Capitulum 50
Numérotation du verset
Sir. 50,1
Simon1
1
Hic incipit cap. 50
ΩP
Onie2 filius sacerdos magnus qui in vita sua suffulsit
2 Onie] Onii
Weber
Domum
et in diebus suis
corroboravit
Numérotation du verset
Sir. 50,2
templi etiam altitudo ab ipso fundata est
duplex edificatio excelsa parietis templi
Numérotation du verset
Sir. 50,3
in diebus ipsius remanaverunt putei aquarum et quasi mare adimpleti sunt supra modum
Numérotation du verset
Sir. 50,4
qui curavit gentem suam et liberavit illam a pernicie
Numérotation du verset
Sir. 50,5
qui prevaluit amplificare civitatem
qui adeptus est gloriam in conversatione gentis et ingressum domus et atrii amplificatus est
Numérotation du verset
Sir. 50,6
quasi stella matutina in medio nebule
et quasi luna plena in diebus suis lucet
Numérotation du verset
Sir. 50,7
et quasi sol refulgens sic ille effulsit in templo Dei
Numérotation du verset
Sir. 50,8
quasi arcus effulgens in nebulam glorie
et quasi flos rosarum in diebus veris
quasi lilia
que sunt in transitu aque
et quasi thus
redolens in diebus estatis
Numérotation du verset
Sir. 50,9
quasi ignis
effulgens et thus ardens in igni
Numérotation du verset
Sir. 50,10
quasi vas
Auri
solidum ornatum omni lapide pretioso
Numérotation du verset
Sir. 50,11
quasi oliva pullulans et gyrus
in altitudinem se tollens
in accipiendo ipsum stolam glorie et vestiri eum consummatione virtutis
Numérotation du verset
Sir. 50,12
in ascensu altarii sancti gloriam dedit sanctitatis amictum
Numérotation du verset
Sir. 50,13
in accipiendo autem partes de manu sacerdotum et ipse stans iuxta aram
circa illum
corona fratrum quasi plantatio cedri in monte Libano
Numérotation du verset
Sir. 50,14
sic circa illum steterunt quasi rami in palma et omnes filii Aaron in gloria sua
Numérotation du verset
Sir. 50,15
oblatio autem Domini in manibus ipsorum coram omni synagoga Israel
et consummationem fungens in ara amplificare oblationem excelsi Regis
Numérotation du verset
Sir. 50,16
porrexit manum suam in libatione et libavit de sanguine uve
Numérotation du verset
Sir. 50,17
et fudit in fundamenta altarii odorem divinum excelso Principi
Numérotation du verset
Sir. 50,18
tunc exclamaverunt filii Aaron in tubis productilibus sonaverunt et auditam fecerunt magnam vocem in memoriam coram Deo
Numérotation du verset
Sir. 50,19
tunc omnis populus simul properaverunt et ceciderunt in faciem super terram adorare Dominum suum
et dare preces Deo omnipotenti excelso
Numérotation du verset
Sir. 50,20
et amplificaverunt psallentes in vocibus suis et in magna domo
auctus est sonus suavitate plenus
Numérotation du verset
Sir. 50,21
et rogavit populus Dominum excelsum in prece usque dum perfectus est honor Domini et munus suum perfecerunt
Numérotation du verset
Sir. 50,22
tunc descendens extulit manus suas in omnem congregationem filiorum Israel dare gloriam Deo a labiis suis et in nomine ipsius gloriari
Numérotation du verset
Sir. 50,23
et iteravit orationem suam volens ostendere virtutem Dei
Numérotation du verset
Sir. 50,24
et nunc orate Dominum omnium qui magna fecit in omni terra qui auxit dies nostros a ventre matris nostre et fecit nobiscum secundum suam misericordiam
Numérotation du verset
Sir. 50,25
det nobis iocunditatem cordis et fieri pacem in diebus nostris in Israel per dies sempiternos
Numérotation du verset
Sir. 50,26
credere Israel nobiscum esse misericordiam Dei ut sanet vos in diebus suis
Numérotation du verset
Sir. 50,27
duas gentes odit anima mea
tertia autem
non est gens quam oderim
Numérotation du verset
Sir. 50,28
Qui
Sedent
in monte
Seir
et Philistiim
et stultus populus
qui habitat in Sicimis
Numérotation du verset
Sir. 50,29
doctrinam sapientie et discipline scripsi in codice isto Iesus filius Sirach Hierosolymita qui renovavit sapientiam de corde suo.
Numérotation du verset
Sir. 50,30
Beatus qui in istis versatur bonis
qui ponit illa in corde suo sapiens erit semper
Numérotation du verset
Sir. 50,31
si enim hec fecerit ad omnia valebit quia lux Dei
vestigium eius est.
