Glossa magna

Psalmus 96

Numérotation du verset Ps. 96,1 

¶ Psalmus ipsi David
¶Codd. : (Ps. 96) D30 P748 Ω F ΩP Ω R ω² Rusch Ps-G ; def. Hi (Ps. 96:9-12)
quando terra eius restituta est ei1.
1 Psalmus ipsi... ei Ω R ( om. ipsi) Rusch ] Huic David quando terra eius restituta est Ps-G D30 (eius terra) , Psalmus David quando terra est restituta Ω R
Numérotation du verset Ps. 96,I 

Dominus
regnavit
exultet terra ¦
letentur insule
multe.
Numérotation du verset Ps. 96,2 II

Nubes et caligo
in circuitu eius ¦ iustitia et iudicium
correctio sedis eius2.
2 eius ω² ² ( sec. m. )] tuus ω² *
Numérotation du verset Ps. 96,3 III

Ignis ante ipsum3
3 ipsum] om. Ω R
precedet ¦ et inflammabit4 in circuitu
4 inflammabit D30 ² ( in ras. ) Ω Rusch Ps-G ] inflammavit Ps-G (F Q k)
inimicos eius.
Numérotation du verset Ps. 96,4 IV

Illuxerunt5*
5 Illuxerunt Ps-G (ΨB* V D*) Glossa media (Textus Ar120 ) Ω M ΩS* Ω F ω² Clementina cum Ps-R ] Alluxerunt Glossa media (Gilbertus Ar120) Ps-G (ΨB² V D²) D30 P748 ΩS² ΩP Ω R Rusch Ed1530
fulgura eius
orbi terre ¦
vidit
et commota
est
terra.
Numérotation du verset Ps. 96,5 V

Montes
sicut cera fluxerunt a facie Domini ¦
a facie Domini omnis terra6.
6 terra Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ω² Rusch cum Ps-R ] terre Ps-G
Numérotation du verset Ps. 96,6 VI

Annuntiaverunt7
7 Innuntiaverunt cacogr. ω²
celi iustitiam eius ¦
et viderunt
omnes populi gloriam eius.
Numérotation du verset Ps. 96,7 VII

Confundantur omnes qui adorant sculptilia ¦
et8 qui gloriantur in simulacris suis.
8 et Ps-G (ΨB V D) D30 Ω ω² Rusch cum Ps-R ] om. Cor2 (hebr. et anti. et Hieronymus et grecus non interponunt ET) Ps-G
Numérotation du verset Ps. 96, VIII 

Adorate eum
omnes angeli eius ¦
Numérotation du verset Ps. 96,8 

audivit et9 letata est
9 et D30 Ω ω² Rusch Ps-G ] om.
Sion.
Numérotation du verset Ps. 96,8 IX

Et exultaverunt filie Iudee ¦
propter
iudicia tua Domine.
Numérotation du verset Ps. 96,9 X

Quoniam
tu Dominus altissimus
super omnem terram ¦
nimis
exaltatus es10
10 exaltatus Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ω² Rusch cum Ps-R ] superexaltatus Ps-G
super omnes deos.
Numérotation du verset Ps. 96,10 XI

Qui
diligitis Dominum odite malum ¦
custodit Dominus11 animas
11 Dominus Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ω² Ω Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G
sanctorum suorum12 de manu peccatoris13
12 sanctorum Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ω² Rusch cum Ps-R ] servorum Ps-G (Q ΨB) cum Ps-R ; cf. Ps. 33, 23 | suorum] om. Ω R (hapax) |
13 peccatoris Ps-G Ω M Ω F ΩS ΩP Ω R Rusch Cor2 (grecus) LXX ( Alexandrinus : αμαρτ Ω Λ ου] peccatorum Ps-G ( F G W Φ GVP U G K ) P748 Cor2 ( P15554 ) ( PECCATORUM : secundum hebreum [מִיַּד רְשָׁעִים] et Ieronimus et antiq.; grecus PECCATORIS sed primus standum) ; cf. LXX (; cf. Rahlfs : ἁμαρτ Ω Λ ῶν) |
liberabit eos14 15.
14 liberabit Glossa media (Gilbertus Bor29) D30 * ω² Ω Rusch ] liberavit Glossa media (Gilbertus Ar120) Ps-G ( F Q* Φ RG G Ψ B D ) D30 ² |
15 <divisio.> malum ¦... suorum D30 ω² , malum’... s. ¦ |
Numérotation du verset Ps. 96,11 XII

