Capitulum 44
Numérotation du verset
Sir. 44,1
LAUS PATRUM
Laudemus
viros gloriosos et parentes nostros in generatione sua
Numérotation du verset
Sir. 44,2
multam gloriam fecit Dominus magnificentia sua a seculo
Numérotation du verset
Sir. 44,3
dominantes in potestatibus suis homines magni virtute
et prudentia sua prediti nuntiantes in dignitate prophetarum
Numérotation du verset
Sir. 44,4
et imperantes in presenti populo et virtute prudentie populi sanctissima verba
Numérotation du verset
Sir. 44,5
in pueritia sua requirentes modos musicos et narrantes carmina in scriptura
Numérotation du verset
Sir. 44,6
homines divites in virtute pulchritudinis studium habentes pacificantes in domibus suis
Numérotation du verset
Sir. 44,7
omnes isti in generationibus gentis sue gloriam adepti sunt et in diebus suis habentur in laudibus
Numérotation du verset
Sir. 44,8
qui de illis nati sunt
reliquerunt nomen narrandi laudes eorum
Numérotation du verset
Sir. 44,9
et sunt
quorum non est memoria
perierunt quasi non fuerint et nati sunt quasi non nati et filii ipsorum cum illis
Numérotation du verset
Sir. 44,10
sed illi viri misericordie
sunt quorum pietates
non defuerunt
Numérotation du verset
Sir. 44,11
et cum semine ipsorum perseverat bona
Numérotation du verset
Sir. 44,12
hereditas nepotum illorum et in testamentis stetit semen eorum
Numérotation du verset
Sir. 44,13
et filii ipsorum propter illos usque in eternum manet semen eorum et gloria eorum non derelinquetur
Numérotation du verset
Sir. 44,14
corpora ipsorum in pace sepulta sunt
et nomen eorum vivet in generationes et generationes
Numérotation du verset
Sir. 44,15
Sapientiam
ipsorum narrent populi
laudem eorum nuntiet ecclesia
Numérotation du verset
Sir. 44,16
Enoch placuit Deo et translatus est in paradiso ut det gentibus penitentiam
Numérotation du verset
Sir. 44,17
Noe inventus est perfectus iustus
et in tempore iracundie factus est reconciliatio
Numérotation du verset
Sir. 44,18
ideo dimissum est reliquum terre cum factum est diluvium
Numérotation du verset
Sir. 44,19
testamenta seculi posita sunt apud illum ne deleri possit diluvio omnis caro
Numérotation du verset
Sir. 44,20
Abraham magnus pater multitudinis gentium
et non est inventus similis illi in gloria
qui conservavit legem Excelsi et fuit in testamento cum illo
Numérotation du verset
Sir. 44,21
in carne eius stare fecit testamentum et in temptatione inventus est fidelis
Numérotation du verset
Sir. 44,22
ideo iureiurando dedit illi semen in gente sua crescere illum quasi terre cumulum
Numérotation du verset
Sir. 44,23
et ut stellas exaltare semen eius
et hereditari illos a mari usque ad mare et a Flumine usque ad terminos terre
Numérotation du verset
Sir. 44,24
et in Isaac eodem fecit modo propter Abraham patrem ipsius
Numérotation du verset
Sir. 44,25
benedictionem omnium gentium dedit illi
et testamentum confirmavit super caput Iacob
Numérotation du verset
Sir. 44,26
agnovit eum in benedictionibus suis et dedit illi hereditatem
et divisit ei partem in tribus duodecim
Numérotation du verset
Sir. 44,27
et conservavit illis homines misericordie invenientes gratiam in oculis
omnis carnis
Capitulum 44
Numérotation du verset
Sir. 44,ad litteram
marg.|
{3.2195}
Laudemus viros.