Capitulum 50
Numérotation du verset
Sir. 50,ad litteram
marg.|
{3.2221}
Simon Onie filius.
Hic ultimo ponitur laus Simonis Onie filii, qui secundum omnes historiographos fuit summus pontifex Hebreorum temporePtolomei Euergetis regis Egypti. Illa vero, que hic dicuntur de laudibus eius, non habentur ex libris sacre scripture, tam canonicis, quam non canonicis, qui de ipso nullam videntur facere mentionem. Sed dicunt ex positores aliqui huius libri, quod Iosephus eam narrat, sed ubi, non dicunt propter quod, revolvi librumIosephi qui dicitur Antiquitatis iudaice, in quo sperabam eam reperire, sed de isto nihil plus reperi, nisi quod defuncto patre successit in sacerdotii principatum. 12. libro, quod est mihi satis mirabile, nam ibi scribuntur facta notabilia pontificum aliorum illius temporis. Et de isto cuius describitur hic excellentia valde notabilis, nihil amplius, quam illud, quod dictum est continetur. Presens igitur ca. in tres partes dividitur, nam primo ponitur huius Simonis commendatio, secundo trium gentium detestatio, ibi. Duas gentes. tertio scriptoris huius libri conclusio, ibi : Doctrinam sapientie. Prima adhuc in tres, qui a primo commendatur de civitatis, et templi fulcimento. Secundo de virtutum ornamento, ibi. Quasi stella. tertio de divini cultus augmento, ibi. Circa illum. Circa primum dicitur : Simon Onie fi. Iste Onias non est ille de quo fit mentio. 2Mcc. 3. sed fuit ante illum.
marg.|
.1.
Qui in vita,
etc. id est, templum, inveterata ipsius resarciendo.
marg.|
.2.
Et in die,
etc. repetitio est eiusdem sententie ad maiorem expressionem.
marg.|
{3.2222} .3.
Templi etiam altitudo
etc. Non potest hic accipi altitudo prout signat profunditatem, sicut dicitur Ioham. 4.b. Puteus altus est. Templum enim illud fundatum fuit per Zorobabel, et Iesum filium Iosedech tempore Cyri, et per eosdem consummatum anno sexto Darii, ut dictum est ca. prece. propter quod sic exponendum est.
marg.|
.4.
Templi etiam altitudo ab ipso.
idest, resarcita. et ad firmitatem reducta, erat enim exposita ventis, et pluviis magis, quam partes cetere, propter quod indigebat reparatione.
marg.|
.5.
Duplex edificatio.
nam ibi reparanda erant aliqua de lapidibus.
marg.|
.6.
Et excelsi.
quos fecit resarciri in parte superiori ubi magis indigebant ratione predicta.
marg.|
.7.
In die,
etc. nam aqueductum, et piscinam, que fecerat Ezechias ut dictum est supr. ca. 48. restituit in meliorem statum.
marg.|
.8.
Qui curavit Gentem suam.
iudaicam, ipsam instruendo debite, et regendo.
marg.|
.9.
Et liberavit.
f. peccatorum, vel a tribulatione circunstantium adversariorum.
marg.|
.10.
Qui prevaluit amplificare.
alias amplifica. ci. numerositate habitantium, et copia victualium.
marg.|
.11.
Qui adeptus est gloriam.
idest virtutem, et honorem.
marg.|
.12.
In conversatione Gentis, sue.
per meliorationem vite.
marg.|
.13.
Et ingressum domus.
idest, vestibulum templi.
marg.|
.14.
Et atrii.
sacerdotum.
marg.|
.15.
Amplificavit.
antiquata resarciendo, et in melius reformando.
marg.|
.16.
Quasi stella.
Hic consequenter commendatur de virtutum ornamento, cum dicitur, Quasi stella matutina, que clarior est ceteris.
Numérotation du verset
Sir. 50,ad litteram
marg.|
{3.2223} .1.
In medio nebule.
quasi dicat etiam inter malos refulsit doctrinis, et exemplis.
marg.|
.2.
Et quasi.
quasi dicat in eo nihil apparuit defectus, et obscuritatis.
marg.|
.3.
Et quasi sol.
lumine suo illustrans alios, et ad fervorem caritatis inducens.
marg.|
.4.
Quasi arcus.
diversis coloribus sic iste refulsit variis virtutibus.
marg.|
.5.
Et quasi flos.
Tunc enim redolent maxime, per quod notatur diffusio bone fame. 2. Cor. 2.d. Christi bonus odor sumus, in omni loco.
marg.|
.6.
Et quasi.
in quo notatur virtus castitatis.
marg.|
.7.
Et quasi thus.
in quo notatur virtus sue orationis, Ps. 140.a. Dirigatur oratio mea, sicut incensum in conspectu tuo.
marg.|
.8.