Lux
orta est iusto ¦ et rectis corde
letitia.
Numérotation du verset Ps. 96,12 XIII

Letamini
iusti in Domino ¦
et confitemini
memorie sanctificationis16 eius.
16 sanctificationis Glossa media (Textus Ar120) etc. ] sanctitatis Glossa media (Gilbertus Ar120)

Psalmus 96

Numérotation du verset Ps. 96,1 
prol.|
marg.| {191.885B} Dominus regnavit, exsultet terra. Titulus: Psalmus ipsi David, quando terra eius restituta est ei. [ALCUINUS.] Ad litteram: Illud tangitur hic, quod mortuo Absalon iniquo filio David, qui vivens patrem persequebatur: David restituta est terra, et in pace regnavit, de quo non hic agitur, sed potius de significato (2Rg. 18). [AUGUSTINUS.] David enim Christum significat, quem iniqui filii, id est Iudei crucifixerunt, atque regnum abiuraverunt ei; sed restituta est terra ei, quando Iudea que crucifixerat, credidit; et apostoli qui titubaverant, sunt confirmati; sed et alie oves de gentibus sunt adducte. Vel restituta est ei terra, cum caro eius resurrexit, postquam resurrectionem, ea que hic cantantur facta sunt. Et est sensus: Psalmus iste fit ipsi David, id {191.885C} est Christo, cuius laudem et victoriam continet agens de eo quod factum est, quando eius terra restituta est ei, id est Iudea credidit, vel caro eius resurrexit. Hec autem previdentes in spiritu prophete, gavisi sunt, et si posset fieri, vellent impleta videre. Unde Dominus in Evangelio: Multi reges et prophete voluerunt videre que vos videtis, et non viderunt (Lc. 10). Magna ergo letitia presentes sancti implentur in hoc psalmo, qui de promissis rest tutionis terre intitulatur. Palato namque fidei dulce sapit mel divine promissionis. Et est iste quartus psalmus de primo adventu, quo mundus liberatus est.
marg.| [CASSIODORUS.] Intentio: Monet ad exsultationem: Modus: Bipartitus est psalmus. Primo describens virtutes Domini, ostendens omnia restituta ei, et {191.885D} arguit idololatras. Secundo omnimoda exsultatio ostenditur, quam nec persecutio interrumpat, ibi audivit et letata est. Videns ergo Propheta superstitiones mundi abundare ante Christi resurrectionem, opponit, dicens:A
A ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 96,1 
I
prol.|
marg.| Dominus [AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] ille qui spretus et occisus fuit, regnavit, id est rex esse innotuit. Quis ergo alter colendus est? quasi1 : Nullus. Dico, regnavit, inde exsultet terra. Quid ergo remanet idolis? nihil. Letentur insule multe [AUGUSTINUS.] id est qui habitant in insulis, quia et in insulis sunt {191.886A} Christiani. Vel insule, id est totius mundi Ecclesie que in medio tentationum sunt. Et ideo insule dicuntur, quia circumlatrantur fluctibus tentationum. {191.886B} Et sicut insula circumstrepentibus fluctibus tunditur, sed non frangitur, ita Ecclesia per totum orbem dilatata persecutiones infidelium patitur, sed non vincitur: potius tamquam insula venientes fluctus frangit. Addit, multe. [CASSIODORUS.] Non dicit omnes, propter hereticorum conventus. Deinde qualis sit Dominus in primo adventu, dicit:B
B ¶Codd. : PL191
1 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 96,2 
II
prol.|
marg.| Nubes et caligo sunt in circuitu eius [AUGUSTINUS.] id est impiis, qui ceci sunt, qui eum non intellexerunt, est ipse nubes et caligo [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] id est nubilosus et caliginosus, quibus nulla claritate splendet; sed iustitia et iudicium, est correctio {191.886C} sedis eius, id est bonis est ipse iustitia et iudicium, qui correcti sunt sedes eius, quibus est iustitia, quia ex se iustificati sunt; et iudicium, quia de eis, id est per eos ipse iudicat. EtC
C ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 96,3 
