Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Nicolaus de Lyra

Biblia communis

Capitulum 15

Numérotation du verset Mc. 15,1

Et confestim mane facto¹

¹ facto Ω^H Ω^S ] om. ω 1 Ω^F Ω^V Li447 Li447@ Rusch Weber

consilium facientes summi sacerdotes cum senioribus et scribis et universo concilio² vincientes Iesum

² concilio Li447 ] consilio Li447@

duxerunt et tradiderunt Pilato.

Numérotation du verset Mc. 15,2

³ Et interrogavit eum Pilatus: Tu es rex Iudeorum?

³ Hic incipit capitulum 15: Ω^H Ω^F Ω^S Ω^V

At ille respondens ait illi: Tu dicis.

Numérotation du verset Mc. 15,3

Et accusabant eum summi sacerdotes in multis.

Numérotation du verset Mc. 15,4

Pilatus autem rursum⁴ interrogabat⁵ eum dicens: Non respondes quicquam? Vides⁶ in quantis⁷ te accusant.

⁴ rursum Li447@ Rusch Weber ] rursus ω 1 Ω^HΩ^FΩ^S |

⁵ interrogabat Weber (Z P ) Ф Ω^H Ω^S Li447@ ] interrogavit ω 1 Ω^F Ω^J Ω^L Rusch Weber |

⁶ Vides Ω^F Ω^S Li447 Li447@ ] Vide CorS2 ω 1 Ω^J Ω^L Rusch Weber , videns CorS2 ( al. VIDENS ACCUSA<N>T interrogative) |

⁷ quantis ω 1 Ω^H Ω^F Ω^J Ω^L Ω^S Mt366@ Rusch Weber ] quantum Li447@ |

Numérotation du verset Mc. 15,5

Iesus autem⁸ amplius nihil respondit

⁸ autem ω 1 Ω^HΩ^F Rusch Clementina Weber ] om.Wordsworth (P9389) Ω^S

ita ut miraretur Pilatus.

Numérotation du verset Mc. 15,6

Per diem autem festum solebat dimittere eis⁹ unum vinctum¹⁰ quemcumque petissent¹¹.

⁹ solebat dimittere Ω^H Ω^S Clementina ] inv. ω 1 Ω^M Li447 Li447@ Rusch Weber, mutil. Ω^F | eis Ω^H Ω^S] illis Wordsworth (L) ω 1 Ω^M Ω^F Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Clementina Weber , om. Z Wordsworth (T*) Rusch |

¹⁰ vinctum Wordsworth (R) Ω^H Ω^S ] ex vinctis ω 1 Ω^M Ω^F Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber |

¹¹ petissent ω 1 Ω^F Ω^S Li447 Li447@ Ω^JΩ^L Clementina Weber ] voluissent Ω^H |

Numérotation du verset Mc. 15,7

Erat autem qui dicebatur Barabbas qui cum seditiosis vinctus erat¹² et*¹³ qui in seditione fecerat homicidium.

¹² vinctus erat Ω^H Ω^F Ω^S Li447 Li447@ Rusch ] inv. ω 1 Ω^J Ω^L Weber |

¹³ et Ω^H Ω^S] om. ω¹ Rusch Weber etc., mutil. Ω^F |

Numérotation du verset Mc. 15,8

Et cum ascendisset turba cepit rogare sicut semper faciebant illi¹⁴.

¹⁴ faciebant ill’ Ω^H, faciebant illi Ω^S3] faciebant illis Ω^S*, faciebant illum Ω^S* ( coniec. ), mutil. Ω^F, faciebat illis ω 1 Ω^M Ω^J Ω^L Li447@ Rusch Clementina Weber

Numérotation du verset Mc. 15,9

Pilatus autem¹⁵ respondit eis et dixit: Vultis dimittam vobis regem Iudeorum?

¹⁵ autem ω 1 Ω^F Ω^S Ω^J Ω^L Li447 Rusch Weber ] ergo Li447@

Numérotation du verset Mc. 15,10

Sciebat enim quod per invidiam tradidissent eum summi sacerdotes.

