Capitulum 3
Numérotation du verset
Dn. 3,1
Nabuchodonosor rex fecit
statuam auream
altitudine cubitorum sexaginta, latitudine cubitorum sex, et statuit eam in campo Duran1,
1 Duran
Rusch
] Duram
Weber
provincie Babylonis.
Numérotation du verset
Dn. 3,2
Itaque Nabuchodonosor rex
misit ad congregandos satrapas,
magistratus et iudices, duces2, tyrannos et prefectos, omnesque principes regionis3
2 duces] + et
Weber
|
3 regionis] regionum
Weber
|
ut convenirent ad dedicationem
statue quam erexerat Nabuchodonosor rex.
Numérotation du verset
Dn. 3,3
Tunc congregati sunt
satrape, magistratus et iudices, duces et tyranni et optimates qui erant in potestatibus constituti, et universi principes regionum ut convenirent ad dedicationem
statue quam erexerat Nabuchodonosor rex. Stabant autem in conspectu statue,
quam posuerat Nabuchodonosor rex4,
4 rex]
om. Weber
Numérotation du verset
Dn. 3,4
et preco clamabat valenter:
Vobis dicitur populis et5 tribubus et linguis.
5 et]
om. Weber
Numérotation du verset
Dn. 3,5
In hora qua audieritis sonitum tube et fistul et cithare, sambuce et psalterii et symphonie et universi generis musicorum, cadentes adorate statuam auream quam constituit Nabuchodonosor rex.
Numérotation du verset
Dn. 3,6
Si quis autem non prostratus adoraverit, eadem hora mittetur in fornacem ignis ardentis.
Numérotation du verset
Dn. 3,7
Post hec igitur
statim ut audierunt omnes populi
sonitum tube et6 fistule et cithare, sambuce et psalterii, et symphonie et omnis generis musicorum, cadentes omnes populi,
6 et]
om. Weber
tribus et lingue, adoraverunt statuam auream quam constituerat Nabuchodonosor rex.
Numérotation du verset
Dn. 3,8
Statimque et in ipso tempore accedentes viri Chaldei, accusaverunt Iudeos.
Numérotation du verset
Dn. 3,9
Dixeruntque Nabuchodonosor regi: Rex in eternum vive.
Numérotation du verset
Dn. 3,10
Tu rex posuisti decretum
ut omnis homo
qui audierit sonitum tube, fistule et cithare, sambuce et psalterii et symphonie et universi generis musicorum,
prosternat se et adoret statuam auream.
Numérotation du verset
Dn. 3,11
Si quis autem non procidens adoraverit mittatur in fornacem ignis ardentis7
7 ardentis] ardentem
Weber
Numérotation du verset
Dn. 3,12
Sunt ergo viri Iudei quos constituisti
super opera regionis Babylonie Sydrac, Misac et Abdenago, viri isti
contempserunt, rex, decretum tuum, deos tuos non colunt,
et statuam auream quam erexisti non adorant.
Numérotation du verset
Dn. 3,13
Tunc Nabuchodonosor in furore et in ira
precepit ut adducerentur Sydrac, Misac et Abdenago qui confestim adducti sunt in conspectu regis.
Numérotation du verset
Dn. 3,14
Pronuntiansque rex Nabuchodonosor8 ait eis: Verene
8 r. N.]
inv. Weber
Sydrac, Misac, et Abdenago, deos meos
non colitis et statuam auream quam constitui non adoratis ?
Numérotation du verset
Dn. 3,15
Nunc ergo si estis parati
quacumque hora audieritis
sonitum tube, fistule9, cithare, sambuce, psalterii et symphonie, omneque genus10 musicorum prosternite vos et adorate statuam quam feci, quod si non adoraveritis, eadem hora mittemini in fornacem ignis ardentis. Et quis est Deus qui eripiat vos de manu mea ?
9 fistule] + et
Weber
|
10 omneque genus] omnisque generis
Weber
|
Numérotation du verset
Dn. 3,16
Respondentes Sydrac, Misac, et Abdenago, dixeruntque11 regi Nabuchodonosor: Non oportet12 nos de hac re respondere tibi.
11 dixeruntque] dixerunt
Weber
|
12 oportet] opportet
Rusch
|
Numérotation du verset
Dn. 3,17
Ecce enim Deus noster
quem colimus potest nos eripere13
13 n. e.]
inv. Weber
de camino ignis ardentis et de manibus tuis rex liberare.
Numérotation du verset
Dn. 3,18
Quod si noluerit,
notum sit tibi14 rex quia deos tuos non colimus,
14 s. t.]
inv. Weber
et statuam auream quam erexisti non adoramus.
Numérotation du verset
Dn. 3,19
Tunc Nabuchodonosor repletus est furore, et
aspectus faciei illius immutatus est
super Sydrac, Misac et Abdenago et
precepit ut succenderetur fornax septuplum
quam succendi consueverat,
Numérotation du verset
Dn. 3,20
et viris fortissimis de exercitu suo iussit ut ligatis pedibus Sydrac, Misac et Abdenago, mitterent eos in fornacem ignis ardentis15.
15 ardentis] ardentem
Weber
Numérotation du verset
Dn. 3,21
Et confestim viri illi vincti cum bracis suis
et tiaris
et calciamentis et vestibus
missi sunt in medium16 ignis ardentis.
16 medium] + fornacis
Weber
Numérotation du verset
Dn. 3,22
Nam iussio regis urgebat. Fornax autem succensa erat nimis. Porro viros illos qui miserant Sydrac, Misac et Abdenago, interfecit flamma ignis.
Numérotation du verset
Dn. 3,23
Viri autem hi tres, id est Sydrac, Misac et Abdenago, ceciderunt in medio camino17 ignis ardentis colligati.
17 camino] camini
Weber
Que sequuntur in hebreis voluminibus non reperi.
Numérotation du verset
Dn. 3,24
÷ Et ambulabant in medio flamme,
laudantes Deum
et benedicentes Domino.
Numérotation du verset
Dn. 3,25
÷ Stans autem Azarias,
oravit sic: Aperiensque os suum
in medio ignis
ait:
Numérotation du verset
Dn. 3,26
÷ Benedictus es Domine Deus patrum nostorum et laudabilis et gloriosum nomen tuum in secula,
Numérotation du verset
Dn. 3,27
÷ quia iustus es in omnibus que fecisti nobis, et universa opera tua vera, et vie tue recte,
et omnia iudicia tua vera.
