<83. Apocalypsis>

Capitulum 3

Numérotation du verset Apc. 3,1

Et angelo Ecclesie Sardis

^interl.| 'principium pulchritudinis' vel 'apta principio pulchritudinis'

^marg.| SARDIS. 'Principium pulchritudinis' qui primum nihil vel parum virtutis habet, deinde turpis per vitia, vel hypocrite qui extra pulchri, intus deformes. Vel 'principium pulchritudinis' est de mundo exisse.

scribe : hec dicit qui habet septem spiritus Dei et septem stellas, scio

^interl.| id est nosco

opera tua,

^marg.| SCIO OPERA TUA. Et scio quod in omnibus operibus tuis queris humanam laudem.

quia nomen habes quod vivas et mortuus es.

^interl.| quia qui in uno offendit omnium reus est

Numérotation du verset Apc. 3,2

Esto vigilans

^interl.| id est sollicitus de salute

^marg.| ESTO VIGILANS. Vel ideo vigila, quia licet sis mente immotus, vel in mente laudabilis, non es tamen perfectus, nisi ceteros excites, vel non est satis Christum confiteri nisi etiam opera feceris.

et confirma reliqua¹

^interl.| vel cetera

¹ reliqua] cetera Weber

que moritura

^interl.| vel mortua

erant.

^interl.| vigila dico : non enim

Non enim invenio opera tua plena coram Deo meo.

^interl.| et quia non sunt plena

^interl.| et ideo non sunt in beneplacito

^marg.| NON ENIM INVENIO OPERA TUA PLENA etc. Dum sine caritate, vel pro laude, vel quia committit criminale.

Numérotation du verset Apc. 3,3

In mente ergo habe qualiter acceperis

^interl.| incepisti operari

et audieris et serva

^interl.| opere comple

^marg.| AUDIERIS. A sanctis patribus, quia : “Qui in uno offendit omnium reus est”^a, vel receperunt mercedem suam, vel : “Caritatem autem non habeam nihil sum”^b.

^a Cf. Iac. 2, 10 : « Quicumque autem totam legem servaverit, offendat autem in uno, factus est omnium reus ».

^b Cf. 1Cor. 13, 2 : « Et si habuero prophetiam, et noverim mysteria omnia, et omnem scientiam : et si habuero omnem fidem ita ut montes transferam, caritatem autem non habuero, nihil sum ».

et penitentiam age.

^interl.| de hoc quod dimiseras

Si ergo non vigilaveris, veniam ad te²

^interl.| excecando te

² ad te] om. Weber

tamquam fur

^interl.| ut spoliem et occidam

et nescies qua hora veniam ad te.

^interl.| contra te

Numérotation du verset Apc. 3,4

Sed habes pauca nomina in Sardis

^interl.| quasi paucos nominatos, id est bonos qui nominatione digni sunt

que³ non inquinaverunt vestimenta sua

^interl.| criminali macula vel factam maculam lacrimis deleverunt

^marg.| NON INQUINAVERUNT VESTIMENTA SUA. Vestem immortalitatis et innocentie, quas acceperunt in baptismo vel sua bona opera.

³ que] qui Weber

^interl.| ideo

ambulabunt

^interl.| de virtute in virtutem

mecum in albis ^{{t. 4 : Erfurt, f. 1197rb ; facsim., p. 553b}
[Rusch, f. 1197rb ]} quia digni sunt.

^interl.| sicut ego precepi vel previdi

Numérotation du verset Apc. 3,5

Qui vicerit sic

^interl.| et similiter de imitatoribus horum

vestietur vestimentis albis,

^interl.| id est similiter vestietur vestimentis albis

et non delebo

^marg.| NON DELEBO. Delet reprobos secundum illud : « Induravit Dominus cor pharaonis »^c.

^c Ex. 10, 27.

nomen eius de libro vite

^interl.| non subtraham gratiam : minus dicit et plus intelligit

^marg.| DE LIBRO VITE. Liber vite prescientia Dei est, in qua omnia constantia.

et confitebor nomen eius coram Patre meo

^interl.| in beneplacito

^marg.| CONFITEBOR NOMEN EIUS. Dicens^d : « Venite benedicti Patris mei », vel hic^e : 'Dedit mihi manducare et bibere'.

^d Mt. 25, 34.