Numérotation du verset Mc. 15,11

Pontifices autem¹⁶ concitaverunt turbam ut magis Barabbam¹⁷

¹⁶ autem ω 1 Ω^H Ω^F Ω^L Ω^S Li447@ Clementina ] vero Ω^J Li447 |

¹⁷ Barabbam] Barbaram cacogr. Li447@ |

dimitteret eis.

Numérotation du verset Mc. 15,12

Pilatus autem iterum respondens ait illis¹⁸: Quid ergo vultis faciam regi Iudeorum?

¹⁸ illis ω 1 Ω^H Ω^F Ω^S Ω^L Li447@ Clementina ] eis Ω^J

Numérotation du verset Mc. 15,13

At illi iterum clamaverunt¹⁹: Crucifige eum.

¹⁹ iterum clamaverunt ω 1 Ω^H Ω^F Ω^J Ω^L Rusch Weber ] inv. Ω^S, clamaverunt Li447 Li447@

Numérotation du verset Mc. 15,14

Pilatus autem²⁰

²⁰ autem Ω^H Ω^FΩ^S Li447 Li447@ ] vero ω 1 Ω^J Ω^L Rusch Clementina Weber

dicebat eis²¹: Quid enim mali fecit?

²¹ eis ω 1 Ω^M Ω^H Ω^F Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Weber ] illis Rusch Clementina

At illi magis clamabant: Crucifige eum.

Numérotation du verset Mc. 15,15

Pilatus autem volens satisfacere populo²² dimisit illis Barabban

²² satisfacere populo Ω^H Ω^F Ω^S Li447 Li447@ Rusch ] inv. ω 1 Ω^M Ω^J Ω^L Clementina Weber

et tradidit eis²³ Iesum flagellis cesum

²³ eis Z Ф Ω^H Ω^FΩ^S] om. ω 1 Ω^M Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Rusch Weber

ut crucifigeretur.

Numérotation du verset Mc. 15,16

Milites autem duxerunt eum intro²⁴ in atrium pretorii et convocant totam cohortem

²⁴ intro ω 1 Ω^M Ω^H Ω^F Ω^J Ω^LΩ^S Li447 Li447@ Rusch Weber ] om. Weber ( A M P G ) Clementina

Numérotation du verset Mc. 15,17

et induunt eum purpura

et imponunt ei plectentes spineam coronam

Numérotation du verset Mc. 15,18

et ceperunt eum salutare²⁵ dicentes²⁶: Ave rex Iudeorum.

²⁵ eum salutare Ω^H Ω^S] inv. ω 1 Ω^M Ω^F Ω^J Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber |

²⁶ dicentes Ω^H Ω^S Li447 Li447@ Rusch ] om. ω 1 Ω^M Ω^F Ω^J Ω^L Clementina Weber |

Numérotation du verset Mc. 15,19

Et percutiebant caput eius arundine

et conspuebant eum et ponentes genua adorabant eum.

Numérotation du verset Mc. 15,20

Et postquam illuserunt ei exuerunt eum²⁷ purpura

²⁷ eum Ω^M Ω^H Ω^J Ω^S Li447 Li447@ ] illum ω 1 Ω^F Ω^L Rusch Clementina Weber

et induerunt eum²⁸ vestimentis suis.

²⁸ eum ω 1 Ω^H Ω^S Li447 Li447@ Clementina Weber ] illum Ω^F Ω^J Ω^L Rusch

Et duxerunt eum²⁹ ut crucifigerent eum³⁰.

²⁹ duxerunt eum Ω^S] duxerunt Ω^H, educunt eum Ω^F Li447 Li447@ Rusch, educunt illum ω 1 Ω^M Ω^J Ω^L Clementina Weber |

³⁰ eum ω 1 Ω^M Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Clementina Weber ] illum Ω^F Li447 Li447@ |

Numérotation du verset Mc. 15,21

Et angariaverunt quempiam

pretereuntem³¹ Simonem Cyreneum venientem de villa patrem Alexandri et Ruffi ut tolleret crucem eius.

³¹ quempiam pretereuntem Ω^F Ω^S Li447 Li447@ Rusch ] inv. ω 1 Ω^M Ω^J Ω^L Clementina Weber

Numérotation du verset Mc. 15,22

Et perducunt eum³² in Golgotha locum quod interpretatum est³³* Calvarie locus.

