|
<83. *Apocalypsis*>Capitulum 2
Numérotation du verset
Apc. 2,1
interl.|
Iohannes
1 Et]
om. Weber
angelo
marg.|
ET
ANGELO. Id est episcopo scribit, de manu cuius peccata subditorum requirit, et sine cuius consensu subditos iudicare non presumit ipse Iohannes.
interl.|
Nota quod in omnibus his non soli episcopo sed et commissis loquitur.
Ephesi Ecclesie
marg.|
EPHESI. Ephesus secundum bene persistentium partem 'voluntas' interpretatur, quorum operibus Deus delectatur de quibus proponit ut per horum exemplum qui lapsi fuerant corrigantur, secundum quod Ephesus interpretatur 'consilium', id est 'indigens consilio', sive 'lapsus profundus', vel 'voluntas mea'.
scribe : hec dicit
interl.|
licet peccaverint adhuc non dimittit eos
qui tenet septem stellas in dextera sua,
interl.|
sicut dona dividens vel nondum quietus
marg.|
SEPTEM. Incipit singulares admonitiones que singule et universales esse possunt secundum diversa membra cuiuslibet Ecclesie.
qui ambulat in medio septem candelabrorum aureorum.
interl.|
quia nondum tales ut in eis quiescat
Numérotation du verset
Apc. 2,2
Scio
interl.|
id est approbo
opera tua et laborem tuum2
interl.|
tribulationem
2
tuum]
om. Weber
et patientiam tuam
interl.|
quia non murmuras de dilato premio
et quia non potes sustinere malos
interl.|
inhumane contra te agentes
marg.|
NON
POTES
SUSTINERE. Vi humanitatis. Vel non potes sustinere : malos quin emendes vel expellas.
et temptasti eos
interl.|
id est probasti doctrinam eorum
marg.|
TEMPTASTI
EOS. Non temptantur nisi qui intus sunt in Ecclesia.
qui se dicunt apostolos
interl.|
missos a Deo ut facilius decipiant
et non sunt et invenisti eos mendaces.
interl.|
mala predicatione eorum et mala vita
Numérotation du verset
Apc. 2,3
Et patientiam habes
interl.|
in malis que ipsi coniuncti ingerunt per terrenas potestates
et sustinuisti propter
interl.|
id est per
nomen meum
marg.|
SUSTINUISTI
PROPTER
NOMEN. Vel hoc non fecisti pro humana laude, sed propter nomen meum glorificandum.
et non defecisti.
interl.|
hoc ad consilium pertinet
marg.|
ET
NON
DEFECISTI. Notat causam humani defectus fuisse nisi auxilium prevenisset.
Numérotation du verset
Apc. 2,4
Sed habeo adversus te pauca3
,
interl.|
contrarium corone
marg.|
SED
HABEO etc. Vel episcopus in persona sua, affectum tedio vitiorum in subditis, vel subditi amore terrenorum.
marg.|
Eli sacerdos fuit bonus et tamen damnatus est, quia filios corrigere nolebat.
3
pauca]
om. Weber
quod caritatem tuam primam reliquisti.
Numérotation du verset
Apc. 2,5
Memor esto
interl.|
quoniam quidem adversum te est
itaque unde excideris,
interl.|
de consortio fidelium
et age penitentiam
interl.|
dignos fructus penitentie
et prima opera fac.
interl.|
primis similia opera
Sin
interl.|
sed
autem venio tibi et movebo candelabrum tuum
interl.|
ut anima et corpore interficiam
marg.|
MOVEBO
CANDELABRUM. Auferam virtutes et dona Spiritus sancti per que sunt constituta candelabra.
de loco suo,
interl.|
id est in hoc quod interpretatur voluntas
nisi penitentiam egeris.
interl.|
hic iterum voluntas
Numérotation du verset
Apc. 2,6
Sed hoc habes bonum4
quia
interl.|
scilicet
marg.|
SED
HOC
HABES
BONUM. Quamvis hoc est adversum te tamen non desperes, quia habes bonum.
4
bonum]
om. Weber
odisti facta Nicolaitarum que et ego odi
interl.|
que ideo odisti quia et me odisse vides
marg.|
Facta Nicolaitarum
id est communem usum mulierum et commestionem idolothitorum.
marg.|
NICOLAITARUM. Nicolaus stultus populus, id est gentiles Deum ignorantes, publice uxoribus utentes, qui idolothica comedunt, et Iovem regnare credunt, heretici quoque stulti apud Deum quibus error idolorum cultura imputatur, et fornicantur immundiiie carnis servientes, stultique Iudei, stulti etiam falsi Christiani qui terrenis dediti colunt mundum.