Superius actum est de virtutibusratiocinando, hic idem agitur exemplificando, quia hic ponuntur exempla patrum virtuosorum, que debemus imitari, et dividitur in duas partes, nam auctor primo ponit exemplum patrum, secundo gratias agendo terminat librum istum ca. 51. Prima in duas, quia primo commendat virtutes patrum generaliter, secundo specialiter, ibi. Enoch placuit Deo . Prima adhuc in duas, quia primo commendat virtutes patrum in personis propriis, secundo in eorum filiis, ibi. Qui de illis nati sunt. Circa primum dicit.
marg.|
.1.
Laudemus viros gloriosos.
id est omni honore dignos, secundum commentatorem. 1. Ethicorum Honor est reverentia exhibita alicui in testimonium sue virtutis, sed si hoc fiat secrete vel coram paucis, sic est honor tantum, si autem in palam et coram multis, sic dicitur gloria.
marg.|
.2.
Et parentes nostros in generatione.
id est per generationem suam, scilicet carnalem quantum ad genitos ex eis, et spiritualem, quantum ad edoctos ab eis. Apud Hebreos enim de quibus fuit auctor iste, doctor alicuius habetur sicut pater eius, unde dicit Apostolus. 1. Cor. 4.d. In Christo Iesu per evangelium ego vos genui. id est per predicationem evangelii.
marg.|
.3.
Multam gloriam.
idest, multa opera gloriosa.
marg.|
{3.2196} .4.
Fecit dominus.
per viros istos. .5.
Magnificentia sua.
id est largitate sua.
marg.|
.6.
A seculo Dominantes in potestatibus suis.
id est virtutibus propriis a Deo sibi tamen collatis, unde filii Heth dixerunt ad Abraham, Gn. 22.a. Princeps Dei es apud nos.
marg.|
.7.
Homines magni virtute.
Tempore enim diluvii fuerunt homines magni corpore, scilicet, gigantes, Ge. 6. sed erant parui virtute aut nulli, nam erant moribus incompositi.
marg.|
.8.
Et prudentia sua.
nam prudentia est auriga virtutum.
marg.|
.9.
Nuntiantes in prophetis.
id est prophetarum scripturis.
marg.|
.10.
Dignitatem prophetarum.
id est que debet exhiberi prophetis, et hoc verificatur de studiosis in scripturis prophetarum, quales fuerunt plurimi de quibus infra sequitur.
marg.|
.11.
Et imperantes in presenti,
scilicet David, Machabei, et plures alii.
marg.|
.12. Et virtute prudentie populis sanctissima verba. supple nuntiantes.
marg.|
.13.
In pueritia.
sic habent libri correcti.
marg.|
.14.
Requirentes modos.
non dissolutionem sicut patet de David, qui laudes divinas a sua iuventute canebat in cithara.
marg.|
.15.
Et narrantes carmina scripturarum.
id est psalmos et cantica metrice composita.
marg.|
.16.
Homines divites in virtute.
virtutes enim vere divitie sunt, quia violenter auferri non possunt.
Numérotation du verset
Sir. 44,ad litteram
marg.|
{3.2197} .1.
Pulchritudinis studium habentes.
idest, legis et prophetarum, quorum studium est valde pulchrum.
marg.|
.2.
Pacificantes in domibus suis.
idest, in familiis et hominibus sibi subiectis.
marg.|
.3.
Omnes isti in generationibus gentis sue.
idest, inter gentes generationis sue.
marg.|
.4.
Gloriam
etc. bone fame.
marg.|
.5.
Adepti sunt.
per opera sancte vite.
marg.|
.6.
Qui de illis.
Hic consequenter ponitur laus patrum in filiis suis. est enim filius de substantia patris. ideo laus patrum redundat in filios, et econverso, dicit igitur : Qui de illis nati. mores patrum imitantes.
marg.|
.7.
Reliquerunt nomen.
bonum.
marg.|
.8.
Narrandi laudes eorum.
ad informationem morum, et per oppositum subdit de malis.
marg.|
.9.
Et sunt quorum non.
in bono.
marg.|
.10.