³² eum Ω^M Ω^F Ω^S Li447 Rusch ] om. Li447@ , illum ω¹ Ω^J Ω^L Clementina Weber |

³³ interpr. est Ω^H Ω^FΩ^S] inv. ω 1 Ω^M Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Clementina Weber |

Numérotation du verset Mc. 15,23

Et dabant ei bibere vinum myrrhatum³⁴

³⁴ vinum – mir. Ω^H Ω^FΩ^S] inv. ω 1 Ω^MΩ^L Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber

et non accepit.

Numérotation du verset Mc. 15,24

Et crucifigentes eum

diviserunt

vestimenta

sua³⁵

³⁵ sua CorS2 (al.) Ω^H Ω^F Ω^S Li447@ Rusch ] eius CorS2 ω 1 Ω^J Ω^L Clementina Weber

et³⁶ mittentes sortem³⁷ super eis quis quid tolleret.

³⁶ et Ω^HΩ^S] om. cett. |

³⁷ mittentes sortem ω 1 Ω^M Ω^H Ω^S Li447 Li447@ Rusch Weber ] inv. Ω^F, sortem miserunt praem. Ω^H* ( exp.) |

Numérotation du verset Mc. 15,25

Erat autem hora tertia et crucifixerunt eum.

Numérotation du verset Mc. 15,26

Et erat titulus cause eius inscriptus³⁸: Iesus Nazarenus³⁹ Rex Iudeorum.

³⁸ inscriptus Catena Rusch Weber] scriptus Li447@ |

³⁹ Iesus Nazarenus Ω^M Ω^H Ω^S = Io. 19, 19] om. ω 1 Ω^F Clementina Weber |

Numérotation du verset Mc. 15,27

Et cum eo crucifigunt

duos latrones,

unum a dextris⁴⁰

⁴⁰ dextris ω 1 Ω^M Ω^F Ω^S Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Clementina Weber ] + eius Rusch

et unum⁴¹ a sinistris eius⁴².

⁴¹ unum CorS2 Ω^M Ω^F Ω^S Ω^J Li447 Li447@ Rusch ] alium CorS2 (al.) ω¹ Ω^L Clementina Weber |

⁴² eius ω¹ Ω^M Ω^H Ω^S Ω^J Li447 Li447@ Clementina Weber ] om. Ω^F Rusch |

Numérotation du verset Mc. 15,28

Et adimpleta⁴³ est Scriptura^a que dicit: Et cum impiis⁴⁴

⁰ Cf. Is. 53, 12.

⁴³ adimpleta ω 1 Ω^H Ω^J Ω^L Ω^S] impleta Ω^F Li447@ Rusch Clementina Weber |

⁴⁴ impiis CorS2 ( vel) ω 1 Ω^H Ω^F Ω^S ] iniquis ω 1 Li447@ Weber etc. |

deputatus⁴⁵ est.

⁴⁵ deputatus ω 1 Ω^H Ω^FΩ^S Li447@ ] reputatus Ω^L Clementina Weber

Numérotation du verset Mc. 15,29

Et pretereuntes blasphemabant eum moventes capita sua

et dicentes: Vah, qui destruis⁴⁶ templum Dei et in tribus diebus reedificas⁴⁷ illud⁴⁸

⁴⁶ destruis CorS2 Ω^F Ω^J Ω^S Rusch Clementina ] destruit CorS2 (al.) ω¹ Li447@ Ω^L Weber |

⁴⁷ reedificas CorS2 ( vel dep<recan>s coniec.) Ω^F Ω^J Ω^S Rusch Weber ] edificat CorS2* ( [re]edificat interrogative vel deprecans: EDIFICAS coniec. ) ω 1 Ω^L, reedificat CorS2² ( al. interrogative coniec. ) Li447@ |

⁴⁸ illud Ω^H Ω^FΩ^S] om. ω 1 Ω^L Li447@ Weber |

Numérotation du verset Mc. 15,30

salvum fac temetipsum⁴⁹ descendens de cruce.

