Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa ordinaria

Biblia communis

Capitulum 5

Numérotation du verset Io. 5,1

Post hec erat dies festus Iudeorum¹ et ascendit Iesus Hierosolymam²*.

¹ Iudeorum CorS1 Ω^S Rusch Weber ] azimorum CorS1 (rubr. cancel.) |

² (H)ierosolimam Cava Φ Cas246 Ω^J Ω^L Ω^P Ω^S ( ut videtur) Catena (Cbg133@ La88@ Mt366@) Ed1455 Clementina ] Hierosolyma Li449@ Rusch , iero. Li449 , Hierosolymis Weber |

Numérotation du verset Io. 5,2

Est³ autem Hierosolymis⁴

³ Est Ω^F Rusch Ed1455 Rusch Weber ] Erat Li449@ Li449 CorS2 (vel) |

⁴ Hierosolymis Z Cava Ω^F Li449@ Li449 Rusch Clementina ] + super Weber |

probatica piscina que cognominatur⁵ hebraice Bethsaida quinque porticus habens.

⁵ cognominatur Ω^J Ω^S Rusch Weber ] cognominabatur Ω^L Ω^P Li449@

Numérotation du verset Io. 5,3

In his iacebat multitudo magna languentium cecorum, claudorum, aridorum exspectantium aque motum.

Numérotation du verset Io. 5,4

Angelus autem Domini⁶

⁶ Domini] om. Weber (M C)

secundum tempus descendebat⁷ in piscinam⁸ et movebatur aqua⁹. Et qui¹⁰ prior descendebat¹¹* in piscinam¹² post motionem¹³ aque, sanus fiebat¹⁴ a quacumque detinebatur infirmitate¹⁵.

¶Codd. : (Io. 5:4) Angelus ... infirmitate Weber (M P G C Φ ) Ω^JΩ^L Ω^P Ω^S Catena (Cbg133 Cbg133@ Li449@ Li449) Ed1455 Rusch Clementina ] om. cum graeco S Z D Weber ; cf. Wordsworth, p. 533.

⁷ sec. tempus – descendebat Ω^J Ω^S Rusch ] + et lavabatur Weber (M), inv. Ed1455 Clementina |

⁸ piscinam A Rusch ] piscina F , natatoria Weber (M G) |

⁹ movebatur aqua Ω^J Ω^S Rusch ] movebat aquam Weber (A F) |

¹⁰ et qui] qui ergo Weber (A F), et quicumque P, et quisque M |

¹¹ prior descendebat Catena (Cbg133@ Li449@) Ω^J Ω^S] prior desc. Catena (Cbg133 Li449) , prior descendisset Ω^LΩ^P, primus ( om. M, prius Rusch ) descendisset Ed1455 Rusch Weber (A F M) |

¹² et movebatur... piscinam] om. hom. Ω^S* | piscinam] nataturiam P, natatoria M G |

¹³ motionem] motum Weber (A F) |

¹⁴ fiebat] efficiabat P |

¹⁵ a quacumque detinebatur infirmitate] Weber : a quacumque tenebatur infirmitate M , a languore quacumque tenebatur G, a quocumque languore tenebatur A F, a languore quacumque detenebatur P |

Numérotation du verset Io. 5,5

Erat autem quidam homo¹⁶ ibi triginta et octo annos

¹⁶ quidam homo Ω^LΩ^S Li449 Rusch Weber ] inv. Li449@

habens in infirmitate sua.

Numérotation du verset Io. 5,6

Hunc¹⁷* cum vidisset Iesus iacentem et cognovisset quia multum iam¹⁸* tempus haberet¹⁹ dicit ei: Vis sanus fieri?

¹⁷ Hunc Ω^L Ω^S Li449@ Li449 Weber ] + autem Rusch |

¹⁸ multum iam Ω^LΩ^S Li449@ Weber ] inv. F C Ω^JΩ^P Li449 Ed1455 Rusch Clementina |

¹⁹ haberet M Z P C Φ Ω^PΩ^S Li449@ Li449 Ed1455 Rusch Clementina ] habet Ω^L Weber |

Numérotation du verset Io. 5,7

Respondit ei languidus: Domine, hominem non habeo ut cum turbata²⁰ fuerit aqua mittat me in piscinam. Dum venio enim ego alius ante me descendit.

²⁰ turbata] conturbata Ω^S

Numérotation du verset Io. 5,8

Dicit ei Iesus: Surge.

Tolle grabatum tuum

et ambula.

Numérotation du verset Io. 5,9

Et statim sanus factus est homo²¹* et sustulit grabatum suum et ambulabat. Erat autem sabbatum in illa die²².

²¹ homo Ω^JΩ^LΩ^PΩ^S Li449@ Li449 Weber ] + ille P Ed1455 Rusch Clementina |

²² illa die Ω^P Ω^S Rusch ] inv. Li449@ , illo die Ω^J Ω^L Li449 Weber , die illo Ed1455 Clementina |

Numérotation du verset Io. 5,10

Dicebant ergo²³ Iudei illi qui sanus fuerat factus²⁴* :

²³ ergo M Φ Ω^JΩ^PΩ^S Li449@ Li449 Ed1455 Rusch Clementina ] om. Ω^L Weber |

²⁴ sanus fuerat factus Ω^S Li449@ Li449 ] sanus factus fuerat inv. Ω^J, sanatus fuerat Ω^LΩ^P Ed1455 Rusch Weber |

Sabbatum est. Non licet tibi tollere grabatum tuum.

Numérotation du verset Io. 5,11

Respondit eis:

Qui me sanum fecit²⁵, ille mihi dixit: Tolle grabatum tuum et ambula.

²⁵ sanum fecit Ω^J Ω^L Ω^P Ed1455 Rusch ] inv. Weber, salvum fecit Ω^S

Numérotation du verset Io. 5,12

Interrogaverunt ergo eum: Quis est ille homo qui dixit tibi ‘’Tolle grabatum tuum et ambula’’?

Numérotation du verset Io. 5,13

Is autem qui sanus fuerat effectus²⁶ nesciebat quis esset.

²⁶ fuerat effectus Ω^J Ω^L Ω^S Li449 Ed1455 Rusch Weber ] inv. Ω^P, factus fuerat Li449@

Iesus autem²⁷ declinavit a²⁸ turba constituta in loco.

²⁷ autem Ω^J Ω^L Ω^P Ω^S Li449@ Li449 Rusch ] enim Ed1455 Weber |

²⁸ a Ω^L Ω^P Li449 @ Ed1455 Rusch ] om. Weber |

Numérotation du verset Io. 5,14

Postea invenit eum Iesus²⁹ in templo

²⁹ eum Iesus Ed1455 Rusch Weber ] inv. Ω^P

et dixit ei³⁰*: Ecce sanus factus es, iam noli³¹ peccare ne deterius tibi aliquid³² contingat.

³⁰ ei Ω^J Ω^PΩ^S ] illi Ω^L Catena@ Ed1455 Rusch Weber |

³¹ iam noli Ω^J Ω^L Ω^P Ω^S Ed1455 Rusch Weber ] iam amplius noli Li449@ , iā no. amp. p^c. Li449 |

³² tibi aliquid Ω^P Ed1455 Rusch Weber ] inv. Ω^S |

Numérotation du verset Io. 5,15

Abiit ille homo

et nuntiavit Iudeis

quia Iesus esset³³ qui fecit eum sanum.