Numérotation du verset
Dn. 3,28
÷ Iudicia enim vera fecisti iuxta omnia que induxisti super nos et super civitatem sanctam patrum nostrorum Hierusalem, quia in veritate et in iudicio induxisti omnia hec propter peccata nostra.
Numérotation du verset
Dn. 3,29
÷ Peccavimus
enim et inique egimus
recedentes a te et deliquimus in omnibus
Numérotation du verset
Dn. 3,30
÷ et precepta tua non audivimus,
nec observavimus, nec fecimus
sicut preceperas nobis, ut bene esset
nobis18.
18 e. n.]
inv. Weber
Numérotation du verset
Dn. 3,31
÷ Omnia ergo que induxisti super nos et universa que fecisti nobis, in19 vero iudicio fecisti.
19 in]
om. Weber
Numérotation du verset
Dn. 3,32
÷ Et
tradidisti nos
in manibus inimicorum nostrorum iniquorum
et pessimorum,
prevaricatorumque
et regi iniusto
et pessimo ultra omnem terram.
Numérotation du verset
Dn. 3,33
÷ Et nunc non possumus aperire os.
Confusio et opprobrium facti sumus servis tuis
et his qui colunt te.
Numérotation du verset
Dn. 3,34
÷ Ne quesumus
tradas nos
in perpetuum propter nomen tuum,
et ne dissipes testamentum tuum,
Numérotation du verset
Dn. 3,35
÷ neque auferas misericordiam tuam a nobis propter Abraham dilectum tuum
et Isaac servum tuum et Israel sanctum tuum,
Numérotation du verset
Dn. 3,36
÷ quibus locutus es pollicens
quod multiplicares semen eorum
sicut stellas celi
et sicut arenam
que est in litore maris.
Numérotation du verset
Dn. 3,37
÷ Quia Domine
imminuti sumus
plusquam omnes gentes, sumusque humiles
in universa terra hodie propter
peccata nostra.
Numérotation du verset
Dn. 3,38
÷ Et
non est in tempore hoc princeps et propheta et dux
neque holocaustum,
neque sacrificium,
neque oblatio, neque incensum,
neque locus primitiarum coram te,
Numérotation du verset
Dn. 3,39
÷ ut possimus invenire
misericordiam tuam20 sed in anima contrita
20 tuam]
om. Weber
et spiritu humilitatisa
0 Cf. Ps. 50, 19.
suscipiamur.
Numérotation du verset
Dn. 3,40
÷ Sicut in holocausto21
21 holocausto] holocaustum
Weber
arietum
et taurorum,
et sicut in milibus agnorum
pinguium,
sic fiat sacrificium nostrum hodie in conspectu tuo22
22 hodie – in c. t.]
inv. Weber
ut
placeat tibi
quoniam
non est confusio confidentibus in teb.
0 sic fiat... tibi] cf.
HESBERT,
Antiphonale missarum sextuplex, offertorium § 26bis, 179: « Sicut in holocausto arietum et taurorum, et sicut in milibus agnorum pinguium: sic fiat sacrificium nostrum in conspectu tuo hodie, ut placeat tibi: quia
non est confusio confidentibus in te, Domine. Et nunc sequimur in toto corde et timemus te et quaerimus faciem tuam, Domine: ne cunfundas nos, sed fac nobis iuxta mansuetudinem tuam et secundum multitudinem misericordiae tuae ».
Numérotation du verset
Dn. 3,41
÷ Et nunc
sequimur te
in toto corde
et timemus te,
et querimus faciem tuam.
Numérotation du verset
Dn. 3,42
÷ Ne confundas nos,
sed fac nobiscum
iuxta mansuetudinem tuam
et secundum multitudinem misericordie tue,
Numérotation du verset
Dn. 3,43
÷ et
erue nos
in mirabilibus tuis
et
da gloriam nomini tuo, Domine,
Numérotation du verset
Dn. 3,44
÷ et confundantur omnes
qui ostendunt servis tuis mala. Confundantur in omni potentia tua
et robur eorum
conteratur,
Numérotation du verset
Dn. 3,45
÷ et scient23
23 et scient] sciant
Weber
quia tu es Dominus24 Deus solus
24 es Dominus] Domine
Weber
et gloriosus super orbem terrarum.
Numérotation du verset
Dn. 3,46
÷ Et
non cessabant qui miserant25 eos ministri regis succendere fornacem, napta et stupa et pice et malleolis,
25 miserant] immiserant
Weber
Numérotation du verset
Dn. 3,47
÷ et effundebatur flamma super fornacem
cubitis quadraginta novem,
Numérotation du verset
Dn. 3,48
÷ et erupit et incendit quos reperit iuxta fornacem de Chaldeis.
Numérotation du verset
Dn. 3,49
÷ Angelus autem Domini26
26 Domini
Rusch
; cf.
Corpus antiphonalium officii officii
(n° 1409, 1407: reminiscentia)]
om. Weber
descendit cum Azaria et sociis eius in fornacem
et excussit flammam ignis
de fornace,
Numérotation du verset
Dn. 3,50
÷ et fecit medium fornacis quasi ventum
roris flantem
et non tetigit eos omnino ignis neque contristavit nec quicquam molestie intulit.
Numérotation du verset
Dn. 3,51
÷ Tunc hi tres quasi ex uno ore
laudabant et glorificabant et benedicebant Deo in fornace dicentes:
Numérotation du verset
Dn. 3,52
÷ Benedictus es, Domine Deus patrum nostrorum,
et laudabilis et gloriosus27 et superexaltatus in secula.
27 et gloriosus]
om. Weber
Et benedictum nomen glorie tue sanctum, et laudabile et superexaltatum in omnibus seculis.
