Rusch Weber] senioribus et condemnabunt Ω^M Ω^P Li447 Li447@, condemnabunt Ω^S

et illudent ei et conspuent eum⁷⁰ et flagellabunt eum et interficient eum et tertia die resurget.

⁷⁰ conspuent eum Ω^M (om. eum) Ω^JΩ^L Li447 Li447@ Rusch Weber] spuent eum Ω^SΩ^P

Et accedunt ad eum Iacobus et Iohannes filii Zebedei

^marg.| marg.| ET ACCEDUNT etc. Audita resurrectione immemores secundi adventus putant eum more hominum regnare.||

^marg.| marg.| Mattheus dicit matrem postulasse^v sed Marcus dicit ipsos desiderium eorum volens aperire quorum consilio mater petebat. Et in utroque evangelista Dominus non matri sed ipsis respondit.||

^v Cf. Mt. 20, 20 : « Tunc accessit ad eum mater filiorum Zebedaei cum filiis suis, adorans et petens aliquid ab eo ».

dicentes : Magister, volumus ut quodcumque

^interl.| interl.| astute sine nomine munus||

petierimus facias⁷¹ nobis.

⁷¹ facias Ω^M Ω^P Ω^JΩ^L Li447@ Rusch Weber] fiat Ω^S

At ille dixit eis : Quid vultis ut faciam vobis ?

^interl.| interl.| interrogat ut stultitiam confessis corrigat||

Et dixerunt : Da nobis ut unus ad dexteram⁷² et alius⁷³ ad sinistram⁷⁴ sedeamus in gloria tua.

⁷² dexteram Li447 Rusch Wordsworth (Ω^J)] + tuam Ω^M Ω^J Ω^L Li447@ Ω^S Ω^P Weber | ⁷³ alius Ω^M Ω^JΩ^LΩ^S Li447@ Rusch Weber] alter Ω^Ptantum | ⁷⁴ sinistram Li447 Rusch Wordsworth (Ω^J Q)] + tuam Ω^M Ω^LΩ^J Ω^S Ω^P Li447@ Weber |

Iesus autem ait eis⁷⁵ : Nescitis quid petatis.

^interl.| interl.| regnare vultis qui non meruistis culmen honoris sine exercitio laboris||

⁷⁵ ait eis Ω^LΩ^J Rusch Weber] dixit eis Ω^SΩ^P Li447 Li447@, ait illis Ω^M

Potestis bibere calicem quem ego bibo⁷⁶

^interl.| interl.| passionem, unde appropinquante passione sua^w : “Pater si vis transfer calicem hunc a me”||

^w Cf. Lc. 22, 42 : « Dicens : Pater, si vis, transfer calicem istum a me : verumtamen non mea voluntas, sed tua fiat ».

⁷⁶ bibo Ω^M Ω^LΩ^J Li447 Li447@ Rusch Weber] bibiturus sum Ω^SΩ^P

aut ^{{t. 4 : Erfurt, f. 979rb ; facsim., p. 117b}
[Rusch, f. 979rb ]} baptismo⁷⁷

^interl.| interl.| id est tinctura passionis||

^marg.| marg.| AUT BAPTISMO. Idem quod calix. Unde alibi de passione sua dicit^x : “Baptismo habeo baptizari et quomodo coartor usque dum perficiatur ?”||

^x Cf. Lc. 12, 50 : « Baptismo autem habeo baptizari : et quomodo coarctor usque dum perficiatur ? ».

⁷⁷ baptismo Ω^JΩ^S Li447 Li447@ Rusch] baptismum Ω^L Weber

quo ego⁷⁸ baptizor baptizari ?

⁷⁸ ego Ω^M Ω^PΩ^JΩ^L Li447 Li447@ Rusch Weber] om. Ω^S

At illi dixerunt ei : Possumus. Iesus autem ait eis⁷⁹ : calicem quidem quem ego bibo bibetis⁸⁰*

^marg.| marg.| CALICEM QUIDEM. Beda Venerabilis BEDA. Iacobus ab Herode capite truncatus, Iohannes in ferventis olei dolium missus. Inde ad coronam martyrii athleta Christi processit statimque in Pathmos relegatus. Itaque et martyrio animo non defuit et calicem confessionis bibit quem biberunt in camino tres pueri, licet persecutor sanguinem non fuderit.||

⁷⁹ eis Ω^M Ω^JΩ^L Li447 Li447@ Rusch Weber] illis Ω^SΩ^P ⁸⁰ quidem quem ego bibo bibetis Ω^M Ω^S Ω^P Ω^J Li447 Li447@ Weber] quidem meum bibetis Rusch tantum

et baptismo⁸¹ quo ego baptizor baptizabimini.