³³ esset Ω^P Ω^S Ed1455 Rusch Weber ] est Ω^J

Numérotation du verset Io. 5,16

Propterea persequebantur Iudei Iesum quia hec³⁴ faciebat in sabbato.

³⁴ hec Ω^LΩ^P Ed1455 Rusch Weber ] hoc Ω^J Ω^S

Numérotation du verset Io. 5,17

Iesus autem respondit eis:

Pater meus usque modo operatur et ego operor.

Numérotation du verset Io. 5,18

Propterea ergo³⁵

³⁵ ergo Ω^L Ed1455 Rusch Weber ] om. Ω^P

magis querebant eum Iudei interficere quia non solum solvebat sabbatum

sed et Patrem suum dicebat Deum

equalem se faciens Deo. Respondit itaque Iesus et dixit eis:

Numérotation du verset Io. 5,19

Amen amen dico vobis,

non potest Filius a se³⁶ facere quicquam³⁷

³⁶ a se Ω^J Ω^lΩ^P Ed1455 Rusch Weber ] a semeipso CorS1 (G’ et subauditur: solum enim [nam sec. m. corr. ] animam suam potest ponere a semetipso ; tamen absque Patre hec ipsum non potest set et hoc accepit a Patre sicut et omnia) Cor3 (grecus) |

³⁷ fac. – quicquam] inv. Ω^P |

nisi quod viderit

Patrem³⁸* facientem.

³⁸ Patrem Ω^J Ω^L Li449@ Li449 Ed1455 Weber ] + suum Ω^P Rusch

Quecumque enim ille fecerit hec et similiter Filius³⁹ facit.

³⁹ et similiter Filius Ω^P Rusch ] et Filius similiter Ω^J Ω^L Li449 Ed1455 Weber , similiter et Filius Li449@

Numérotation du verset Io. 5,20

Pater enim diligit Filium et omnia demonstrat ei que ipse facit⁴⁰

⁴⁰ facit Ω^J Ω^P Li449 Ed1455 Rusch Weber ] fecit Li449@

et maiora his

demonstrabit ei⁴¹ opera ut vos miremini.

⁴¹ ei] om. Ω^P

Numérotation du verset Io. 5,21

Sicut enim Pater suscitat mortuos

et vivificat

sic et Filius

quos vult vivificat.

Numérotation du verset Io. 5,22

Neque enim Pater iudicat quemquam sed iudicium omne⁴² dedit Filio

⁴² iudicium omne] inv. Ω^P Ed1455

Numérotation du verset Io. 5,23

ut omnes honorificent Filium

sicut honorificant Patrem. Qui non honorificat Filium non honorificat Patrem qui misit illum.

Numérotation du verset Io. 5,24

Amen amen dico vobis quia qui verbum meum⁴³

⁴³ meum Ω^J Ω^L Ω^P Ω^S Catena (Cbg133@ Li449) Rusch Weber ] om. Li449@

audit

et credit ei qui misit me

habet vitam eternam

et in iudicium

non venit⁴⁴ sed transit⁴⁵ a morte in vitam⁴⁶.

⁴⁴ venit ] veniet Amiatinus |

⁴⁵ transit CorS1 (G’) Ω^J Ω^L Ω^S Ed1455² Rusch Weber ] transiet CorS1 (al. habent) Ω^P Ed1455*, transiit Clementina Wordsworth |

⁴⁶ in vitam Ω^J Ω^L Ω^P Ω^S Li449@ Ed1455 Weber ] in vita Rusch , ad vitam Weber ( s Z ) Φ Li449 |

Numérotation du verset Io. 5,25

Amen amen dico vobis quia venit

hora

et nunc est

quando mortui

audient

vocem Filii Dei

et qui audierint

vivent.

Numérotation du verset Io. 5,26

Sicut enim Pater habet vitam

in semetipso sic dedit et Filio vitam habere⁴⁷ in semetipso.

⁴⁷ vitam – habere] inv. Ed1455

Numérotation du verset Io. 5,27

Et potestatem dedit ei et⁴⁸ iudicium facere quia Filius⁴⁹ hominis est.

⁴⁸ et (iudicium) CorS1 (G’ habet ET ) Ω^L Wordsworth ( plerique codd. ) Ed1455 Rusch Weber ] iudicium CorS1 (al<iqui> non habent ET IUDICIUM ) Ω^J Ω^P Ω^S Weber ( P ) Clementina , etiam i. f. G |

⁴⁹ Filius Ω^J Ω^L Ω^P Ω^S] et praem. Cor3 (grec.) |

Numérotation du verset Io. 5,28

Nolite mirari hoc

quia venit⁵⁰ hora

⁵⁰ venit Ω^J Ω^L Ω^S Li449@ Li449 Ed1455 Weber ] veniet Rusch

in qua omnes

qui in monumentis sunt

audient vocem Filii Dei⁵¹.

⁵¹ Filii Dei Ω^J Ω^P Li449@ Ed1455 Rusch ] eius Cor3 (grec.) Ω^L Weber

Numérotation du verset Io. 5,29

Et procedent

qui bona fecerunt

in resurrectionem vite,

qui vero mala egerunt in resurrectionem iudicii.

Numérotation du verset Io. 5,30

Non possum ego a meipso⁵² facere⁵³ quicquam.

⁵² meipso Ω^J Ω^L Ω^P Ed1455 Rusch Weber ] me Li449@ Li449 |

⁵³ facere] faere cacogr. Rusch (Erfurt Giessen Graz Subiaco Trier=facsim. ) |

Sed⁵⁴ sicut audio iudico et iudicium meum iustum est,

⁵⁴ sed CorS1 = Cor3 Ω^L Ω^P Ω^S Li449@ Li449 ] om. CorS1 =Cor3 (g<recus> non habet SED ) Ω^J Ed1455 Rusch Weber

quia non quero

voluntatem meam

sed voluntatem eius qui misit me⁵⁵.

⁵⁵ me Ω^L Ω^P Li449 Ed1455 Rusch Weber ] + Patris Li449@

Numérotation du verset Io. 5,31

Si ego

testimonium

perhibeo de me⁵⁶* testimonium meum non est verum.

⁵⁶ me Ω^J Ω^L Ω^P Li449@ Li449 Ed1455 Weber ] meipso Rusch

Numérotation du verset Io. 5,32

Alius est

qui testimonium perhibet de me.

Et scio quia verum est testimonium eius⁵⁷ quod perhibet de me.

⁵⁷ eius Li449@ Ω^P Ed1455 Rusch ] om . Ω^J Ω^L Li449 Weber

Numérotation du verset Io. 5,33

Vos

misistis ad Ioannem

et testimonium perhibuit

veritati.

Numérotation du verset Io. 5,34

Ego autem non ab homine⁵⁸* testimonium accipio

⁵⁸ non – ab homine Ω^J Ω^L Ω^P Li449@ Li449 Ed1455 Weber ] inv. Rusch

sed⁵⁹ hec dico

⁵⁹ sed] + et Ω^J* (exp.)

ut vos⁶⁰ salvi sitis.

⁶⁰ vos] om. Z D

Numérotation du verset Io. 5,35

Ille⁶¹

⁶¹ Ille] + autem Ω^P

erat lucerna

ardens

et lucens.

Vos autem voluistis exultare ad horam⁶² in luce eius.

⁶² exultare – ad horam] inv. Ed1455

Numérotation du verset Io. 5,36

Ego autem habeo testimonium maius Ioanne⁶³.

⁶³ Ioanne Ω^J²] Ioannes Ω^J*

Opera enim que dedit mihi Pater ut perficiam ea ipsa opera que ego facio testimonium perhibent de me

quia Pater

me misit⁶⁴.

