Capitulum 45
Numérotation du verset
Sir. 45,1
dilectus a Deo et hominibus Moyses
cuius memoria in benedictione est
Numérotation du verset
Sir. 45,2
similem illum fecit in gloria sanctorum
et magnificavit eum in timore inimicorum et in verbis suis monstra placavit
Numérotation du verset
Sir. 45,3
glorificavit illum in conspectu regum et iussit illi
coram populo suo et ostendit illi gloriam suam
Numérotation du verset
Sir. 45,4
in fide et lenitate ipsius
sanctum fecit illum et elegit illum de omni carne
Numérotation du verset
Sir. 45,5
audivit eum et vocem ipsius et induxit illum in nubem
Numérotation du verset
Sir. 45,6
et dedit illi coram precepta legem vite et discipline docere Iacob testamentum
et iudicia sua Israel
Numérotation du verset
Sir. 45,7
excelsum fecit Aaron fratrem eius
et similem sibi de tribu Levi
Numérotation du verset
Sir. 45,8
statuit ei testamentum eternum
et dedit illi
sacerdotium gentis
et beatificavit illum in gloria
Numérotation du verset
Sir. 45,9
et circumcinxit illum zonam glorie
induit illum stolam glorie et coronavit illum in vasis virtutis
Numérotation du verset
Sir. 45,10
Circumpedes
et femoralia
et umeralem
posuit ei et cinxit illum tintinnabulis aureis plurimis in gyro
Numérotation du verset
Sir. 45,11
dare sonitum in successu
suo
auditum facere sonitum in templo in memoriam
filiis gentis sue
Numérotation du verset
Sir. 45,12
stola sancta auro et hyacintho
et purpura
opus textile
viri sapientis
iudicio et veritate prediti
Numérotation du verset
Sir. 45,13
torto cocco
opus artificis
gemmis pretiosis figuratis
in ligatura auri
et opere lapidarii
sculptilis in memoriam secundum numerum tribuum
Israel
Numérotation du verset
Sir. 45,14
coronam auream supra mitram eius expressam signo sanctitatis
gloria honoris
et opus virtutis
desideria oculorum ornata
Numérotation du verset
Sir. 45,15
sic pulchra ante ipsum
non fuerunt talia usque ad originem
Numérotation du verset
Sir. 45,16
non indutus est illa alienigena aliquis
sed tantum filii ipsius soli
et nepotes
eius per omne tempus
Numérotation du verset
Sir. 45,17
sacrificia ipsius consumpta sunt igni quotidie
Numérotation du verset
Sir. 45,18
Complevit
Moyses manus eius et unxit illum oleo sancto
Numérotation du verset
Sir. 45,19
factum est illi in testamentum eternum et semini eius sicut dies celi fungi sacerdotio et habere laudem et glorificare populum suum in nomine suo
Numérotation du verset
Sir. 45,20
ipsum elegit eum ab omni vivente afferre sacrificium Deo incensum et bonum odorem in memoriam placere populo suo
Numérotation du verset
Sir. 45,21
dedit illi in preceptis suis potestatem in testamentis iudiciorum docere Iacob testimonia et in lege sua lucem dare Israel
Numérotation du verset
Sir. 45,22
quia contra illum steterunt alieni et propter invidiam circumdederunt illum in deserto homines qui erant cum Dathan et Abiron et congregatio Chore in iracundiam
Numérotation du verset
Sir. 45,23
vidit Dominus Deus et non placuit illi et consumpti sunt in impetu iracundie
Numérotation du verset
Sir. 45,24
fecit illis monstra et consumpsit eos in flamma ignis
Numérotation du verset
Sir. 45,25
et addidit Aaron gloriam et dedit illi hereditatem et primitias fructuum terre divisit illi
Numérotation du verset
Sir. 45,26
panem ipsis in primis paravit in satietatem nam sacrificia Domini edent que dedit ipsi et semini eius
Numérotation du verset
Sir. 45,27
ceterum in terra gentes hereditabit et pars non est illi in gente ipse enim pars eius est et hereditas
Numérotation du verset
Sir. 45,28
et Phinees filius Eleazari tertius in gloria est in imitando tantum in timore Domini
Numérotation du verset
Sir. 45,29
et stare in reverentia gentis in bonitate et alacritate anime sue placuit de Israel
Numérotation du verset
Sir. 45,30
ideo statuit ad illum testamentum
pacis principem sanctorum
et gentis sue ut sit illi in sacerdotium sui dignitas in eternum
Numérotation du verset
Sir. 45,31
et testamentum David regi filio Iesse de tribu Iuda hereditas ipsi et semini eius ut daret sapientiam in cor nostrum iudicare gentem suam in iustitia ne abolerentur bona ipsorum et gloriam eorum in gentem ipsorum eternam fecit
Capitulum 45
Numérotation du verset
Sir. 45,ad litteram
marg.|
{3.2199}
Dilectus Deo .