Numérotation du verset
Dn. 3,53
÷ Benedictus es in templo sancto
glorie tue et superlaudabilis et supergloriosus in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,54
÷ Benedictus es in throno
regni tui et superlaudabilis et superexaltatus in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,55
÷ Benedictus es qui intueris abyssos
et sedes super cherubim
et laudabilis et superexaltatus in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,56
÷ Benedictus es in firmamento celi et laudabilis et gloriosus in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,57
÷ Benedicite
omnia
opera Domini Domino,
laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,58
÷ Benedicite
angeli Domini28 Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
28 Domini]
om. Weber
Numérotation du verset
Dn. 3,59
÷ Benedicite celi Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,60
÷ Benedicite aque29
29 aque] + omnes
Weber
que super celos sunt
Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,61
÷ Benedicite omnes virtutes Domini Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,62
÷ Benedicite sol et luna Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,63
÷ Benedicite stelle celi Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,64
÷ Benedicite omnis imber et ros Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,65
÷ Benedicite omnis spiritus Dei30 Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
30 Dei]
om. Weber
Numérotation du verset
Dn. 3,66
÷ Benedicite ignis et estus Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,67
÷ Benedicite frigus et estas31 Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
31 estas] estus
Weber
Numérotation du verset
Dn. 3,68
÷ Benedicite rores et pruina Domino, laudate et superexaltate eum in secula
Numérotation du verset
Dn. 3,69
÷ Benedicite gelu et frigus Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,70
÷ Benedicite glaties et nives Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,71
÷ Benedicite noctes et dies Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,72
÷ Benedicite lux et tenebre Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,73
÷ Benedicite fulgura et nubes Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,74
÷ Benedicat
terra Domino32, laudet et superexaltet eum in secula.
32 Domino] Dominum
Weber
Numérotation du verset
Dn. 3,75
÷ Benedicite montes et colles Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,76
÷ Benedicite universa germinantia in terra Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,77
÷ Benedicite fontes Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,78
÷ Benedicite maria et flumina Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,79
÷ Benedicite cete et omnia que moventur in aquis Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,80
÷ Benedicite omnes volucres celi Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,81
÷ Benedicite omnes bestie et pecora Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,82
÷ Benedicite filii hominum
Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,83
÷ Benedicat33
33 Benedicat] Benedic
Weber
Israel Domino, laudet et superexaltet34 eum in secula.
34 laudet et superexaltet] laudate et superexaltate
Weber
Numérotation du verset
Dn. 3,84
÷ Benedicite sacerdotes Domini Domino,
laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,85
÷ Benedicite servi Domini Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,86
÷ Benedicite spiritus
et anime
iustorum
Domino, laudate et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,87
÷ Benedicite
sancti et humiles corde
Domino, laudate
et superexaltate eum in secula.
Numérotation du verset
Dn. 3,88
÷ Benedicite
Anania, Azaria, Misael35 Domino, laudate et superexaltate eum in secula. Qui eruit vos36 de inferno
35 Misael] et
praem. Weber
|
36 vos] nos
Weber
|
et salvos fecit de manu
mortis, et liberavit de medio ardentis flamme et de medio ignis eruit vos37.
37 vos] nos
Weber
Numérotation du verset
Dn. 3,89
÷ Confitemini
Domino
quoniam bonus, quoniam in seculum misericordia eius.
Numérotation du verset
Dn. 3,90
÷ Benedicite omnes religiosi Domino Deo deorum, laudate et confitemini ei38 quia in omnia secula misericordia eius.
38 ei]
om. Weber
Hucusque in hebreo non habetur39 et que possumus40 de Theodotionis editione translata sunt.
39 in hebreo - non habetur]
inv. Weber
|
40 possumus] posuimus
Weber
|
Numérotation du verset
Dn. 3,91
Tunc Nabuchodonosor rex
obstupuit41
41 obstupuit] obstipuit
Weber
et surrexit propere et ait optimatibus suis:
Nonne tres
viros misimus in medium ignis compeditos ? Qui respondentes regi dixerunt42: Vere rex.
42 r. d.]
inv. Weber
Numérotation du verset
Dn. 3,92
Respondit rex43 et ait:
43 rex]
om. Weber
Ecce ego video viros quatuor solutos et ambulantes
in medio ignis et nihil corruptionis in eis est,
et species quarti similis filio Dei.
Numérotation du verset
Dn. 3,93
Tunc accessit Nabuchodonosor
ad ostium fornacis ignis ardentis et ait: Sydrac, Misac et Abdenago,
servi Dei excelsi vivi44,
44 vivi]
om. Weber
egredimini et venite.
Statimque egressi sunt Sydrac, Misac et Abdenago de medio ignis.
Numérotation du verset
Dn. 3,94
Et congregati satrape et45 magistratus et iudices et potentes regis, contemplabantur
45 et]
om. Weber
viros illos, quoniam nihil potestatis habuisset ignis in corporibus eorum, et capillus capitis eorum non esset adustus, etiam46 saraballa47
46 etiam] et
Weber
|
47 saraballa] sarabara
Weber
|
eorum non fuissent immutata,
et
odor ignis non transisset per eos.
Numérotation du verset
Dn. 3,95
Et
erumpens
Nabuchodonosor ait: Benedictus Deus eorum Sydrac, Misach et Abdenago, qui misit angelum suum
et eruit servos suos qui48 crediderunt in eum49, et verbum regis immutaverunt, et tradiderunt corpora sua,
48 qui] quia
Weber
|
49 eum] eo
Weber
|
et50 ne servirent et51 adorarent omnem Deum, excepto deo suo.
50 et]
om. Weber
|
51 et] + ne
Weber
|
Numérotation du verset
Dn. 3,96
A me ergo positum est hoc decretum,
ut omnis populus et tribus et lingue52, quicumque locutus53 fuerit blasphemiam contra Deum Sydrac, Misac et Abdenago, dispereat, et domus eius vastetur, neque enim est Deus alius qui possit ita salvare.
52 lingue] lingua
Weber
|
53 quicumque locutus] quecumque locuta
Weber
|
Numérotation du verset
Dn. 3,97
Tunc rex promovit Sydrac, Misac et Abdenago in provincia Babylonis.
Numérotation du verset
Dn. 3,98
Nabuchodonosor rex, omnibus populis gentibus et linguis qui habitant in universa terra, pax vobis multiplicetur.
Numérotation du verset
Dn. 3,99
Signa et mirabilia fecit apud me Deus excelsus. Placuit ergo mihi predicare.
Numérotation du verset
Dn. 3,100
Signa eius quia magna sunt, et mirabilia eius quia fortia, et regnum eius regnum sempiternum, et potestas eius in generationem et generationem.
Capitulum 3
Numérotation du verset
Dn. 3,1
marg.|
Nabuchodonosor rex fecit statuam]
etc. Secunda visio est : tamen est hic relatio historialis : sed dicitur visio, quia hic narratur apparitio Angeli assimilati filio Dei. Et continet tres partes. Prima refert trium puerorum damnationem, quia statuam, quam fecerat Nabuchodonosor, noluerunt adorare. Secunda eorum liberationem, ibi
[Et ambulabant in medio]
Tertia visionem Angeli assimilati filio Dei. Ex quibus sequitur laus, et magnificentia Dei.
marg.|
{5.
