<75.809b> Prologus ‘Non ita ordo’ in epistolas canonicas
Numérotation du verset
Epcan. Prol.809b,1
¶
aNon ita1 ordo est2 apud Grecos qui integre sapiunt et fidem3 rectam sectantur4, epistolarum
a
¶Fons :
HIERONYMUS (PSEUDO),
Prologus in septem epistolas canonicas, PL 29, 821C-832A.
DE BRUYNE,
Préfaces de la Bible latine, XVI. Epistulae catholicae, sectio 1, p. 255. - Repertorium biblicum, n° 809. {MM2023}
¶Codd. :
ΩG ΩN ΩS
Rusch
Ed1703,
PL
(sparsim
contuli)
1 Non ita
Som358 Rusch
] Non idem
PL29,
Incipit prologus in epistolas canonicas
praem.
ΩB
|
2 ordo est ΩB ΩG ΩN
Ed1703
]
inv. Som358
ΩS
|
3 Et fidem ΩB ΩG ΩN
Ed1703
] fidemque ΩS
|
4 sectantur
Som358
ΩB ΩG ΩN ΩS
Rusch
] sectentur
Ed1703
|
septem,
que canonice nuncupantur, sicut5 in latinis codicibus invenitur.
5 sicut
Som358 Rusch
] qui
PL29
Quod6* quia Petrus est primus7* in ordine8* apostolorum, prime sunt etiam9 eius epistole10 in ordine ceterarum. Sed, sicut evangelistas dudum ad veritatis lineam correximus, ita has11 proprio ordini Deo nos12* iuvante13 reddidimus. Est enim una earum prima14 Iacobi, Petri due15, Ioannis tres et Iude una. Que si sic ut16 ab eis digeste sunt, ita quoque ab interpretibus17 fideliter in latinum eloquium verterentur18, nec ambiguitatem legentibus facerent, nec sermonum sese varietas impugnaret19. Illo precipue20 loco, ubi de unitate Trinitatis21* in prima Ioannis epistola positum legimus, in qua etiam ab infidelibus translatoribus22 multum erratum esse a fidei veritate23 comperimus, trium tantummodo24 vocabula - hoc est aque, sanguis et Spiritus - in ipsa sua editione ponentibus25* et Patris Verbique ac Spiritus testimonium omittentibus26*. In quo27 maxime et fides28 catholica roboratur, et Patris et Filii et Spiritus sancti una divinitatis substantia comprobatur. In ceteris vero epistolis, quantum a nostra29 aliorum distet editio, lectoris prudentie derelinquo. Sed30 tu, virgo Christi31 Eustochium, dum a me impensius Scripture veritatem inquiris32, meam quodammodo senectutem33 invidorum dentibus34 corrodendam exponis qui me falsarium35 corruptoremque sanctarum pronuntiant Scripturarum 36*. Sed ego in tali opere nec emulorum meorum invidentiam37 pertimesco, nec sancte Scripture veritatem poscentibus denegabo.
6 quod
Som358
ΩG
Rusch
] quidem ΩS, quid ΩN, equidem
Ed1703,
ut ΩB
PL29
|
7 est primus ΩN ΩS ]
inv.
ΩB ΩG
Rusch Ed1703 PL
|
8 ordine ΩN ΩS] numero
ΩB ΩG
Rusch Ed1703 PL
|
9 etiam sunt] etiam sicut ΩB*, etiam sint ΩB²
HSC1
|
10 eius epistule ΩS
etc.
]
inv.
ΩB ΩN
|
11 has] + epistolas ΩB
|
12 nos ΩG ΩN ΩS]
om.
Rusch PL Ed1703
|
13 iuvante] adiuvante ΩG
|
14 una –earum – prima ΩN ΩS
Rusch
]
inv. Som358
(eorum) ΩB ΩG
Ed1703
|
15 Petri due
ΩN
Rusch Ed1703 PL
]
inv
ΩS
|
16 Que si sic ut ΩS
Ed1703 etc.
