Nicolaus de Lyra

Capitulum 11

Numérotation du verset Qo. 11,1 

Mitte panem tuum
super transeuntes aquas quia post multa tempora invenies illum.
Numérotation du verset Qo. 11,2 

Da partes1 septem
1 partes] -tem Weber
necnon et octo
quia ignoras quid futurum sit
mali super terram.
Numérotation du verset Qo. 11,3 

Si replete
fuerint nubes
Imbrem
super terram effundent.
Si
ceciderit lignum
ad austrum
aut ad aquilonem
in quocumque loco ceciderit
ibi erit.
Numérotation du verset Qo. 11,4 

Qui observat
ventum
non seminat
et qui considerat nubes
numquam metet.
Numérotation du verset Qo. 11,5 

Quomodo ignoras que sit via spiritus
et qua ratione compingantur ossa
in ventre
pregnantis2
2 pregnantis] pregnatis Weber
sic nescis opera
Dei qui fabricator est omnium.
Numérotation du verset Qo. 11,6 

Mane semina semen tuum3
3 semen tuum] sementem tuam Weber
et vespere ne cesset
manus tua quia nescis quid magis
oriatur hoc aut4 illud et si utrumque
4 aut] an Weber
simul melius erit.
Numérotation du verset Qo. 11,7 

Dulce lumen
et delectabile est oculis
Videre
solem.
Numérotation du verset Qo. 11,8 

Si annis multis vixerit homo et in his omnibus5 letus6 fuerit
5 h. o.] inv. Weber |
6 letus] letatus Weber |
meminisse
debet tenebrosi temporis et dierum multorum qui cum venerint vanitatis arguuntur7 preterita
7 arguuntur] arguentur Weber
Numérotation du verset Qo. 11,9 

Letare ergo
iuvenis in adolescentia tua
et in bono
sit cor tuum in diebus iuventutis tue et ambula in viis cordis
tui et in intuitu oculorum tuorum
Et
Scito
quod pro omnibus his
adducet te Deus in iudicium.
Numérotation du verset Qo. 11,10 

Aufer iram a corde tuo
et amove malitiam
a carne tua. Adolescentia enim et voluptas
vana
sunt8.
8 Aufer... vana sunt] hic incipit capitulum 12 Weber