⁸¹ baptismo Ω^JΩ^S Li447@ Rusch] baptismum Ω^L Weber

Sedere autem ad dexteram meam⁸² vel ad sinistram⁸³,

^marg.| marg.| SEDERE AUTEM etc. Quasi vultis hoc tribuam vobis ? Sed regnum celorum non est dantis sed accipientis : « Non enim personarum acceptio est apud Deum »^y, sed quicumque dignus fuerit accipiet quod non persone sed vite paratum est.||

^y Rm. 2, 11.

⁸² meamΩ^J Ω^LΩ^S Li447 Li447@ Rusch Weber] om. Ω^M ⁸³ sinistram Ω^JΩ^S Li447@ Rusch Weber] sinistrum Ω^P

non est meum dare vobis

^marg.| marg.| VOBIS etc. Adhuc superbis, quasi : si vultis accipere nolite esse quod estis, aliis paratum est et vos alii estote, et vobis paratum est quod est, prius humiliamini qui iam vultis exaltari.||

sed quibus paratum est.

Et⁸⁴ audientes

^interl.| interl.| petitionem eorum||

⁸⁴ Et Ω^M Ω^JΩ^LΩ^S Li447 Li447@ Rusch Weber] om. Ω^P

decem indignati sunt⁸⁵

^interl.| interl.| alias : ceperunt indignari ||

^marg.| marg.| INDIGNATI SUNT. Non de matre sed de filiis qui ignorantes mensuram suam immodica cupiditate ardebant.||

⁸⁵ indignati sunt Ω^S Ω^P Rusch] ceperunt indignari Ω^M Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Weber

de Iacobo et Iohanne.

Iesus autem vocans eos

^marg.| marg.| IESUS AUTEM VOCANS EOS. Humilis magister et pius et mitis, nec cupiditatis immodice duos arguit, nec decem indignationis increpat et livoris, sed docet maiorem esse qui minor fuerit et Dominum qui servus sit. Frustra igitur aut illi ad maiora suspirant, aut hi super desiderio eorum dolent cum ad summitatem virtutum non potentia sed humilitas ducat. Suis denique proponit exemplum, ut si dicta parvipenderent ad opera erubescerent : Nam et filius hominis etc.||

ait illis : Scitis quia hi⁸⁶ qui videntur principari gentibus⁸⁷ dominantur eis et principes eorum potestatem habent ipsorum.

⁸⁶ hi(i) Ω^JΩ^LΩ^S Li447 Li447@ Rusch Weber] om. Ω^M ⁸⁷ principari gentibus Ω^M Ω^JΩ^LΩ^S Li447 Li447@ Rusch Weber] inv. Ω^P

Non ita est autem in vobis, sed quicumque voluerit fieri maior

^interl.| interl.| in celo||

erit vester minister⁸⁸,

^interl.| interl.| in terra||

^interl.| interl.| id est : ||

⁸⁸ vester minister Ω^M Ω^P Ω^JΩ^L Li447@ Rusch Weber] inv. Ω^S

et quicumque voluerit in⁸⁹ vobis primus esse⁹⁰, erit omnium servus.

^interl.| interl.| quod debetis amplecti||

⁸⁹ in Ω^M Ω^P Ω^LΩ^S Li447@ Ω^J(post. corr.) Rusch] inter Wordsworth (Q) Ω^J(Cor3 exp. et cancel. : ter)⁹⁰ in vobis – primus esse Ω^M Ω^LΩ^S Li447@ Rusch Weber] inv. Ω^P

Nam et filius hominis

^interl.| interl.| nota eum qui ministrat hominis filium appellari||

non venit

^interl.| interl.| in carne||

ut ministraretur⁹¹ ei⁹² sed ut ministraret

^interl.| interl.| intantum ut etiam animam daret||

⁹¹ ministraretur Ω^M Ω^P Ω^L Rusch Weber] ministretur Ω^J Ω^S Li447@ ⁹² ei Rusch Weber] om. Li447@

et daret animam suam redemptionem pro multis.

^interl.| interl.| non pro omnibus, sed pro his qui credere voluerunt||

Et veniunt⁹³ Hiericho.

