Capitulum 3
Numérotation du verset
Na. 3,1
Ve
civitas sanguinum universa mendacii dilaceratione plena.
Non recedet a te rapina
Numérotation du verset
Na. 3,2
vox flagelli
et vox
impetus rote
et
equi frementis et quadrige ferventis equitis ascendentis
Numérotation du verset
Na. 3,3
et micantis gladii et
fulgurantis haste et multitudinis interfecte
et
gravis ruine nec est finis cadaverum et corruent in corporibus suis
Numérotation du verset
Na. 3,4
propter
multitudinem fornicationum meretricis speciose et grate
et habentis maleficia.
Que vendidit gentes in fornicationibus suis et familias in maleficiis suis.
Numérotation du verset
Na. 3,5
Ecce
ego ad te,
dicit Dominus exercituum, et revelabo pudenda tua
in facie tua
et ostendam gentibus nuditatem tuam et regnis ignominiam tuam.
Numérotation du verset
Na. 3,6
Et proiciam super te abominationes et contumeliis te afficiam et ponam te in exemplum.
Numérotation du verset
Na. 3,7
Et erit omnis qui viderit te resiliet a te et dicet : Vastata est Ninive ; quis commovebit super te caput ?
Unde queram consolatorem tibi ?
Numérotation du verset
Na. 3,8
Numquid melior es ab Alexandria populorum que habitat in fluminibus. Aque1 in circuitu eius,
1 Aque] Aqua
Weber
cuius divitie mare,
aque
muri eius.
Numérotation du verset
Na. 3,9
Ethiopia fortitudo eius2 et Egyptus
2 eius]
om. Weber
et non est finis.
Africa et Libyes fuerunt in auxilio tuo.
Numérotation du verset
Na. 3,10
Sed et ipsa in transmigratione3 ducta est in captivitatem.
3 transmigratione] transmigrationem
Weber
Parvuli
eius
elisi sunt
in capite
omnium viarum
et super inclitos eius miserunt sortem
et omnes optimates eius confixi sunt in compedibus.
Numérotation du verset
Na. 3,11
Et tu ergo inebriaberis et4 eris despecta et tu queres auxilium ab inimico.
4 et]
om. Weber
Numérotation du verset
Na. 3,12
Omnes munitiones tue
sicut5 ficus cum grossis suis : si concusse fuerint cadent in os comedentis.
5 sicut] sicuti
Weber
Numérotation du verset
Na. 3,13
Ecce
populus tuus
mulieres
in medio tui
inimicis tuis ad apertionem6 pandentur porte terre tue
6 ad apertionem] adapertione
Weber
devorabit ignis vectes tuos.
Numérotation du verset
Na. 3,14
Aquam propter obsidionem hauri tibi,
extrue munitiones tuas.
Intra in lutum et calca, subigens tene laterem.
Numérotation du verset
Na. 3,15
Ibi comedet te ignis, peribis gladio, devorabit te ut bruchus, congregare ergo7 ut
7 ergo]
om. Weber
bruchus multiplicare ut locusta.
Numérotation du verset
Na. 3,16
Plures fecisti negotiationes tuas quam stelle sint8 celi.
8 sint] sunt
Weber
Bruchus expansus est et avolavit.
Numérotation du verset
Na. 3,17
Custodes tui quasi locuste et parvuli tui quasi locuste locustarum que considunt in sepibus in die frigoris sol ortus est et avolaverunt et non est cognitus locus earum ubi fuerint.
Numérotation du verset
Na. 3,18
Dormitaverunt
pastores tui, rex Assur,
sepelientur principes tui. Latitavit populus tuus in montibus et non est qui congreget.
Numérotation du verset
Na. 3,19
Non est obscura contritio tua, pessima est plaga tua.