Numérotation du verset
Apc. 2,7
Qui habet aures audiendi5
interl.|
que uni dico omnibus dico
marg.|
QUI
HABET
AURES etc. Cur audiendum ? Quia perseveranti Christus est lignum vite, quia umbraculum et robur et dans fructum, id est corpus et sanguinem, et hic et maxime in futuro.
5
aures audendi] aurem
Weber
audiat
interl.|
divinum intellectum
interl.|
id est Trinitas
dicat Ecclesiis. Vincenti dabo ei edere de ligno vite, quod est in paradiso Dei
interl.|
in horto deliciarum, id est Ecclesia
mei.
interl.|
secundum humanitatem
Numérotation du verset
Apc. 2,8
Et angelo Smyrne Ecclesie scribe :
marg.|
{t. 4 : Erfurt, f. 1196va ; facsim., p. 552a}
[Rusch, f. 1196va ]
SMYRNE. Smyrna canticum interpretatur, vel quasi myrrha, etiam canticum in quibus delectatur, myrrha sic est amara, ut etiam corpora a putredine servet.
hec dicit primus et novissimus qui fuit mortuus et vivit.
marg.|
HEC
DICIT
PRIMUS. Talem describit Christum quod valeat ad consolationem eorum quibus tribulationes ingeruntur.
Hec dicit primus
, quasi dicat : ne deficiatis vos quia ego tantus propter vos passus sum mortem de qua resurrexi quod idem expectetis et vos.
Numérotation du verset
Apc. 2,9
Scio tribulationem tuam et paupertatem tuam,
interl.|
ad litteram
sed dives es
interl.|
in spe remunerationis
et blasphemaris
interl.|
”Nulla pestis efficacior quam domesticus hostis”a
.
a
Cf. Boetius,
Philosophiae consolatio, 3, prosa 5.14 : « Quae vero pestis efficacior ad nocendum quam familiaris inimicus? »
ab his qui se
interl.|
cumulus miserie tribulatis si infamantur
dicunt Iudeos6
interl.|
confitentes
6
Iudeos] + esse
Weber
et non sunt,
interl.|
'Si filii Abrahe essent opera Abrahe facerent' b
b
Cf. Io. 8, 39 : « Responderunt, et dixerunt ei : Pater noster Abraham est. Dicit eis Iesus : Si filii Abrahe estis, opera Abrahe facite ».
sed
interl.|
sed tamen
sunt synagoga Satane.
interl.|
id est congregatio Satane, id est adversarii
Numérotation du verset
Apc. 2,10
Nihil horum timeas que passurus es.
interl.|
an patiar
Ecce missurus est diabolus aliquos7
ex vobis in carcerem,
interl.|
carcerem ponit pro omni tribulatione
marg.|
ALIQUOS
EX
VOBIS. Hic patet quod non de uno solo sed de pluribus intelligatur.
7
aliquos]
om. Weber
ut tentemini
marg.|
ut tentemini
id est ut probemini vel despectui habeamini a diabolo et membris eius
et habebitis tribulationes8
diebus decem.
marg.|
Decem diebus
, id est tempore illius belli, Deus enim suos ad bella mittens decalago armat. Vel
decem diebus
, id est toto hoc tempore in quo per septem dies contra tria principalia vitia pugnatur : avaritiam, cupiditatem, vanam gloriam.
interl.|
sed, quiquid illi ingerant, tu
esto
8
tribulationes] tribulationem
Weber
Esto fidelis usque ad mortem et dabo tibi coronam vite.
Numérotation du verset
Apc. 2,11
Qui habet aures audiendi9
, audiat quid Spiritus dicat Ecclesiis.
interl.|
quia
9
aures audendi] aurem
Weber
Qui vicerit non ledetur a morte secunda.
interl.|
que est gehenna
marg.|
A MORTE
SECUNDA. Prima mors anime in peccatis. Secunda in penis, prima mors corporis quando dissolvitur, secunda quando damnabitur in iudicio.
