Hugo de Sancto Caro

Capitulum 7

Numérotation du verset Am. 7,1 

Hec ostendit mihi Dominus Deus
et ecce fictor locuste
in principio germinantium serotini imbris, et ecce
serotinus
post tonsorem regis.
Numérotation du verset Am. 7,2 

Et factum est, cum consummasset comedere herbam terre,
et dixi : Domine1 Deus propitius esto obsecro quis suscitabit Iacob
1 Domine] Deomin cacog. Rusch
quia parvulus est?
Numérotation du verset Am. 7,3 

Misertus est Dominus super hoc :
non erit,
dixit Dominus Deus2.
2 Deus] om. Weber
Numérotation du verset Am. 7,4 

Hec ostendit mihi Dominus Deus
et ecce vocabat iudicium
ad ignem Dominus Deus
et devoravit abyssum multam
et comedit simul partem.
Numérotation du verset Am. 7,5 

Et dixi :
Domine Deus quiesce obsecro
quis suscitabit Iacob quia parvulus est?
Numérotation du verset Am. 7,6 

Misertus est Dominus super hoc : sed et istud non erit,
dixit Dominus Deus.
Numérotation du verset Am. 7,7 

Hec ostendit mihi et ecce Dominus stans super murum litum
et in manu eius trulla cementarii.
Numérotation du verset Am. 7,8 

Et dixit Dominus ad me : quid tu vides, Amos? Et dixi : trullam cementarii et dixit Dominus ecce ego ponam
trullam in medio populi mei Israel non adiiciam ultra superinducere
eum.
Numérotation du verset Am. 7,9 

Et demolientur
excelsa idoli
et sanctificationes Israel desolabuntur
et consurgam super domum
Ieroboam
in gladio.
Numérotation du verset Am. 7,10 

Et misit Amasias sacerdos Bethel ad Ieroboam regem Israel dicens rebellavit contra te Amos in medio domus Israel
non poterit terra sustinere sermones eius universos3
3 sermones – eius universos] inv. Weber
Numérotation du verset Am. 7,11 

hec enim dicit Amos :
in gladio morietur Ieroboam et Israel captivus migrabit
de terra sua.
Numérotation du verset Am. 7,12 

Et dixit Amasias ad Amos :
qui vides, gradere, fuge in terram Iuda
et comede ibi panem
et ibi prophetabis.
Numérotation du verset Am. 7,13 

Et in Bethel
non adiicies ultra ut prophetes quia sanctificatio regis est
et domus regni est.
Numérotation du verset Am. 7,14 

Et respondit Amos et dixit ad Amasiam : non sum
propheta
et non sum filius prophete
sed armentarius ego sum
vellicans sycomoros
Numérotation du verset Am. 7,15 

Et tulit me Dominus cum sequerer gregem et dixit ad me Dominus : vade et4 propheta ad populum meum Israel
4 et] om. Weber
Numérotation du verset Am. 7,16 

et nunc audi verbum Domini :
tu dicis non prophetabis super Israel
et non stillabis super domum idoli
Numérotation du verset Am. 7,17 

propter hoc
hec dicit Dominus uxor tua in civitate
fornicabitur
et filii tui et filie tue in gladio
cadent et humus tua
funiculo metietur
et tu
in terra
polluta
morieris et Israel captivus migrabit de terra sua

