Hugo de Sancto Caro

Capitulum 1

Numérotation du verset Abd. 1,1 

Visio1
1 Visio] Incipit Abdias propheta praem. Weber
Abdie.
Hec dicit Dominus Deus ad Edom :
Auditum audivimus a Domino et legatum misit ad gentes2. Surgite et consurgamus adversus3 eum
2 misit – ad gentes] inv. Weber |
3 adversus] adversum Weber |
in prelium.
Numérotation du verset Abd. 1,2 

Ecce parvulum
te dedi in gentibus. Contemptibilis tu es valde.
Numérotation du verset Abd. 1,3 

Superbia cordis tui extulit te, habitantem in scissuris petre,
exaltantem solium suum.
Qui dicit in corde suo :
Quis detrahet me in terram ?
Numérotation du verset Abd. 1,4 

Si exaltatus fueris ut aquila et si inter sidera posueris nidum tuum, inde detraham te dicit Dominus.
Numérotation du verset Abd. 1,5 

Si fures introissent ad te,
si latrones per noctem,
quomodo conticuisses ? Nonne furati essent sufficientia sibi ? Si vindemiatores introissent ad te, numquid saltem racemos reliquissent tibi ?
Numérotation du verset Abd. 1,6 

Quomodo scrutati sunt Esau ? Investigaverunt abscondita eius ?
Numérotation du verset Abd. 1,7 

Usque ad terminos4 emiserunt te et5 omnes viri federis tui illuserunt tibi.
4 terminos] terminum Weber |
5 et] om. Weber |
Invaluerunt adversum te viri pacis tue.
Qui comedunt tecum
ponent insidias subter te.
Non est prudentia in eo.
Numérotation du verset Abd. 1,8 

Numquid non in illa die6
6 illa die] inv. Weber
dicit Dominus, perdam sapientes
de Idumea
et prudentiam de monte Esau ?
Numérotation du verset Abd. 1,9 

Et timebunt fortes tui a meridie ut intereat vir de monte Esau.
Numérotation du verset Abd. 1,10 

Propter interfectionem et propter iniquitatem in fratrem tuum Iacob operiet te confusio
et peribis in eternum.
Numérotation du verset Abd. 1,11 

In die cum stares adversus eum7,
7 eum] om. Weber
quando capiebant alieni exercitum eius
et extranei ingrediebantur portas eius
et super Hierusalem mittebant sortem,
tu quoque eras quasi unus ex eis.
Numérotation du verset Abd. 1,12 

Et non despicies in die fratris tui, in die8 peregrinationis eius.
8 die] corr., de cacogr. Rusch
Et non letaberis super filios Iuda
in die perditionis
eorum, et non magnificabis os tuum
in die angustie.
Numérotation du verset Abd. 1,13 

Neque ingredieris
portam populi mei
in die ruine eorum neque despicies et tu
in malis eius in die vastitatis illius.
Et non emitteris adversum exercitum
eius
in die vastitatis illius,
Numérotation du verset Abd. 1,14 

neque stabis in exitibus ut interficias eos qui fugerint.
Et
non concludes reliquos eius in die tribulationis.
Numérotation du verset Abd. 1,15 

Quoniam iuxta est
dies Domini
super omnes gentes. Sicut fecisti fiat9 tibi
9 fiat] fiet Weber
retributionem tuam convertit10 in caput tuum.
10 convertit] convertet Weber
Numérotation du verset Abd. 1,16 

Quomodo enim bibisti
super montem sanctum meum,
bibent omnes gentes iugiter
et bibent et absorbebunt11
11 absorbebunt] absorbent Weber
et erunt quasi non sint.
Numérotation du verset Abd. 1,17 

Et in monte Sion erit salvatio
et erit sanctus,
et possidebunt12 domos13 Iacob eos qui se possederant.
12 possidebunt] possidebit Weber |
13 domos] domus Weber |
Numérotation du verset Abd. 1,18 

Et erit domus Iacob ignis et domus Ioseph flamma et domus Esau
stipula.
Et succendetur14 in eis
14 succendetur] succendentur Weber
et devorabunt eos
et non erunt reliquie domus Esau quia Dominus
locutus est.
Numérotation du verset Abd. 1,19 

Et hereditabunt hi15 qui ad austrum montem Esau et qui in campestribus Philistiim16, et possidebunt regionem Ephraim et regionem Samarie et Beniamin possidebit Galaad.
15 hi] hii Weber |
16 Philistiim] Philisthim Weber |
Numérotation du verset Abd. 1,20 