III
prol.|
marg.| Ante ipsum [AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] id est ante adventum eius, precedet ignis, quia impii pro predicatione prophetarum ira accensi de eorum nece tractaverunt. Et ignis ille inflammabit inimicos eius, id est ad indignationem inflammati sunt impii pro eorum preditatione qui sunt in circuitu, quia multi cum pauci essent predicatores. [AUGUSTINUS.] Vel per ignem intelligitur caritas, de quo igne Dominus {191.886D} dicit: Ignem veni mittere in terram, et quod volo nisi ut ardeat? (Lc. 12) quasi2 : Correcti sunt sedes Dei, ante vero quam in eis sedeat Deus, ignis, spiritus precedit. Quod ita ait: Ignis caritatis precedet ante ipsum: iste est bonus ignis, sicut et ille gladius bonus est de quo Dominus ait: Non veni mittere pacem, sed gladium (Mt. 10). Hic est gladius verbi Dei, qui separat carnali affectu coniunctos, ut spiritualiter vivant. Ignis vero caritatis urit. Et hic ignis inflammabit inimicos eius in circuitu. [AUGUSTINUS. ALCUINUS.] Per totum mundum ardet quod contra Deum est. Quo consumpto apparuerunt fulgura.D
D ¶Codd. : PL191
2 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 96,4 
IV
prol.|
marg.| {887A} Illuxerunt [AUGUSTINUS.] vel ita et de duplici igne agit, qui erit ante secundum adventum Christi, scilicet ignis caritatis, qui ardebit in bonis, et ignis ire et invidie, qui malos consumet. Ultimus autem ignis in quem mittendi sunt mali, non ante eum, sed post eum erit. Iste vero preit, qui est pena malorum et salus bonorum. Cum enim Christus predicatur, irascitur pravus, patitur iustus: ira velut ignis, adversarium comedit, qui tamquam facula consumitur; lignum autem viride permanet, id est iustus qui in caritate ardet. Et hoc est, ignis caritatis et ire precedet ante ipsum, in secundo adventu. Et ille ignis inflammabit in circuitu inimicos eius. {191.887B} Inimici enim qui idola colebant, incenduntur si mali sunt, ad consumptionem; si boni, ad reparationem. Insuper illuxerunt fulgura eius, id est miracula, orbi terre, id est toti mundo. Nubes, id est predicatores viluerunt forma humana, sed fulgor mirandus in verbis et factis eorum apparuit. Et mota est terra. Vidit corde hec miracula, et commota est terra [CASSIODORUS.] id est territa, que idola colebat. IndeE
E ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 96,5 
V
prol.|
marg.| Montes [AUGUSTINUS.] id est superbi, scilicet omnis altitudo contra Deum, sicut cera fluxerunt. Etsi enim non credit paganus, tamen victus est. Et hoc a facie {191.887C} Domini ignis fuit Deus duris. A facie Domini fluxit, omnis terra etiam gentium. Unde hoc? quiaF
F ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 96,6 
VI
prol.|
marg.| Celi [AUGUSTINUS.] id est predicatores omnes, quorum cor sursum est, annuntiaverunt iustitiam eius. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Quis enim fidelium tacet Christum? Et omnes viderunt gloriam eius corde. Et quia viderunt omnes populi gloriam ChristiG
G ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 96,7 
VII
prol.|
marg.| Confundantur omnes qui adorant sculptilia. [AUGUSTINUS.] Hoc iam factum est. Cessat enim iam idololatria, et erubescant qui adorabant lapides, quia mortui erant lapides illi; nos autem adoramus lapidem vivum. {191.887D} Et qui gloriantur in simulacris suis, que spiritu carent. Noster autem Deus qualis est? ipse est quem et angeli adorant.H
H ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 96,VIII 
prol.|
marg.| Adorate eum omnes angeli eius. [AUGUSTINUS.] Uni Deo convenit adoratio, non etiam angelis, nedum idolis vel demonibus. Cessat ergo adoratio angelorum, sed adorant. Ipsi mali quidem angeli volunt adorari; boni vero adorant, nec se permittunt adorari. Saltem hoc exemplo idololatre cessent.I
I ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 96,8 
prol.|
marg.| Audivit etc. [CASSIODORUS. ALCUINUS. AUGUSTINUS.] Secunda pars, ubi post restitutionem terre omnimoda exsultatio ostenditur, quam nec persecutio interrumpat. quasi3 : Annuntiabunt celi, adorabunt angeli. {191.888A} Et Sion, id est Ecclesia Iudee, audivit hec predicta, scilicet quod angeli eum adorant, quod annuntiaverunt celi iustitiam eius, et quod viderunt omnes populi gloriam eius, et quod confundentur adoratores idolorum, et inde letata est. Iudea enim prius credebat se solam venire ad Christum, sed iam de sociis gentibus letatur, ut de Cornelio fratres gavisi sunt, quem Petrus baptizavit.J
J ¶Codd. : PL191
3 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 96,IX 
prol.|
marg.| Et filie Iude [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] id est Christi, qui de Iuda exsultaverunt. Audierunt enim apostoli et fratres qui erant in Iudea, quia gentes receperunt verbum Dei, et inde letati sunt, et magnificabant Deum (Act. 8). Et hoc propter iudicia tua, Domine, {191.888B} que sunt, quia non est personarum acceptor Deus, sed omnes accipit, qui ad eum veniunt. [Haimo. GLOSSA INTERLINEARIS.] Vel iudicia dicit quod « cecitas contigit in Israel, ut plenitudo gentium intraret »a. Et quasi quis quereret, que sunt illa iudicia? subdit:K
a Cf. Rm 11, 25.
K ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 96,9 
X
prol.|
marg.| Quoniam tu Dominus es altissimus potentia. [AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. ALCUINUS. CASSIODORUS.] Et hoc super omnem terram quia non Iudeorum tantum Deus es, sed et gentium. Et, o Christe, nimis exaltatus es, quia equalis Patri, vel secundum opera. Et hoc super omnes deos. {191.888C} quasi4 : Non super omnes malos deos, sed etiam super bonos, scilicet homines et angelos. Vel per terram et deos, peccatores et iustos accipe. Vel per terram et deos significat eum imperare terrenis et celestibus. Et cum talis sit, ergo,11. L
L ¶Codd. : PL191
4 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 96,10 
XI
prol.|
marg.| Qui diligitis Dominum odite malum [CASSIODORUS.] id est diabolum, cum quo non diligitur Deus. Nemo enim potest duobus dominis servire (Mt. 6). [AUGUSTINUS. ALCUINUS.] Si vero cum ceperis odisse malignum, subsequuntur persecutiones, ne timeas, quia Dominus custodit animas sanctorum suorum, de quibus tollendis est ultimum genus persecutionis. [AUGUSTINUS.] Gravior est enim {191.888D} persecutio, qua animas tollere conantur, sed eas Dominus custodit; etsi corpora moriantur, animas non possunt occidere (Mt. 10). De manu peccatoris [Haimo. AUGUSTINUS.] id est de diaboli potestate liberabit eos. Quod si forte quereris te perdere lucem istam, ne cures, quia vera lux est tibi.M
M ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 96,11 
XII
prol.|
marg.| Lux enim fidei orta est iusto, et rectis corde letitia [AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS.] quibus, scilicet per omnia placet Deus, orta est letitia, per spem. Non enim vere in miseria sunt pressure sancti, spe iam salvi. Ergo.N
N ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 96,12 
XIII
prol.|
marg.| {191.889A} Letamini, iusti, in Domino [HIERONYMUS. AUGUSTINUS.] non in mundo, in quo sunt pressure. Et confitemini memorie sanctificationis eius, id est laudate eum, quia memor fuit sanctificare nos, quia nisi vellet, non gauderetis in illo.O
O ¶Codd. : PL191


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 96 ), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 03/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_96)
Signaler un complément d'information

Notes :