^interl.| interl.| Hieronymus HIERONYMUS. Qui scropturam servat nec complet, iuxta mensam mendicans esurit.||

^marg.| marg.| ET VENIUNT HIERICHO. Hieronymus HIERONYMUS. Hiericho luna vel anathema quod congruit appropinquanti passioni. Defectus carnis Christi preparatio est celestis ^{{t. 4 : Erfurt, f. 979ra ; facsim., p. 117a}
[Rusch, f. 979ra ]} Hierusalem. Unde Hiericho deserentes, Hierusalem id est visioni pacis appropinquant.||

⁹³ veniunt Ω^M Ω^LΩ^S Li447 Li447@ Rusch Weber] venerunt Ω^JΩ^P

Et proficiscente eo de Hiericho,

^marg.| marg.| ET PROFICISCENTE EO DE HIERICHO etc. Beda Venerabilis BEDA. Quia ascendente ad celos Domino et fidelibus sequentibus cunctis, scilicet electis ab initio mundi cum illo regnum celeste ingredientibus, mox gentium populus diu perfidia cecus, audito Christi adventu, cepit lumen salutis sperare. Iuxta viam sedens mendicat, quia nondum veritatis iter agnoscens sedula desiderii inquisitione ad hoc venire contendit, ut Cornelius qui Deum quem colebat crebris precibus ut se illuminare dignaretur orabat. Transeundo audit, stando illuminat, quia per humanitatem miseretur in qua natus, passus, resurrexit, ascendit que est actio temporalis et transitoria. Et stans cecum illuminat quia Verbi eternitas non transit que in se manens omnia renovat. Stare Dei est incommutabili dispensatione mutabilia cuncta disponere. Quare ergo transiens audit stans illuminat ? Quia qui propter nos temporalia pertulit, inde nobis lumen tribuit unde transitum mutabilitatis habere nescit.||

^marg.| marg.| Beda Venerabilis BEDA. Mattheus^z in hoc loco dicit duos cecos secus viam sedentes illuminatos. Lucas^aa cum appropinquaret Hiericho unum illuminatum pari ordine. Sed Lucas scribit quod Mattheus omisit. Quod autem hoc loco Mattheus duos dicit. Marcus dicit unum, alterum non negat. Sciendum est unum eorum fuisse notissimum, unde nomen eius et patris commemorat Marcus, quod in aliis non facit nisi cum Iairum expressit nomine, quia et ille nobilis fuit. Ita et iste ex aliqua felicitate deiectus, notissime et famosissime miserie fuit. Qui non solum cecus verum etiam mendicus verum etiam mendicus sedebat. Huius ergo illuminationem Marcus describit, quia hoc miraculo maiorem famam comparavit.||

^marg.| marg.| Beda Venerabilis BEDA. Appropinquans ergo Hiericho cecum unum illuminavit, quia in carne veniens et passioni propinquans, non multos ad fidem adduxit. Non enim primo sed paucis annis antequam pateretur lumen verbi exhibuit. Sed de Hiericho proficiscens cecos illuminavit, quia resurgens a mortuis atque ascendens in celum Spiritum sanctum apostolis misit, eosque ad illuminationem omnium populorum in mundum dispersit.||

^marg.| marg.| Typice. Unum appropinquans Hiericho illuminat, quia ante passionem suam uni tantum Iudeorum populo predicavit. Et proficiscens de Hiericho duos, quia post resurrectionem per apostolos et Iudeis et gentibus predicavit, et eterne divinitatis et assumpte humanitis arcana patefecit. Marcus unum scribit quia ad gentes quibus scribebat, respicit qui omnino a luce erant alieni quorum cecitas, quanto famosior tanto illuminatio gratiosior. Mattheus duos, quia Hebreis credentibus scribebat evangelium quod ad gentium quoque notitiam erat perventurum, ut ad easdem unam fidei gratiam pertinere doceret. Hinc etiam est quod Mattheus asinam et pullum refert, alii tres qui gentibus scribunt conversis asinum tantum ad Dominum ductum dicunt.||

^marg.| marg.| ^{{t. 4 : Erfurt, f. 979va ; facsim., p. 118a}
[Rusch, f. 979va ]} Ceci quos Dominus illuminavit, homines sunt superne lucis – que Christus est - nescii, sed ipso donante ad confitendam cecitatem et petendam veritatis lucem sunt compuncti. Hiericho luna que defectum nostre mutabilitatis significat. Unde^ab : « Homo quidam descendebat ab Hierusalem in Hiericho » etc.||

^z Cf. Mt. 20, 30 : « Et ecce duo ceci sedentes secus viam audierunt quia Iesus transiret : et clamaverunt, dicentes : Domine, miserere nostri, fili David ».