⁶⁴ Pater me misit Ω^J Ω^L Rusch Weber ] Pater misit me Li449@ Ω^P Ed1455 , misit me Pater Li449

Numérotation du verset Io. 5,37

Et qui misit me Pater ipse testimonium perhibuit de me,

neque vocem eius

umquam audistis,

neque speciem eius⁶⁵ vidistis.

⁶⁵ eius] + unquam Ω^P

Numérotation du verset Io. 5,38

Et verbum eius

non habetis in vobis manens quia quem misit ille huic vos non creditis.

Numérotation du verset Io. 5,39

Scrutamini

Scripturas in quibus⁶⁶ putatis⁶⁷ vitam eternam habere. Et ille sunt que⁶⁸ testimonium perhibent de me.

⁶⁶ in quibus CorS2 ([parisiensis] primo modo) Li449@ Li449 Ω^F Ω^P Ω^S ] quia vos Ω^J Ω^L CorS2 ( sic parisiens. ) Rusch |

⁶⁷ putatis CorS2 ([parisiensis] primo modo) Li449@ Li449 Ω^F Ω^P Ω^S] + in ipsis Ω^J Ω^L Rusch Weber |

⁶⁸ que Li449 Ω^J Ω^L Ω^P Ω^S Ed1455 Rusch Weber ] qui Ω^F Li449@ |

Numérotation du verset Io. 5,40

non vultis

venire ad me

ut vitam

habeatis.

Numérotation du verset Io. 5,41

Claritatem ab hominibus non accipio.

Numérotation du verset Io. 5,42

Sed cognovi vos

quia dilectionem Dei non habetis in vobis.

Numérotation du verset Io. 5,43

Ego veni in nomine Patris mei et non accepistis⁶⁹* me.

⁶⁹ accepistis Z C D Φ Ω^J Ω^L Ω^S Ed1455 Rusch ] accepitis Weber, recepistis P

Si alius venerit

in nomine suo illum accipietis.

Numérotation du verset Io. 5,44

Quomodo vos potestis⁷⁰* credere qui gloriam ab⁷¹ invicem accipitis et gloriam que a solo Deo est⁷² non queritis?

⁷⁰ vos potestis Ω^P Ω^S Li449@ Li449 ] inv. Ω^J Ω^L Rusch Weber |

⁷¹ ab Ω^L Ω^S Li449 Ed1455 Rusch Weber ] ad Ω^P Li449@ |

⁷² Deo – est G Ω^J Ω^L Ω^P Ω^S Li449@ Li449 Rusch Clementina ] inv. Weber |

Numérotation du verset Io. 5,45

Nolite

putare quia ego accusaturus sim⁷³ vos apud Patrem.

⁷³ sim Catena (La88 Li449) Ω^L² Ed1455 Rusch Weber ] sum Ω^L* Catena (Bar484 Cbg133@ La88@ Li449@ Mt366@)

Est qui accusat⁷⁴* vos, Moyses in quo vos⁷⁵ speratis.

⁷⁴ accusat A M F D Ω^J Ω^P Ω^S Ed1455 Rusch Clementina ] accuset Weber |

⁷⁵ vos Ω^J Ω^P Ω^S Li449 Ed1455 Rusch Weber ] om. Li449@ |

Numérotation du verset Io. 5,46

Si enim⁷⁶

⁷⁶ enim Ω^P Ω^S Li449 Ed1455 Rusch Weber ] om. Li449@ , + vosvos! Ω^J* (rubr. cancel. et exp.)

crederetis Moysi

crederetis forsitan⁷⁷ et mihi.

⁷⁷ forsitan Ω^P Ω^S Ed1455 Rusch Weber ] utique CorS1=Cor3 (alia littera et vera UTIQUE )

De me enim ille⁷⁸ scripsit.

⁷⁸ ille] om. Ω^P

Numérotation du verset Io. 5,47

Si autem illius litteris

non creditis quomodo verbis meis⁷⁹ credetis?

⁷⁹ verbis meis Ω^J Ω^P Ω^S Li449@ Li449 Rusch ] inv. Ed1455 Weber

Capitulum 5

^prol.| {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1038ra ; facsim., p. 235a}

Numérotation du verset Io. 5,1

Post hec erat dies festus Iudeorum¹ et ascendit Iesus Hierosolymam²*.

¹ Iudeorum CorS1 Ω^S Rusch Weber ] azimorum CorS1 (rubr. cancel.)

² (H)ierosolimam Cava Φ Cas246 Ω^J Ω^L Ω^P Ω^S ( ut videtur) Catena (Cbg133@ La88@ Mt366@) Ed1455 Clementina ] Hierosolyma Li449@ Rusch , iero. Li449 , Hierosolymis Weber

^interl.| sollemnitatem celebrat cum hominibus homo³ ^A

^A ¶Codd. : Cas574 Rusch

³ homo cum hominibus sollemnitatem celebravit Cas574

Numérotation du verset Io. 5,2

Est⁴ autem Hierosolymis⁵

⁴ Est Ω^F Rusch Ed1455 Rusch Weber ] Erat Li449@ Li449 CorS2 (vel)

⁵ Hierosolymis Z Cava Ω^F Li449@ Li449 Rusch Clementina ] + super Weber

^marg.| EST AUTEM HIEROSOLYMIS. Probathon grece, ovis dicitur latine. Probatica ergo pecualis, quia ibi abluebantur cadavera hostiarum. Significat autem aqua illa ‘populum Iudeorum’ qui modo stat quietus, modo ventis temptationum turbatur qui dicunt Domino: ‘Nos populus tuus sumus et oves pascue tue’^a. Qui {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1038rb ; facsim., p. 235b} quinque porticibus, id est lege que in quinque libris est innuitur. Ibi multi infirmi, quia lex non sanat sed prodit infirmos ut aliquando querant medicum. Ceci ibi sunt qui non habent lumen fidei, claudi qui quod vident non possunt operari, aridi qui quicquid agunt sunt sine pinguedine caritatis. ‘Exspectabant aque motum’ in quo sanitas fiebat per angelum, quia lege coniuncti gratiam redemptionis desiderabant. Angelus, filius Dei latens in carne inter Iudeos qui moti sunt doctrinis eius ad persequendum cuius morte sanatur unitas que per humilitatem descendit ad fidem passionis sed qui post, id est qui ab unitate discrepat non sanatur.

^a Cf. Ps. 99, 3: « Scitote quoniam Dominus ipse est Deus ; ipse fecit nos, et non ipsi nos: populus eius, et oves pascue eius ».

probatica piscina que cognominatur⁶ hebraice Bethsaida quinque porticus habens.

⁶ cognominatur Ω^J Ω^S Rusch Weber ] cognominabatur Ω^L Ω^P Li449@

Numérotation du verset Io. 5,3

In his iacebat multitudo magna languentium cecorum, claudorum, aridorum exspectantium {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1038rb ; facsim., p. 235b} aque motum.