Omnes qui audierunt auditionem tuam compresserunt manum super te quia super quem non transiit malitia tua semper.9
9 semper] + explicit Naum propheta
Weber
Capitulum 3
Numérotation du verset
Na. 3,1
marg.|
Ve civitas sanguinum. Primo ponitur causa destructionis Ninive, scilicet, eorum crudelitas, peccata. Secundo, subiungitur pena. Ibi
[Ecce ego]
etc. Tertio, quod destrui possit probat, Ibi
[Numquid tu melior]
etc. Quarto, quasi iam captivate insultat, ibi
[Aquam propter obsidionem]
etc. Dicit ergo : {h}
Ve]
temporale et eternum erit tibi, vel plangendo eam arguit crudelitatis.
marg.|
{i}
Civitas]
Ninive plena. {k}
Sanguinum]
homicidii.
marg.|
{l}
Universa]
plena mendacii, Septuaginta Tota mendax, quasi in nullo est veritas eorum, qui in te sunt.
marg.|
{m}
Dilaceratione]
id est predarum ab eis dilaceratarum plena. Septuaginta. Iniquitate, Aquila. Excervicasione. Symmachus. Crudelitate. Et vere talis fuisti, et es, et eris quandiu poteris, quia.
marg.|
{n}
Non recedet a te rapina]
id est numquam cessasti rapere et predari nec cessas.
Numérotation du verset
Na. 3,1
mystice
mystice
marg.|
Mystice. {h}
Ve civitas]
etc. Hieronymus . Ninive mundus est, civitas sanguinum, quia linguis suis homines interficit, tota mendax, multos dilacerat. Ibi est vox flagelli, quia alii vitiis, alii morbis variis corporalibus a demonibus flagellantur, et rotantur ubique de salute incerti. Ibi est equus fremens diabolus, quadriga fervens terrena cupiditas, que quatuor animi passionibus trahitur quasi quatuor equis. Equites autem ibi sunt diabolus, et sui ministri, gladium habentes astutam malitiam, et hastam fulgurantem, dum in lucis Angelos se transformant. Et his armis innumeri occiduntur, et fit gravis ruina, dum plurimi non resurgunt a morte culpe ad vitam gratie, quin potius a multitudine fornicationis corporalis, vel spiritualis corruunt, non solum in animabus, sed et corporibus, que et hic citius moriuntur, et in gehenna perpetuo cruciabuntur. Mundus enim tamquam meretrix speciosa fornicationibus, id est oblectationibus variis, et maleficiis, id est deceptionibus, et incantationibus suis inebriat, et vendidit emptori diabolo animas captivatas. Idcirco dicit Dominus clemens Medicus, et saucia corda sanans, veniam ad te, et ostendam tibi o Munde pudenda, id est errores tuos, et illis quos deceperas paupertatem tuam, et ignominiam, et proiiciam super te abominationes tuas, ut scilicet omnibus appareat quam vilis sis, et despectus, et eris aliis exemplum, qui visa pena tua abstinebunt se a similitudine culpe, et resilient a te, et dicent. Vere miser est mundus iste, et tamen nullus est, qui ab eo avelli desiderans gemat, aut lugeat, vel qui corda miserorum in eo fluctuantia consoletur.
Numérotation du verset
Na. 3,2
marg.|
{o}
Vox flagelli]
hic describit exercitum et gloriam Ninive, quia suas malitias perpetrabat. Vox flagelli, id est sevientis imperii, vel Principum subditos flagellantium, vel ad bellum exhortantium.
Numérotation du verset
Na. 3,3
marg.|
{p}
Et vox impetus rote]
id est tumultus currum ad bella currentium, supple, non recessit a te nec recedet, quia non penitebis. Similiter nec vox equi frementis, similiter nec vox quadrige ferventis, nec vox equitis ascendentis, nec vox micantis gladii, nec vox fulgurantis haste, nec vox multitudinis hominum, interfecte, a te Ninive nec vox gravis ruine eorum, qui a te interfecti sunt, vel captivati, ita quod.
marg.|
{q}
Nec est finis cadaverum]
a te occisorum. {r}
Et]
ideo corruent ipsi Ninivite. {s}
In corporibus suis]
id est super interfectos suos proprios, vel super interfecto a se, vel corruet unus ad alium volentes fugere. Is. 3.a. Corruet vir ad virum. Hoc autem eveniet.
Numérotation du verset
Na. 3,4
marg.|
{t}
Propter multitudinem fornicationum]
id est propter multiplicem idololatriam. {u}
Meretricis]
Ninive, scilicet.
marg.|
{x}
Speciose et grate]
quia laudabatur in desideriis anime sue.
marg.|
{y}
Habentis maleficia]
id est incantationes, et magos.
marg.|
{z}
Que vendidit gentes]
id est decepit et sibi subiecit.
marg.|
{a}
In fornicationibus suis]
quia omnes gentes colebant idola sua.
marg.|
{b}
Et familias in maleficiis suis]
id est in incantationibus, et artibus magicis, Idcirco.