149ra} Dicit ergo. {a}
Nabuchodonosor rex fecit]
id est fieri iussit, Hieronymus Veritatis preceps oblivio. Qui dudum servum Dei, quasi Deum adoraverat, nunc ut adoretur statuam iussit fieri auream, et infiniti ponderis, ut stuporem ingerat cernentibus, et adoretur facilius. Datur etiam Barbaris salutis occasio, ut qui in somnii revelatione per Danielem unius Dei potentiam cognoverant, in trium puerorum fortitudine discant se mortem debere contemnere, et idola non colere. Alia Glossa Beneficii memoria fugax ; maleficii ut lappa tenax. Seneca, Nemo beneficia scribit.
marg.|
{b}
Et statuit eam in campo Duran]
Septuaginta, Peribolon, quod nos (inquit Hieronymus) vivarium, vel conclusum locum possumus dicere. Et dicitur a peri quod est circum, et holon, quod est totum : quia forte campus erat aqua circumclusus, ne quis temere accederet ad statuam. In principio tamen Libri super illud, Et asportavit ea, etc. dicit Glossa Duran, quidam fluvius esse dicitur, iuxta quem Gigantes turrim Babel fecerunt.
Numérotation du verset
Dn. 3,2
marg.|
{c}
Ad congregandos Satrapas]
Hieronymus Excelsa periculosius stant, et citius corruunt, que sublimia sunt. Principes congregantur ad adorandum statuam, ut postea subditi non renuant. Divites autem et Potentes, ne divitias, aut potentiam perdant, obedire non tardant : quorum exemplum subditi sequi non dubitant.
marg.|
{d}
Ut convenirent ad dedicationem]
Glossa id est ad adorationem. Sicut enim primus ad inhabitandum domum introitus, strenatio domus dicitur, id est initiatio domus sic : prima statue adoratio dicitur eius strenatio. Ubicumque enim in Scripturis habemus dedicationem, vel dedicare, Hebrei habent strenationem, vel strenare.
Numérotation du verset
Dn. 3,3
marg.|
{e}
Stabant autem]
admirantes.
Numérotation du verset
Dn. 3,4
marg.|
{f}
Vobis dicitur]
Hieronymus Non, quod in campo Duran omnes populi omnium nationum potuerint congregari : sed in Principibus cunctarum gentium creduntur omnes adorasse. Vel forte ad festum dedicationis statue de omnibus populis aliqui advenerant. Potest etiam esse, quod in Babylone de omnibus populis aliqui manerent, sicut fit in magnis civitatibus.
Numérotation du verset
Dn. 3,5
marg.|
{g}
Sambuce]
Papias : Sambuca in musicis est species symphoniarum. Est enim genus ligni fragilis, unde talia instrumenta componuntur.
marg.|
Vel sambuca est genus cithare rustice : unde sambucinarius, vel sambustria dicitur ille qui in cithara rustica canit. Generaliter etiam sambucus dicitur saltator
{5.
149rb} et histrio.
marg.|
{h}
Cadentes adorate]
id est vos prosternentes, Glossa Nemo Deum cadens simpliciter adorat, sed in faciem Demones autem, et idola adorant cadentes, sicut hic et in Evangelio, Mt. 4.b.
Numérotation du verset
Dn. 3,6
marg.|
{i}
Si quis autem non prostratus adoraverit]
Glossa, Precepto penam si quis non fecerit, addit.
Numérotation du verset
Dn. 3,7
marg.|
{k}
Ut audierunt]
in Principibus.
marg.|
{l}
Cadentes]
Glossa, tam mente, quam corpore. {m}
Accedentes]
ad Regem.
Numérotation du verset
Dn. 3,8
marg.|
{n}
Viri Chaldei]
indigene terre illius advenas, et captivos sibi prelatos indigne ferentes.
Numérotation du verset
Dn. 3,9
marg.|
{o}
Rex in eternum vive]
Bona Regi imprecantes captant eius benevolentiam.
Numérotation du verset
Dn. 3,10
marg.|
{p}
Tu Rex]
etc. Glossa, Non statim dicunt, ut eos interficiat ; sed eos primum in odium contra Regem protrahunt.
[Tu Rex posuisti]
Unde patet, quod qui non custodit, contra te facit.
marg.|
{q}
Decretum]
mandatum, vel preceptum, quod communi consensu multorum, maxime Sapientum, et Potentum debere observari adiudicatum est. Unde patet, quod non licet illud violari.
marg.|
{r}
Ut omnis homo]
: neminem excepisti.
marg.|
{s}
Qui audierit sonitum tube]
etc. Glossa Hec omnia fiebant, ut statua honoraretur, et populus citius seduceretur.
Numérotation du verset
Dn. 3,11
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,12
marg.|
{t}
Sunt ergo viri Iudei]
Glossa Si aliqui Nobiles, et tui cives fecissent, non esset tam mirandum, ut de istis extraneis.
marg.|
{u}
Quos constituisti]
id est quos perfecisti nobis, quasi dicat, Ingrati sunt beneficiis tuis, qui eos captivos, et alienos tuis prefecisti, et exaltasti.
marg.|
{x}
Sidrach]
etc. Glossa De Daniele non fit mentio, quia regi assistebat, qui propriam statuam non adorabat.
marg.|
{y}
deos tuos non colunt]
quasi, Non solum in te, sed et in deos tuos eorum redundat iniuria. Et hoc patet, quod alii sunt Dii Nabuchodonosor quos ipse colebat, et alia statua quam coli iubebat. Unde inf.
Verene deos meos non colitis, et statuam,
etc. Alii dicunt, quod ponitur hic plurale pro singulari, more Scripture.
marg.|
Unde et exponunt :
[Deos et statuam]
et pro, id est.
Numérotation du verset
Dn. 3,13
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,14
marg.|
{z}
Verene]
etc. sicut dicit, mihi.
Numérotation du verset
Dn. 3,15
marg.|
{a}
Nunc ergo]
ex quo ex ore meo vobis precipitur.
marg.|
{b}
Si estis parati]
obedire, qui usque modo fuistis imparati.
marg.|
{c}
Et quis est Deus ?]