^interl.| id est mortem Christi et inde redemptionem

Numérotation du verset Io. 5,4

Angelus autem Domini⁷

⁷ Domini] om. Weber (M C)

^marg.| Angelus autem Domini .⁸ Ecce duo miracula: unum invisibiliter per angelum in piscina, alterum visibiliter a Domino. In utroque unus sanatur ut unitas commendetur. Alioquin nec in potestate adeo magnum et in benignitate parum fuit unum de tot sanari ab eo qui omnes uno poterat erigere verbo. Sed in his corporalibus plus intendit eternam salutem animarum.^B

^B ¶Codd. : Cas574 (supra in Io. 4:54) Rusch

⁸ Angelus... Domini] om. Cas574

secundum tempus descendebat⁹ in piscinam¹⁰ et movebatur aqua¹¹. Et qui¹² prior descendebat¹³* in piscinam¹⁴ post motionem¹⁵ aque, sanus fiebat¹⁶ a quacumque detinebatur infirmitate¹⁷.^C

^C ¶Codd. : (Io. 5:4) Angelus ... infirmitate Weber (M P G C Φ ) Ω^JΩ^L Ω^P Ω^S Catena (Cbg133 Cbg133@ Li449@ Li449) Ed1455 Rusch Clementina ] om. cum graeco S Z D Weber ; cf. Wordsworth, p. 533.

⁹ sec. tempus – descendebat Ω^J Ω^S Rusch ] + et lavabatur Weber (M), inv. Ed1455 Clementina

¹⁰ piscinam A Rusch ] piscina F , natatoria Weber (M G)

¹¹ movebatur aqua Ω^J Ω^S Rusch ] movebat aquam Weber (A F)

¹² et qui] qui ergo Weber (A F), et quicumque P, et quisque M

¹³ prior descendebat Catena (Cbg133@ Li449@) Ω^J Ω^S] prior desc. Catena (Cbg133 Li449) , prior descendisset Ω^LΩ^P, primus ( om. M, prius Rusch ) descendisset Ed1455 Rusch Weber (A F M)

¹⁴ et movebatur... piscinam] om. hom. Ω^S* | piscinam] nataturiam P, natatoria M G

¹⁵ motionem] motum Weber (A F)

¹⁶ fiebat] efficiabat P

¹⁷ a quacumque detinebatur infirmitate] Weber : a quacumque tenebatur infirmitate M , a languore quacumque tenebatur G, a quocumque languore tenebatur A F, a languore quacumque detenebatur P

^interl.| etsi plures sanantur morte Christi, propter unitatem tamen unus dicitur sanari

Numérotation du verset Io. 5,5

Erat autem quidam homo¹⁸ ibi triginta et octo annos

¹⁸ quidam homo Ω^LΩ^S Li449 Rusch Weber ] inv. Li449@

^marg.| Triginta et octo . Id est duobus minus quadraginta qui numerus constat ex quater decem et significat perfectionem operum, in decem preceptis legis et quatuor evangeliis a quo duo minus habet qui caritate Dei et proximi caret.

habens in infirmitate sua.

^interl.| significat multis et magnis peccatis oppressum

Numérotation du verset Io. 5,6

Hunc¹⁹* cum vidisset Iesus iacentem et cognovisset quia multum iam²⁰* tempus haberet²¹ dicit ei: Vis sanus fieri?

¹⁹ Hunc Ω^L Ω^S Li449@ Li449 Weber ] + autem Rusch

²⁰ multum iam Ω^LΩ^S Li449@ Weber ] inv. F C Ω^JΩ^P Li449 Ed1455 Rusch Clementina

²¹ haberet M Z P C Φ Ω^PΩ^S Li449@ Li449 Ed1455 Rusch Clementina ] habet Ω^L Weber

^interl.| incitat eum ad fidem quia non nisi volens debet fieri sanus

^marg.| Vis sanus fieri ? Non nescit quid velit, sed accendit ad amorem sanitatis de qua iam desperabat. Unde iam conquerebatur quod non haberet qui eum mitteret in aquam.

Numérotation du verset Io. 5,7

Respondit ei languidus: Domine, hominem non habeo ut cum turbata²² fuerit aqua mittat me in piscinam. Dum venio enim ego alius ante me descendit.

²² turbata] conturbata Ω^S

Numérotation du verset Io. 5,8

Dicit ei Iesus: Surge.

^interl.| a vitiis

Tolle grabatum tuum

^marg.| Tolle grabatum . Dilige proximum infirma eius tolerando qui te infirmum patienter tulit et non solum letare de tua erectione, sed etiam de proximorum sollicitus esto salute. Ecce"angelus magni consilii"^b latens in carne turbata aquam Iudeorum sanum fecit unum.

^b Introitus in die Natalis Domini (Antiphonale missarum sextuplex, p. 1415, n° 11a ; 17bis): « Puer natus est nobis, et filius datus est nobis cuius imperium super humerum eius et vocabitur nomen eius, magni consilii angelus ». Cf. Is. 9, 6 ( Vetus latina , p. 293 iuxta LXX: « Μεγάλης βουλῆς ἄγγελος »). Weber: « Admirabilis consiliarius».

et ambula.

^interl.| de virtute in virtutem

^marg.| Et ambula . Diligendo Deum festina usque ad visionem eius, nec fratrem propter amorem eius ad quem pergis deserens, nec propter fratrem ab illo querendo cessans.

Numérotation du verset Io. 5,9

Et statim sanus factus est homo²³* et sustulit grabatum suum et ambulabat. Erat autem sabbatum in illa die²⁴.

²³ homo Ω^JΩ^LΩ^PΩ^S Li449@ Li449 Weber ] + ille P Ed1455 Rusch Clementina

²⁴ illa die Ω^P Ω^S Rusch ] inv. Li449@ , illo die Ω^J Ω^L Li449 Weber , die illo Ed1455 Clementina

Numérotation du verset Io. 5,10

Dicebant ergo²⁵ Iudei illi qui sanus fuerat factus²⁶* :

²⁵ ergo M Φ Ω^JΩ^PΩ^S Li449@ Li449 Ed1455 Rusch Clementina ] om. Ω^L Weber

²⁶ sanus fuerat factus Ω^S Li449@ Li449 ] sanus factus fuerat inv. Ω^J, sanatus fuerat Ω^LΩ^P Ed1455 Rusch Weber

^marg.| Dicebant ergo Iudei observatores littere nescientes gratiam qua lex impletur que ab omni servili opere, id est a peccato, cessare iubet; unde hic dicitur: Tolle grabatum tuum et ambula.

Sabbatum est. Non licet tibi tollere grabatum tuum.

^marg.| Non licet . Non calumniantur de salute qui in sabbato curant animalia sed de portatione.

Numérotation du verset Io. 5,11

Respondit eis:

^marg.| Respondit eis . Non cedit obiicientibus, sed sanatoris mandatis obediens auctoritatem sanationis sue obiicit calumniantibus.

Qui me sanum fecit²⁷, ille mihi dixit: Tolle grabatum tuum et ambula.

²⁷ sanum fecit Ω^J Ω^L Ω^P Ed1455 Rusch ] inv. Weber, salvum fecit Ω^S

Numérotation du verset Io. 5,12

Interrogaverunt ergo eum: Quis est ille homo qui dixit tibi ‘’Tolle grabatum tuum et ambula’’?

Numérotation du verset Io. 5,13

Is autem qui sanus fuerat effectus²⁸ nesciebat quis esset.

²⁸ fuerat effectus Ω^J Ω^L Ω^S Li449 Ed1455 Rusch Weber ] inv. Ω^P, factus fuerat Li449@

^marg.| Nesciebat quis etc. In turba positus non agnovit Iesum sed post in {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1038va ; facsim., p. 236a} templo in quo docemur ut quisquis vult ad visionem Dei pervenire, fugiat turbam suorum affectuum et nequam hominum et adeat templum interne orationis.

Iesus autem²⁹ declinavit a³⁰ turba {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1038va ; facsim., p. 236a} constituta in loco.

