Capitulum 5
Numérotation du verset
Mc. 5,1
1
Et venerunt trans fretum2 maris in regionem3 Gerasenorum.
1 Hic incipit capitulum 5
CorS1
|
2 fretum
CorS1
ΩL ΩS
Li447@ Rusch Weber
]
om. Li447
|
3 regionem
CorS1
ΩJ ΩL ΩS
Rusch Weber
] regione
Li447@
|
Numérotation du verset
Mc. 5,2
Et exeunti ei4 de navi statim occurrit ei5 de monumentis homo in spiritu immundo
4 exeunti ei
F
ΩL ΩS
Li447 Li447@ Weber
] Exeunte eo
Rusch
|
5 ei Li447 Li447@ ΩS
Rusch
Weber]
om.
ΩJ ΩL
|
Numérotation du verset
Mc. 5,3
qui domicilium habebat
in monumentis
et neque catenis
iam quisquam
poterat eum6 ligare,
6 poterat eum
F
ΩS
Rusch
]
inv.
ΩL
Li447 Li447@ Weber
Numérotation du verset
Mc. 5,4
quoniam sepe compedibus et catenis vinctus dirumpisset catenas et compedes comminuisset. Et nemo poterat eum domare.
Numérotation du verset
Mc. 5,5
Et semper die
ac nocte 7
7 die - ac- nocte
F
ΩS]
inv.
ΩL
Rusch Weber
in monumentis
et in montibus
erat clamans
et concidens se lapidibus.
Numérotation du verset
Mc. 5,6
Videns autem Iesum a longe cucurrit et adoravit eum
Numérotation du verset
Mc. 5,7
et clamans voce magna dixit8: Quid mihi et tibi,
8 dixit
F
ΩL
S
Rusch
] dicit
Weber
, + ei
Li447 Li447@
Iesu Fili Dei
Altissimi9?
9 Altissimi
F
S
Li447 Li447@ Rusch
] summi ΩL
Weber
Adiuro te, per Deum, ne me torqueas.
Numérotation du verset
Mc. 5,8
Dicebat enim illi: Exi spiritus immunde ab homine.
Numérotation du verset
Mc. 5,9
Et interrogabat eum: Quod tibi nomen est?
Et dicit ei10: Legio nomen mihi11 est quia multi sumus.
10 ei
F
ΩL
S
Li447@ Rusch Weber
] illi
|
11 n. m.
S
]
inv.
ΩL
Li447@ Rusch Weber
|
Numérotation du verset
Mc. 5,10
Et deprecabatur12 eum multum ne se expelleret extra regionem.
12 deprecabatur
F
S
Li447 Rusch Weber
] precabatur
Li447 Li447@
,
Numérotation du verset
Mc. 5,11
Erat autem ibi circa montem grex porcorum pascens in agris13.
13 pascens in agris
F
S
]
inv. CorS2
(al.:
IN AGRIS
pro
MAGNUS
), magnus pascens ΩL
Li447 Li447@ Weber,
magnus pascens in agris
Rusch
Numérotation du verset
Mc. 5,12
Et deprecabantur eum spiritus dicentes: Mitte nos
in porcos
ut in eos introeamus.
Numérotation du verset
Mc. 5,13
Et concessit eis statim Iesus. Et exeuntes14 spiritus immundi introierunt in porcos
14 Et exeuntes
F
Rusch Weber etc.
] Euntes
S
et magno impetu grex precipitatus est in mare
ad duo millia
et suffocati sunt15 in mari.
15 sunt
F
ΩL
S
Rusch Weber
]
om. Li447@
Numérotation du verset
Mc. 5,14
Qui autem pascebant eos
fugerunt et nuntiaverunt in civitatem et in agros. Et16 egressi sunt videre quid esset facti17.
16 Et
F
ΩJ ΩL
S
Rusch Weber
]
om. Li447@
|
17 facti ΩJ ΩL
S
Rusch
] factum
Cor3
(al.)
|
Numérotation du verset
Mc. 5,15
Et venerunt18 ad Iesum et vident illum
18 venerunt
F
S
P9389 Kells Wordsworth
(
R
)
Ed1538
] veniunt
J
ΩL
Li447 Li447@ Rusch
qui a demonio vexabatur, sedentem, vestitum
et sane mentis et timuerunt19.
19 timuerunt ΩL] + eum
F
²
Numérotation du verset
Mc. 5,16
Et narraverunt illis20 qui viderant qualiter factum esset ei qui demonium habuerat et de porcis.
20 illis ΩL
Rusch Clementina Weber
ill’
F
ΩJ
S
L447@
] illi
Li447
(
cum aliis codd. Catenae aureae
)
Numérotation du verset
Mc. 5,17
Et rogare ceperunt eum21
21 ceperunt eum
F
S
Rusch
]
inv.
ΩL
Li447 Li447@ Weber
ut discederet de22 finibus eorum.