] Que fuit ΩN, Que si ut ΩB ΩG
PL29
|
17 interpretibus
ΩN ΩS] interpretantibus
Rusch PL Ed1703
|
18 eloquium - verteretur] verteretur ΩN* (
corrector compl. marg.
),
inv.
ΩS
|
19 impugnaret ΩG ΩN ΩS
Rusch Ed1703
] impugnaretur ΩB
|
20 precipue ΩS
Som358 etc.
] precipuo ΩN
|
21 unitate Trinitatis
ΩN ΩS]
inv.
Rusch PL Ed1703
|
22 translatoribus] translatorimus
cacogr.
ΩS
|
23 fidei veritate
ΩB
ΩN ΩS
Rusch
]
inv. Ed1703
|
24 tantummodo
Rusch
] + rerum ΩN, tantum
PL29
|
25 ponentibus ΩB ΩG ΩS] ponentes ΩN
Rusch PL Ed1703
|
26 omittentibus ΩB ΩG ΩS ] omittentes
Som358
ΩN
Rusch Ed1703
|
27 quo ΩB ΩN ΩS ] + et ΩG
|
28 fides ΩB ΩG ΩS ] fide ΩN
|
29 nostra ] vestra ΩB
|
30 Sed] + et ΩS
|
31 Christi
Som358
ΩN
Rusch
] Dei ΩS
|
32 inquiris ΩG ΩN ΩS
Rusch Ed1703
] requiris ΩB
|
33 senectutem] senectatem ! ΩN
|
34 dentibus
ΩN ΩS
PL29
] + vel morsibus
Rusch
|
35 falsarium ΩB ΩN ΩS
etc.
] falsarum ΩG
|
36 pronuntiant Scripturarum
ΩN ΩS]
inv.
Rusch PL Ed1703
|
37 invidentiam
Som358
ΩB ΩN ΩS
Rusch
] invidiam ΩG
|
<75.809> Hugonis de Sancto Caro Hieronymi prologi expositio
marg.|
Non ita ordo est]
etc. Huic autem libro Hieronymus Prologum premittit, in quo sic procedit. Primo non esse eumdem ordinem apud nos, et Grecos Epistolarum Canonicarum ostendit et causam ponit ordinationis earum. Secundo ostendit, quod quia ambigue translate fuerunt a multis, qui ordinem rectum earum confundebant, propter hoc eas ad veritatem ordinis reduxit, sicut et ante Evangelia correxit, ibi :
[Sed sicut]
etc. Tertio ostendit, quod a Latinis translatoribus vitiate fuerunt, et in quibus, quia maxime in Epistola Ioannis, ubi testimonia Trinitatis omiserunt, ibi :
[Que si sit]
etc. Quarto ad Eustochium virginem se convertit de suis obtrectatoribus loquens, qui eum falsarium iudicant pro veritate Evangelii, quam exponit, sed nec eos timere, nec a proposito se recedere propter eos se promittit, ibi :
[Sed tu virgo]
etc.
marg.|
Dicit ergo {a}
Non ita ordo]
etc. id est appellantur, vel dicuntur.
marg.|
{d}
Canonice]
id est regulares, sicut visum est.
marg.|
Vel
[Catholice]
id est universales, vel communes.
marg.|
{b}
Apud Grecos]
etc. de divinis.
marg.|
{c}
Et rectam fidem sectantur]
de una divinitatis substantia tribusque personis. Ita inquam.
marg.|
{e}
Sicut invenitur]
etc. qui scilicet non ab ipso Hieronymo, sed ante ipsum ab aliis fuerant translati. Causam ordinationis earum subiungit dicens.
marg.|
{f}
Equidem]
Bene dico, quod non est ordo ita.
[Equidem quia Petrus]
{7.