^aa Cf. Lc. 18, 35 : « Factum est autem, cum appropinquaret Iericho, cecus quidam sedebat secus viam, mendicans ».

^ab Lc. 10, 30.

et discipulis ^{{t. 4 : Erfurt, f. 979va ; facsim., p. 118a}
[Rusch, f. 979va ]} eius et plurima multitudine, filius Thimei Barthimeus cecus

^marg.| marg.| BARTHYMEUS CECUS. Hieronymus HIERONYMUS. Cecitas Iudeorum que illustrabitur in fine in adventu Elie et Enoch.||

sedebat⁹⁴ iuxta viam mendicans.

⁹⁴ cecus sedebat Ω^M Ω^JΩ^LΩ^S Li447 Li447@ Rusch Weber] inv. Ω^P

Qui cum audisset quia⁹⁵ Iesus Nazarenus est⁹⁶*,

^marg.| marg.| QUI CUM AUDISSET etc. Populus gentium audita fama Christi cuius particeps querebat fieri. Contra dicebant multi primo Iudei post etiam gentiles, ne illuminandus sanandusque mundus Christum invocaret, nec tamen ad vitam preordinatos eternam poterat impugnantium furor prohibere.||

⁹⁵ quia Ω^M Ω^LΩ^SΩ^P Rusch Weber] quod Li447 Li447@ Ω^J ⁹⁶ est Ω^SΩ^PΩ^J Ω^L Li447 Li447@ Weber] esset Rusch

cepit clamare et⁹⁷ dicere : Fili David Iesu, miserere mei⁹⁸.

^interl.| interl.| peccatoris||

^marg.| marg.| FILI DAVID. Hieronymus HIERONYMUS. Per merita patriarcharum illuminatur iudaicus populus cui adest misericors Deus et miserator illuminans cecos et erigens elisos.||

⁹⁷ et Rusch Weber] ac Li447 Li447@ ⁹⁸ Fili David Iesu miserere mei Ω^JΩ^L Li447 Li447@ Rusch Weber] Ihesu fili David - miserere mei Ω^M Ω^P Ω^S (inv.)

Et comminabantur ei multi⁹⁹* ut taceret. At ille multo magis clamabat¹⁰⁰ :

^marg.| marg.| AT ILLE MULTO MAGIS. Ingravescente bello, vitiorum manus levande sunt ad lapidem adiutorii cum clamore, id est ad Iesum.||

^marg.| marg.| Hieronymus HIERONYMUS. Conveniens ordo salutis. Audimus primo, deinde clamamus per fidem, vocamur per apostolos, surgimus per penitentiam, exuimur per baptismum, interrogamur per voluntatem unde qui proiecto vestimento suo, exilire nudus veteri homine dicitur ut hinnulus saliens super montes^ac, segnitiem deponens, patriarchas et prophetas, apostolos in altis considerans.||

^ac Cf. Ct. 2, 8.

⁹⁹ ei multi Ω^M Ω^PΩ^JΩ^LΩ^S Li447@] inv. Rusch, illi multi Weber | multi om. Li447 ¹⁰⁰ clamabat Rusch Weber] + dicens Li447@

Fili David, miserere mei.

Et stans

^interl.| interl.| qui transiens audivit||

Iesus precepit illum¹⁰¹ vocari.

^interl.| interl.| per apostolos||

¹⁰¹ precepit illum Ω^M Ω^PΩ^JΩ^L Li447 Li447@ Rusch Weber] iussit eum Ω^S

Et vocant¹⁰² cecum¹⁰³,

^marg.| marg.| ET VOCANT CECUM etc. Beda Venerabilis BEDA. Allegorice. Cecum clamantem Dominus vocat, dum populo gentium scientiam veritatis desideranti per sanctos predicatores verbum fidei committit. Qui vocantes cecum animequiorem esse et surgere, ad eumque venire precipiunt, cum predicando spem salutis habere de vitiorum torpore surgere, atque ad virtutum studia quibus illuminari mereatur, accingi iubent quasi : « Accedite ad eum et illuminamini »^ad et : « Surge qui dormis » etc.^ae Qui proiecto vestimento suo, id est abiectis mundi curis, expedito mentis gressu ad datorem lucis properat.||

^ad Ps. 33, 6.

^ae Eph. 5, 14.