Capitulum 7

Numérotation du verset Am. 7,1 
marg.| Hec ostendit] etc. Primo, ponitur ordo captivitatis utriusque populi, quia primo decem tribus, deinde due captivabuntur, tamen reliquie salvabuntur.
marg.| Secundo, ostenditur ista comminatio esse irrevocabilis, ibi [Et ecce Dominus stans super murum litum] etc. Tertio, agitur de accusatione quam fecit Amasias contra Am. ibi   [Et misit Amasias Sacerdos Bethel] etc. Dicit ergo.
marg.| {k} Hec ostendit mihi Dominus Deus] que dicturus sum.
marg.| {l} Et ecce] In hoc notatur, quod vicinus est Assyriorum adventus.
marg.| {m} Fictor locuste] Secundum Andream <de Sancto Victore>, vel Propheta, Dominum quasi formantem locustam in specie aliqua apparuisse, et in ea vastitatem factam per Assyrios intellexit, vel in spiritu ipsa captivitas ei revelata est, quam tali locutionis figura demonstrat.   [Fictor locuste] Dominus creator Assyriorum, atque inspirator ut terram Iudeorum devastent.
marg.| {n} In principio germinantium serotini imbris] Nota est imber temporaneus, qui fit quando primo semina iactantur, et est serotinus. Et hic duplex. Unus in vere quando herba surgens virescit. Et hic dicitur serotinus germinantium. De quo habitum est, supra 4.b. Ego quoque prohibui a vobis imbrem, etc. Et in hoc tempore videbat Am. quasi locustarum agmina totam herbam terre Iudee iam surgentem corrodere. Et in hoc intellexit, quod dum adhuc floreret regnum decem tribuum, veniens exercitus Sennacherib cuncta vastaret, et captivaret. Est alius imber, qui magis proprie, et simpliciter dicitur serotinus, qui fit quando segetes iam sunt mature.
marg.| {o} Et ecce serotinus] Septuaginta :   [Ecce fictor locustarum veniebat matutinus, et ecce bruchus in Gog rex] Videbat enim imaginarie Propheta, quod illud quod residuum de locustis bruchus tardius veniens, et diutius residens penitus extirparet. Serotinus ergo ille, vel bruchus, est Nabuchodonosor, qui tardius venit, et vulnus gravius intulit. Iste veniebat.
marg.| {5. 188rb} {p} Post tonsorem gregis] id est post Sennacherib, qui gregem Domini, id est Iudaicum populum valde totondit, sed non omnino erasit, sed post tonsorem istum ac volitantem locustam venit Nabuchodonosor, qui Is. 7.d. novacula acuta, et hic bruchus dicitur, duas tribus que supererant, et quicquid de decem tribus remanserat abrasit penitus ac consumpsit. Alia littera habet.   [Post tonsuram regis] dicitur tonsura regis exercitus Chaldeorum, post quem venit ipse serotinus, vel bruchus Nabuchodonosor, universa consumens. Dicit Hieronymus Septuaginta istam bruchi multitudinem Gog genti sevissime comparasse, que terram Iudeam describitur vastatura.
marg.| {q} Et factum est cum consummasset] etc. Cum hec Propheta intelligeret, timens ne tota gens funditus everteretur, conversus ad preces dicit.
marg.| {r} Domine Deus, propitius esto obsecro] populo, ne omnino destruas, vel mihi, ne me eligas ad tantam nunciandum ruinam.
marg.| {s} Quis suscitabit Iacob] a captivitate ? quasi dicat nullus nisi tu, nec per se exire poterit.
marg.| {t} Quia parvulus est] crebra hostium incursione deletus.
marg.| {u} Misertus est] etc. id est super lachrymas deprecantis. Ait.
marg.| {x} Non erit] hoc, scilicet, quod bruchus totam consumat, reliquie salve erunt, revertentur due tribus de captivitate, et multi de decem cum eis, sed prius tamen captivabuntur. Unde.
marg.| {y} Hec ostendit mihi Dominus Deus] scilicet, que dicturus sum.
marg.| {z} Et ecce vocabat] Dominus   [iudicium] id est Nabuchodonosor divini iudicii executorem : Sicut, dicitur homo vocare iudicium, quando homines suos convocat per quos debet fieri.
marg.| {a} Ad ignem] ad succedendum civitatem, et templum.
marg.| {b} Et devorabit] Nabuchodonosor, vel ignis ille quem immisit Nabuzardan, 4Rg.ult. c.
marg.| {c} Abyssum multam] id est populum qui propter multitudinem, et fluxum peccatorum comparatur aque.
marg.| {d} Et comedit] id est destruet ignis ille.
marg.| {e} Partem] id est templum Dei, et altare.
marg.| {f} Et dixit : Domine Deus] orans pro populo.