Hieronymus Mira oblivio. Ille potest eripere, cuius servum paulo ante adorasti, quem Deum Deorum, et Dominum Regum esse predicasti.
Numérotation du verset
Dn. 3,16
prol.|
{d}
Non oportet nos]
Sept.
[Nabuchodonosor rex non oportet]
etc. Et dicit beatus Hieronymus quod in Hebreo non habetur
[Rex]
: ne videantur Impio adulari. Quod si ibi fuerit [
Rex]
hoc dixerunt ne procaciter Regem {5.149va} ad sui sanguinis effusionem provocarent : sed ita redderent Regi honorem debitum, ut cultus Dei non lederetur.
marg.|
{a}
De hac re]
id est de adoratione Deorum tuorum non oportet nos verbis
[respondere]
: ostendemus enim factis nos eos contemnere. Item modus est loquendi, Non oportet quod, respondeamus tibi, quia certum est, quod non faciemus, quasi, bene potes scire sine nostra responsione, et licet nobis nulla incumbat necessitas respondendi : tamen ob gratiam tui respondebimus.
Numérotation du verset
Dn. 3,17
marg.|
{b}
Ecce enim Deus noster]
etc. Duo quesierat Rex, de adoratione Deorum suorum, et quis Deus posset eos liberare de manibus eius, et ad utraque respondent ordine prepostero. {c}
Quod si noluerit]
cum possit, Hieronymus Non debet, si non potuerit. Unde non impossibilitatis Dei, sed voluntatis sit si perierint.
Numérotation du verset
Dn. 3,18
marg.|
{d}
Quia Deos tuos non colimus]
etc. qui veri Dei sumus adoratores, Glossa Dii coluntur, statua adoratur. Et propter hoc, supple, proprie loquitur.
Numérotation du verset
Dn. 3,19
marg.|
{e}
Tunc Nabuchodonosor repletus est furore]
interius : quia generale decretum, et speciale preceptum contempserant.
marg.|
{f}
Et precepit]
etc. ut magis terreret.
Numérotation du verset
Dn. 3,20
marg.|
{g}
Et viris fortissimis]
ut eos usque ad intima ignis proiicere possent. Vel ideo, ut si aliquod auxilium a Deo suo eis mitteretur, illi resisterent. Vel ut facile ligarent si illi forte vellent resistere. Vel etiam, ut acrius ligarent, et plus lederent.
marg.|
{h}
Ut ligatis pedibus]
ne effugerent. Probabile est quod Rex Danielem charum suum, quem nullo modo volebat perdere, et quem nullo modo statuam suam adoraturum sciebat, domum dimiserit. Daniel autem non ignarus consilii divini, socios suos reliquit, videns eos mirabiliter, et potenter liberandos, Iosephus tamen dicit Danielem cum tribus in fornacem proiectum esse, quod videtur contra Litteram ubi dicitur, Nonne tres viros misimus, etc.
marg.|
Si queratur de aliis Iudeis captivis. Dicendum quod non captivi, vel vulgus ignobile, sed cives Babylonis, et Principes, et Magistratus, et Potentes ad hanc adorationem convocabantur.
Numérotation du verset
Dn. 3,21
marg.|
{i}
Cum braccis suis]
Theodotion [
cum Saraballis]
quod idem est et est Chaldeum.
marg.|
{k}
Et tiaris]
Grecum est, et genus pallioli, vel pilei.
Numérotation du verset
Dn. 3,22
marg.|
{l}
Nam iussio]
etc. ut scilicet nullam in expoliando facerent moram.
Numérotation du verset
Dn. 3,23
marg.|
{m}
Ceciderunt]
quia ligati.
marg.|
{n}
Que sequuntur <in hebraicis voluminibus non reperi>
]
etc. usque ad finem cantici [v. 45
]
Numérotation du verset
Dn. 3,24
marg.|
{o}
Et ambulabant]
Glossa, soluti, vinculis exustis. Ignis beneficii obsequium contulit, iniuriam non intulit.
marg.|
{p}
Laudantes Deum]
liberatorem suum.
marg.|
{q}
Et Benedicentes Domino]
Glossa, Due sunt benedictiones : una de nobis ad Deum que est eum laudare, et altera de Deo ad nos que est dare remissionem peccatorum, et multiplicationem bonorum, et hec est ros matutinus.
Numérotation du verset
Dn. 3,25
marg.|
{r}
Stans autem]
etc. non impedientibus vinculis. Vel
[stans]
dicit Glossa, quasi fortis in adversis. Stare enim fortium est.
marg.|
{s}
Aperiensque os suum]
sapientie Thesaurum, sicut etiam Dominus aperuit os suum, quasi thesaurum absconditum, Mt. 5.a.
Numérotation du verset
Dn. 3,26
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,27
marg.|
{t}
Quia iustus es]
Glossa, Quicquid, nobis acciderit adversi, iuste nos sustinere non dubitemus. Unde, {5.149vb} Exultent filie Iude propter iudicia tua Domine.
marg.|
{u}
Et universa opera tua vera]
Est opus creationis, distinctionis, propagationis, redemptionis, iustificationis, glorificationis.
marg.|
{x}
Et vie tue recte]
Glossa, humilitas, et iustitia, Ps. 24. Universe vie Domini misericordia, et veritas. In humilitate venit in primo adventu ; in iustitia veniet in secundo.
marg.|
{y}
Et omnia iudicia tua vera]
Glossa, Duo sunt iudicia, unum occultum, scilicet in via ; alterum apertum in die magni Iudicii.
Numérotation du verset
Dn. 3,28
prol.|
{z}
In veritate, et in iudicio]
id est in vero iudicio.
Numérotation du verset
Dn. 3,29
marg.|
{a}
Peccavimus enim]
Hec secundum Glossam ex persona populi dicuntur, sicut illud Rm. 7.c. Non quod volo hoc ago, sed quod odio. Quia tante etatis non erant, quando adducti sunt de Hierusalem, ut sic pro ante acta vita punirentur. Vel potest dici quod hic locum habet illud Gregorius Bonarum mentium est ibi culpam invenire, ubi culpa non est. Et Prv. 18.c. Iustus prior accusator est sui.
marg.|
{a}
Peccavimus]
in nos.
marg.|
{b}
Et inique egimus]
in proximos.
marg.|
{c}
Recedentes a te, et]
ita
[deliquimus in omnibus]
Item per hoc quod dicit
[recedentes a te, et deliquimus in omnibus]
notantur duo : aversio a Deo, et conversio ad creaturas, Ier. 2.c. Duo mala fecit populus meus, etc. Prv. 1.d. Aversio parvulorum interficiet eos.