¹⁰² vocant Ω^M Ω^JΩ^L Li447 Li447@ Rusch Weber] vocabant Ω^S ¹⁰³ cecum Ω^JΩ^LΩ^S Li447 Li447@ Rusch Weber] eum Ω^M

dicentes ei : Animequior esto,

^marg.| marg.|+ Animequior: constantior, longanimis animo, vel iustus.| ¹⁰⁴ ^af ||

^interl.| interl.| id est persevere in oratione||

^af Glossae seiunctim a textu Bibliae diffusae ; cf. CCCM189A (58.13 ; 43.7 ; 45.15 ; 55.15)

¹⁰⁴ Codd. : Lux94 P345 CCCM189A(58.13 ; 43.7 ; 45.15 ; 55.15) ; om. Rusch| longanimis animo P345 CCCM189A(58.13 ; 45.15 ; 55.15)] om. Lux94 CCCM189A(43.7) | vel iustus CCCM189A(58.13 ; 45.15 ; 55.15)] om. Lux94 P345 CCCM189A(43.7)

surge,

^interl.| interl.| per penitentiam||

vocat te.

^interl.| interl.| per baptismum||

Qui proiecto vestimento suo

^interl.| interl.| nudus veteri homine||

exiliens venit ad eum.

^interl.| interl.| ut hinnulus super montes^ag ||

^marg.| marg.| EXILIENS. Promptam voluntatem completione desiderii remunerate. Unde : ‘Quodcumque petieritis in oratione credentes, accipietis'^ah.||

^ag Cf. Ct. 2, 17 ; Ct. 8, 14.

^ah Cf. Mt. 21, 22 : « Et omnia quecumque petieritis in oratione credentes, accipietis ».

Et respondens Iesus dixit illi¹⁰⁵ : Quid vis tibi¹⁰⁶ faciam ?

^marg.| marg.| QUID VIS TIBI etc. Scit quid velit sed peti vult quod et se dare et nos petere prenoscit qui importune admonet ad orandum et tamen dicit^ai : “Scit namque Pater vester quid opus sit antequam petatis eum”. Ad hoc ergo requirit ut petatur et cor ad orationem excitet, unde cecus : Rabboni, ut videam. Non aurum querit sed lumen. Cecus enim divitias habere potest sed non videre quod habet. Exemplo huius non falsas divitias queramus, sed lucem quam cum solis angelis videre possumus ad quam via fides est. Unde illuminato ceco dicitur : Vade fides tua te salvum fecit.||

^ai Cf. Mt. 6, 8 : « Nolite ergo assimilari eis : scit enim Pater vester, quid opus sit vobis, antequam petatis eum ».

¹⁰⁵ Iesus dixit – illi Ω^M Ω^S (ei) Ω^PΩ^JΩ^L Li447@ Rusch] inv. Weber, Ihesus ait illi Li447 ¹⁰⁶ vis tibi Ω^JΩ^L Rusch Weber] inv. Ω^M Ω^SΩ^P Li447 Li447@

Cecus autem dixit ei¹⁰⁷* : Rabboni,

^interl.| interl.| magister||

¹⁰⁷ autem dixit ei Ω^M Ω^S(om. autem) Ω^PΩ^J Ω^L Li447 Li447@ Weber] dixit ad eum Rusch

ut videam.

^interl.| interl.| «Unam petii a Domino, hanc requiram ut videam voluptatem Domini »^aj.||

^aj Ps. 26, 4 : « Unam petii a Domino, hanc requiram, ut inhabitem in domo Domini omnibus diebus vite mee ; ut videam voluptatem Domini, et visitem templum eius ».

Iesus autem dixit¹⁰⁸ ei¹⁰⁹ : Vade,

^interl.| interl.| vide||

¹⁰⁸ dixit Ω^SΩ^P Li447 Li447@ Rusch] ait Ω^M Ω^JΩ^L Weber ¹⁰⁹ ei Ω^SΩ^P Li447 Li447@ Rusch] illi Ω^M Ω^JΩ^L Weber

fides tua te salvum fecit. Et confestim vidit et sequebatur eum in via.

^marg.| marg.| VIDIT ET SEQUEBATUR. Beda Venerabilis BEDA. Moraliter. Videt et sequitur qui quod bene intelligit operatur sequi imitari. Unde : « Si quis mihi ministrat, me sequatur »^ak. In via. Consideremus qua via graditur et sequamur per humilitatem per labores.||

^marg.| marg.| VIA. Que dicit^al : « Ego sum via veritas et vita ». Hec est via angusta que ducit ad ardua, Hierosolyme et Bethanie ad montem Olivarum qui est mons luminis et consolationis.||

^ak Io. 12, 26.

^al Io. 14, 6.

Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

<56. Marci evangelium**>

Capitulum 10