310vb} etc. secundum quod cantat de eo Ecclesia. Tu es pastor ovium Princeps Apostolorum.
marg.|
{g}
Prima sunt]
etc. Sed numquid si recte sapiunt bene ordinant, quod si sic, ergo bene ordinantur Epistole Petri ante alias, numquid ergo de hoc ordine eos reprehendit ? Solutio Recte sapientes Grecos non redarguit, sed translatores Latinos qui inordinate, et diminute transferebant de veritate scripture multa omittentes. Unde non de ordine Epistolarum, sed de corruptione sententiarum redarguit huiusmodi Latinos Translatores.
marg.|
Vel dicendum, et melius, quod non erat hic ordo apud Grecos sapientes, ut Epistola Petri prior esset, sed isti transferentes primo eam ponebant ratione premissa, non attendentes, vel ordinem quo Epistole edite fuerunt, vel dignitatem eorum quibus isti scripserunt.
marg.|
{h}
Sed sicut]
Secunda pars in qua ostendit, quod Epistolas ad verum ordinem reducit quasi diceret ita isti peccant in ordine.
[Sed]
nos
[sicut correximus Evangelistas dudum]
id est antiquitus reducendo eos, scilicet.
marg.|
{i}
Ad veritatis lineam]
ita has Epistolas reddidimus proprio ordini.
marg.|
{k} Et hoc non nostris viribus, sed
Deo nos iuvante]
sine quo nihil possumus facere, imo nec etiam bonum cogitare, 2Cor. 3.a. Fiduciam talem habemus per Christum ad Deum, non quod sufficientes simus cogitare aliquid a nobis quasi ex nobis, sed sufficientia nostra ex Deo est. Sed quid est quod dicit, quod correxit Evangelistas, si hoc, aut ergo ad idem in corrigendo apposuit, quod Dominus dixerat, aut aliud addidit, si illud idem, ergo non correxit, quia in verbis Domini nihil erat corrigendum, si aliud, ergo fuit Anathema. Gal. 1.b. Si quis vobis Evangelizaverit preter id quod accepistis Anathema sit. Solutio : Illud solum apposuit, quod Dominus dixerat, et ad veritatem Evangelii pertinebat quod fuerat, vel per Pseudo- Apostolos, vel per indiscretionem Translatorum depravatum, vel mutatum. Bene dico quod ordinavimus eas recto ordine.
marg.|
{l}
Est enim]
id est quia.
marg.|
{m}
Una Iacobi]
et hec est prima earum.
marg.|
{n}
Petri due, Ioannis tres, Iude una]
et sic septem in universo. He sunt septem buccine quarum usus est in Iubileo sicut legitur. Ios. 6.a.
marg.|
{o}
Que si]
etc. Hec est tertia pars in qua ostendit, quod nec eo ordine, nec ea sermonum integritate translate fuerant qua edite sunt, et propter hoc corrupte, et in quibus sunt vitiate ostendit. Bene ordinate sunt, ut diximus, illi autem male ordinant, et hoc patet.
[Que]
id est quia ille.
marg.|
{p}
Sic ut ab eis]
id est ab Apostolis.
marg.|
{q}
Digeste sunt]
id est cum maturitate, et discretione scripte, vel edite sunt.
marg.|
{r}
Ita quoque]
id est eo ordine, et ea sermonum integritate.
marg.|
{s}
Verterentur fideliter]
etc. Latinis, scilicet.
marg.|
{t}
Nec ambiguitatem]
etc. id est diversitas vel oppositio
[impugnaret]
Apud Grecos erat servata, et sermonum integritas, et veritas doctorum, sed Latini Interpretes ante Hieronymum, nec ordinem servaverunt, nec integritatem sermonum retinuerunt, et sic erat ambiguitas, et veritas sermonum, quia plura habebantur apud Grecos, quam apud Latinos. Sicut fit adhuc hodie de multis qui notare volunt post magistros in scholis, qui quia totum retinere non sufficiunt scripta habent corrupta, et in multis que notant non capiunt intentionem magistri.