Numérotation du verset
Dn. 3,30
marg.|
{d}
Et precepta tua non audivimus]
exterius vel interius, id est audire, et dicere contempsimus.
marg.|
{e}
Sicut preceperas nobis]
Glossa, etsi aliquo modo fecimus. Ex hoc videtur quod modus sit in precepto, Inde dicunt quidam quod modus precepti est caritas, et non est in precepto. Unde dicunt quod non tenemur implere precepta ex caritate, sed tantum propter Deum, et hoc possumus sine caritate. Et hoc dicit hic Inter. Et si aliquo modo fecimus, 1 propter Deum, non tamen perfecte, supple, fecimus, quia non in caritate. Alii dicunt quod modus in precepto est, scilicet facere precepta ex caritate. Et ad hoc tenemur quando caritatem habemus, non omni tempore : quia preceptum affirmativum est, quod non obligat ad semper, sed obligat semper. {f}
Ut bene nobis]
corpore et anima. Promittebantur enim observatoribus Legis bona temporalia et spiritualia.
Numérotation du verset
Dn. 3,31
marg.|
{g}
Omnia ergo]
etc. exterius affligendo. {h}
Nobis]
interius.
Numérotation du verset
Dn. 3,32
marg.|
{i}
Et tradidisti]
Glossa non ipsi tradiderunt nos. {k}
Inimicorum]
Chaldeorum. {l}
Iniquorum]
in nos.
marg.|
{m}
Et pessimorum]
in se, {n}
Prevaricatorumque]
in te.
marg.|
{o}
Et Regi]
Nabuchodonosor. {p}
Et pessimo ultra omnem terram]
id est ultra omnes terrenos, et crudeliori Tyranno, qui sit in mundo. Vel
[ultra omnem terram]
: quia ultra multas terras, et remotas erat Babylon a Hierusalem, ubi captivati fuerunt Iudei.
Numérotation du verset
Dn. 3,33
marg.|
{q}
Et nunc non possumus]
murmurando contra iustitiam tuam, vel contra hostes reclamando. {r}
Confusio et opprobrium]
id est Bonis infertur confusio, et opprobrium propter nos : quia propter peccata nostra captivantur, et improperatur eis Deus eorum tamquam impotens liberare.
Numérotation du verset
Dn. 3,34
marg.|
{s}
Ne quesumus, tradas nos]
hostibus Propter.
marg.|
{t}
Nomen tuum]
quasi. Hoc facias non propter nostra merita, sed propter tuum nomen.
marg.|
{5.
150ra} {a}
Et ne dissipes testamentum tuum]
Glossa, Legem. Lex enim dissipatur, quando cultores Dei cruciando lacerantur.
Numérotation du verset
Dn. 3,35
marg.|
{b}
Propter Abraham dilectum tuum]
Glossa, Hominem pro homine offert.
Numérotation du verset
Dn. 3,36
marg.|
{c}
Quibus locutus es pollicens]
etc. Glossa, quasi, Quomodo imples promissionem ? Gn. 15.b. et 22.c.
marg.|
{d}
Sicut stellas celi]
in bonis. {e}
Et sicut arenam]
in infructuosis.
Numérotation du verset
Dn. 3,37
marg.|
{f}
Quia Domine imminuti sumus]
numero, afflicti corpore.
marg.|
{g}
Sumusque humiles]
viles.
marg.|
{h}
Propter peccata nostra]
hoc est iuste.
Numérotation du verset
Dn. 3,38
marg.|
{i}
Et non est]
etc. pro quia.
marg.|
{k}
Neque holocaustum]
totum incensum.
marg.|
{l}
Neque sacrificium]
partim incensum.
marg.|
{m}
Neque locus]
Glossa ita manifestus, ut prius.
Numérotation du verset
Dn. 3,39
prol.|
{n}
Ut possimus invenire misericordiam tuam]
per hoc, sicut ante.
prol.|
{o}
Sed in anima contrita]
etc. Ps. 50. Cor contritum, et humiliatum.
marg.|
Vel, ut dicit Glossa id est Spiritu sancto, qui est humilitatis dator.
Numérotation du verset
Dn. 3,40
marg.|
{p}
Sic fiat sacrificium nostrum]
Ps. 50. Sacrificium Deo spiritus contribulatus.
marg.|
{q}
Ut placeat tibi]
Expositio est eius quod dixerat [
In conspectu tuo]
marg.|
{r}
Quoniam]
quasi ita sit.
[Quoniam non est]
etc.
marg.|
{s}
Et nunc]
quod ante non faciebamus, dicit Glossa
marg.|
{t}
Sequitur te]
iubentem, dicit Glossa.
Numérotation du verset
Dn. 3,41
marg.|
{u}
In toto corde]
penitentes, dicit Glossa
marg.|
{x}
Et timemus te]
sicut filii. {y}
Et querimus faciem tuam]
Glossa misericordiam, et gratiam, non aliud.
Numérotation du verset
Dn. 3,42
marg.|
{z}
Ne confundas nos]
Glossa ab expectatione nostra, Ps. 118. Non confundas me ab expectatione mea. {a}
Sed fac nobiscum]
Glossa quia et nos tecum. Deus operatur nobiscum, et nos operemur.
marg.|
{b}
Iuxta mansuetudinem tuam]
Glossa non merita nostra. {c}
Et secundum multitudinem misericordie tue]
Glossa contra multa peccata miserie nostre.
Numérotation du verset
Dn. 3,43
marg.|
{d}
Et erue nos]
ab inimicis. {e}
In mirabilibus tuis]
qui facis mirabilia. {f}
Et da]
sic
[gloriam]
Numérotation du verset
Dn. 3,44
prol.|
{g}
Et confundantur omnes]
nobis liberatis. {h}
Qui ostendunt]
id est querunt, vel agunt, quasi facto ostendentes. {i}
Servis tuis]
nobis, qui servi tui sumus [
mala]
{k}
Confundantur in omnipotentia tua]
cui nullus potest resistere.
marg.|
{l}
Et robur eorum conteratur]
in quo confidunt.
Numérotation du verset
Dn. 3,45
marg.|
{m}
Et sciant, quia tu es]
etc. non alius.