²⁹ autem Ω^J Ω^L Ω^P Ω^S Li449@ Li449 Rusch ] enim Ed1455 Weber

³⁰ a Ω^L Ω^P Li449 @ Ed1455 Rusch ] om. Weber

Numérotation du verset Io. 5,14

Postea invenit eum Iesus³¹ in templo

³¹ eum Iesus Ed1455 Rusch Weber ] inv. Ω^P

^marg.| In templo . Non in turba sed in templo, quia si gratiam conditoris cognoscere volumus oportet ut conventicula fugiamus et templum efficiamur.

et dixit ei³²*: Ecce sanus factus es, iam noli³³ peccare ne deterius tibi aliquid³⁴ contingat.

³² ei Ω^J Ω^PΩ^S ] illi Ω^L Catena@ Ed1455 Rusch Weber

³³ iam noli Ω^J Ω^L Ω^P Ω^S Ed1455 Rusch Weber ] iam amplius noli Li449@ , iā no. amp. p^c. Li449

³⁴ tibi aliquid Ω^P Ed1455 Rusch Weber ] inv. Ω^S

^marg.| Noli peccare . Innuit quod propter peccata languebat, sed ipse Iesus illum sicut exterius ita intus sanavit. Unde premonet ne iterum peccando gravius iudicetur.

Numérotation du verset Io. 5,15

Abiit ille homo

^interl.| noto Iesu non est piger in annuntiando

et nuntiavit Iudeis

^interl.| iste nuntiat salutem ut sequantur sed illi e contra persequuntur

quia Iesus esset³⁵ qui fecit eum sanum.

³⁵ esset Ω^P Ω^S Ed1455 Rusch Weber ] est Ω^J

Numérotation du verset Io. 5,16

Propterea persequebantur Iudei Iesum quia hec³⁶ faciebat in sabbato.

³⁶ hec Ω^LΩ^P Ed1455 Rusch Weber ] hoc Ω^J Ω^S

^marg.| Quia hec faciebat in sabbato . Quasi solutor legis agens contra Deum qui requievit in sabbato, sex diebus primo operatus. Contra quod ait Iesus: Non sex diebus tantum ut putatis operatus est Deus, sed usque modo operatur, quia qui sex diebus condidit nova a quibus requievit die septimo postea operatur usque in finem gubernando, sustentando, renovando, propagando ut permaneant condita. Et cum semper operatur Deus constat sacramentum esse quod de requie sabbati legitur.

Numérotation du verset Io. 5,17

Iesus autem respondit eis:

^marg.| Iesus autem respondit . Quasi: ceci in lege cur mihi invidetis si hominem in sabbato sano qui Deus cum Patre semper operor.

Pater meus usque modo operatur et ego operor.

^interl.| sapientia per quam facit Pater omnia

Numérotation du verset Io. 5,18

Propterea ergo³⁷

³⁷ ergo Ω^L Ed1455 Rusch Weber ] om. Ω^P

^marg.| Propterea ergo . Si prius pro opere sabbati, nunc magis insidiantur, quia Patrem suum Deum dicit, cum eum tantum modo hominem putarent. Ergo imponunt quod se facit equalem Deo quod esset facere rapinam, sed ipse natus est equalis^c.

^c Cf. Phil. 2, 6.

magis querebant eum Iudei interficere quia non solum solvebat sabbatum

^interl.| quantum ad opinionem eorum

sed et Patrem suum dicebat Deum

^interl.| non ut nos qui Patrem eum vocamus sed equalem faciens se Deo

equalem se faciens Deo. Respondit itaque Iesus et dixit eis:

^marg.| Respondit itaque Iesus. Quia commoti sunt de audita equalitate eius quem putant hominem purum cum Deo Patre subdit se esse Filium equalem Patri eiusdem voluntatis, eiusdem potestatis, eiusdem operationis. In his autem disserendis hoc genere loquendi utitur quo mentes parvulorum possit excitare et si non implere et quo mentes adultorum exerceantur et pascantur. Dicit enim de deitate Filii. Non potest a se facere nisi quod videt Patrem facientem et demonstrat ei Pater que omnia non secundum litteram ut in hominibus fieret accipienda sunt sed mystice. Illis autem hec secreta dicit ut conturbentur vel ut forte turbati medicum querant. Propter nos etiam ut nobis scriberentur que non bene intellecta in errorem, bene intellecta in veritatem ducerent.

Numérotation du verset Io. 5,19

Amen amen dico vobis,

^marg.| Amen amen dico . Agit hic de identitate sua cum Patre et minoritate sua secundum hominem et quid in his faciat, scilicet utramque resurrectionem corporis scilicet et anime.

non potest Filius a se³⁸ facere quicquam³⁹

³⁸ a se Ω^J Ω^lΩ^P Ed1455 Rusch Weber ] a semeipso CorS1 (G’ et subauditur: solum enim [nam sec. m. corr. ] animam suam potest ponere a semetipso ; tamen absque Patre hec ipsum non potest set et hoc accepit a Patre sicut et omnia) Cor3 (grecus)

³⁹ fac. – quicquam] inv. Ω^P

^interl.| id est Filius secundum hoc quod est homo nihil potest nisi quod Pater dat et docet

^marg.| Non potest filius . Ita sum equalis Patri ut non ipse a me sed ego sim ab eo. Non facit a se, nec potest a se, qui non est a se, sed ab eo facit et potest a quo est.

nisi quod viderit

^marg.| Nisi quod viderit . Idem est Filio videre Patrem vel audire quod esse a Patre. Videre ergo facientem, est eadem cum Patre operari. Non enim hic dicitur quasi alia faciat Pater. Alia imitans Filius sicut solet in hominibus fieri, sed eadem sunt opera que operatur Pater per Filium unde addit: Quecumque enim ille fecerit hec et Filius similiter facit. H ec eadem et non alia et non dissimiliter sed similiter.

Patrem⁴⁰* facientem.

⁴⁰ Patrem Ω^J Ω^L Li449@ Li449 Ed1455 Weber ] + suum Ω^P Rusch

^interl.| ut sicut Pater honoretur Filius

Quecumque enim ille fecerit hec et similiter Filius⁴¹ facit.

⁴¹ et similiter Filius Ω^P Rusch ] et Filius similiter Ω^J Ω^L Li449 Ed1455 Weber , similiter et Filius Li449@

^interl.| ut sicut Pater honoretur Filius

^interl.| a Patre habet quod possit quia a Patre habet quod sit

^marg.| Hec et similiter . Videtur corpus omne facere quod animus sed non similiter cum animus imperet corpori. Pater vero et Filius eadem et similiter operantur, quia una natura, una substantia Patris et Filii, et una voluntas et una potestas et una operatio.

Numérotation du verset Io. 5,20

Pater enim diligit {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1038vb ; facsim., p. 236b} Filium et omnia demonstrat ei que ipse facit⁴²

⁴² facit Ω^J Ω^P Li449 Ed1455 Rusch Weber ] fecit Li449@

^interl.| sicut supra ait viderit Patrem facientem

^marg.| {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1038vb ; facsim., p. 236b} Omnia demonstrat ei . Demonstrare Patrem Filio, est cuncta operari per Filium ut eque habeantur in fide nostra Pater et Filius. Et ne aliquo modo minus sentiatur de Filio addit: Et maiora his demonstrat ei , hoc est per eum maiora faciet. Que? Sicut enim Pater suscitat mortuos et vivificat . Maius est suscitare mortuos quam languidum sanare unde agebatur.

et maiora his

^interl.| corporalibus curationibus

^marg.| Maiora his . Suscitat Pater animas per Filium, ut anime vivent ex substantia Patris et Filii et ei Filio homini facto in tempore demonstrabit maiora, id est resurrectionem corporum ut miremini eam fieri per Filium.

demonstrabit ei⁴³ opera ut vos miremini.