Numérotation du verset
Apc. 2,12
Et angelo Pergami
interl.|
Pergamus ‘divisio cornuum’ interpretatur
interl.|
per cornua 'pugna aliqua' significatur, ut in hac Ecclesia pars mala impugnabat bonam
interl.|
ut sint divisi a malis servantes unitatem Ecclesie
Ecclesie scribe : hec dicit qui habet rompheam
interl.|
romphea bis acuta sententia Domini qua condemnabit malos in corpore et in anima
ex10
utraque parte acutam.
marg.|
rompheam ex utraque parte acutam
exigit ut isti hunc gladium habeant in electione bonorum et reprobatione malorum.
10
ex]
om. Weber
Numérotation du verset
Apc. 2,13
Scio ubi habitas
interl.|
in medio prave nationis
ubi
interl.|
ibi scilicet
sedes est Satane
interl.|
id est congregatio Satane, id est adversarii
et tenes
interl.|
contra disputantes
nomen meum et non negasti fidem meam.
interl.|
pro aliqua tribulatione
interl.|
tribulatio est illuminatio iustis
marg.|
NON
NEGASTI. Tribulatio iustis illuminatio, contumacibus correptio, obstinatis excecatio.
Et in diebus illis11
interl.|
quibus hoc fecisti
11
illis]
om. Weber
Antipas
interl.|
qui est
testis meus fidelis
interl.|
martyr scilicet fuit
qui occisus est apud vos,
interl.|
eius exemplo laborate
ubi Satanas habitat.
interl.|
quasi : conclusio quia illum occiderunt
Numérotation du verset
Apc. 2,14
Sed
interl.|
sed
quamvis in hoc constans
habeo
interl.|
si corrigaris
adversus te pauca,
interl.|
vel in paucis
quia habes illic
interl.|
pateris non expellis
tenentes doctrinam Balaam
interl.|
'vanus populus'
marg.|
Balaam
id est heretici qui docent terrenos principes qualiter subvertant videntes Deum. Vel
Balaam
, id est demones qui docent carnem decipere animas videntes Deum.
qui docebat Balach
interl.|
‘elidens’
mittere scandalum coram filiis Israel,
interl.|
delectari cum variis rebus
scilicet12
edere et fornicari.
interl.|
cum demone corporaliter vel spiritaliter
12
scilicet]
om. Weber
Numérotation du verset
Apc. 2,15
Ita
interl.|
similiter
habes et {t. 4 : Erfurt, f. 1196vb ; facsim., p. 552b}
[Rusch, f. 1196vb ] tu tenentes
interl.|
contra impugnantes
doctrinam Nicolaitarum.
interl.|
interl.|+ hereticorum13
interl.|
in plerisque additur quam ego odi
marg.|
DOCTRINAM
NICOLAITARUM. Ideo enim repetit de Nicolaitis ut ad penitentiam invitet quod superius non fecit.
marg.|
marg.|+ Nicholaus fuit quidam qui duxit uxorem et eam dimisit propter avaritiam et ideo docuit alios ut communes haberent uxores.14
Numérotation du verset
Apc. 2,16
penitentiam age
interl.|
quia
si quo minus
interl.|
in aliquo feceris minus quam debeas
interl.|
interl.|+ si in aliquo minus feceris |
16
veniam17
tibi cito
interl.|
qui non corrigis
17
veniam] venio
Weber
et pugnabo cum illis
interl.|
interl.|+ id est devincam |
18
interl.|
interl.|+ id est damnabo eos |
19
in gladio oris mei.
interl.|
id est convincam illos fornicarios peccasse dicendo : « Ite in ignem eternum »c
c
Cf. Mt. 25, 41.
Numérotation du verset
Apc. 2,17
qui habet aures
interl.|
cordis
audendi20
audiat quid Spiritus dicat Ecclesiis. Vincenti dabo ei manna
interl.|
alia translatio habet
margaritam
21
marg.|
MANNA. Eternam gloriam de qua omnes dicent. Quid est hoc ? 'Quoniam nec oculus vidit nec aures audivit'd
.
d
Cf. Is. 64, 4 : « A seculo non audierunt, neque auribus perceperunt ; oculus non vidit, Deus, absque te, quae preparasti exspectantibus te » ; 1Cor. 2, 9 : « Sed sicut scriptum est : Quod oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, quae preparavit Deus iis qui diligunt illum ». 20
aures audendi] aurem
Weber
absconditum.
interl.|
vel memetipsum qui fui in manna absconditus
Et
interl.|
interim
dabo illi calculum lucidum22
interl.|
alias 'candidum'
interl.|
id candidos faciens23
marg.|
CALCULUM
LUCIDUM. In Daniele abscisus est lapis sine manibus. In Proverbiis gemma gratissima expectatio prestolantis.
marg.|
{t. 4 : Erfurt, f. 1196vb ; facsim., p. 552b}
[Rusch, f. 1196vb ] Id est corpus solidum vel seipsum lucidum candidum virtutibus et spe immortalitatis.