Numérotation du verset
Dn. 3,46
marg.|
{n}
Naphtha]
id est ossibus olivarum cum amurca arefacta, vel id est Bitumine circa Babylonem defluente, ut dicit Plinius. {o}
Et malleolis]
Glossa viminibus vel sarmentis arentibus, ut aiunt.
Numérotation du verset
Dn. 3,47
marg.|
{q}
Cubitis quadraginta novem]
quod geometrica regula comprehensum est.
Numérotation du verset
Dn. 3,48
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,49
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,50
marg.|
{r}
Quasi ventum roris]
suavem aspirationem.
marg.|
{s}
Flantem]
refrigerantem eos.
marg.|
Moraliter. Glossa Gregorii, Antiquus hostis licet innumeras ciborum concupiscentias nostris obtutibus opponat, quibus libidinis fervor in his crescat : bonis tamen mentibus superni gratia Spiritus iubilat, et a carnalis concupiscentie estibus illese perdurant : ut etsi usque ad tentationem cordis flamma ardeat ; usque ad consensum tamen tentatio non exurat.
marg.|
Alia Glossa Hieronymi Anima oppressa perturbationibus, et variis molestiis occupata, cum hominum desperaverit auxilium, et tota mente fuerit ad Deum conversa, descendit ad eam Angelus Domini, id est divinus sermo, et extinguit sagittas ardentes Diaboli, et incendia cordis nostri ne extinguamur.
Numérotation du verset
Dn. 3,51
marg.|
{t}
Tunc hi tres quasi ex uno ore laudabant]
etc. Glossa unanimiter.
marg.|
Mystice secundum Glossam tres dicuntur laudare et orare quia sine fide Trinitatis nemo auditur Mt. 18.c. : « Ubi duo vel tres congregati fuerint in nomine meo », etc.
Numérotation du verset
Dn. 3,52
marg.|
{u}
Benedictus es Domine Deus]
etc. Glossa quorum meritis, non meritis nostris liberamur.
Numérotation du verset
Dn. 3,53
marg.|
{x}
Et superexaltatus in secula]
id est super omnia exaltatus. {y}
Benedictus es in Templo]
Glossa in celo.
Numérotation du verset
Dn. 3,54
marg.|
{z}
Benedictus es in throno]
Glossa, pio corde.
Numérotation du verset
Dn. 3,55
marg.|
{a}
Benedictus es qui intueris abyssos]
Glossa, cui omnia secreta nuda, Hbr. d. Omnia nuda et aperta Iob. 26.b. Nudus est Infernus.
marg.|
{b}
Et sedes super Cherubim]
Gloss plenitudinem scientie, scilicet caritatem, plenitudo enim Legis dilectio Rm. 13.c.
Numérotation du verset
Dn. 3,56
marg.|
{c}
Benedicite]
Glossa Ostendunt se congaudere Dei laudibus, quem admirantur et laudant in omnibus.
Numérotation du verset
Dn. 3,57
marg.|
{d}
Omnia opera]
primo generaliter.
[Benedicite omnia]
Glossa Non pro omnibus : quia cum videmus aliquid in mundo pulchrum, et honestum, inde Deum laudare, et gratias ei referre debemus.
Numérotation du verset
Dn. 3,58
marg.|
{e}
Benedicite Angeli Domini Domino]
Hic de laude particulariter agit. {f}
Benedicite celi Domino]
Septem sunt celi. Aereum, Igneum, Ethereum, Sidereum, Crystallinum, Empyreum, celum Sancte Trinitatis.
Numérotation du verset
Dn. 3,59
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,60
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,61
marg.|
{g}
Benedicite omnes virtutes]
id est Angeli. Prius dixit de assistentibus, hic de ministrantibus.
Numérotation du verset
Dn. 3,62
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,63
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,64
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,65
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,66
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,67
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,68
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,69
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,70
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,71
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,72
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,73
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,74
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,75
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,76
Numérotation du verset
Dn. 3,77
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,78
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,79
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,80
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,81
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,82
marg.|
{b}
Benedicite filii hominum Domino]
pro his omnibus.
Numérotation du verset
Dn. 3,83
marg.|
{c}
Benedicat Israel Domino]
specialiter.
Numérotation du verset
Dn. 3,84
marg.|
{d}
Benedicite Sacerdotes]
Glossa, excellentes.
marg.|
{e}
Domini Domino]
quia sunt, et Sacerdotes Baal, 3Rg. 18.
Numérotation du verset
Dn. 3,85
marg.|
{f}
Benedicite servi]
Glossa credentes eum supereminere omni creature. {g}
Benedicite spiritus]
quibus discernimus.
Numérotation du verset
Dn. 3,86
marg.|
{h}
Et anime]
quibus vivificamur.
Numérotation du verset
Dn. 3,87
marg.|
{i}
Benedicite Sancti]
Glossa, Non est speciosa laus in ore peccatoris, Sir. 15.
marg.|
{k}
Et humiles corde]
Hieronymus non hypocrisi. Unde, Discite a me, quia mitis sum, etc. Mt. 11.d. Sir. 19.d. Est, qui nequiter se humiliat. Item [
Humiles corde]
non solum facie, vel corpore, Hieronymus Cordis illa est humilitas, que alibi, Mt. c. 5.a. dicitur paupertas spiritus : ut non erigamur superbia, nec ficta humilitate gloriam queramus, sed toto corde inclinemur, Bernardus : Verus humilis non vult humilis predicari, sed vilis reputari.
Numérotation du verset
Dn. 3,88
marg.|
{l}
Benedicite Anania]
etc. quasi, Omnes benedicant, sed vos
[precipue Benedicite]
Glossa in vobis, verbis, factis exaltate, predicate. {m}
Qui eruit vos de Inferno]
ne mortui descenderetis ad Inferos. Item Glossa Si enim morerentur quantumcumque Iusti, ad inferos descenderent.
marg.|
{n}
De manu mortis]
id est de potestate.
marg.|
{o}
Et liberavit vos]
Eccles. ult. a. a pressura flamme.
Numérotation du verset
Dn. 3,89
marg.|
{p}
Confitemini]
ergo
[Domino]
etc. nostro exemplo. Hic secundum Glossam omnis creatura ad laudandum Deum invitatur. Omnis autem creatura non voce, sed opere laudat Deum : quia ex creaturis Creator intelligitur, et in singulis operibus atque effectibus Dei magnificentia demonstratur.
