Nicolaus de Lyra

Capitulum 49

Numérotation du verset Sir. 49,1 

Memoria Iosie in compositione odoris facti opus pigmentarii
Numérotation du verset Sir. 49,2 

in omni ore quasi mel indulcabitur eius memoria et ut musica in convivio vini
Numérotation du verset Sir. 49,3 

ipse est directus divinitus in penitentia gentis
et tulit abominationes impietatis
Numérotation du verset Sir. 49,4 

et gubernavit ad Dominum cor ipsius in diebus peccatorum corroboravit pietatem
Numérotation du verset Sir. 49,5 

preter David et Ezechiam et Iosiam
omnes peccatum commiserunt
Numérotation du verset Sir. 49,6 

nam reliquerunt legem Potentis reges Iude et contempserunt timorem Dei
Numérotation du verset Sir. 49,7 

dederunt enim regnum suum aliis et gloriam suam aliene genti
Numérotation du verset Sir. 49,8 

incenderunt electam sanctitatis civitatem et desertas fecerunt vias ipsius in manu Ieremie
Numérotation du verset Sir. 49,9 

nam male tractaverunt illum qui a ventre matris consecratus est propheta
evertere et eruere et perdere et iterum edificare et renovare
Numérotation du verset Sir. 49,10 

Ezechihel qui vidit
conspectum glorie quam ostendit illi in curru cherubin
Numérotation du verset Sir. 49,11 

nam commemoratus est inimicorum in imbri et benefacere illis qui ostenderunt rectas vias
Numérotation du verset Sir. 49,12 

et duodecim prophetarum ossa pullulent de loco suo
nam rogaverunt
Iacob et redimerunt se in fide virtutis
Numérotation du verset Sir. 49,13 

quomodo amplificemus Zorobabel
nam et ipse quasi signum in dextera manu in Israel
Numérotation du verset Sir. 49,14 

et Iesum Iosedech
qui in diebus suis edificaverunt domum et exaltaverunt templum sanctum Domino paratum in gloria sempiterna
Numérotation du verset Sir. 49,15 

et Neemia in memoria multi temporis qui erexit nobis muros
eversos et stare fecit portas et seras
qui erexit domos nostras
Numérotation du verset Sir. 49,16 

nemo natus est in terra qualis Enoch nam et ipse receptus est a terra
Numérotation du verset Sir. 49,17 

et Ioseph
natus est homo princeps fratrum firmamentum gentis
rector fratrum
stabilimentum populi
Numérotation du verset Sir. 49,18 

et ossa ipsius visitata sunt et post mortem prophetaverunt
Numérotation du verset Sir. 49,19 

Seth et Sem apud homines gloriam adepti sunt
et super omnem animam in origine Adam