^e Cf. Mt. 25, 35 : « Esurivi enim, et dedistis mihi manducare ; sitivi, et dedistis mihi bibere ; hospes eram, et collegistis me ».

et coram angelis eius.

^interl.| et in gaudio angelorum

Numérotation du verset Apc. 3,6

Qui habet aures audiendi⁴ audiat quid Spiritus dicat Ecclesiis.

⁴ aures audendi] aurem Weber

Numérotation du verset Apc. 3,7

Et angelo Philadelphie

^interl.| 'amor fratris' vel 'salutans hereditatem'

Ecclesie scribe : hec dicit sanctus et verus qui habet clavem David,

^interl.| carnem de David sed et de Adam non novam merito cuius omnia bona

^marg.| HEC DICIT. Quasi dicat : labora de conversione fratrum sicut cepisti, quia in eo quod promisi^f : «Quodcumque petieritis Patrem in nomine meo, det vobis ». Sum verax in promissis, unde scire potestis quod multos congregabo vobis sicut desideratis.

^f Io. 15, 16.

qui aperit et nemo claudit,

^interl.| corda ad fidem vel Scripturas

claudit⁵

^interl.| ante porcos qui conculcarent

⁵ claudit] cludit Weber

et nemo aperit.

^interl.| subtrahendo gratiam

^marg.| ^{{t. 4 : Erfurt, f. 1197rb ; facsim., p. 553b}
[Rusch, f. 1197rb ]} Claudit ut queramus, aperit ut inveniamus, ut inquisitor fructum accipiat sudoris sui et, largitor gratias sue bonitatis habeat.

Numérotation du verset Apc. 3,8

Scio

^interl.| approbo

opera tua.

^interl.| bona

^interl.| et scilicet

Ecce dedi coram te ostium apertum,

^marg.| OSTIUM. Corda hominum prius dura. Vel Scripturas obscuras. Vel meipsum qui sum verum ostium ad vitam, unde discipuli prohibiti loqui et cesi dixerunt : “Non possumus que vidimus non eloqui”^g.

^g Cf. Act. 4, 20 : « Non enim possumus que vidimus et audivimus non loqui ».

quod nemo potest claudere⁶ quia modicam habes virtutem

^interl.| non superbam vel modicam comparatione future ubi nullus labor

^marg.| ECCE DEDI CORAM etc., QUIA MODICAM etc. Merito dedi quia aperte non poteras habere per te, quia modicam habes virtutem .

⁶ claudere] cludere Weber

et servasti verbum meum

et non negasti nomen meum.

^interl.| in angustiis

^interl.| et quia talis es

Numérotation du verset Apc. 3,9

Ecce dabo tibi⁷ de synagoga Satane qui dicunt se Iudeos esse et non sunt

^marg.| IUDEOS. Hoc nomen perdiderunt, dum de Christo dixerunt : « Hunc nescimus »^h.

^h Io. 9, 29 : « Nos scimus quia Moysi locutus est Deus ; hunc autem nescimus unde sit ».

⁷ tibi] om. Weber

sed mentiuntur.

^interl.| in sexta visione loquitur de conversione angelorum

^marg.| MENTIUNTUR. Nituntur comprobare verbis et quibusdam simulationibus.

Ecce

^interl.| quomodo dabo

faciam illos ut

^interl.| ad fidem

veniant et adorent ante pedes tuos

^interl.| venerentur ut Ioseph adoraverunt fratres suiⁱ

^marg.| ECCE FACIAM ILLOS UT VENIANT etc. Parati imitari opera tua per similitudinem humilitatis sue.

ⁱ Cf. Gn. 37, 6-11 ; Gn. 42, 5 ; Gn. 43, 26.

et scient quia ego dilexi te.

^marg.| SCIENT etc. Extra positi non crediderunt Deum diligere Ecclesiam, quam permittebat affligi, quod nunc faciet fidem dilectionis, id est certitudinem ne succumbatis, quia venio ad remunerandum.

Numérotation du verset Apc. 3,10

Quoniam servasti verbum patientie mee

^marg.| SERVASTI VERBUM PATIENTIE. Preceptum de patientia, quod in me ostendi, orans pro persecutoribus.

et ego te servabo

^interl.| quia servasti

ab hora temptationis que ventura est in orbem universum

^marg.| AB HORA TEMPTATIONIS QUE VENTURA etc. Scilicet vel generalis persecutionis in Christianos statim post Neronem future, vel ultimo tempore Antichristi.

temptare habitantes in terra.