Numérotation du verset
Na. 3,5
marg.|
{c}
Ecce]
in proximo est. {d}
Ego]
omnipotens. {e}
Ad te]
veniam subvertendam cum Chaldeis scilicet quasi non mittam Angelum, sed ipse ego veniam.
marg.|
{f}
Et revelabo pudenda tua]
etc. sub metaphora meretricis, vel adultere de ea loquitur, que cum deprehenditur, in medium producitur, denudatur et deturpatur in facie, ut flagitia que prius cognoscere noluisti, ante tuum ponantur aspectum.
marg.|
{g}
Et ostendam in gentibus nuditatem tuam]
id est nuda ab omni bono, ab omni gloria consilio et auxilio apparebis.
Numérotation du verset
Na. 3,6
marg.|
{h}
Et proiiciam super te abominationes]
id est penam pro
{5.
202vb} abominationibus. {i}
Et contumeliis te afficiam]
etc. Hieronymus Ut qui tecum fornicati sunt, ipsi te decipiant, irrideant, et contumeliis afficiant, et eris in exemplum cunctis videntibus, id est in derisum, vel exemplo tui timebunt.
marg.|
{k}
Omnis qui viderit te, resiliet a te]
ex pavore, et admiratione : Septuaginta. Discedet. {l}
Quis commovebit]
etc. Hieronymus . In Hebreo non est caput, sed nos apposuimus, ut planior sit sensus quasi dicat quis compatietur tibi ? Septuaginta. Misera Ninive quis gemet te ? Symmachus. Quis lugebit cum ea.
Numérotation du verset
Na. 3,7
marg.|
{m}
Unde queram consolatorem tibi ?]
quasi : tu omnes oppressisti, et ideo merito nullus super te poterit contristari.
Numérotation du verset
Na. 3,8
marg.|
{n}
Numquid]
etc. Ninive pre superbia non poterat credere, quod capi posset, ideo probat hoc per exemplum, quia Alexandria inquit, que melior, et populosior est quam tu, capietur a Nabuchodonosor quanto magis tu. Numquid, etc. Septuaginta. Apta chordam pars Ammon. In Hebreo. Numquid melior, etc. id est non civitas illa Ammon, id est populosa. Nota tempore prophetie huius illa civitas Egypti dicebatur No, postea vero ab Alexandro Macedone, dicta est Alexandria, quo nomine quasi magis noto temporibus suis usus est translator.
marg.|
{o}
Populorum]
id est populosa. {p}
Que habitat]
etc. ex una parte Nilo, ex alia mari, ex alia lacu Mareotico cingebatur. {q}
Cuius divitie mare]
propter potestatem. Ezec. 27.f. In corde maris divitie tue.
Numérotation du verset
Na. 3,8
mystice
mystice
marg.|
Mystice. {n}
Numquid melior]
etc. Hieronymus . Secundum Septuaginta precipitur Ninive, id est mundo, ut aptet chordas suas, et ad carmen lugubre se preparet. Secundum nostram litteram monet amatorem mundi, ut videat Ecclesiam Dei populosam, et munitam undique aquis Scripturarum, et viris sanctis, quasi muris fortissimis, et tamen ipsa dum est in via, est in periculo, Θ ut si non custodierit cor suum, captiva ducatur et plangat parvulos suos, qui elidentur in principiis viarum, id est in primo ingressu boni operis. Et optimates, id est prepositi eius peccatorum compedibus ligabuntur, quanto magis ergo o vos mundo herentes sentietis supplicia, et despecti eritis, queretis auxilium a mundo, vel a Christo, quem semper habuistis inimicum. Sed frustra, quia omnis potentia, omnis gloria, omnis dulcedo secularis devorabuntur a comedente diabolo in prima concussione arboris, id est in morte, vel in modica tentatione, quia populus cogitationum vestrarum, et affectuum effeminatus est, ideo per portas sensuum intrant demones, et vitia, que sicut ignis devorant vectes, id est naturalem virtutem, que portas sensuum debuit offirmare.