⁴⁹ temet ipsum ω 1 Ω^F Ω^H Ω^S Ω^L Li447@ Weber ] teipsum Ω^J Rusch Clementina

Numérotation du verset Mc. 15,31

Similiter et summi sacerdotes illudentes⁵⁰ eum⁵¹ ad alterutrum cum scribis dicebant: Alios salvos fecit, seipsum non potest salvum facere?

⁵⁰ illudentes Weber (Z P D) Ω^H Ω^F Ω^J Ω^S Li447 Rusch Clementina ] om. G Li447@ , ludentes ω 1 Ω^L Weber |

⁵¹ eum Ω^HΩ^S] om. ω¹ Ω^J Li447@ Rusch Weber etc., mutil. Ω^F |

Numérotation du verset Mc. 15,32

Christus rex Israel descendat nunc de cruce

ut videamus et credamus.

Et qui cum eo crucifixi erant conviciabantur⁵² ei.

⁵² conviciabantur] , conniciebantur Li447@

Numérotation du verset Mc. 15,33

Et facta hora sexta

tenebre facte sunt super⁵³ totam terram

⁵³ super ω 1 Ω^H Ω^J* ( rubr. cancel. et exp .) Ω^S, mutil. Ω^F] per Ω^M Ω^J² Ω^L Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber

usque in⁵⁴ horam nonam.

⁵⁴ in Weber (M P) ω¹ Ω^M Ω^H Li447 Li447@ Rusch ] ad Ω^S, mutil. Ω^F

Numérotation du verset Mc. 15,34

Et hora nona exclamavit⁵⁵ Iesus voce magna⁵⁶ dicens: Hely Hely lamasabathani⁵⁷?

⁵⁵ exclamavit Li447@ Mt366@ etc.] clamavit Catena (Li447 Mt366) |

⁵⁶ Iesus – voce magna ω¹ Ω^M Ω^H Ω^J Ω^L Ω^S Catena (Li447 Mt366 Mt366@) Clementina Weber] inv. Li447@ Rusch, mutil. Ω^F |

⁵⁷ Hely Hely lamasabathani CorS2 Ω^H Ω^JΩ^S] Heloy Heloy lamazabatani CorS2 ( al. et sic debet esse hic secundum grecum et Ieronymum, sed in Matheo HELY ) ω 1 Li447 Li447@ Rusch, Heloi Heloi lamasabacthani Ω^L, Eloi Eloi lamma sabacthani Clementina , Heloi lama sabacthani Weber |

Quod est interpretatum: Deus meus, Deus meus, ut quid dereliquisti me⁵⁸?

⁵⁸ dereliquisti me ω¹ Ω^H Li447@ Rusch Weber etc.] inv. Ω^S (hapax)

Numérotation du verset Mc. 15,35

Et quidam de circumstantibus audientes

dicebant: Ecce Eliam vocat⁵⁹.

⁵⁹ vocat ω 1 Ω^H Ω^J Ω^L Li447@ Rusch Weber ] + iste Kells Wordsworth (L) Ω^S

Numérotation du verset Mc. 15,36

Currens autem unus

et implens⁶⁰ spongiam aceto

⁶⁰ et implens CorS2 ω 1 Ω^H Ω^J Ω^L Ω^S Li447 Clementina Weber ] et adimplens Li447@ Mt366 Mt366@, implens CorS2 ( al. non habent ET ) Ω^F Rusch

circumponensque calamo

potum

dabat ei⁶¹

⁶¹ ei ω¹ Ω^F Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Clementina Weber ] illi Li447@

dicens: Sinite, videamus si veniat Elias ad deponendum eum.

Numérotation du verset Mc. 15,37

Iesus autem

emissa voce magna

expiravit.

Numérotation du verset Mc. 15,38

Et velum templi scissum est in duo

a summo⁶² usque deorsum.

⁶² summo ω¹ Ω^F Ω^S Li447 Li447@ Clementina ] sursum Ω^J Ω^L Rusch Weber

Numérotation du verset Mc. 15,39

Videns autem centurio

qui ex adverso stabat quia sic clamans expirasset ait:

Vere hic homo⁶³ Filius Dei erat.