22
lucidum] candidum
Do369 Weber
scriptum
interl.|
in tali corpore26
marg.|
SCRIPTUM. Quinque litteris, scilicet quinque vulneribus ostensum fuit in corpore eius in cruce quod martyr fuit.
quod nemo scit
interl.|
Ad quid ? Per hoc
nomen
invitetur.27
interl.|
interl.|+ Vi cuius ad quid per hoc nomen invitetur |
28
marg.|
ET
IN
CALCULO
NOMEN
NOVUM
QUOD
NEMO. Vel super baptismum addo martyrium cuius vim non intelligit hypocrita qui pro laude hominum patitur.
nisi qui accipit.
interl.|
ipsum Christum vel doctrinal evangelicam.29
marg.|
NISI
QUI
ACCIPIT. Qui opere complet, quia qui dicit se nosse Deum, et mandata eius non custodit mendax est.
Numérotation du verset
Apc. 2,18
Et angelo Thyatire Ecclesie
interl.|
illuminata interpretatur, vel vivens hostia
interl.|
interl.|+ Thyatira: hostia ; undee
:"Exhibete corpora vestra hostiam viventem". Vel Thyatira : illuminata et per eam notatur universa Ecclesia illuminata per Christum qui est"lux vera illuminans omnem hominem venientem in hunc mundum". Vel Thyatira : inflammata quia in hac quidam vere inflammati sunt et quidam mali. |
30
e
Cf. Rm. 12, 1.
scribe : hec dicit Filius Dei qui habet oculos tamquam31
flammam ignis, et pedes eius
interl.|
quos necesse est imitari
interl.|
id est ultimi fideles
31
tamquam] ut
Weber
similes orichalco.
Numérotation du verset
Apc. 2,19
Novi
interl.|
id est recepi
opera tua et fidem32
et caritatem
marg.|
NOVI
OPERA
TUA
ET
FIDEM
ET
CARITATEM. Filius Dei dona Spiritus sancti habet, id est dat cui vult vel aufert. Ideo videant isti qui iam receperunt illa dona, ne per consensum malorum perdant ea. Vel caritatem et fidem ordo retrogradus, non quod prius sit caritas quam fides.
interl.|
Prius fides, ex fide caritas, ex caritate bona opera.
32
et fidem]
om. Weber
et ministerium
interl.|
in eleemosynis
et patientiam tuam
interl.|
quia ex his tribulatio
et opera tua
interl.|
in omnibus adversis
novissima plura prioribus.
interl.|
quia rudis Ecclesia a levioribus ad perfectionem venit
Numérotation du verset
Apc. 2,20
Sed habeo adversus te pauca33
quia permittis
interl.|
non excommunicas
33
pauca]
om. Weber
mulierem Iezabel
interl.|
mollem et lascivam
marg.|
IEZABEL. 'Fluxus sanguinis', vel 'fluens' vel 'sterquilinium', ut mulieres tempore menstrui fluxum sanguinis patiuntur, sic reprobus qui male concipit, mox ut tempus est perficit et cum post flamma augetur, totus fluens dicitur, dum vero in consuetudinem ducit, fetorem late spargit. Et hi sunt tres mortui suscitati, unus in domo, alius extra portam, tertius in sepulcro.
marg.|
IEZABEL. Uxor Achab, vel huius episcopi, et per hanc intelliguntur heretici qui fingunt se bonos, sed ad mollitiem et lasciviam inducunt.
que se dicit
interl.|
secundum quod dicitur
propheten docere et seducere
interl.|
in re
servos meos,
interl.|
sese imitantes
fornicari et manducare de idolothicis.
interl.|
cum mulieribus vel cum demone
marg.|
FORNICARI. Fornicatio dicitur quadriformis : in animo “si videris mulierem ad concupiscendam eam”f
, in actu ipso, in amore terrenorum, in cultu idolorum.
f
Cf. Mt. 5, 28 : « Ego autem dico vobis : quia omnis qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, iam mechatus est eam in corde suo ».