Et transmigratio exercitus huius filiorum Israel omnia Chananeorum usque ad Sareptam17
17 Sareptam] Saraptham Weber
et transmigratio Hierusalem que in Bosphoro18 est
18 Bosphoro] Bosforo Weber
possidebit civitates austri.
Numérotation du verset Abd. 1,21 

Et ascendent
salvatores
in montem Sion
iudicare
montem Esau et
erit Deo19
19 Deo] Domino Weber
regnum20.
20 regnum] + Explicit Abdias propheta Weber

Capitulum 1

Numérotation du verset Abd. 1,1 
marg.| {5. 191ra} Visio Abdie] Primo ponitur Vitulus, postea prophetia. Que in duo dividitur. Primo, comminatur Idumeis, consolatur Iudeos revertentes de Babylone, ibi   [et in monte Sion] Prima pars in duo dividitur. Primo, comminatur Idumeis ignominiam, vastationem rerum, et captivitatem personarum. Secundo causam comminationis ostendit, ibi   [propter interfectionem] Dicit ergo.
marg.| {a} Visio Abdie] id est quod Deo revelante intellexit, est id quod sequitur.
marg.| {b} Hec dicit Dominus] que sequuntur ab illo loco [  Ecce parvulum] etc. Sed antequam illa ponat, ostendit quomodo accepit a Domino, que dicturus est, ut melius credatur, dicite.
marg.| {c} Auditum] id est dignum audiri.
marg.| {d} Audivimus] ergo et alii Prophete Septu. habent   [audivi] Et Ier. 49.c. similiter, ubi fere totum quod hic dicitur, ponitur contra Edom.
marg.| {e} Et] id est quia.
marg.| {f} Legatum ad gentes misit] id est Angelum ad concitandum gentes contra Idumeam vel Prophetam ad prophetandum eis. Glossa que dicit. Legatus est homo Christus, qui mittitur ad Nabuchodonosor ut veniat contra Idumeos, allegorica est. Vel potest litteraliter legi, et illud relativum, qui refertur ad Christum Deum qui dedit virtutem, et voluntatem Nabuchodonosor, licet non inquantum homo. Et quid dicit legatus ? Ecce.
marg.| {g} Surgite] o vos gentes.
marg.| {h} Et consurgamus] quasi ego ero dux vester.
marg.| {i} Adversus eum] Edom   [in prelium]
marg.| {k} Ecce parvulum] Hic incipit prophetia   [parvulum] numero hominum, et potestate respectu aliarum nationum.
marg.| {l} Dedi te in gentibus] id est feci olim, vel faciam in proximo. Et tamen.
marg.| {m} Superbia cordis tui extulit te] licet pauper sis, et vilis, et impotens, et numero parvus.
marg.| {n} Habitantem in scissuris petrarum] id est in cavernis terre habitas. Et hoc potest intelligi, aut propter paupertatem, aut quia terra illa nimis est calida.
marg.| {o} Exaltantem solium suum] Metaplasmus est. Exaltantem dicit propter montes, et rupes in quibus habitant.
marg.| {p} Quis detrahet me in terram] quasi inexpugnabilem te putas, nec Deum times, nec hominem pre superbia.
marg.| {q} Si exaltatus fueris, ut aquila] Hyperbole est, idem Ier. 49.d. Cum exaltaveris, ut aquila nidum tuum inde detraham te, etc. Mt. 21.c. Et tu Capharnaum, numquid usque in celum exaltaberis ?
marg.| {r} Et si inter sidera posueris nidum tuum] habitaculum, vel requiem.
marg.| {s} Inde detraham te] Is. 4.d. Dixisti in celum, conscendam, etc. verumtamen ad infernum detraheris, in profundum laci.
marg.| {t} Si fures introissent ad te] etc. Comminatus est ignominiam, hic minatur rerum vastationem, ita ut nihil relinquatur. {u}   Quomodo conticuisses] supple sic conticebis Chaldeis omnia spoliantibus.
marg.| {5. 191rb} {x} Si vindemiatores introissent ad te] id est hostes palam predantes quasi dicat si fures qui occulte furantur aut predatores manifesti venissent, vel etiamsi vindemiatores conducti essent in vinea tua, aut preda contenti, aut ignorantia aliquid reliquissent, sed Babylonii omnia scrutabuntur, et auferent.
marg.| {y} Quomodo scrutati sunt Esau] id est quam perfecte, quasi mirum est quod nihil remansit in tot cavernis. {z}   Investigaverunt abscondita eius] id est cavernas, et foramina.