Capitulum 49

Numérotation du verset Sir. 49,ad litteram 
marg.| {3.2217} Memoria Iosie. Hic ponitur laus Iosie regis, cum dicitur.
marg.|  .1. Memoria Iosie in compositione. idest, in omni bono.
marg.|  .2. In omni ore quasi mel indulcabitur. id est sicut est suavis ad audiendum ita dulcis ad referendum. .3.   Et ut musica in convivio vini. id est sicut harmonia instrumentorum musicorum valde delectat in convivio splendido et copioso, sic delectabilis est memoria Iosie.
marg.|  .4. Ipse est directus divinitus in penitentia Gentis. nam gentem regnisui induxit ad penitentiam de peccatis suis, et ad cultum unius veri Dei destruens cultum idolatrie. 4Rg. 23.
marg.| .5. Et gubernavit ad dominum cor. id est cor Iosie gubernationem regni totaliter ordinavit ad honorem Deo .
marg.| .6. Et in diebus peccatorum. id est tempore quo regnabat idololatrie peccatum, eo quod pater suus Amon et avus suus Manasses fuerunt idololatre maximi.
marg.| .7. Corroboravit pietatem. id est cultum Dei restituit, et firmiter statuit observandum.
marg.| .8. Preter David. Superius posite sunt laudes patrum tempus transmigrationis precedentium. Hic consequenter ponitur laus eorum qui fuerunt tempore transmigrationis. Circa quod primo ponitur transmigrationis seu captivitatis, causa cum dicitur. {3.2218} Preter David et Ezechiam et Iosiam omnes reges. tam Iuda, que Israel.
marg.|  .9. Commiserunt peccatum, scilicet idololatrie aliquo modo. Non enim David excusatur ab aliis peccatis, ut a peccato adulterii, homicidii et proditionis in facto Urie, et a peccato iniustitie, dando medietatem hereditatis Miphiboseth servo suo Sibe. Nec Ezechias a peccato vane glorie, ostendendo magnificentiam suam nuntiis regis Babylonis.
marg.|  .10. Nam reliquerunt legem altissimi, scilicet Dei, cuius est infinita potentia.
marg.|  .11. Reges Iuda, et contempserunt timorem Dei. sicut reliquerunt reges Israel.
marg.| marg.|marg.| .12. Dederunt enim regnum suum aliis, et gloriam suam alienigene etc. demerendo quod aliis daretur, ut pote Babyloniis.
marg.|  .13. Incenderunt electam civitatem sanctitatis, scilicet Ierusalem ad divinum cultum electam, que fuit incensa propter eorum demerita.
marg.|  .14. Et desertas fecerunt vias ipsius. nam civitate destructa nullus illuc veniebat.
marg.|  .15. In manu Ieremie. id est secundum eius prophetiam, qui frequenter dixit eis civitatem destruendam, nisi se subiicerent regi Babylonis, Ier.
marg.|  .16. Nam male tractaverunt etc., scilicet Ier. de quo dixit dominus Ier. 1.b. Antequam exires de utero matris sanctificavite, et prophetam in Gentibus dedi te. Hunc autem male tractaverunt, ponentes eum in lacu ubi non erat, aqua, sed lutum, ut ibi moreretur in angustia.
Numérotation du verset Sir. 49,ad litteram 
marg.| {3.2219} .1. Evertere, et eruere, et perdere. Ad hoc enim consecratus fuit propheta, ut denunciaret eversionem civitatis, et templi, et destructionem populi per Chaldeos.
marg.| .2. Et iterum edificare, et renovare. per reges Persarum. Et non solum hoc prophetavit de filiis Israel, sed etiam de multis aliis gentibus et regnis. Ier. 1.b. Ecce constitui te hodie super gentes, et super regna, ut evellas, et destruas, et disperdas, et dissipes, et edifices, et plantes, etc. Consequenter ponitur laus Ezechielis cum dicitur.
marg.| .3. Ezechiel, qui vidit conspectum. Illa visio ponitur c.1. que fuit ibi exposita diffuse de quatuor regnis principalibus et Deo omnibuspresidente.
marg.|  .4. Nam commemoratus est. id est in verbis prophetie sue. Deu. 32.a. Concrescat, ut pluvia doctrina mea, etc. Ezechiel enim mala futura illis gentibus que filios Israel iniuste afflixerant prophetavit, et bona illis, qui eos misericorditer, et iuste tractaverant, ut patet eius prophetiam intuenti specialiter a 21.c. usque ad 33.
marg.| Consequenter ponitur laus duodecim prophetarum simul, quorum tamen aliqui fuerunt ante transmigrationem Babylonis, et aliqui post, s. Aggeus, Zacharias, et Malachias, propter quod eorum laus ponitur hic cum eorum laudibus, qui fuerunt tempore intermedio, cum dicitur.
marg.| .5. Et duodecim prophetarum, etc. Tum quia sepulti fuerunt honorifice ad prolongationem bone memorie, tum quia verisimile est, quod ad sepulchra eorum, saltem aliquorum, fiebant miracula, sicut dictum est de sepulchro Elisei cap. precedenti.
marg.|  .6. Nam corroboraverunt Iacob. idest, populum Israel in fide, et moribus suis sanctis exemplis, et exhortationibus.
marg.|  .7. Et redemerunt. se a pena, et culpa peccantium.