marg.| {g} Quiesce obsecro] a vindicta eiusmodi, Hieronymus Non dicit propitius esto, ut supra, sed quiesce, ut quem cepisse iam viderat, cessare precibus impetraret.
marg.| {h} Quis suscitabit Iacob] etc. ut supra.
marg.| {i} Sed et istud non erit] sicut exauditus es supra, quia illi de decem tribubus non omnino destruentur, ita et isti non ita captivabuntur quin a captivitate liberentur.
marg.| Mystice. {k} Hec ostendit mihi Dominus Deus] Hieronymus Cum post opera iustitie gravia quis peccata committit, inducitur super eum generatio locustarum, id est Demonum, vel venialium peccatorum.
marg.| Quod si non penitet, bruchus, vel rex Gog, id est superbia sequitur. Sed sancti pro huiusmodi orant, et placatur Deus.
marg.| {y} Hec ostendit mihi Dominus] etc. Hieronymus Sicut per decem tribus heretici, ita per duas accipiuntur peccatores qui in Ecclesia Christum confitentur, et vitiis sordent. His purgandis vocat Deus ignem tribulationis vel purgatorii, ut devoret Abyssum, id est omnia genera peccatorum, ligna, fenum, stipulam : Et hoc non modo in his qui sunt in profundo vitiorum, sed in his qui sunt in parte Domini, quod cremabile est expurget, et sic parvulis, id est humiliatis Dominus miseretur, et modo per virtutes, tandem vero in gloria suscitantur.
marg.| {k} Hec ostendit mihi] Summa visionis huius hec est. {5. 188va} Videbat Propheta imaginaria visione Dominum tenentem trullam in manu, et stantem super murum litum, et planum, et dicentem ipsi Amos. Ecce ego deponam trullam, et de cetero non liniam murum istum : quasi dicat usque modo fui protector Israel sicut linitio est quedam protectio contra pluvias, et tempestates, sed de cetero non protegam eum.
marg.| {a} Super] etc. plastratum, et ornatum, per quem populus Iudaicus intelligitur, qui litus dicitur propter circumcisionem.
marg.| {b} Et in manu] etc. per trullam que ornat murum, et linit, Dei protectio intelligitur, Septuaginta [  Ecce vir stabat,
marg.| {c} Ecce ego ponam] id est deponam.
marg.| {d} Trullam] id est auxilium meum auferam. {e}   Superinducere] ornare, et protegere. {f}   Eum] murum, idest, populum.
marg.| {g} Et] sic   [demolientur excelsa idoli] id est loca in quibus, idolis immolabant.
marg.| {h} Et sanctificationes Israel] id est vituli aurei per quos putabant se sanctificari.
marg.| {i} Desolabuntur] id est ab Assyriis auferentur. {k}   Et consurgam super] etc. id est familiam, Ieroboam, qui fuit nepos Iehu. De quo 4Rg.14. {l}   In gladio] Ieroboam non fuit gladio interfectus ideo dicit super domum.
marg.| Mystice. {a} Super murum] etc. Hieronymus Adamas lapis indomitus, nulli cedit materie, malleum et incudem cum superponitur, ictu vulnerat, limam cum limatur, conterit, igne purior redditur, sed in nullo mutatur, solo hircino cruore dissolvitur, emissus in calidum sanguinem fortitudinem suam perdit, venena deprehendit, maleficiis resistit, ferrugineum habet colorem, et crystalli splendorem. Christum ergo significat, et sanctos insuperabiles, super quos stat Dominus, et eos ornat, et protegit quasi murum adamantinum insuperabilem, nisi sanguine hircino, id est ardore libidinis dissolvantur.
marg.| {m} Et misit Amasias] etc. Tertia pars, ubi Primo, calumnia Amasie ad regem defertur. Secundo, ponuntur verba Amasie ad Amos. Tertio, responsio Am. : sequitur.   [Et misit Amasias Sacerdos] Glossa Timens ne si populus convertatur ad cultum Dei, ipse sacerdotii amittat dignitatem, et gloriam.
marg.| {n} Bethel] ubi erat vitulus aureus.
marg.| {o} Ad Ieroboam] etc. nepotem Iehu, de quo supra.
marg.| {p} Rebellavit] Septuaginta [  Congregationes contra te facit] In hoc mentitur. {q}   Contra te Amos] quasi tua est contumelia non mea. {r}   In medio domus Israel] id est in populo tuo, vel in metropoli.
marg.| {s} Non poterit terra] id est regnum tuum, vel habitatores eius   [sustinere] quin puniat, vel portare ea que ipse minatur.
marg.| {t} Hec enim dicit Amos] Hieronymus Erras calumniator. In omnibus enim non se, sed Deum preponit in titulo dicens : Hec dicit Dominus.
marg.| {u} In gladio morietur Ieroboam] Mentitur, non enim hoc dixit, sed consurgam super domum Ieroboam, etc.