marg.| {a} Usque ad terminos emiserunt te] quasi ultra terminos terre tue captivabunt te. Sed ne forte confidant in amicos, subdit : {b}   Omnes viri federis tui] Glossa Moabite, et Ammonite prius federati tecum, iuncti sunt Assyriis ad te captivandum.
marg.| {c} Illuserunt tibi] id est subsannabunt te cum captivaberis.
marg.| {d} Invaluerunt adversum te viri pacis tue] Glossa Qui fuerant pacifici in presidio urbium tuarum, vel suarum.
marg.| {e} Qui comedunt tecum] id est domestici tui.
marg.| {f} Ponent insidias subter te] ut subvertant te, vel contra subditos tuos.
marg.| {g} Non est prudentia in ea] in Edom, qui non previdet hostes futuros quos habebat amicos in die captivitatis Edom.
marg.| {h} Perdam sapientes de Idumea] quod nullo consilio poterunt vitare mala imminentia. Ab hoc loco sumitur illud, 1Cor. 1.c. Perdam sapientiam sapientium, et prudentiam prudentium reprobabo.
marg.| {i} Et prudentiam de monte Esau] Glossa Mons Esau idem est qui et mons Seir, in quo monte sita urbs Idumea. Omnis etiam illa regio, quia vergit ad Austrum, Theman dicitur, id est Meridies.
marg.| {k} Et timebunt] tunc   [fortes tui a meridie] qui habitant versus meridiem. Septuaginta.   [Pavebunt pugnatores tui de Themam] Ier. 49.e. Erit cor fortium Idumee in die illa, quasi cor mulieris parturientis.
marg.| {l} Ut intereat vir de monte Esau] ita omnes timebunt quod nullus remanebit aliquid habens virile.
marg.| Mystice. {c} Auditum audivimus] etc. Secundum Hieronymus Legatus ille Christus est, quem misit Deus Pater ad gentes salvandas. Prv. 13.c. Legatus fidelis sanitas. Hic non venit pacem mittere in terram, sed gladium. Unde dicit :
marg.| {g} Surgite] a peccatis ad pugnam contra hostes, et vitia, et ego consurgam vobiscum qui apparui Iosue : Iosue 5.d. Et Amalech in crucis mee vexillo, Moyse pugnante superavi. Ita et superbiam Edom, id est Hereticorum detraham, vel carnis fomitem, cuius vires in adventu Christi imminute sunt per Baptismum, et contemptibilis fit, et anime subiecta. Licet enim exaltetur aliquando per tentationes subitas ad modum aquile, que velociter in altum se elevat, et licet ipsa sidera, id est Sanctos multos quandoque decipiat, tamen a Domino separatur. Rm. 8.a. Lex enim spiritus vite in Christo Iesu, liberavit me a lege peccati, et mortis.
marg.| {t} Si fures introissent ad te] Glossa Heretici fures sunt, et latrones, qui etiam per Esau intelliguntur, sed viri sancti omnia occulta eorum subtiliter perscrutantur, ita ut stultitia eorum appareat manifeste, ita ut multi eorum terminos Edom transeant, et ad Ecclesiam reversi impugnent eos, et subsannent, quibus primitus adherebant. Et sic stulti apparent qui prius videbantur sapientes, et qui putabant se esse in meridie, convicti pertimescunt.
marg.| {m} Propter interfectionem] Hic redditur causa comminationis.   [Propter interfectionem] id est quia iunctus Babyloniis occidebas quos poteras de filiis Israel, cum captivarentur.
marg.| {n} Et propter iniquitatem in fratrem tuum Iacob] idest, antiquum odium Esau quod exercuisti. Gn. 27.g. Oderat ergo semper Esau Iacob. {o}   Operiet te confusio] etc. quando capieris {5. 191va} ab hostibus. {a}   In die Nota historiam quam habes, 4Rg.24. et 25. Primo enim octavo anno Ioachim filii Iosie venit Nabuchodonosor, et cepit civitatem, et duxit in Babylonem Danielem, et socios suos, et remisit regem tributarium qui spem ponens in Egyptiis negavit tributum, propter quod post triennium rediit Nabuchodonosor et intravit civitatem, et interfecit regem cum multis aliis, et Ioachim filium eius constituit regem. Sed post tres menses penitentia ductus rediit, et duxit eum captivum, et Sedeciam eius avunculum fecit regem, cuius anno undecimo capta est Hierusalem, et finaliter captivata. In prima ergo captivitate quando sub Ioachim filio Iosie Daniel, et socii eius ducti sunt captivi interfuerint Idumei cum Babyloniis, sed ante transmigrationem Ioachin minoris, vel Sedecie, ut dicit Glossa, captivati sunt Idumei. Et hoc est quod hic eis minatur.