⁴³ ei] om. Ω^P

^interl.| quasi de equali Patri quem non creditis equalem

Numérotation du verset Io. 5,21

Sicut enim Pater suscitat mortuos

^interl.| quos vult

^marg.| Sicut enim pater suscitat . Incipit ostendere quid Filius secundum quod equalis est Patri, faciat scilicet animas a morte resuscitat. Et est prima resurrectio a vitiis. In sequenti vero ostendit etiam resurrectionem mortuorum corporum secundum quod Filius hominis est et potestatem dedit ei iudicium facere.

et vivificat

^interl.| in animabus

sic et Filius

^marg.| Sic et filius . AUGUSTINUS. Quia Pater et Filius sunt eadem vita. Iudicat autem et suscitat corpora, non Pater sed Filius secundum dispensationem humanitatis in qua minor Patre, nec honoratur sicut Pater unde ait: Qui non honorificat Filium missum non honorificat Patrem qui misit.

quos vult vivificat.

^interl.| scilicet qui sunt digni

^interl.| et vere Filius vivificat quia etiam iudicat

^marg.| Quos vult vivificat . AUGUSTINUS. Non alios quam Pater, sed eodem quia una voluntas et eadem potestas et eadem vivificatio mortuorum. Hec sunt maiora que operatur Pater per Filium, scilicet resurrectio mortuorum unde honorandus probatur Filius sicut et Pater. Unde et subditur: Neque enim Pater iudicat quemquam quia persona Patris in iudicio non apparebit, sed nec Christus in eo quod ei consubstantialis, sed ‘in forma servi’^d ut possit etiam ab impiis vederi in qua in iuste iudicatus iuste iudicabit. Unde alibi hec causa redditur: Quia Filius hominis est.

^d Cf. Phil. 2, 7.

Numérotation du verset Io. 5,22

Neque enim Pater iudicat quemquam sed iudicium omne⁴⁴ dedit Filio

⁴⁴ iudicium omne] inv. Ω^P Ed1455

^interl.| cur?

Numérotation du verset Io. 5,23

ut omnes honorificent Filium

^interl.| non ut minorem sed sicut honorificant Patrem

^marg.| Ut omnes honorificent . Honorat Deum qui commendat creatorem, omnipotentem, eternum. Honorat Patrem qui credit eum habere Filium equalem sibi. Honorat Filium qui credit eum esse equalem Patri.

sicut honorificant Patrem. Qui non honorificat Filium non honorificat Patrem qui misit illum.

^marg.| Qui non honorificat . AUGUSTINUS. Si enim minor crederetur Filius Pater inhonoraretur, quod vel invidie nollet eum genuisse equalem, vel infirmus non posset et sic non esse Deus convinceretur quia impotens.

Numérotation du verset Io. 5,24

Amen amen dico vobis quia qui verbum meum⁴⁵

⁴⁵ meum Ω^J Ω^L Ω^P Ω^S Catena (Cbg133@ Li449) Rusch Weber ] om. Li449@

^marg.| Quia qui verbum . Quia equalis sum Patri et uno honore cum eo honorandus ergo qui audit verbum meum, id est qui credit me Filium et credit eum Patrem habet vitam eternam, quia hec est vita eterna ut post dicet ut cognoscant te et quem misisti Iesum Christum esse unum verum Deum.

audit

^interl.| intelligit

et credit ei qui misit me

^interl.| me missum ad salutem omnium

^marg.| Audit et credit ei . Cur ait? Audit verbum meum et credit, non mihi sed ei qui me misit, quia verbum eius est in me, immo ego sum Verbum eius. Qui ergo ei credit, credit verbo eius, id est mihi.

habet vitam eternam

^interl.| ex Patre cui credit et similiter ex me qui sum una vita cum eo, et hoc est quod dicit: Et qui audierint vivent

et in iudicium

^interl.| damnationis

non venit⁴⁶ sed transit⁴⁷ a morte in vitam⁴⁸.

⁴⁶ venit ] veniet Amiatinus

⁴⁷ transit CorS1 (G’) Ω^J Ω^L Ω^S Ed1455² Rusch Weber ] transiet CorS1 (al. habent) Ω^P Ed1455*, transiit Clementina Wordsworth

⁴⁸ in vitam Ω^J Ω^L Ω^P Ω^S Li449@ Ed1455 Weber ] in vita Rusch , ad vitam Weber ( s Z ) Φ Li449

^interl.| vere transit in vitam

^marg.| Sed transit . Hic a morte infidelitatis ad vitam fidei et iustitie post a corruptione ad eternitatem. De prima autem resurrectione apertius subdit: Amen amen dico vobis quia venit hora et nunc est.

Numérotation du verset Io. 5,25

Amen amen dico vobis quia venit

^interl.| post per apostolos

hora

^interl.| noli exspectare novissimam

^marg.| Quia venit hora . Dixi quia Filius suscitat et vivificat quod verum est: quia venit hora etc., et ostensio Patris sui hic enim de suscitatione anime a peccatis agitur.

et nunc est

^interl.| per ipsum

quando mortui

^interl.| sine fide in peccatis

audient

^interl.| credendo

vocem Filii Dei

^marg.| Vocem Filii . Hoc solum iustis convenit qui sic audiunt de incarnatione eius ut credant quia Filius Dei est.

et qui audierint

^interl.| obediendo

vivent.

^interl.| nunc et semper

^interl.| per vocem Filii Dei, quia: S icut enim Pater

Numérotation du verset Io. 5,26

Sicut enim Pater habet vitam

^interl.| ad animarum vivificationem

^marg.| Sicut enim pater . AUGUSTINUS. Vita que est ipse Pater et Filius pertinet ad {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1039ra ; facsim., p. 237a} animam non ad corpus. Corpus enim non sentit vitam sapientie sed anima rationalis que illuminatur a lumine quod ^e: «Illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum».

^e Io. 1, 9.

^marg.| AUGUSTINUS. Super animam rationalem que est imago Dei, nihil est nisi Deus cuius est imago huius ipse Deus est vita et ipsa est vita corporis.

in {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1039ra ; facsim., p. 237a} semetipso sic dedit et Filio vitam habere⁴⁹ in semetipso.

⁴⁹ vitam – habere] inv. Ed1455

^marg.| In semetipso . Non aliunde sed ipse est vita sic et Filius in semetipso est vita. Sed differunt quia Pater est vita non nascendo, Filius est vita ex Patre nascendo unde ait: Dedit non quod aliquando Filius fuerit sine vita sed nascitur ex eo vita dedit ergo, id est vita genuit vitam.

Numérotation du verset Io. 5,27

Et potestatem dedit ei et⁵⁰ iudicium facere quia Filius⁵¹ hominis est.

⁵⁰ et (iudicium) CorS1 (G’ habet et ) Ω^L Wordsworth ( plerique codd. ) Ed1455 Rusch Weber ] iudicium CorS1 (al<iqui> non habent et iudicium ) Ω^J Ω^P Ω^S Weber ( P ) Clementina , etiam i. f. G

⁵¹ Filius Ω^J Ω^L Ω^P Ω^S] et praem. Cor3 (grec.)