Capitulum 11

Numérotation du verset Qo. 11,ad litteram 
marg.| {3.1807} Mitte panem tuum super. Superius Salomon induxit ad opera virtutum generaliter, hic consequenter inducit ad opera misericordie specialiter, quia speciali modo faciunt ad consecutionem beatitudinis future, secundum quod dicitur Mt. 25.c. Venite benedicti patris mei possidete paratum vobis regnum a constitutione mundi. Esurivi enim, et dedistis mihi manducare, etc. Et dividitur intres partes, quia primo inducit ad opus pietatis, secundo ad accelerationem huius operis ibi. Mane semina. tertio infert conclusionem sue in tentionis, ibi. Letare ergo. Prima in duas, quia primo inducit ad pietatis actum, secundo removet impedimentum, ibi. Qui observat ventum. Circa primum dicit.
marg.|  .1. Mitte panem tuum super. largiendo cibum et potum indigentibus, et maxime peregrinis transeuntibus qui dicuntur hic aque, eo modo loquendi quo dicitur, Apoc. 17.d. Aque multe, populi multi. Et aque transeuntes, quia peregrini transeunt ad terram suam sicut aque ad mare.
marg.|  .2. Quia post multa tempora invenies. recipiendo inde mercedem non solum in futuro, sed etiam aliquando in presenti. sicut Ietro vocavit Moysen ad comedendum panem, credens eum esse peregrinum Egyptium, Ex. 2. Et ex hoc postea receptus est in populo Israel, et ut filii sui haberent partem in terra promissionis, quia pietas ad omnia valet, promissionem habens vite, que nunc est et future. 1. Tim. 4.c.
marg.|  .3. Da partes septem. id est abundanter da de bonis tuis indigentibus.
marg.|  .4. Quia ignoras, quid futurum. id est in vita presenti, et ab illo liberari poteris per opera pietatis impensa indigentibus, quia sicut predictum est, pietas non solum habet promissionem vite future, sed etiam presentis. Vel aliter potest exponi. Quia ignoras quid futurum. quasi dicat forte eveniet mortalitas hominum per pestilentiam, aut gladium, in qua tolleris de vita presenti, et tunc opera pietatis valebunt tibi, quia sola pietas {3.1808} comes est defunctorum, ut dicit Aug. Ad hoc etiam inducit exemplum sensibile dicens. Si replete fuerint nubes exhalationibus humidis.
marg.|  .5. Imbrem super terram effundent. quasi dicat sic homines divitias habentes debent eas reddere indigentibus. Ad hoc etiam inducit motivum ex hominis statu post mortem, quia tunc cessat meritum et demeritum, ideo dicit.
marg.|  .6. Si ceciderit lignum. id est homo qui dicitur arbor eversa a philosophis, unde. 2. de Anima dicit Philosophus, quod radices in arboribus sunt similes ori in hominibus, quoniam per illas accipitur arboris nutrimentum. Dicitur ergo lignum cadere, quando hoc per mortem abscinditur a statu presentis vite. .7.   Ad austrum. id est ad partem electorum vel reproborum, que nomine aquilonis designatur, eo quod dicitur Ier. primo capitulo Ab aquilone pandetur omne malum. .8.   Ibi erit. id est immutabiliter remanebit, propter quod in vita presenti debet homo de operibus pietatis solicitari, quandiu potest mereri. .9.   Qui observat. Hic removet quoddam impedimentum. Impeditur enim homo ab operibus pietatis ex nimia dilatione, cogitans quod veniet tempus magis opportunum ad distribuendum pauperibus bona sua, et interim auferuntur ei bona, vel etiam vita, et sic privatur intento, et hoc est quod dicit per simile. Qui observat. quia raro aut numquam est aer sine vento aliquo.
marg.| .10. Et qui. dimittens metere propter apparentiam nubium.
marg.| .11. Numquam. quia raro contigit, quod aer sit sine nubibus. Et in tali dilatione aliquando irruunt hostes terrenascentia sibi colligentes, remanentia devastantes. Secundum impedimentum provenit ex estimatione longitudinis vite proprie, et sic impeditur homo ab operibus pietatis, quia credit se indigere in futuro bonis suis, hoc removetur cum dicitur.
marg.| .12. Quomodo ignoras. id est per quem modum anima infunditur corpori.
marg.| .13. Et qua ratione. id est per quem modum.
marg.|  .14. Compingantur. id est formentur.
marg.| .15. Ossa, scilicet pueri.
marg.|  .16. In ventre pregnantis. id est matris. Ista enim sunt totaliter occulta nobis.
marg.|  .17. Sic nescis opera Dei. quia statim potest te tollere de vita presenti, propter quod Luc. 12.c. dicitur diviti diu vivere speranti. Stulte, hac nocte repetent animam tuam a te, que autem congregasti, cuius erunt ?
Numérotation du verset Qo. 11,ad litteram 
marg.| {3.1809} .1. Mane semina semen tuum. Postquam Salomon induxit ad pietatis exercitium, hic consequenter induxit ad huius exercitii festinum principium, et etiam profectum continuum di. Mane semina. id est pietatis opera incipe a tempore iuventutis.
marg.|  .2. Et vespere, scilicet in senectute, in qua solent homines fieri tenaces.
marg.|  .3. Ne cesset. facere pietatis opera.
marg.|  .4. Quia nescis quid mane oriatur. id est Deo acceptius efficiatur.
marg.|  .5. Et si utrunque simul. id est equaliter Deo acceptum.
marg.|  .6. Melius erit. in fructu premii.
marg.|  .7. Dulce lumen. Hic removet huius accelerationis quoddam impedimentum, quod procedit ex consideratione vite presentis tantum, et sic impeditur homo ab operibus pietatis, quia non considerat tempus sue mortis, ideo dicitur. Dulce lumen, idest delectabile est homini perfrui vita presenti. Sed quia cum hoc debet de morte cogitare, ideo subditur. Si annis multis vixerit homo, et in prosperitate, tamen.
marg.| {3.1810} .8. Meminisse debet tenebrosi temporis. id est mortis quod tempus vocatur frequenter nox in scriptura.
marg.|  .9. Et dierum multorum. id est, temporis post mortem, quod non habebit finem.
marg.|  .10. Qui cum venerint. idest huius vite delectabilia, que transierunt ut umbra.
marg.|  .11. Letare ergo iuvenis. Hic infertur intenta conclusio, scilicet quod homo ex consideratione divini iudicii debet a malis retrahi, et in bonis exerceri. Dicit igitur. Letare ergo. Et secundum Hbr. est ironica locutio, sicut aliquando pater dicit filio. Vade ad tabernam, et bibe et lude. quasi diceret, postea dolebis, et hoc patet ex sequentibus, cum dicitur.
marg.|  .12. Et ambula. id est secundum modum tue proprie voluntatis.
marg.|  .13. Et intuitu. id est sequendo concupiscentie impulsum, quod est valde malum, ideo subditur.
marg.|  .14. Et scito quod pro etc. te graviter puniendo propter quod infert per oppositum.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Qo. 11), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 03/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=29&chapitre=29_11)
Signaler un complément d'information

Notes :