Hic ponitur laus patrum, qui fuerunt tempore legis date, et primo laus patrum qui precesserunt terre pro missionis ingressum, secundo eorum qui ingressi fuerunt, et etiam post ingressum ca. se. Circa primum incipit a Moyse, qui sub Deo fuit legislator, dicens.
marg.|
.1.
Dilectus a Deo et omnibus.
Fuit enim Moyses a pueritia sic gratiosus, ut esset diligibilis omnibus, propter quod filia regis ipsum in filium adoptavit, Ex. 2.
marg.|
.2.
Cuius memoria in benedictione.
idest, in omni bono.
marg.|
{3.2200} .3.
Similem illum fecit.
videndo divinam essentiam sicut dicit Aug. ad Paulinum de videndo Deum.
marg.|
.4.
Et magnificavit eum in timore inimicorum.
id est Egyptiorum, inter quos fuit magnus valde, Ex. 11.
marg.|
.5.
Et in verbis suis.
quia plage Egypti monstruose cessaverunt ad eius orationem, ut patet Ex. 6. 7. et 8.
marg.|
.6.
Glorificavit illum in conspectu,
scilicet Pharaonis regis Egypti, et Sehon et Og. Nu. 21.
marg.|
.7.
Et iussit illi coram populo.
in monte Sinai, ubi populus loquentem dominum audivit, Ex. 10.
marg.|
.8.
Et ostendit illi gloriam.
in visione per essentiam, ut dictum est.
Numérotation du verset
Sir. 45,ad litteram
marg.|
{3.2201} .1.
In fide.
idest, fidelitate. fuit enim valde fidelis.
marg.|
.2.
Et lenitate ipsius.
unde dicitur Numer. 12.a. Erat enim Moyses vir mitissimus super omnes homines qui morabantur in terra.
marg.|
.3.
Sanctum fecit illum.
idest, mundum, et firmum.
marg.|
.4.
Et elegit eum ex omni carne.
ad educendum filios Israel de Egypto, et ut esset legislator veteris testamenti.
marg.|
.5.
Audivit enim eum, et vocem ipsius.
deprecantem pro relaxatione peccati Israel in fabricatione vituli, Ex. 32.
marg.|
.6. Et induxit illum in nubem. Ex. 24.
marg.|
.7.
Et dedit illi cor ad precepta
etc. Dei opere adimplenda, et aliis docenda.
marg.|
.8.
Excelsum,
etc. secundo ponitur laus Aaron, et dividitur in tres partes, quia primo agitur de eius electione. secundo, de eius consecratione, ibi. Complevit. tertio de eius provisione, ibi. Et addidit. Circa primum dicitur : Excelsum fecit dominus. Fuerunt enim ambo filii Amram Ex. 6.
marg.|
.9.
Et similem.
in eductione populi de Egypto, et signis faciendis in terra Egypti.
marg.|
.10.
De tribu Levi.
de qua erat Amram pater eorum. Ex. 2.
marg.|
.11.
Statuit ei testamentum.
idest, pactum sacerdotii, quod dicitur eternum, inquantum significabat, sive figurabat sacerdotium Christi, quod est eternum.
marg.|
.12.
Et beatificavit illum in gloria.
idest, beatum fecit eum dici pro gloria sacerdotii.
marg.|
.13.
Et circumcinxit eum corona iustitie.
idest, baltheo diversis coloribus facto, qui dicitur zona iustitie, quia restringebat vestes sacerdotales, sicut iustitia legis modos inordinatos.
marg.|
.14.
Et induit eum stolam glorie.
idest tunicam hiacynthinam, que erat honorabilis valde.
marg.|
.15.
Et coronavit eum in vasis virtutis.
idest, ornamentis : que apud Hebreos {3.2202} frequenter vasa nominantur. Corona vero Aaron erat mitra, in qua pendebat lamina sancta, habens insculptum nomen domini tetragrammaton virtuosum.
marg.|
.16.
Circumpedes
, idest, sandalia.
marg.|
.17.
Et femoralia.
linea.
marg.|
.18.
Et humerale
etc. idest, superhumerale, in quo erant duo lapides onychini.
marg.|
.19.
Posuit ei.
id est disposuit eum ad eius ornatum.
marg.|
.20.