^marg.| TEMPTARE etc. Sicut in sequentibus sexto sepius ordine, sic et hic in sexto angelo novissima designatur persecutio, in qua quidam Iudeorum sunt decipiendi quidam Elie monitis legem spiritaliter impleturi, hostem creduntur victuri.

Numérotation du verset Apc. 3,11

Ecce⁸ venio cito.

^marg.| ECCE VENIO. Temptatio vero veniet, sed ne succumbatis, quia venio ad remuneramdum.

⁸ ecce] om. Weber

Tene quod habes,

^interl.| et ideo tene interim quod habes scilicet fidem et opera

ut nemo accipiat coronam tuam.

^interl.| quia

Numérotation du verset Apc. 3,12

Qui vicerit faciam illum columnam

^marg.| COLUMNAM. Firmum in se et sustentantem alios verbo et exemplo.

in templo Dei mei et foras non egredietur

^marg.| NON EGREDIETUR. Cum sit Deo certus numerus suorum si quis labitur, alius misericordia eius subinducitur, sicut per superbiam Iudeorum gentilitas subintravit.

amplius.

^interl.| non patiar eum amplius discedere

^marg.| filius iunior, id est gentilium populus, exierat, sed morte vituli saginati, id est cruore Christi reconciliatus, non exibit amplius .

Et scribam super illum⁹

^interl.| plusquam mens hominis capiat

⁹ illum] eum Weber

nomen Dei mei

^interl.| quodammodo erit Deus

et nomen civitatis nove¹⁰

^marg.| NOVE. Ubi nihil vetustatis, sed plena visio pacis.

¹⁰ nove] ante Hierusalem Weber

Dei ^{{t. 4 : Erfurt, f. 1197va ; facsim., p. 554a}
[Rusch, f. 1197va ]} mei Hierusalem

^interl.| civitas Dei vocabitur 'munitus virtutibus'

que descendit de celo

^marg.| ^{{t. 4 : Erfurt, f. 1197va ; facsim., p. 554a}
[Rusch, f. 1197va ]} DE CELO. De conformitate celestium creaturarum.

a Deo meo

^interl.| quia Deus mittit omnes virtutes

et nomen meum novum.

^interl.| id est Christianus, id est unctus gratia

^interl.| quia nihil habet de Adam

Numérotation du verset Apc. 3,13

Qui aures audendi¹¹ audiat quid Spiritus dicat Ecclesiis.

¹¹ aures audendi] aurem Weber

Numérotation du verset Apc. 3,14

Et angelo Laodicie Ecclesie

^interl.| Laodicia interpretatur 'vomitus' vel 'tribus amabilis'

scribe : hec dicit Amen, testis fidelis

^marg.| testis eorum que audivit a Patre intrepidus. Vel cui fides est adhibenda in omnibus. Vel testis operum nostrorum apud Patrem.

et verus,

^interl.| in omnibus verbis

^marg.| ET VERUS. Veritas est, quia per eum promissa Patris complentur.

qui est principium creature Dei.

^interl.| prime creationis vel recreationis

Numérotation du verset Apc. 3,15

Scio opera tua,

^interl.| non me latent

quia neque frigidus es neque callidus.

^interl.| non iugis desiderio

^marg.| NEQUE FRIGIDUS NEQUE CALLIDUS etc. Quia neque omnino fidem ignoras, neque aperte negas acceptam.

Utinam frigidus esses

^interl.| quia spes est de frigidis maior

^marg.| UTINAM FRIGIDUS. Non optat eum frigidum simpliciter, sed talem de quo maior spes habetur.

aut callidus,

Numérotation du verset Apc. 3,16

sed quia tepidus

^interl.| torpens

es et nec frigidus nec callidus, incipiam te evomere

^interl.| excommunicando

^interl.| de consortio sanctorum removere

^marg.| INCIPIAM TE EVOMERE. Rem mirabilem dicturus, quod tepidi excommunicandi essent, quia ab hominibus boni credebantur, dicit se veracem in omnibus ut in hoc sibi credatur, et si illi resipiscere voluerint promittit conservationem, quia dedit primam fidem.

ex ore meo,

^interl.| per predicatores meos in quibus loquor

^marg.| EX ORE MEO. De ore evomitur qui in deteriora precipitatur, vel qui impenitens moritur.