⁶³ hic homo Ω^H Ω^F Ω^S Rusch Clementina ] inv. ω 1 Li447 Li447@ Ω^J Ω^L Weber

Numérotation du verset Mc. 15,40

Erant autem et mulieres de longe aspicientes

inter quas erat Maria Magdalene⁶⁴ et Maria Iacobi Minoris

⁶⁴ Magdalene ω 1 Ω^F Ω^J Ω^L Ω^S Clementina Weber , Magd. Li447 Li447@ ] Magdalena Rusch

et Ioseph mater et⁶⁵ Salome.

⁶⁵ mater et ω 1 Ω^S Li447 Li447@ etc. ] inv. Ω^F, mater Ω^H

Numérotation du verset Mc. 15,41

Et cum essent⁶⁶ in Galilea, sequebantur eum et ministrabant ei,

⁶⁶ essent Ω^F Ω^S Li447 Rusch ] esset ω 1 Ω^J Ω^L Li447@ Clementina Weber

et multe alie⁶⁷ que simul ascenderant cum eo⁶⁸ Hierosolymam.

⁶⁷ multe alie Ω^H Ω^S] inv. ω 1 Ω^F Rusch Clementina Weber |

⁶⁸ ascenderant - cum eo ω 1 Ω^F Ω^S Li447 Li447@ Rusch ] inv. Ω^J Ω^L Clementina Weber |

Numérotation du verset Mc. 15,42

Et cum iam sero

esset factum⁶⁹ quia erat Parasceve quod est ante sabbatum

⁶⁹ esset factum ω¹ Ω^F Ω^L Ω^S Li447 Li447@Rusch Weber ] inv. Ω^J

Numérotation du verset Mc. 15,43

venit Ioseph

ab Arimathia

nobilis

decurio

qui et ipse erat exspectans regnum Dei et audacter introivit ad Pilatum

et petiit corpus Iesu.

Numérotation du verset Mc. 15,44

Pilatus autem mirabatur si iam obiisset. Et accersito centurione interrogavit⁷⁰ eum⁷¹ si iam mortuus esset.

⁷⁰ interrogavit ω 1 Ω^M Ω^HΩ^J Ω^L Ω^F] interrogabat Ω^S |

⁷¹ eum ω¹ Ω^H Ω^S Li447 Li447@ Ω^L Rusch Clementina Weber cum graec.] om. Ω^F Ω^J |

Numérotation du verset Mc. 15,45

Et cum cognovisset a centurione donavit corpus Iesu Ioseph⁷².

⁷² Iesu Ioseph Ω^H Ω^S] Ihesu Ω^F, Ioseph Ω ω 1 ^M Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Rusch Weber

Numérotation du verset Mc. 15,46

Ioseph autem mercatus sindonem

et⁷³ deponens eum involvit sindone⁷⁴ et posuit eum in monumento novo⁷⁵

⁷³ et ω 1 Ω^H Ω^S] mutil. Ω^F |

⁷⁴ sindone ω¹ Ω^F Ω^S Ω^J (sydone) Ω^L Rusch Clementina Weber] in praem. Catena (Li447 Li447@) |

⁷⁵ novo Ω^H Ω^S] om. ω 1 Ω^M Ω^F Ω^J Ω^L Weber |

quod erat excisum in⁷⁶

⁷⁶ in ω 1 Ω^H Ω^FΩ^S ] de Ω^M Ω^J Ω^L Catena (Li447 Li447@) Weber

petra

et advolvit

lapidem

ad ostium monumenti.

Numérotation du verset Mc. 15,47

⁷⁷ Maria autem Magdalene et Maria Ioseph

⁷⁷ Hic incipit capitulum 16: CorS1 Ω^HΩ^JΩ^S ; hic desinit evangelium feriae III in hebdomada sancta in Libro officiorum O. P. (‘Prototype’)

aspiciebant ubi poneretur.