Et cinxit eum tintinnabulis aureis.
que posita erant in circumitu inferioris partis tunice.
marg.|
.21.
Dare sonitum in incessu.
ad rememorandum, quod lex data fuit in buccine sonitu, Ex. 20. ideo subditur.
marg.|
.22.
In memoriam filiis gentis.
id est rationale, quod erat in sacerdotis pectore.
marg.|
.23.
Opus textile, viri sapientis.
scilicet, Beseleel.
marg.|
.24.
Iudicio et veritate prediti.
idest, pleni discretione, et peritia artis, Ex. 30.a. Ecce vocavit dominus ex nomine Beseleel filium Huri, implevitque eum spiritu sapientie, et intelligentie, et scientie, omnique doctrina ad excogitandum, et faciendum opus.
marg.|
.25.
Torto cocco.
id est, filo rubeo : erat enim rationale textum ex quatuor filis, s. aureo, hiacynthino, purpureo, et coccineo.
marg.|
.26.
Gemmis preciosis.
Erant enim in eo duodecim lapides pretiosi insculpti nominibus duodecim tribuum Israel.
marg.|
.27.
In ligatura.
Nam illi lapides erant auro inclusi.
marg.|
.28.
Corona,
etc. quod superius dictum est breviter. Coronavit eum in vasis virtutis, exponitur hic magis diffuse, et patet ex predictis littera, hoc excepto.
marg.|
.29.
Super mitram.
nam ibi dictum est, quod pendebat a mitra quod videtur esse contrarium : utrumque tamen est verum : nam posita mitra lamina ponebatur desuper, ita quod pars eius superior erat super mitram, et pars eius inferior a mitra dependebat super pontificis frontem.
Numérotation du verset
Sir. 45,ad litteram
marg.|
{3.2203} .1.
Usque ad orientem.
id est, usque ad extremum terre. Exprimitur tamen hic oriens, quia magis distat a deserto, in quo fuerunt facta ista, quam occidens terre habitabilis.
marg.|
.2. Non est indutus illa alienigena. Aprogenie Aaron.
marg.|
.3. Sacrificia ipsius consummata etc. Id est, consumpta.
marg.|
.4.
Quotidie.
Nam semper mane, et vespere offerebatur holocaustum, quod dicebatur iuge sacrificium.
marg.|
.5.
Complevit Moyses.
Hic consequenter agitur de consecratione Aaron, cum dicitur : Complevit Moyses manus. id est, consecravit.
marg.|
.6.
Et unxit illum oleo.
habetur diffuse, Levi. 8.b.
marg.|
.7.
Factum est illi.
exponatur, ut supra.
marg.|
.8.
Et habere laudem.
id est, officium laudandi Deum, prout competit persone communi.
marg.|
.9.
Et glorificavit populum.
idest, dei. Summus enim sacerdos in nomine domini tetragrammaton, benedicebat populum.
marg.|
.10.
Ipsum elegit ab omni vivente, offerre.
tanquam pontifex summus, alii namque sacerdotes bene offerebant aliqua sacrificia.
marg.|
.11.
Incensum, et bonum.
fidei et devotionis Abrahe, et aliorum patrum.
marg.|
.12.
Placare.
id est, ad placandum Deum.
marg.|
.13.
Pro populo suo.
peccatore.
marg.|
.14.
Et dedit illi in preceptis.
discernendi inter sanctum, et prophanum, lepram, et non lepram.
marg.|
.15.
In testamentis iudiciorum.
nam, que aliis iudicibus dubia videbantur, referebantur ad summum sacerdotem, ut eius sententia inuiolabiliter teneretur, Deuteronom. 17.b.
marg.|
.16.
Docere Iacob.
id est, populum Israel denominatum a Iacob, qui alio nomine vacatur Israel.
marg.|
.17.
Testimonia.
Licet omnia precepta Dei dicantur testimonia, inquantum eorum veritas est miraculis testificata, tamen illa etiam quibus additur premium, vel pena, sicut dicitur Deu. 28.a. Si audieris vocem domini Dei tui, faciet te excelsiorem cunctis gentibus. Dicuntur proprie testimonia, quia sunt quedam protestationes divine iustitie premiantis bonos, et malos punientis.
marg.|
.18.
Et in lege.
dubia declarando, ut dictum est.
marg.|
.19.
Quia contra illum
etc. a genere sacerdotali, scilicet, Core, et eius congregatio, Numer. 16.a.
marg.|
{3.2204}
marg.|
.20.
In iracundiam.
scilicet, Dei provocatam. Ideo subditur.
marg.|
.21.