^marg.| Et potestatem . Postquam dixit de resurrectione anime, subdit de resurrectione carnis. Et potestatem quam habet Filius cum Patre in occulto. Dedit Pater ei, quia Filius hominis est in qua forma iudicans bonis et malis videbitur. Visio enim forme Dei solis mundis corde promittitur. Unde^f: «Beati mundo corde quoniam ipsi Deum videbunt».

^f Mt. 5, 8.

^marg.| AUGUSTINUS. Christus in eo quod est Filius Dei est vita que vivificat animas, in eo quod Filius hominis iudex. Dedit ergo ei Pater vitam generando ut vivificet. Dedit ei potestatem iudicii in carne mittendo. Per Verbum enim Filium Dei fit animarum resurrectio. Per Verbum factum in carne Filium hominis fit corporum resurrectio.

Numérotation du verset Io. 5,28

Nolite mirari hoc

^interl.| quod Filius hominis habet potestatem iudicii ut et malis possit videri mirum enim videtur cum hoc magis conveniret Filio Dei

quia venit⁵² hora

⁵² venit Ω^J Ω^L Ω^S Li449@ Li449 Ed1455 Weber ] veniet Rusch

^interl.| in fine seculi

^marg.| Quia veniet hora . Sicut supra est auctor de resurrectione mentis in vitam eternam ita etiam hic est auctor de resurrectione carnis, aliter nemo crederet.

in qua omnes

^interl.| tam boni quam mali

qui in monumentis sunt

^interl.| corpora non anime

audient vocem Filii Dei⁵³.

⁵³ Filii Dei Ω^J Ω^P Li449@ Ed1455 Rusch ] eius Cor3 (grec.) Ω^L Weber

^interl.| non ut vivant sicut supra sed ut resurgant

Numérotation du verset Io. 5,29

Et procedent

^interl.| adhuc indiscretio

qui bona fecerunt

^interl.| ecce discretio iudicii

in resurrectionem vite,

^interl.| ut videant Deum sicuti est

qui vero mala egerunt in resurrectionem iudicii.

^interl.| damnationis

Numérotation du verset Io. 5,30

Non possum ego a meipso⁵⁴ facere⁵⁵ quicquam.

⁵⁴ meipso Ω^J Ω^L Ω^P Ed1455 Rusch Weber ] me Li449@ Li449

⁵⁵ facere] faere cacogr. Rusch (Erfurt Giessen Graz Subiaco Trier=facsim. )

^marg.| Non possum a meipso facere . Dedit mihi potestatem iudicii non tamen possum a me, id est qui non est a se non facit a se, et ita qui culpat eum de opere sabbati culpat Patrem.

Sed⁵⁶ sicut audio iudico et iudicium meum iustum est,

⁵⁶ sed CorS1 = Cor3 Ω^L Ω^P Ω^S Li449@ Li449 ] om. CorS1 =Cor3 (g<recus> non habet sed ) Ω^J Ed1455 Rusch Weber

^interl.| quo iudico cum Patre: Quia non quero voluntatem meam, scilicet propriam Filii hominis, sed qua cum Patre Filio eadem est

^marg.| Sicut audio . Audio per unitatem substantie, id est scio quia non est aliud audire quam scire vel esse. Vel ego Filius hominis nihil a me possum, sed sicut audio a Deo iudico et hoc iudicium meum de quibuscumque est iustum , ideo quia non quero voluntatem meam, id est hominis, sed Patris que est de salute hominem qui ad hoc me misit, id est incarnari fecit.

quia non quero

^marg.| Non quero . Loquitur nunc secundum quod equalis est Patri ut probetur in eo vera deitas, nunc secundum quod minor ut probetur vera humanitas.

voluntatem meam

^interl.| hominis

sed voluntatem eius qui misit me⁵⁷.

⁵⁷ me Ω^L Ω^P Li449 Ed1455 Rusch Weber ] + Patris Li449@

^interl.| scilicet Dei Patris

Numérotation du verset Io. 5,31

Si ego

^interl.| homo

testimonium

^marg.| Si ego testimonium . Dicto de identitate essentie sue cum Patre ex qua vivunt non corpora que non sentiunt, sed anime rationales medie inter Deum {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1039rb ; facsim., p. 237b} et corpora. Dicto etiam de minoritate humanitatis in qua scilicet moritur, resurgit, suscitat corpora et iudicat, supponit de testimoniis suis que non indiget habere ab homine, quia habet ab operibus que Pater dedit et ab ipso Patre. Habet tamen et ab hominibus sed ut a lucernis, id est a Ioanne et a Moyse qui si non possunt coniungere animas Deo possunt tamen confutare inimicos.

perhibeo de me⁵⁸* testimonium meum non est verum.

⁵⁸ me Ω^J Ω^L Ω^P Li449@ Li449 Ed1455 Weber ] meipso Rusch

^interl.| vobis incredibile videbitur

Numérotation du verset Io. 5,32

Alius est

^interl.| Pater quod post aperiet ibi: Qui misit me Pater

qui testimonium perhibet de me.

^interl.| ut in baptismo et in monte

Et scio quia verum est testimonium eius⁵⁹ quod perhibet de me.

⁵⁹ eius Li449@ Ω^P Ed1455 Rusch ] om . Ω^J Ω^L Li449 Weber

^interl.| quia est a veritate que est Deus

Numérotation du verset Io. 5,33

Vos

^interl.| sacerdotes et Levitas

misistis ad Ioannem

^interl.| Ioanne etiam qui ex Deo est testatur de me

et testimonium perhibuit

^interl.| non sibi sed

veritati.

Numérotation du verset Io. 5,34

Ego autem non ab homine⁶⁰* testimonium accipio

⁶⁰ non – ab homine Ω^J Ω^L Ω^P Li449@ Li449 Ed1455 Weber ] inv. Rusch

^interl.| non sum contentus testimonio Ioannis quasi non sufficit nisi Deus attestetur

sed⁶¹ hec dico

⁶¹ sed] + et Ω^J* (exp.)

^marg.| Sed hec dico . Sed tamen testimonium Ioannis induco, ut per Ioannem vos homines ad veritatem ipsam ducamini et credentes salvi sitis.

ut vos⁶² salvi sitis.

⁶² vos] om. Z D

Numérotation du verset Io. 5,35

Ille⁶³

⁶³ Ille] + autem Ω^P

^interl.| quidem

erat lucerna

^interl.| propter quod debetis ei credere

^interl.| non lux

^marg.| Ille erat lucerna . Qui me exterius oculis hominum visibilem exhibuit interius corda hominum ad me cognoscendum accendit. Etiam omnes prophete et apostoli sunt lucerne. Christus verum lumen quod: «Illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum»^g.

^g Io. 1, 9.

ardens

^interl.| spiritum caritatis

^marg.| Ardens etc. Hoc est in nocte ostendens sequi solem non ergo superflua. Nemo tamen in ea remaneat quasi ipsa sufficiat.

et lucens.

^interl.| lumine veritatis

Vos autem voluistis exultare ad horam⁶⁴ in luce eius.

⁶⁴ exultare – ad horam] inv. Ed1455

^interl.| cum ipse sequi solem ostenderet

Numérotation du verset Io. 5,36

Ego autem habeo testimonium maius Ioanne⁶⁵.

⁶⁵ Ioanne Ω^J²] Ioannes Ω^J*

^interl.| vere maius

Opera enim que dedit mihi Pater ut perficiam ea ipsa opera que ego facio testimonium perhibent de me

^interl.| quia talia opera non nisi a Deo possunt fieri

quia {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1039rb ; facsim., p. 237b} Pater

^interl.| qui opera dedit

me misit⁶⁶.