Perierunt quasi qui.
nihil boni post se relinquentes.
marg.|
.11.
Et nati sunt quasi
etc. nam eorum nativitas aliis non pro fuit, sed magis nocuit.
marg.|
.12.
Et filii ipsorum.
perierunt, eo quod imitatores paternorum scelerum fuerunt.
marg.|
.13.
Sed illi viri misericordie sunt.
id est misericordes, et Dei misericordia digni.
marg.|
.14.
Quorum pietates non.
alias defecerunt erga indigentes.
marg.|
.15.
Et cum semine eorum permanet bona.
id est promissionis terra, in qua manserunt Iudei quandiu servaverunt mandata Dei. Vel hereditas eterna, que permanet in spe certa observantibus divina mandata, et que in promissione facta Abrahe, Gn. 15. fuit principaliter intellecta, sicut ibidem diffusius declaravi.
marg.|
.16. Nepotum ipsorum semen in testamento stetit. Deo firmiter obediendo.
marg.|
.17.
Et filiorum ipsorum semen.
scilicet, propter merita ipsorum patrum.
marg.|
{3.2198}
marg.|
.18.
Usque in eternum,
scilicet hereditas predicta. Et ex hoc videtur quod principaliter intelligitur de hereditate beatorum, ut dictum est.
marg.|
.19.
Semen eorum, et gloria.
quia remanebit in memoria bonorum.
marg.|
.20.
Corpora ipsorum in pace.
id est in expectatione pacis perfecte, que dabitur in resurrectione.
marg.|
.21.
Et nomen eorum vivet.
per bonam famam continuatam.
marg.|
.22.
Sapientiam ipsorum.
ad informationem morum.
marg.|
.23.
Et laudem eorum.
id est eorum exempla non solum enuntientur in secreto, sed etiam in publico.
marg.|
.24.
Enoch.
Hic consequenter ponitur laus patrum specialiter ad personas aliquas descendendo, et primo ad patres legem precedentes. Secundo ad patres tempore legis existentes, capitu. se. Igitur incipit ab Enoch, eo quod propter sanctitatem singularem translatus est, fuit enim missus vivus ad paradisum terrestrem, et hoc est quod dicit : Enoch placuit. inde tamen rediturus est circa finem mundi cum Elia ad predicandum contra Antichristum. ideo subditur.
marg.|
.25.
Ut det gentibus sapientiam.
Antichristi perfidiam detegendo. Consequenter subditur de Ne, dicens.
marg.|
.26.
Ne inventus est perfectus.
sicut dicitur Gn. 6.b. Ne vir iustus atque perfectus, etc.
marg.|
.27.
Et in tempore iracundie.
quo dominus puniens hominum peccata, misit diluvium super terram.
marg.|
.28.
Factus est reconciliatio.
id est causa reconciliationis divine, sicut Gn. 3.d. Obtulit holocausta super altare, odoratusque est dominus odorem suavitatis. Et ait ad eum. Nequaquam maledicam terre, etc.
marg.|
.29.
Ideo dimissum est reliquum.
id est octo persone ad multiplicandum genus humanum super terram.
marg.|
.30.
Testamenta seculi.
id est promissiones de seculo per diluvium non delendo.
marg.|
.31.
Posita sunt apud illum.
ut patet Gn. 6.b. Hoc est signum federis, quod do inter me et vos, etc.
Numérotation du verset
Sir. 44,ad litteram
marg.|
{3.2199} .1.
Abraham.
Hic consequenter ponitur laus virtutum Abrahe, cum dicitur : Abraham magnus patet multitudinis, etc. propter hoc vocatus est Abraham, ut habetur Gn. 17. Est enim pater omnium fidelium qui fuerunt post ipsum.
marg.|
.2.