Quasi ignis.
fulgore doctrine.
marg.|
.9.
Et thus.
exponatur, ut prius.
marg.|
.10.
Quasi vas.
contentivum sapientie, que per autum designatur.
marg.|
.11.
Solidum.
per virtutem patientie.
marg.|
.12.
Ornatum omni.
idest in omni genere virtutum.
marg.|
.13.
Quasi oliva.
id est, opera misericordie multiplicans, nam oleum oritur de oliva, quod misericordiam significat, Luce 10.f. Alligavit vulnera eius infundens oleum, et vinum.
marg.|
.14.
Et cupressus in altitudine se.
per contemplationem celestium.
marg.|
.15.
In accipiendo ipsum.
quasi dicat ex predictis patet, quod dignus fuit accipere stolam glorie, idest tunicam hiacynthinam, qua solus sacerdos summus utebatur.
marg.|
.16.
Et vestiri eum,
etc. id est, superhumerali, et rationali, et mitra, et lamina sancta, que erant consummate virtutis signa.
marg.|
.17.
In ascensu,
etc. idest signavit.
marg.|
.18.
Sanctitatis amictum.
id est amictus, accipiendo neutrum pro masculino : Sicut enim dictum est, hec ornamenta significabant excellentiam sanctitatis, que in pontifice debet esse pre ceteris, quia sequester est, et medius inter populum, et Deum.
marg.|
.19.
In accipiendo,
etc. id est, decimam decimarum, quas accipiebant sacerdotes a populo, et de illis decimam partem offerebant summo sacerdoti.
marg.|
{3.2224}
marg.|
.20.
Et ipse stans.
id est, semper paratus ad exercitium sui officii.
marg.|
.21.
Circa illam.
Hic commendatur de divini cultus augmento. Et primo in ministrorum collegio, secundo in toto populo, ibi : Tunc omnis. Circa primum dicitur : Circa illum corona. idest, societas magna minorum sacerdotum, et Levitarum sibi ministrantium.
marg.|
.22.
Et quasi.
sicut cedri in monte Libano plantate sunt in magna multitudine.
marg.|
.23.
Sic circa illum.
sacerdotes, et Levite.
marg.|
.24.
Quasi rami.
id est, sicut rami palme circundant stipitem, sic isti pontificem.
marg.|
.25.
Et omnes filii Aaron.
Isti erant minores sacerdotes, qui erant nobilius ornati, quam Levite, nam habebant tunicas lineas baltheos, et mitras.
marg.|
.26.
Oblatio autem.
id est per manus ipsorum fiebat in altari holocaustorum, ideo subditur.
marg.|
.27.
Coram omni.
id est coram multitudine plebis, que non admittebatur ad videndum oblationem incensi, que fiebat intra templum. unde dicitur Lc. 1. Et omnis multitudo populi erat foris orans hora incensi.
marg.|
.28.
Et consummatione.
super aram incensi : Oblato namque sacrificio in altari holocaustorum, quod erat sub divo cremabatur thymiama super altare incensi in templo, et tunc erat sacrificium consummatum, ut habetur Hbr. 9.
marg.|
.29.
Amplificare oblationem.
id est, ad offerendum amplam, et perfectam oblationem excelso regi.
marg.|
.30.
Porrexit manum.
id est, liquidorum oblationem, et potissime de vino, ideo subditur. Et libavit, etc.
marg.|
.31.
Effudit in fundamento.
nam vinum oblatum super altare in odorem suavitatis domino decurrebat ad basim altaris, etc.
marg.|
.32.
Tunc exclamaverunt.
idest, minores sacerdotes.
marg.|
.33.
In tubis,
etc. Dicit enim Rabbi Salomon quod quando fiebat libatio de vino in magnis solennitatibus, minores sacerdotes incipiebant buccinare, et Levite cantores canere.
marg.|
.34.
Tunc omnis populus.
Hic commendatur de divini cultus augmento in populo, cum dicitur. Tunc omnis. laudare Deum secundum modum suum, ideo subditur.
marg.|
.35.
Et ceciderunt in faciem super.
scilicet humiliter, et devote.
Numérotation du verset
Sir. 50,ad litteram
marg.|
{3.2225} .1.
Et amplificaverunt.
id est ample Deum laudaverunt.
marg.|
.2.
Psallentes in.
Levite cantores.
marg.|
.3.
Et in magna.
id est in templo. Et accipitur hic templum large pro atrio sacerdotum, in quo erat altare holocaustorum.
marg.|
.4.
Usque dum perfectus est honor.
id est obsequium pontificis, et ministrorum ad honorem Dei.
marg.|
.5.
Tunc descendens.
pontifex Simon de altari.
marg.|
.6.
Manus suas.
ad regratiandum domino, ideo subditur.
marg.|
.7.