marg.| {a} In die] quando captivatus est Ioachim maior, et Daniel in Babylonem ductus.
marg.| {b} Cum stares] in auxilio Nabuchodonosor.
marg.| {c} Adversus eum] fratrem tuum, scilicet filios Israel. {d}   Quando capiebant alieni] idest, Babylonii [  exercitum eius] {e}   Et extranei ingrediebantur portas eius] Hierusalem.
marg.| {f} Et super Hierusalem mittebant sortem] id est super spolia civitatis, quis quid tolleret. {g}   Et non despicies in die fratris tui] Glossa, cum venerit secunda, et tertia captivitas. Secunda tempore Ioachim minoris, tertia tempore Sedecie, quia tu ante captivaberis. Vel secunda tempore Sedecie, tertia Romanorum.
marg.| {h} In die peregrinationis eius] id est transmigrationis sub Ioachim minore.
marg.| {i} Et non letaberis, etc.   in die perditionis eorum] captivitatis sub Sedecia.
marg.| {k} Et non magnificabis os tuum in die angustie] etc. improperando.   [Neque ingredieris portam populi mei in die ruine eorum] sicut fecisti. Hec omnia in prima captivitate.
marg.| {m} Et non emitteris adversus exercitum eius in die vastitatis illius] cum Babyloniis, quasi dicat hec omnia fecisti in prima captivitate, non facies in secunda, vel deinceps, quia ante captivaberis.
marg.| {n} Neque stabis in exitibus] etc. Isti melius sciebant loca illa quam Chaldei, et preoccupabant semitas, ut comprehenderent fugientes. {o}   Et non concludes reliquos eius in die tribulationis] in carcerem.
marg.| {p} Quoniam iuxta est dies Domini super omnes gentes] per locum a minori, quasi dicat omnes gentes in circuitu captivabuntur, quanto magis tu que longe gravius peccasti, quia omnes gentes usque ad Propontidem Scythicumque mare, et Ionium, vel Egeum, Assyrii, et Babylonii sibi subiugaverunt, ut dicit Hieronymus {q}   Sicut fecisti] Iudeis. {r}   Fiet tibi] a Chaldeis.
marg.| {s} Retributionem tuam convertet] dies Domini   [in caput tuum] {t}   Quomodo enim bibisti] id est sicut letatus es super destructione Hierusalem, ita.
marg.| {u} Bibent omnes gentes iugiter] id est letabuntur in destructione tua omnes gentes que erant in exercitu Chaldeorum.
marg.| {x} Et] non solum   [bibent, sed et absorbebunt] totum credendo, et vastando. {y}   Et] ita   [erunt] Idumei.
marg.| {z} Quasi non sint] id est ad nihilum redigentur. Vel ille gentes   [erunt quasi] etc. quia Babylonios Medi, Medos Macedones, et Macedones Romani, et Romanos Christus, vicerunt.
marg.| Mystice. {a} In die cum stares] etc. Hieronymus porte Hierusalem {5. 191vb} id est anime quiescentis, sunt quinque corporei sensus, quos cum intrant hostes per concupiscentiam letatur caro, letatur Ethnicus, letatur Hereticus, letatur Iudeus. Sed quia isti omnes ante secundam captivitatem, id est ante diem iudicii captivabuntur in inferno. Prima enim captivitas est in morte cuiusque : Ideo minatur eis quod tunc non letabuntur in perditione iustorum.
marg.| {p} Quoniam iuxta est dies Domini] id est dies iudicii, dies mortis, quando reddetur unicuique secundum opera sua. Unde Ps. 136. Memor esto Domine filiorum Edom in die Hierusalem, qui modo dicunt : Exinanite, etc. Apc. 18.b. In poculo quo miscuit vobis, miscete illi duplum. Et qui modo bibunt id est letantur super depressionem Ecclesie, vel fidelis anime, illos omnes gentes, id est demones in tormentis absorbebunt, ita ut sint quasi non sint, quia erunt socii eius qui non est : Iob. 18.c.