Capitulum 15

Numérotation du verset Mc. 15,1

^marg.| {5.641} {1 } Et confestim. Hic consequenter describitur Christi passio per gentiles consummata. Et primo describitur ipsius Christi crudelis occisio. Secundo eius fidelis et devota tumulatio, ibi. Et cum iam sero esset factum. Prima in duas, quia primo describitur Christi iniqua condemnatio. Secundo, iniqua sententie executio, ibi. Et postquam{5.642}illuserunt ei. prima in quatuor, quia primo Christus gentili iudici presentatur. Secundo ab eo examinatur, ibi. Et interrogavit eum Pilatus. Tertio eius innocentia declaratur, ibi. Per diem autem festum. Quarto, inique condemnatur, ibi. Pilatus autem volens satisfacere populo. Sententia istarum partium patet ex dictis Mt. 27. ubi ista ponuntur eodem ordine a principio illius ca. usque prope medium tamen aliqua sunt ibi interposita que hic omittuntur, quia Marcus brevitati studebat, ut dictum fuit a principio huius libri.

^marg.| {5.645} {1 } Postquam. Hic consequenter describitur inique sententie late in Christum executio, ubi primo ponitur ipsius Christi iudicati crucifixio, secundo, crucifixi illusio, ibi. Et pretereuntes. blasphemabant, tertio, illusi expiratio, ibi. Et facta hora sexta. sententia istarum partium patet ex dictis Mt. 27. exceptis que sequuntur.

^marg.| {2 } Patrem Alexandri. Hic dicit Hieronymus, quod nomen istius Simonis hic exprimitur ratione filiorum suorum, qui erant discipuli Christi.

^prol.| {5.646} {3 } Et dabant. Dicunt aliqui, quod istud vinum dicitur myrrhatum ex proprietate myrrhe que est valde amara, ista tamen amaritudo causabatur ex admixtione fellis. Alii autem dicunt, quod non solum fuit ibi mixtio fellis, sed etiam myrrhe.

^marg.| {4 } Et non accepit. Contrarium tamen videtur Io. 19.f. ubi dicitur. Cum accepisset Iesus acetum etc. Ad quod dicendum, quod aliquid accepit ad gustandum, modicum tamen propter impletionem prophetie dicentis. In siti mea potaverunt me aceto. Et quia illud quod modicum est quasi nihil reputatur, ideo hic dicitur, quod non accepit, scilicet ad perfecte bibendum.

^marg.| {5.647} {1 } Erat autem hora . Io. xix.c. Dicitur Erat autem hora quasi sexta. secundum, {5.648} veritatem erat hora media inter sextam et tertiam, medium vero denominatur ab utroque extremorum, et ideo ab evangelistis aliquando denominatur tertia aliquando sexta.

^marg.| {5.649} {1 } Videns autem centurio qui ex adverso . Videbat enim, quod illa vox non poterat {5.650} naturaliter formari ab homine sic propinquo morti, et ideo conclusit, quod esset formata virtute Dei dicens. Vere hic homo filius Dei erat.

^marg.| {5.651} {1 } Et cum iam sero factum esset. Hic describitur ipsius Christi devota tumulatio, et patet sententia ex dictis Matthei 27. exceptis que sequuntur.

^marg.| {2 } Quia erat parasceve. Idest, preparatio, quia tunc erat feria sexta in qua preparabantur ea que debebant comedi die sequenti.

^marg.| {3 } Venit Ioseph. Ad sepeliendum Christum antequam intraret sabbatum in quo non erat licitum facere talia.

^prol.| {5.652} {4 } Ab Arimathia. Que antiquitus dicta est Ramatha, de qua fuit Samuel, ut habetur. 1. Regum.

^marg.| {5 } Decurio, qui et ipse erat, etc. Idest, unus de curialibus. Decuriones enim dicuntur, qui sunt de curia alicuius magni principis. Dicuntur etiam decuriones, qui accipiunt curam plebis.

^marg.| {6 } Et audacter introivit ad Pilatum. Prius enim erat discipulus Christi occultus propter metum Iudeorum, sed exemplo mortis Christi animatus ostendit se publice esse Christi discipulum, petendo eius sepulturam et exequendo.

^marg.| {5.653} {1 } Et advolvit . Circa enim sepulchrum erat quedam clausura, et ad ostium illius clausure fuit positus lapis magnus non a solo Ioseph, sed {5.654} etiam ab aliis qui fuerunt cum eo in sepultura Christi.

^marg.| {2 } Maria autem . Idest, que erat mater Ioseph.

^marg.| {3 } Aspiciebant ubi poneretur . Ad hoc ut transacto sabbato venerent ad ungendum corpus eius.