marg.|
{u}
Illo precipue loco]
Ostendit in quibus corruperunt eas, scilicet si hoc esset non facerent ambiguitatem, et illud, sed faciunt
[precipue in illo ubi legimus positum esse de unitate Trinitatis]
scilicet in prima Epistola. Io. 5.b. Tres sunt qui testimonium dant in celo, Pater, Verbum, et Spiritus, hoc totum omiserant. Unde et sequitur.
marg.|
{x}
In qua]
scilicet, prima Epistola Ioannis.
marg.|
{y}
Comperimus multum erratum esse a veritate fidei]
et hoc ab Infidelibus Translatoribus ponentibus in ipsa sua editione tantummodo trium vocabula, aque, sanguinis, et spiritus, omittentibus
{7.
311ra} testimonium patris verbique ac spiritus, in quo et fides Catholica.
marg.|
{a}
Roboratur]
que est de trinitate personarum, et unitate essentie.
marg.|
{b}
Et patris]
etc. id est per quod probatur quod una est in divinitate trium substantia, vel essentia personarum, quod negant Arriani, scilicet unitatem essentie, sicut e converso Sabelliani negant trinitatem personarum. Unde versus. Arrius horret idem, dicit Sabellius idem, sic patet de ista Epistola, quod erratum sit.
marg.|
{c}
Vero]
pro sed
[derelinquo prudentie]
etc. scilicet quantum editio, etc.
marg.|
{d}
Sed tu]
Quarta pars in qua ad Eustochium convertit sermonem, ostendens se per eam morsibus patere detrahentium, tandem promittit, quod nec propter eos veritatem scripture relinquat, nec eos pertimescat. Dicit ergo :
[Sed tu]
quasi illi depravant quod ego corrigo
[sed tu Eustochium]
etc. id est detractionibus. Eccl. 10.c. Si mordeat serpens in silentio, nihil eo minus habet qui occulte detrahit. Invidorum dico.
[Qui pronuntiant]
etc. Et hoc facis tu Eustochium.
marg.|
{e}
Dum inquiris a me impensius]
id est frequenter, et cum magna instantia
[veritatem scripture]
Eustochium fuit filia Paule. Hec Paula fuit quedam nobilis matrona Romana, dives, et potens, que viro mortuo duas habens filias alteram illarum coniugio copulavit, et ei hereditatem suam reliquit, et cum altera filia sua Eustochio sanctam terram petiit, et in Bethleem cum filia sua, et ceteris virginibus Deo dicatis finem vite sue complevit. Ad petitionem istarum. Hier. libros Sacre Scripture de Hebreo transtulit in Latinum.
marg.|
{f}
Sed ego]
quasi diceret
{7.
311rb} ita emuli mei criminantur me, et mordent detrahendo, sed nec pertimesco invidentiam meorum emulorum in tali opere tam excellenti, scilicet, et tam arduo, et bono, quia. Prv. 28.a. Fugit impius nemine persequente, iustus autem quasi Leo confidens absque terrore erit.
marg.|
{g}
Nec denegabo]
quin aperiam veritatem Sacre Scripture poscentibus, quia 1Cor. 9.c. Ve enim mihi est si non Evangelizavero. Quam igitur sine fictione didici sine invidia communico, et honestatem illius non abscondo. Infinitus enim est thesaurus hominibus, quo qui usi sunt, participes facti sunt amicitie Dei, propter discipline dona commendati.
marg.|
Hoc est contra illos quibus datum est scire secreta scripture, nec predicare volunt, nec docere. Et hi talentum sibi commissum cum servo pigro in sudario abscondunt. Lc. 19.c. - Explicit expositio prologi Santi Hieronymi.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Epcan. Hugonis de Sancto Caro Hieronymi prologi expositio), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 13/03/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=75&chapitre=75_Prol.809)
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Epcan. Hugonis de Sancto Caro Hieronymi prologi expositio), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 13/03/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=75&chapitre=75_Prol.809)
Notes :