Dare gloriam Deo .
ad benedicendum populo, ideo subditur.
marg.|
.8.
Et in,
etc. nam in nomine domini tetragrammaton, quod dicitur gloriosum benedicebat pontifex populum.
marg.|
.9.
Et iteravit.
qui totiens paratus est dare quoties deprecatur humiliter et devote cum aliis conditionibus requisitis ad exauditionem orationis.
marg.|
.10.
Et plus oravit.
Quod in aliquibus libris interponitur : Post rursum non est in libris correctis.
marg.|
.11.
Deum omnium.
id est creatorem omnium, et gubernatorem.
marg.|
.12.
Qui magna fecit in.
in omni namque terra apparent effectus Dei mirabiles et magni.
marg.|
.13.
Qui auxit dies nostros
etc. alimentum et augmentum conferendo.
marg.|
.14. Et fecit nobiscum secundum suam misericordiam. peccata nostra remittendo.
marg.|
.15.
Det nobis iucunditatem cordis.
dona spiritussancti conferendo.
marg.|
.16.
Et fieri eadem in diebus nostris in.
ut liberius sibi serviamus.
marg.|
.17.
Per dies sempiternos, credere Israel nobiscum esse misericordiam Dei.
id est ut filii Israel per alia regna dispersi semper credant nobis ad esse misericordiam Dei, ut sic magis desiderent venire in Iudeam, et super hoc Deum orent, ideo subditur.
marg.|
.18.
Ut liberet nos in diebus suis.
a Gentilium servitute.
marg.|
.19.
Duas Gentes.
Hic consequenter ponitur trium Gentium de testatio, cum dicitur : Duas gentes odit anima. propter mala que fecerunt populo Israel.
marg.|
.20.
Tertia autem non est,
scilicet tantum quantum duas primas, ita exponunt aliqui. Sed videtur mihi per contrarium exponendum sic : Tertia. scilicet Gens quam odio.
marg.|
{3.2226} .21.
Non est Gens.
aliqua alia.
marg.|
.22.
Quam oderim.
supple tantum quantum ipsam, ut postea videbitur.
marg.|
.23.
Qui sedent in monte.
hec est, Gens prima, scilicet Idumeorum ab Esau descendentium, qui fuit dominus Seir Gn. 32. Et sicut ille persequutor fuit Iacob fratris sui, Gene. 27. sic Idumei ab eo descendentes persequutores fuerunt filiorum Israel a Iacob descendentium.
marg.|
.24.
Et Philisthiim.
qui multum persequuti fuerunt filios Israel, ut patet 1Rg. in pluribus locis.
marg.|
.25.
Et stultus populus qui habitat.
Isti sunt Samaritani, quos rex Assiriorum adduxit de regno suo ad habitandum Samariam, et alia loca circa ipsam, ut habetur 4Rg. 27. et aliqui de istis habitabant in Sichem, usque ad tempus Christi, ut patet Io. 4. Et isti semper fuerunt Iudeis contrarii, et infesti, ut patet. id est Esdre, et Neemie in pluribus locis, et magis quam alii post reditum captivitatis Babylonice, quo tempore scriptus fuit liber iste. Ideo dicuntur magis odiosi quam alii, qui illo tempore non leguntur Iudeis sic fuisse molesti, et quia magnam partem occupabant terre Iudeorum. Dicitur autem hic populus stultus, quia cum dominum colerent, diis quoque suis serviebant. 4Rg. 17.
marg.|
.26.
Doctrinam.
Hic ponitur doctoris huius libri conclusio, cum dicitur, Doctrinam sapientie. quantum ad cognitionem divinorum.
marg.|
.27.
Et discipline.
quantum ad informationem morum.
marg.|
.28.
Scripsit in codice.
ad distinctionem Iesu filii Iosedech.
marg.|
.29.
Ierosolymita.
Fuit enim Iudeus natione.
marg.|
.30.
Qui renovavit.
Multa enim accepit de dictis antiquorum, et maxime de Proverbiis Salomonis.
marg.|
.31.
De corde.
id est per studium cordis sui : Vel quia non ab alio fuit ad hoc excitatus, sed propria voluntate fecit, cum auxilio tamen divino.
marg.|
.32.
Beatus qui.
meditando et operando, ideo subditur : Qui ponit.
marg.|
.33.
Si enim.
id est valens erit in omnibus ad salutem suam spectantibus, et etiam aliorum per suam doctrinam.
marg.|
.34.
Quia lux.
id est sapientia hoc codice descripta, que est quedam impressio divini luminis.
marg.|
.35.
Vestigium eius.
id est via ad ipsam perducens.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Sir. 50), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 03/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=32&chapitre=32_50)
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Sir. 50), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 03/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=32&chapitre=32_50)
Notes :