marg.| .8. In fide virtutis sue. id est, in fidelitate predicationis sue, de contingentibus nihil omittendo. Et hoc modo dicitur Eze. 4.f. Ipse quidem in iniquitate sua morietur, tu autem animam tuam liberasti. .9.   Quomodo. Hic ponitur laus patrum, tempus transmigrationis sequentium. Et secundo, per modum brevis recapitulationis laus quorundam precedentium, ibi : Nemo natus. Circa primum dicitur : Quomodo amplificemus. id est digne laudemus Zorobabel, et subditur ratio cum dicitur.
marg.|  .10. Nam, et ipse quasi signum in dextera manu. scilicet, Dei.
marg.|  .11. Israel. In dativo casu, id est populo Israelitico ad eius consolationem. Ad intellectum huius sciendum, quod hoc accipitur de fine Aggei prophete, ubi dicitur : In die illa, dicit dominus exercituum : Assumam te, Zorobabel fili Salathiel, et ponam te quasi signaculum, quia te elegi. Sicut fuit ibidem expositum, secundum{3.2220} Rabbi Salomon contra istud, quod dicitur de Iechonia avo Zorobabel. Ier. 22.f. Vivo ego dicit dominus, quia si fuerit Iechonias filius Ioachim regis Iuda, annulus in manu dextera mea, inde evellam eum. Hic autem accipitur signum, et Aggei ultim. signaculum pro annulo, eo quod antiquitus littere principum suis annulis signabantur, ut patet Esther. 8.b. Est igitur sensus secundum Rabbi Salomon quod sicut Iechonias fuit a Deo repulsus propter malitiam suam, sic Zorobabel nepos eius Deo acceptus propter suam iustitiam, sed sicut dictum fuit Aggei ult. scriptura illa melius exponitur de Christo. Autor autem iste, qui fuit Hebreus, videtur sequi expositionem Hebreorum. Potest tamen dici quod illa littera Aggei ult. intelligitur de utroque. De Zorobabel minus perfecte, qui edificavit templum materiale, et perfectius de Christo, qui edificavit templum spirituale, sicut illud. 2Rg. 7.b. Ego ero illi in patrem, et ipse erit mihi in filium. intelligitur de Salomone, et de Christo, etiam ad litteram, sicut diffusius super epistolam ad Hebr. primo capitulo ubi hec autoritas allegatur dicta de Christo.
marg.|  .12. Et Iesum filium Iosedech. qui fuit sacerdos magnus in reditu captivitatis Babylonice.
marg.|  .13. Qui. scilicet Zorobabel, et Iesus.
marg.|  .14. In diebus suis, etc. eam fundando tempore Cyri. 1. Esdr. 4.
marg.|  .15. Et exaltaverunt etc. nam opus impeditum per plures annos resumpserunt an. 2. Darii regis Persarum, et consummaverunt anno eius sexto. 1. Esdr. 6. Consequenter ponitur laus Neemie, cum dicitur.
marg.|  .16. Et Neemias in memoria etc. supple debet esse apud bonos.
marg.|  .17. Qui erexit nobis muros etc. eversos a Chaldeis.
marg.|  .18. Et stare etc.  et seras. Neem. 6.
marg.|  .19. Qui erexit, etc. quia non solum muros Ierusalem reparavit, sed etiam intra muros plura edificia.
marg.|  .19. Nemo. Hic per modum recapitulationis ponitur laus quorundam patrum transmigrationem precedentium, et primo ipsius Enoch, a quo incepit laudare patres in speciali, sup. 44.c. dicit igitur. Nemo natus est in terra qualis, scilicet in omnibus bonis conditionibus : Quilibet enim sanctus habet aliquam gratiam specialem a Deo, quam non habet alius, saltem in equali, et simili gradu per omnia, propter quod de quolibet confessore canit ecclesia. Non est inventus similis illi, qui conservaret legemexcelsi etc.
marg.|  .20. Nam, et ipse. nostre habitationis, et translatus ad paradisum terrestrem, ut dictum est supra 43.c. Consequenter ponitur laus Ioseph, cum dicitur.
marg.|  .21. Et Ioseph, qui natus est homo princeps fratrum. id est ad hoc natus est, ut {3.2221} esset princeps fratrum suorum, per hoc enim conservavit patrem, et totam cognationem suam, Gene. 45. ideo subditur. Firmamentum Gentis, etc.
Numérotation du verset Sir. 49,ad litteram 
marg.|  .1. Et ossa ipsius. nam filii Israel recedentes de Egypto ea secum portaverunt. Ex. 12.d. Tulit quoque Moyses ossa Ioseph, etc.
marg.| .2. Et post mortem. id est Ioseph fuisse verum prophetam ostenderunt. nam hoc predixerat. Gene. ult. Deus visitabit vos, asportate vobiscum ossa mea. Consequenter {3.2222}ponitur laus Seth filii Ade, et Sem filii Ne, cum dicitur.
marg.| .3. Seth, et Sem apud homines etc. virtutis, et presidentie. ideo subditur.
marg.| .4. Et super omnem animam in origine etc. id est super omnem hominem ab Adam descendentem. Dicit enim hic glo. quod isti duo habuerunt dominium super omnes homines sui temporis, saltem pro aliqua parte vite sue : Seth ante diluvium, et Sem post ipsum. Non enim est verisimile, quod toto tempore vite sue habuerint dominium tale, quia non permisissent mala sic augmentari in terra.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Sir. 49), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/11/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=32&chapitre=32_49)
Signaler un complément d'information

Notes :