Numérotation du verset
Dn. 3,90
prol.|
[sine postilla, vide Glossam ordinariam]
Numérotation du verset
Dn. 3,91
marg.|
{q}
Tunc Nabuchodonosor rex]
viso tanto miraculo
[obstupuit]
Glossa, Punitis Principibus Rex corripitur, ut vivens glorificet Deum.
marg.|
{r}
Et ait Optimatibus suis]
quorum consilio hoc fecerat.
marg.|
{s}
Nonne tres tantum ?]
quod est contra Iosephum, qui dicit Danielem cum eis missum in fornacem.
marg.|
{t}
Viros misimus]
non puerilis etatis.
Numérotation du verset
Dn. 3,92
marg.|
{u}
Ecce ego video]
Interrogaverat, ut hoc subinferret.
marg.|
{x}
Viros quatuor solutos]
cum tantum tres miserim, et ligatos. {y}
Et nihil corruptionis in eis est]
Glossa, Quam sapiens ignis ! vincula combussit, corpora servavit.
marg.|
{z}
Et species quarti]
Ob hoc dicitur visio, ut dicit Glossa
marg.|
{a}
Similis filio Dei]
In vultu enim quarti super vultus humani splendorem aliquid radiare vidit ; ideo filio Dei, et non hominis, id est Deo, et non homini similem dicit hunc filium Dei, ut dicit beatus Hieronymus Vel Angelum accipe, ut Sept. transtulerunt. Vel certe (ut plerique arbitrantur) Dominum Salvatorem.
{5.
150vb} Sed nescio quomodo Rex impius Dei filium videre mereatur. Ergo iuxta Symmachum qui interpretatus est, Species autem quarti similitudo filiorum non Dei, sed Deorum : Angeli sentiendi sunt, qui et dii et Deorum, vel Dei filii sepissime nuncupantur. Hec iuxta historiam. Ceterum in typo prefigurat iste Angelus sive filius Dei Dominum nostrum Iesum Christum, qui ad fornacem descendit Inferni, in quo clause, et Peccatorum, et Iustorum anime tenebantur, ut absque exustione, et noxa sui eos, qui tenebantur inclusi, mortis vinculis liberaret.
Numérotation du verset
Dn. 3,93
marg.|
{b}
Sidrach, Misach]
etc. Glossa, Orat humiliter ut exeant, quos superbe intrusit.
marg.|
{c}
Servi Dei excelsi]
non Deorum mutorum, et surdorum.
marg.|
{d}
Vivi]
Hoc non habet Hieronymus sed secundum illos, et qui habent, genitivi casus est, et ponitur ad differentiam deorum, qui non vivunt, id est idolorum.
Numérotation du verset
Dn. 3,94
marg.|
{e}
Contemplabantur viros illos]
admirantes.
marg.|
{f}
Et staraballa]
id est bracce [
eorum non fuissent immutata]
non solum non usta.
marg.|
{g}
Et odor ignis]
id est nec calor ignis. Vel ad litteram, obstupescebant, quod in corporibus, aut in vestibus eorum nullus odor combustionis sentiretur.
marg.|
{h}
Et erumpens Nabuchodonosor]
in laudem Dei.
Numérotation du verset
Dn. 3,95
marg.|
{i}
Ait Benedictus]
sit
[Deus eorum Sidrach]
videlicet supple, sicut etiam habet Hieronymus pro Textu.
marg.|
{k}
Qui misit angelum suum]
id est nuncium suum, eum, scilicet, quem supra similem filio Dei dixerat.
marg.|
{l}
Et verbum Regis]
id est meum edictum generale
[immutaverunt]
marg.|
{m}
Et tradiderunt]
id est exposuerunt ad supplicia.
marg.|
{n}
Et ne adorarent omnem Deum]
id est aliquem de omnibus.
marg.|
{o}
Excepto Deo suo]
id est preter eum, qui solus est Deus, 1. Timoth. 1.d. Regi seculorum immortali, invisibili, soli Deo, id est qui solus est Deus, dicit Glossa, Vel aliter.
marg.|
{n}
Ne adorent omnem Deum]
id est ut omnem Deum non adorarent, ut negatio sequatur, id est nullum adorarent.
marg.|
[Excepto Deo suo]
Hec est vera Littera secundum Hieronymum.
marg.|
{p}
A me ergo positum est]
id est firmatum.
Numérotation du verset
Dn. 3,96
marg.|
{q}
Hoc decretum]
de communi consensu Baronum.
marg.|
{r}
Ut omnis populus]
etc. id est ut quicumque de quocumque Populo esset vel Tribu, vel Lingua aliquid indignum Deo eorum dicat, dispereat ipse, et quecumque habet vastentur ut nihil heredi relinquatur.
marg.|
Mystice hoc quidam male intelligunt de Diabole, ut dicit beatus Hieronymus dicentes quod in fine mundi penitebit, et omnes ad penitentiam cohortabitur.
Numérotation du verset
Dn. 3,97
marg.|
{b}
Tunc Rex]
post tantum miraculum. {c}
Promovit Sidrach]
etc. Forte in pristinum statum, vel amplioribus eos sublimavit honoribus quia prius erant Iudices in aliis provinciis, modo in provincia Babylonis : vel qui prius erant prefecti operibus Babylonis, modo facti sunt Principes provinciarum.
Numérotation du verset
Dn. 3,98
marg.|
{d}
Nabuchodonosor Rex]
Epistola Regis Nabuchodonosor, que post visionem arboris, et mutationem septem annorum missa est, sicut dicit Glossa, Nabuchodonosor scribit vel mandat dicens eis, supple [
pax vobis]
Numérotation du verset
Dn. 3,99
marg.|
{e}
Signa et mirabilia fecit]
Signa sunt que contra naturam fieri videntur, sicut mutatio aque in sanguinem, et pulveris in cyniphes, et huiusmodi. Mirabilia sunt quelibet opera admiratione digna.
marg.|
{f}
Apud me]
id est in me, et circa me.
marg.|
{g}
Deus excelsus]
id est in excelsis habitans, et ceteris excelsior.
Numérotation du verset
Dn. 3,100
marg.|
{h}
Quia fortia]
quia nullus eis valet resistere.
marg.|
{i}
In generatione et generationem]
id est in omnem generationem.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Dn. Capitulum 3), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 30/01/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=38&chapitre=38_3)
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Dn. Capitulum 3), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 30/01/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=38&chapitre=38_3)
Notes :