Vidit dominus.
rebellionem eorum oculo sue iustitie.
marg.|
.22.
Et consumpti sunt,
etc. absorbuit enim eos terra, et descenderunt vivi in infernum, ideo subditur.
marg.|
.23.
Fecit illi monstra.
percutiendo eos insolita plaga.
marg.|
.24.
Et consumpsit illos
etc. qui faverunt Core, et eius sequacibus.
marg.|
.25.
In flamma ignis.
sicut ibidem subditur : quod Aaron cucurrit ad multitudinem, quam iam vastabat incendium.
marg.|
.26.
Et addidit.
Hic consequenter agitur de ipsius Aaron provisione. Nam tribus Levitica hereditatem sicut alie tribus non habuit, propter quod Deus aliter de victu sacerdotibus, et Levitis providit Dicit igitur. Et addidit Aaron. in virge sue floritione ad confirmationem sacerdotii pro se, et suo semine. Nume. 17.c.
marg.|
.27.
Et dedit illi hereditatem.
Et, que sit illa subditur.
marg.|
.28.
Et propter.
id est.
marg.|
.29.
Primitias frugum terre
etc. quia debebantur sacerdotibus, decime vero Levitis.
marg.|
.30.
Panem ipsius
etc. id est, victum.
marg.|
.31.
In primis
etc. Idest, primitiis.
marg.|
.32.
Paravit in sanitatem.
id est, convenientem refectionem.
marg.|
.33.
Nam sacrificia domini edent,
etc. scilicet, sacrificia pro peccatis, etiam sacrificia pacifica, quorum pars cedebat in usum sacerdotum. holocausta vero incendebantur totaliter ad honorem divinum.
marg.|
.34.
Ceterum inter gentes.
gens sacerdotum, et Levitarum.
marg.|
.35.
Non hereditabit.
et subditur ratio.
marg.|
.36.
Ipse
, scilicet, Deus.
marg.|
.37. Est enim pars.
marg.|
.38.
Phinees,
etc. Hic consequenter ponitur laus Phinees nepotis Aaron, cum dicitur.
marg.|
.39.
Tertius in gloria
etc. est, scilicet, in honore pontificali.
marg.|
.40.
Imitando eum,
etc. scilicet, Eleazarum patrem suum.
marg.|
.41.
In timore domini,
etc. eius precepta custodiendo.
marg.|
.42.
Et stare.
in officio pontificis.
marg.|
.43.
In reverentia gentis,
etc. Erat enim in magna populi reverentia, eo quod liberaverat populum a domini plaga, Numeri vigesimoquinto. b.
Numérotation du verset
Sir. 45,ad litteram
marg.|
{3.2205} .1.
In bonitate, et alacritate.
qua servivit Deo letanter, et devote.
marg.|
.2.
Placuit Deo Israel.
ex ferventi zelo, quem habuit ad ipsum Nu. 25.c. Phinees filius, etc. quia zelo meo commotus est, etc.
marg.|
.3.
Ideo statuit.
idest dignitatem sacerdotii pacifice possidendam sibi, et filiis suis.
marg.|
.4.
Et principem sanctorum.
id est sacerdotum, qui dicebantur sancti, eo quod erant divinis obsequiis deputati, nam etiam res inanimate, que deputate sunt divino cultui, ut calix, et huiusmodi dicuntur sancte.
marg.|
.5.
Et gentis sue.
scilicet iudaice, cui in spiritualibus presidebat.
marg.|
{3.2206} .6.
Et testamentum David.
id est ordinationem eius de ampliatione divini cultus, ut habetur. 1. Para. 23. quam ordinationem posuit sub regimine summi pontificis. .7.
Ut daret.
ipse Phinees per se, et suos successores.
marg.|
.8.
Sapientiam in cor
etc. id est doctrinam legis, et prophetarum.
marg.|
.9.
Iudicare gentem
etc. id est ad iudicam dum populum iudaicum iuste.
marg.|
.10.
Ne abolerentur
etc. per fortitudinem maiorum iniuste minores deprimentium.
marg.|
.11.
Et gloriam ipsorum.
id est dignitatem sacerdotii in se, et filii suis.
marg.|
.12.
In gentem.
idest in populo iudaico.
marg.|
.13.
Aeternam fecit.
id est diu permanere, sicut montes dicuntur eterni. Ps. 75.a. Illuminans tu mirabiliter a montibus eternis etc.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Sir. 45), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 23/11/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=32&chapitre=32_45)
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Sir. 45), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 23/11/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=32&chapitre=32_45)
Notes :