⁶⁶ Pater me misit Ω^J Ω^L Rusch Weber ] Pater misit me Li449@ Ω^P Ed1455 , misit me Pater Li449

Numérotation du verset Io. 5,37

Et qui misit me Pater ipse testimonium perhibuit de me,

^interl.| invisibiliter in cordibus hominum

^interl.| sed vos

neque vocem eius

^marg.| Neque vocem eius . Et si in Sina vocem eius audisse et speciem vidisse putetis.

umquam audistis,

^interl.| que non aure carnali sed tantum spiritualiter capitur

neque speciem eius⁶⁷ vidistis.

⁶⁷ eius] + unquam Ω^P

^interl.| quia substantia divinitatis est invisibilis

Numérotation du verset Io. 5,38

Et verbum eius

^interl.| quod erat in principio

non habetis in vobis manens quia quem misit ille huic vos non creditis.

^interl.| quia his qua auditis a me non creditis nec amatis

Numérotation du verset Io. 5,39

Scrutamini

^interl.| autem

^marg.| Scrutamini . Ecce aliud testimonium Scripture in qua Deus testatur de Filio, sed Iudei in ea spem ponentes ad Christum solem non perveniunt.

Scripturas in quibus⁶⁸ putatis⁶⁹ vitam eternam habere. Et ille sunt que⁷⁰ testimonium perhibent de me.

⁶⁸ in quibus CorS2 ([parisiensis] primo modo) Li449@ Li449 Ω^F Ω^P Ω^S ] quia vos Ω^J Ω^L CorS2 ( sic parisiens. ) Ed1455 Rusch

⁶⁹ putatis CorS2 ([parisiensis] primo modo) Li449@ Li449 Ω^F Ω^P Ω^S] + in ipsis Ω^J Ω^L Ed1455 Rusch Weber

⁷⁰ que Li449 Ω^J Ω^L Ω^P Ω^S Ed1455 Rusch Weber ] qui Ω^F Li449@

^marg.| Et ille sunt etc. Vos qui putatis vitam habere in Scripturis et me quasi contrarium Moysi repudiatis, per ipsas me Deum intelligere potestis, si diligenter advertatis.

Numérotation du verset Io. 5,40

^interl.| tamen

non vultis

^interl.| per illas

venire ad me

^interl.| credere in me

ut vitam

^interl.| quam in Scripturis queritis

habeatis.

Numérotation du verset Io. 5,41

Claritatem ab hominibus non accipio.

^interl.| id est humanam laudem non quero, nec honorem qui veni dare spiritualem

^marg.| Claritatem ab . Nec ideo hoc loquor ut queram gloriam meam, sed vobis errantibus condoleo qui non habetis dilectionem Dei et ad viam veritatis reducere volo.

Numérotation du verset Io. 5,42

Sed cognovi vos

^interl.| ideo dico quia

quia dilectionem Dei non habetis in vobis.

^marg.| Quia dilectionem . Dilectio Dei non est in vobis, quia me non accipitis, id est non creditis quia veni ut per me Pater glorificetur.

Numérotation du verset Io. 5,43

Ego veni in nomine Patris mei et non accepistis⁷¹* me.

⁷¹ accepistis Z C D Φ Ω^J Ω^L Ω^S Ed1455 Rusch ] accepitis Weber, recepistis P

^interl.| unde hec pena vobis

Si alius venerit

^interl.| qui dicet se esse Deum

^marg.| Si alius venerit . Antichristus qui propria gloria querit non Dei, id est in nomine suo veniet. hoc est quod Apostolus ait: ‘Ut credant mendacio qui non crediderunt veritati’^h.

^h Cf. 2 Th. 2, 11-12: « Ideo mittet illis Deus operationem erroris ut credant mendacio, ut iudicentur omnes qui non crediderunt veritati, sed consenserunt iniquitati ».

in nomine suo illum accipietis.

Numérotation du verset Io. 5,44

Quomodo vos potestis⁷²* credere qui gloriam ab⁷³ invicem accipitis et gloriam que a solo Deo est⁷⁴ non queritis?

⁷² vos potestis Ω^P Ω^S Li449@ Li449 ] inv. Ω^J Ω^L Rusch Weber

⁷³ ab Ω^L Ω^S Li449 Ed1455 Rusch Weber ] ad Ω^P Li449@

⁷⁴ Deo – est G Ω^J Ω^L Ω^P Ω^S Li449@ Li449 Rusch Clementina ] inv. Weber

^interl.| qui gloriatur in Deo glorietur

Numérotation du verset Io. 5,45

Nolite

^interl.| autem

putare quia ego accusaturus sim⁷⁵ vos apud Patrem.

⁷⁵ sim Catena (La88 Li449) Ω^L² Ω^S Ed1455 Rusch Weber ] sum Ω^J Ω^L* Ω^P Catena (Bar484 Cbg133@ La88@ Li449@ Mt366@)

^interl.| quia non veni damnare sed salvare

Est qui accusat⁷⁶* vos, Moyses in quo vos⁷⁷ speratis.

⁷⁶ accusat A M F D Ω^J Ω^P Ω^S Ed1455 Rusch Clementina ] accuset Weber

⁷⁷ vos Ω^J Ω^P Ω^S Li449 Ed1455 Rusch Weber ] om. Li449@

^interl.| quia voci eius non creditis qua ait:"Prophetam suscitabit vobis Deus ipsum audietis sicut me"ⁱ.

ⁱ Cf. Dt. 18, 15: « Prophetam de gente tua et de fratribus tuis, sicut me, suscitabit tibi Dominus Deus tuus: ipsum audies ».

Numérotation du verset Io. 5,46

Si enim⁷⁸

⁷⁸ enim Ω^P Ω^S Li449 Ed1455 Rusch Weber ] om. Li449@ , + vosvos! Ω^J* (rubr. cancel. et exp.)

^interl.| quomodo?

crederetis Moysi

^marg.| Si enim crederitis . Cur autem non credant subdit? Non quia non est aperta veritas, sed quia superbia eos excecat et ambitio laudis que appetit de se existimari quod in se non habet et super alios se efferre. Humilitas vero solius Dei gloriam querit eique soli placere appeti.

crederetis forsitan⁷⁹ et mihi.

⁷⁹ forsitan Ω^P Ω^S Ed1455 Rusch Weber ] utique CorS1=Cor3 (alia littera et vera utique )

^interl.| irrisio increduli non dubitatio Dei

^interl.| cur?

De me enim ille⁸⁰ scripsit.

⁸⁰ ille] om. Ω^P

Numérotation du verset Io. 5,47

Si autem illius litteris

^interl.| que de me testantur

^marg.| Si autem illius. Ex hoc colligitur quia qui legis precepta que exteriora sunt {Rusch, t. 4: Erfurt, f. 1039va ; facsim., p. 238a} implere negligit evangelica que perfectiora sunt et subtiliora multo, minus implere valebit.

non creditis quomodo verbis meis⁸¹ credetis?

⁸¹ verbis meis Ω^J Ω^P Ω^S Li449@ Li449 Rusch ] inv. Ed1455 Weber

^interl.| qui a lege predictus sum

Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Io. Capitulum 5), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=58&chapitre=58_5)

Signaler un complément d'information

Notes :

<58. - Ioannis evangelium>

Capitulum 5

<58. - Ioannis evangelium>

Capitulum 5