Numérotation du verset
Apc. 2,21
Et dedi illi tempus ut penitentiam ageret, et non vult peniteri a fornicatione sua.
interl.|
et quia non vult penitere
Numérotation du verset
Apc. 2,22
Et ecce ego mitto34
eam
interl.|
excecando
interl.|
id est
eam
cum suis operibus mittam in perditione
34
et...mitto] ecce mitto
Weber
in lectum,
interl.|
in securitatem peccandi
marg.|
IN
LECTUM. In securitatem peccandi, vel lectum doloris.
interl.|
Alia translatio ponit 'luctum' pro 'lecto', quo eternam miseriam designavit.
et qui mechantur cum ea
interl.|
id est conformes sibi fiunt per opera pro quibus punientur
in tribulationem maximam erunt35
, nisi penitentiam egerint ab operibus eius,
35
erunt]
om. Weber
Numérotation du verset
Apc. 2,23
et filios eius interficiam in morte.
interl.|
eterna scilicet pena condemnans omnes sequaces
Et hec36
scient omnes Ecclesie,
interl.|
in futuro scient in re, quod tantum hic fide
36
hec]
om. Weber
quia ego sum scrutans renes et corda
interl.|
puniens carnales concupiscentias et malas cogitationes
et
interl.|
scient quia
dabo unicuique vestrum secundum opera
interl.|
bonis bona malis mala
vestra.
interl.|
vel 'sua'
interl.|
hoc illis facio
Numérotation du verset
Apc. 2,24
Vobis autem dico
interl.|
commutatio persone interpositio sententie
ceteris {t. 4 : Erfurt, f. 1197ra ; facsim., p. 553a}
[Rusch, f. 1197ra ] qui Thyatire37
estis, quicumque
interl.|
ex vobis
37
Thyatire
Weber
] Tiathire
Rusch
non habent doctrinam hanc,
interl.|
quod sine lege non sit salus
qui38
cognoverunt
interl.|
approbaverint
38
qui] +
Weber
altitudinem39
interl.|
superbiam
39
altitudinem] altitudines
Weber
Satane quemadmodum dicunt
interl.|
quidam egressi de Iudea
non mittam
interl.|
me missurum
marg.|
{t. 4 : Erfurt, f. 1197ra ; facsim., p. 553a}
[Rusch, f. 1197ra ]
NON
MITTAM. Quidam pseudo terrebant eos, quia adhuc missurus erat Dominus maiores tribulationes quam passi essent contra hoc dicit quod non mittet, vel legales observantias.
super vos aliud pondus,
interl.|
Veteris Legis
Numérotation du verset
Apc. 2,25
tamen
interl.|
quamvis illi hoc dicunt 'tamen'
id quod habetis tenete,
interl.|
quasi diceret : laborate ne perdatis que iam dedit sed ad maiora nitimini
donec veniam.
interl.|
retribuere
Numérotation du verset
Apc. 2,26
Et qui vicerit,
interl.|
non cedens eis
et40
interl.|
et cum hoc
40
et] + qui
Weber
custodierit usque in finem opera mea,
interl.|
vite sue vel usque ad perfectionem
dabo illi potestatem
interl.|
in hoc seculo
super gentes,
interl.|
gentiliter viventes
Numérotation du verset
Apc. 2,27
et reget illas in virga ferrea
interl.|
iustitia inflexibili
et41
tamquam vas figuli confringentur,
interl.|
quidam ut omnino pereant quidam ut in melius immutentur
41
et]
om. Weber
Numérotation du verset
Apc. 2,28
sicut et ego accepi a Patre meo
interl.|
secundum humanitatem
et dabo illis42
interl.|
in futuro
42
illis] illi
Weber
stellam matutinam.
Numérotation du verset
Apc. 2,29
Qui habet aures audendi43
audiat quid Spiritus dicat Ecclesiis.
marg.|
DABO
ILLIS
STELLAM
MATUTINAM. Stella matutina lucifer qui ortus diem nuntiat, id est Christus qui resurgens fidei lucem et immortalitatis intulit mundo, dabit ergo stellam matutinam seipsum et gloriam resurrectionis, vel stella matutina resurrectio prima.
43
aures audendi] aurem
Weber
Comment citer cette page ?
Glossa ordinaria (Apc. 2), in : Glossae Scripturae Sacrae electronicae, ed. Martin Morard, IRHT-CNRS, 2016-2018. Consultation du 19/01/2021. (permalink : http://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?livre=../sources/editions/GLOSS-liber83.xml&chapitre=83_2) |