Numérotation du verset
Na. 3,9
marg.|
{r}
Ethiopiam]
etc. quasi non solum ex populo, ex situ, ex muris, et ex divitiis est nobilis, et fortis, sed etiam ex auxiliis, et vicinis, scilicet Ethiopia, Egypto, Africa et Libye, quibus confederata erat.
marg.|
{t}
In auxilio tuo]
o Alexandria.
marg.|
{s}
Non est finis]
fortitudinis, et divitiarum.
Numérotation du verset
Na. 3,10
marg.|
{5.
203ra} Δ
{a}
Sed et ipsa]
Alexandria talis, et tanta. {b}
In transmigratione]
etc. Id est ducetur a Nabuchodonosor. {c}
Parvuli eius elisi sunt]
etc. quasi dicat parvulos interficient, et maiores, et nobiles vinctos in captivitatem ducent. Cum ergo ita futurum sit ei.
Numérotation du verset
Na. 3,11
marg.|
{d}
Et tu ergo]
o Ninive, inebriaberis, ex eodem calice, quia ab eodem rege captivaberis, et quasi ebria, et consopita impotens, eris despecta.
marg.|
{e}
Et queres tu auxilium ab inimico]
id est rogabis misericordiam, et mendicabis victum a Babyloniis. Unde Septuaginta. Et queres ut stes ab inimicis, vel, ab aliis hostibus tuis rogabis auxilium, contra Babylonios, id est illi in quibus confides erunt hostes tui, unde non habebis auxilium extrinsecum, sed nec intrinsecum, quia.
Numérotation du verset
Na. 3,12
marg.|
{f}
Omnes munitiones tue, sicut]
etc. quasi dicat, sicut grossi ficorum ad modicam concussionem cadunt, ita ruent castra tua et turres. Non ergo confidas in auxilio extrinseco, nec in munitionibus, sed nec in fortitudine populi tui, quia
Numérotation du verset
Na. 3,13
marg.|
{g}
Ecce populus tuus]
etc. quasi dicat omnes erunt timidi, et effeminati, et ideo patebit civitas hostibus.
marg.|
{h}
Devorabit ignis vectes tuos]
quibus claudebantur porte, consumet ignis.
Numérotation du verset
Na. 3,14
marg.|
{i}
Aquam]
hic loquitur Propheta ironice, quasi subsannans ipsam Niniven dicens. Prepara te fortiter ad resistendum, extrue muros, convoca exercitum tuum, confederatos tuos congrega. Sed frustra hec facies, quia Principes tui fugient, et tu pessime captivaberis. Aquam propter obsidionem hauri tibi, id est prepara puteos, et cisternas, ne potus desit obsessis.
marg.|
{k}
Extrue munitiones tuas]
turres tuas.
marg.|
{l}
Intra in lutum, et calca]
lateres confice ut repares interrupta murorum. {m}
Subigens tene laterem]
id est manus prius delicatas suppone ad tenendos lateres. Vel tene laterem subigens, ipsum, scilicet laterem muro interrupto supponens.
Numérotation du verset
Na. 3,14
mystice
mystice
marg.|
Mystice.
Aquam propter obsidionem,
etc. Hieronymus O Ninive ? o anima peccatrix, hauri tibi aquam, disce sapientiam contra tentationes instantes, intra in lutum, vide ubi nam prostrata sis, subige tibi corpus tuum, et tene laterem, id est ipsum corpus in servitutem redige. Alioquin ibi, id est in voluptate corporis flamma te vitiorum consumet, deinde penarum, et gladius tentationis veniet, et instar bruchi, quicquid in te virens est consumet. Sed ne hoc fiat, contine, et congrega cor tuum, et sicut bruchus in temetipsa reside, multiplica virtutes que prius dogmata prava, et divitias iniquitatis quasi astra celi, id est cum magna superbia congregasti, et quasi bruchus primo per cupiditatem tota terre conglutinata ventri serviebas, ac superbiam avolasti huc illucque discurrens. Custodes tui o Ninive, id est Prelati, et Principes per varias hereses diversasque superbias volitant, et minores in te quasi athelabus resident in spinosis philosophorum sententiis, aut quasi bruchus herentes terre, cibo ventrique deserviunt. Sed cum venerit lumen extremi Iudicii, in penas eternas volabunt, vel sole gratie oriente relinquent spinas, et transient ad liberum contemplationis volatum.