Numérotation du verset Apc. 3,17

quia dicis : quod dives sum

^marg.| DIVES SUM. Purgatus in baptismo, vel dives scientie divine, vel secularis.

et locupletatus

^interl.| et tibi repletus virtutibus

et nullius egeo,

^interl.| et ego ex parte mea addidi

et nescis quia tu es miser et miserabilis

^interl.| cum per ignorantiam tuam pereas

et pauper

^interl.| ab operibus virtutis

et cecus

^interl.| quia vitia non recognoscis

et nudus.

^interl.| a virtutibus in animo

Numérotation du verset Apc. 3,18

Suadeo tibi

^interl.| sed misericordiam non denego

licet sis talis tamen¹²

^interl.| in aliis <codicibus> vacat.

^marg.| SUADEO TIBI LICET SIS TALIS. Quia talia opera non perducunt ad salutem.

¹² licet sis talis tamen] om. Weber

emere a me aurum

^interl.| meipsum vel caritatem

ignitum

^interl.| in igne positum vel ignientem

probatum,

^interl.| igne tribulationis

ut locuples fias,

^interl.| operibus virtutum

et vestimentis albis

^interl.| ipsis virtutibus

induaris et non appareat confusio nuditatis tue

^interl.| a virtutibus

^marg.| NON APPAREAT CONFUSIO. Melius est hic erubescere coram paucis, quam in futuro coram omnibus, vel non dimittam pro erubescentia.

et collyrio inungue oculos tuos ut videas.

^interl.| causa premissa

^marg.| COLLYRIO. Oculi ut videamus inunguentur, cum ad cognoscendam veri luminis claritatem intellectus nostri aciem medicamine bone operationis adiuvamus.

^marg.| COLLYRIO INUNGE. “Preceptum Domini illuminans oculos”^j, vel inunge dono Spiritus sancti mentem quam terrena concluserant.

^j Cf. Ps. 18, 9 : « Preceptum Domini lucidum, illuminans oculos ».

Numérotation du verset Apc. 3,19

Ego quos amo arguo

^interl.| facio cognoscere peccatum

et castigo.

^interl.| castos reddo

Emulare ergo

^interl.| quos vides pati adversa

et penitentiam age.

^interl.| de tepiditate age

^interl.| et debes agere

Numérotation du verset Apc. 3,20

Ecce ego¹³ sto ad ostium

^interl.| cor clausum

¹³ ego] om. Weber

et pulso.

^interl.| increpo

^marg.| ECCE EGO STO AD OSTIUM ET PULSO. Expecto vel inspiro vel per predicatores voco.

Si quis ^{{t. 4 : Erfurt, f. 1197vb ; facsim., p. 554b}
[Rusch, f. 1197vb ]} audierit

^interl.| intelligendo

vocem meam et aperuerit mihi¹⁴

^interl.| ad opus faciendum

¹⁴ mihi] om. Weber

ianuam,

^interl.| per veram fidem

introibo

^interl.| in secreto cordis

ad illum

^interl.| per gratie infusionem

et cenabo cum illo

^interl.| quia fide et opere eius delectabor

^interl.| per eiusdem iustificationem

ipse mecum.

^interl.| quia ipse letabitur de meo auxilio scilicet per bone conscientie iocunditatem

^interl.| quid plura ?

Numérotation du verset Apc. 3,21

Qui vicerit dabo ei sedere mecum

^marg.| SEDERE MECUM. Iudicare in illis in quibus sedeo et iudico, hec de prelatis et per prelatos de subditis.

in throno meo,

^interl.| per quem iudiciaria potestas

^interl.| scilicet non solum privilegiali dignitate sed etiam caritatis et voluntatis uniformitate

sicut et ego vici

^marg.| SICUT ET EGO VICI. Quia victoria et sessio eius est causa victorie et sessionis eorum.

et sedi cum Patre meo in throno eius.

Numérotation du verset Apc. 3,22

Qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat Ecclesiis.

Comment citer cette page ?
Glossa ordinaria (Apc. 3), in : Glossae Scripturae Sacrae electronicae, ed. Martin Morard, IRHT-CNRS, 2016-2018. Consultation du 19/01/2021. (permalink : http://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?livre=../sources/editions/GLOSS-liber83.xml&chapitre=83_3)

Signaler un complément d'information

<83. *Apocalypsis*>

Capitulum 3

<83. Apocalypsis>