marg.| {d} Et in monte]  : Secunda pars prophetie, ubi prospera promittuntur Iudeis. Hieronymus Hec omnia Iudei de tempore Antichristi interpretantur, quem pro Christo recipient, et quicquid contra Idumeam dicitur, de Romano imperio dictum somniant : Nos vero sub Zorobabel iam factum intelligimus, et quotidie in Ecclesia, vel in anima iusti compleri videmus. {b}   Erit salvatio] quia salvabuntur sub Zorobabel due tribus, et multi de decem.
marg.| {c} Et erit sanctus] populus Iudeorum, vel Dominus ostendetur sanctus per cultum sanctum.
marg.| {d} Et possidebit domus Iacob eos qui se possederant] Idumeos quasi servos.
marg.| {e} Et erit domus Iacob] duarum tribuum   [ignis]  :
marg.| {f} Et domus Ioseph] decem tribuum   [flamma]
marg.| {g} Et domus Esau] Idumea   [stipula] quasi dicat due tribus et illi de decem qui revertentur cum eis devorabunt Idumeos, sicut ignis, et flamma vastat stipulam. Hoc maxime impletum fuit sub Machabeis.
marg.| {h} Et hereditabunt] etc. Glossa Reverso Iuda in regnum, hi qui in meridie habitabant, occupabunt montana Idumeorum. De hoc habetur 1Mcc. 5.g. Et illi de Iuda qui habitabant in campestribus, possidebunt quinque civitates Philistinorum, et regionem Ephraim, vel Epirum, ubi nunc est Neapolis, et regionem Samarie, que nunc Sebaste dicitur : Et Beniamin habebit cunctam Arabiam, que prius Galaad dicebatur, nunc Gerasa dicitur. {i}   Et transmigratio exercitus huius] etc. idest illi qui revertentur de decem tribubus, possidebunt terram Chananeorum. {k}   Usque ad Sareptam] ubi vidua pavit Eliam. 3Rg. 17.b. {l}   Et transmigratio Hierusalem] 1, illi qui captivi fuerunt de Hierusalem. {m}   Que in Bosphoro est] Hieronymus In Sapharad, quod nos Bosphorum vertimus. Bosphorum mare, quod a Boum meatibus perviis nomen accepit. {n}   Possidebit civitates Austri] scilicet : Hierusalem, et loca vicina. {o}   Et ascendent Salvatores in montem Sion] etc. Zorobabel, et Neemias, vel Machabei, qui iudicabunt Idumeos dominabuntur eis, sicut sibi, et populo suo subiectis. {p}   Et erit Domino regnum] quia tunc ostendetur regnare in Israel.
marg.| Mystice : {a} Et in monte Sion] Glossa Destructis operibus carnis et terreno imperio desolato in anima fideli, vel in Ecclesia erit salvatio, et morabitur in ea Sanctus Sanctorum, et Iacob, id est qui vitia supplantaverunt, Idumeos, id est terrenos qui se prius angustiaverunt, possidebunt Christianos, et eos quasi stipulam succendent, id est facile convertent, et qui fuerunt {5. 192ra} in meridie, id est in vero lumine et in campestribus humilitatis, possidebunt magistros gentilium, qui montibus comparantur, et Philistiim, id est discipulos eorum, et Ephraim, id est Hereticos, et Beniamin, id est filii Ecclesie, Galaad, id est Iudeos, et loca Chananeorum, et eos qui commutabunt cuncta que legis sunt, et de multis margaritis unam negotiabuntur, et illi qui transmigrabunt de Hierusalem, id est de Iudea, ubi fuit quondam visio pacis, Ecclesias veri luminis possidebunt, et ascendent salvatores Apostoli de reliquiis Iudeorum electi speculam montis Ecclesie, et deponentes Iudaicam superbiam, et omnium montium qui se adversus Dei scientiam erigunt, Domino regnum parabunt. Amen.
prol.| Explicit Postilla Hugonis de Sancto Caro super Abdiam Prophetam.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Abd. Capitulum 1), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/11/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=43&chapitre=43_1)
Signaler un complément d'information

Notes :