Et non est inventus similis illi.
id est in opere virtuoso, et hoc quantum ad duo, scilicet quia primus fidem unius Dei publice predicavit post diluvium populis ad idololatriam declinantibus, et in hoc quod filium suum unigenitum dilectum tam prompte voluit immolare, ut impleret Dei preceptum. Gene. 22.e.
marg.|
.3.
Qui conservavit legem.
Legem, scilicet naturalem menti humane impressam.
marg.|
.4.
Et fuit in testamento cum.
Nam dominus pepigit fedus cum illo, Gene. 15.d.
marg.|
.5.
In carne eius facit stare testamentum.
id est circumcisionem, Gene. 17. que est signum distinguens Israel a Gentilibus.
marg.|
.6.
Et in tentatione.
quia Deus tentavit eum, Gene. 22.a. ut ostenderet aliis obedientiam eius.
marg.|
.7.
Inventus est fidelis.
id est obediens prompte ut dictum est.
marg.|
.8.
Ideo iureiurando dedit illi gloriam.
sicut ibidem subditur. Per memetipsum iuravi dicit dominus, quia fecisti rem hanc, et non pepercisti filio tuo unigenito propter me, benedicam tibi et multiplicabo semen tuum sicut stellas celi, et sicut arenam que est in littore maris, etc. ideo subditur.
marg.|
.9.
Crescere illum
etc.
et hereditare illos a mari.
Isti sunt quatuor termini terre promissionis, scilicet mare mediterraneum ab occidente, et mare mortuum ab oriente, fluvius Euphrates ab aquilone, et desertum Egypti a meridie.
marg.|
.10.
Et Isaac.
Hic consequenter ponitur laus virtutis Isaac et Iacob filii sui, cum dicitur. {3.2200} Et Isaac eodem modo. id est benedixit eum, eidem promittendo quod promisit Abraham.
marg.|
.11.
Propter Abraham.
idest propter merita eius, et etiam propter merita Isaac qui fuit imitator paterne virtutis.
marg.|
.12.
Benedictionem omnium gentium dedit illi dominus.
idest, fecit eum pretiosum in conspectu omnium gentium, inter quas habitavit intantum quod omnes imprecabantur sibi bonum, ut exponunt aliqui. Sed contra hoc videtur quod dicitur Gn. 26. quod Isaac dixit Abimelech et his qui venerant cum eo : Quid venistis ad me hominem quem odistis et expulistis a vobis, propter hoc aliter exponendum est : Benedictio omnium gentium. scilicet, dedit illi, et non Ismaeli, ut Christus ex eo nasceretur, in quo benedicerentur omnes gentes terre.
marg.|
.13.
Et testamentum suum.
id est pactum, quod fecit ad Abraham.
marg.|
.14.
Confirmavit super caput Iacob.
et non super caput Esau, licet Isaac primo voluerit facere contrarium, Gene. 27.a.
marg.|
.15.
Agnovit eum in benedictionibus suis.
idest, approbavit eum tanquam dignum suis benedictionibus, sicut approbaverat Abraham et Isaac, Gn. 18. cap. terram, in qua dormis, tibi dabo et semini tuo, et sequitur. Et benedicentur in te et in semine tuo cuncte tribus terre.
marg.|
.16.
Et divisit illi partem in tribubus.
Terra enim promissa Abrahe, Isaac, et Iacob fuit divisa in duodecim partibus duodecim tribus, et ex duodecim filiis Israel descendentibus, ut habetur Iosue 18.c. Et sic quelibet tribus habuit partem suam.
marg.|
.17.
Et conservavit illi homines misericordie.
id est filios suos duodecim patriarchas, qui dicuntur homines misericordie, Idest, homines misericordiam consecuti a Deo de Ioseph venditione.
marg.|
.18.
Invenientes gratiam in oculis omnis carnis.
Invenerunt enim gratiam in conspectu Pharaonis, et Egyptiorum, Gn. 47.c.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Sir. 44), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/11/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=32&chapitre=32_44)
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Sir. 44), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/11/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=32&chapitre=32_44)
Notes :