Numérotation du verset
Na. 3,15
marg.|
Sed cum hoc feceris.
marg.|
{n}
Ibi]
In civitate tua. {o}
Comedet te]
Id est munitiones tuas, et domos ignis. {p}
Peribis gladio]
quoad habitatores. {q}
Devorabit te]
ipse gladius Babyloniorum.
marg.|
{r}
Ut bruchus]
que post se nihil virens relinquit.
marg.|
{s}
Congregare ergo ut bruchus]
etc. iterum ironia est quasi dicat congrega exercitum copiosum ex bruco ex minoribus populis, et peditibus vel ex populo terre tue, et ex locusta, id est ex principibus extraneis, qui ad te instar locustarum volitabunt. Et bene poteris hoc facere, quia.
Numérotation du verset
Na. 3,16
mystice
mystice
prol.|
{t}
Plures fecisti]
etc. id est multas divitias et multos habes confederatos. Sed quid valet ? {u}
Bruchus expansus]
etc.
marg.|
Nota : bruchus dicitur fetus locuste, qui cum crescere inceperit, et pennas producere, dicitur Athelabus, sed cum iam alas habuerit, dicitur locusta, Dicit ergo : bruchus, populus, et exercitus.
marg.|
{x}
Expansus est et avolavit]
id est furore persecutionis instante, magis avolare videbitur quam aufugere, sicut
{5.
203rb} bruchus natis alis, et fervente Sole avolans deserit locum suum.
Numérotation du verset
Na. 3,17
marg.|
{y}
Custodes tui]
maiores Principes tui fuerunt. {z}
Quasi locuste]
per totum mundum volitantes, et omnia consumentes. {a}
Et parvuli tui]
id est minores principes fuerunt.
marg.|
{b}
Quasi locuste locustarum]
id est sicut bruchus, et Athelabus, qui ubicumque oriuntur usque ad pulverem cuncta consumunt, ita illi in terra sua omnino pauperem populum devorabunt.
marg.|
{c}
Que confidunt in sepibus]
Idem est, quod confident.
marg.|
{d}
In die frigoris]
tempore quietis. Sed.
marg.|
{e}
Sol ortus est]
persecutionis. {f}
Et avolaverunt]
etc. id est omnes fugerunt a facie Chaldeorum.
Numérotation du verset
Na. 3,18
marg.|
Vel sic : Sicut locuste in die frigoris resident in sepibus, in estu avolant, ita, {g}
Dormitaverunt]
torpore ignavie. {h}
Pastores tui]
id est principes, et reguli tui, O
marg.|
{i}
Rex Assur]
sepelientur principes tui, etc. O Rex Ninive Principes tui interficientur a Chaldeis populus autem qui evadere poterit latitabit. Hieronymus in originali habet. Dispersus est super montes, et numquid iterum congregabitur ?
Numérotation du verset
Na. 3,18
mystice
mystice
marg.|
{g}
Dormitaverunt]
etc. Hieronymus cum hucusque de ruina mundi dictum sit, in fine de vulnere ipsius diaboli dicitur, cum subditur. O Assur, o Lucifer contritus es, destructa est Ninive civitas tua quondam, pastores qui tibi nutriebant populum devorandum, defecerunt, populus tuus quondam, te deseruit, et ad montium latibula, id est sanctorum presidia conscendit, plaga tua toto orbe personuit, omnes sancti, quos prius vexaveras, tibi insultant, illi inquam super quos tua malitia pertransiit, non in quibus permansit.
Numérotation du verset
Na. 3,19
marg.|
{k}
Non est obscura contritio tua]
sed clara et per totum mundum famosa.
marg.|
{l}
Pessima est plaga tua]
quia incurabilis, quia omnino translata est ab eis monarchia.
marg.|
{m}
Omnes qui audierunt]
etc. Septuaginta, Omnes qui audierunt nuncium tuum.
marg.|
{n}
Compresserunt manum super te]
etc. id est pre stupore incredibilis rumoris, vel pre magnitudine gaudii plaudent manibus, et merito gaudebunt, quia super omnes tuam malitiam exercuisti.
prol.|
Explicit Postilla Hugonis de Sancto Caro super Nahum.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Na. Capitulum 3), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=46&chapitre=46_3)
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Na. Capitulum 3), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=46&chapitre=46_3)
Notes :