marg.| {x} Et Israel captivus migrabit] etc. nisi penituerit.
marg.| {y} Et dixit Amasias ad Amos] Cum rex verba Amasie quasi vana respueret, ipse assumit auctoritatem pontificalem dicens ad Amos. {z}   Qui vides] id est o tu Propheta (gradere). Prophete enim videntes dicebantur. Hoc autem dicit ei vel irrisorie, quasi in omnibus mentiatur, vel timens populum, qui libentur eum audiebat, iniuriam inferre non audet.
marg.| {a} Fuge in terram Iuda] in qua natus es, ubi libenter audiuntur insani, id est Prophete.
marg.| {b} Et comede] etc. habita ibi, vel exerce ibi artem aliquam unde victum acquiras, vel Propheta ibi, ut de prophetia vivas.
marg.| {5. 188vb} {c} Et in Bethel non adiicies ultra, ut prophetes] quasi in diecesi mea non predicabis ad minus nisi habeas auctoritatem a rege.
marg.| {d} Quia sanctificatio] id est rex sanctificavit hunc locum. Et hoc dicit adulando regi. {e}   Regis est] non Dei, sed regis qui posuit ibi vitulos. {f}   Et domus regni est] et hic habet rex domum regiam. Ita solet dici rex instituit hunc locum, ideo non debent dari prebende nisi per ipsum.
marg.| {g} Non sum Propheta] actu, scilicet, modo ; etsi forte habitu sim. Vel non sum de genere prophetali, et hoc fuit humilitatis. Quod autem sequitur, est expressivum huius veritatis.
marg.| {h} Et] pro, id est   [non sum filius Prophete] Vel Mystice Non sum Propheta, id est nescio reserare abdita Scripturarum. Et nota quod hoc verbum respondet ei quod dixerat Amasias : Qui vides gradere, etc.
marg.| {i} Sed armentarius ego sum] bubulcus, vel alienorum pecorum pastor, Sept. (Sed pastor caprarum vellicans mora.)
marg.| {k} Vellicans sycomoros] id est decerpens sycomori, et aliarum arborum frondes ad pastum pecorum, vel colligens mora ruborum more pastorum ad comedendum.
marg.| {l} Et tulit me Dominus Deus] etc. Simile Ps. 77. De post fetantes accepit eum.
marg.| {m} Et nunc] etc. Glossa Quia humiliavit se dicens. Non sum Propheta, statim meruit accipere spiritum prophetie actu, scilicet. Hec Glossa non est Hieronymus
marg.| {n} Et non stillabis] id est non annuntiabis iram Dei contra cultores idolorum. Et dicit   [Stillabit] quia Prophete vix stillam modicam ire Dei annuntiant, Iob. 26.d. Cum vix parvam stillam sermonis eius audierimus, etc.
marg.| {p} Super domum idoli] In Hebreo habetur   [Super Bethisaac] id est domum risus.
marg.| {p} Uxor tua in civitate] in Bethel.
marg.| {q} Fornicabitur] coram te, et omnibus ab hostibus polluetur, quod gravius est marito quam si interficeretur.
marg.| {r} Et filii tui, et filie tue in gladio cadent] quod gravius ledit patrem quam si fornicarentur.
marg.| {s} Et humus tua] quam possides.
marg.| {t} Funiculo metietur] id est ab Assyriis dabitur servis, et ancillis.
marg.| {u} Et tu in terra] Assyriorum   [polluta] idolis   [morieris]
marg.| {x} Et Israel captivus migrabit de terra sua] te vidente.
marg.| Mystice. {m} Et misit Amasias Sacerdos Bethel] etc. Hieronymus Solent Heretici, sive per se, sive per principes prohibere iustos, ne contra regis voluntatem predicent in Bethel, id est in eorum Ecclesia falsa, quia regis vel Imperatoris favorem habere se dicunt, ut qui ibi predicat, ipsum offendat. Secundum Hieronymus in originali, Notanda est hic multorum prelatorum malitia, que ipsum Ieroboam, qui nequissimus erat, excedit. Ipse enim ipsum Pontificem contra Prophetam nec audire voluit, isti autem cum multis Amasiis sacerdotibus prophetas Dei, sacerdotes multipliciter contorquent.
marg.| {p} Uxor tua] etc. Glossa Uxor Heretici falsa, scilicet, Ecclesia patebit in iudicio omnium oculis, et filii quos in errore genuit, Domini mucrone ferientur, et omnia sua tradentur Demonibus, et ipse in terra polluta, id est fide falsa morietur, et populus Hereticorum in terram Demonum captivus ducetur.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Am. Capitulum 7), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 15/01/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=42&chapitre=42_7)
Signaler un complément d'information

Notes :