22 de
F
ΩL
S
Rusch Weber
] a
Li447 Li447@
Numérotation du verset
Mc. 5,18
Cumque ascenderet navim23 cepit illum deprecari qui a demonio vexatus fuerat ut esset cum illo
23 navim ΩJ ΩS
Li447@ Rusch
] navem ΩL
Weber
Numérotation du verset
Mc. 5,19
Iesus autem non admisit24 eum
24 Iesus autem non admisit
Z P
Φ
F
ΩS] et non admisit ΩL
Li447 Li447@ Rusch Weber,
Ihesus autem non permisit
sed ait illi: Vade in25 domum tuam ad tuos
25 in ΩL ΩS Li447 Li447@
Rusch
Clementina Weber] ad ΩJ
et nuntia26 illis quanta tibi Dominus fecerit27
et misertus sit tui.
26 nuntia ΩS
Li447 Li447@ Rusch
] a(d)nuntia ΩJ ΩL
Weber
|
27 tibi Dominus fecerit
F
ΩJ ΩL
S
Li447 Li447@ Weber
] tibi fecerit Dominus
Rusch
|
Numérotation du verset
Mc. 5,20
Et abiit et cepit predicare in Decapoli quanta sibi fecisset Iesus et omnes mirabantur28.
28 o. m. ΩL
S
Li447@ Rusch Clementina Weber
]
inv.
ΩJ (omnes in ras.)
Numérotation du verset
Mc. 5,21
Et cum ascendisset Iesus in navim rursum29 trans fretum convenit turba multa ad eum30
29 ascendisset Iesus in navim rursum
F
S
] transcendisset Iesus in navi rursus
Rusch Weber etc.
|
30 turba multa ad eum
F
ΩL
S
Li447 Li447@ Rusch Weber
] ad illum turba multa ΩJ
|
et erat circa mare.
Numérotation du verset
Mc. 5,22
Et venit quidam de archisynagogis
nomine Iairus
et videns eum procidit
ad pedes eius.
Numérotation du verset
Mc. 5,23
Et deprecabatur eum multum31 dicens: Quoniam filia mea
31 multum
F
ΩJ ΩL
S
Li447 Li447@ Weber
]
om.Rusch
in extremis est.
Veni,
impone manum tuam32
32 manum tuam
F
ΩS
Rusch
] manum ΩJ ΩL
Li447@
, manus
Weber
super eam ut salva sit
et vivat.
Numérotation du verset
Mc. 5,24
Et abiit cum illo et sequebatur eum turba multa et comprimebant eum33.
33 comprimebant ΩJ
Rusch Weber
] comprimebat
F
Li447@
| eum
S
Li447 Li447@ Rusch Clementina
] illum ΩJ (
in ras.?
) ΩL
Weber
Numérotation du verset
Mc. 5,25
Et mulier,
que erat in profluvio sanguinis annis duodecim34
34 annis duodecim ΩJ ΩL ΩS
Rusch Weber
]
inv. Li447 Li447@
,
def.
F
Numérotation du verset
Mc. 5,26
et fuerat multa perpessa a compluribus medicis
et erogaverat omnia sua
nec quicquam profecerat sed magis deterius habebat,
Numérotation du verset
Mc. 5,27
cum audisset de Iesu venit
in turba retro
et tetigit vestimentum eius.
Numérotation du verset
Mc. 5,28
Dicebat enim: Quia si vel vestimentum35 eius tetigero, salva ero.
35 vestimentum
F
ΩJ ΩL ΩS
Rusch Weber
] vestimenta
Li447@
Numérotation du verset
Mc. 5,29
Et confestim siccatus est fons sanguinis eius.
Et sensit corpore quia36 sanata esset a plaga.
36 quia
F
ΩS ] quod ΩJ ΩL
Li447 Li447@ Rusch Weber
Numérotation du verset
Mc. 5,30
Et statim Iesus in semetipsum cognoscens37 virtutem que exierat de illo38 conversus ad turbam39 ait40: Quis tetigit vestimenta mea?
37 in semetipsum cognoscens
F
ΩS ] cognoscens - in semetipso ΩJ ΩL
Li447 Rusch (inv.) Weber
, in semetipso
Li447@
|
38 illo
F
S
Rusch
] eo ΩJ ΩL
Li447 Li447@ Weber
|
39 turbam
F
S
Li447@
ΩL
Rusch Weber
] turbas ΩJ
|
40 ait
F
Rusch
] aiebat ΩJ ΩL
Li447 Li447@ Weber
|
Numérotation du verset
Mc. 5,31
Et dicebant ad eum41 discipuli sui42: Vides turbam
41 ad eum
F
ΩS ] ei ΩJ
Linz447 Linz447@
ΩL
Rusch Weber
|
42 sui ΩJ ΩL
S
Li447@ Rusch Weber
] eius
Li447
|
comprimentem te
et dicis: Quis me tetigit?
Numérotation du verset
Mc. 5,32
Et circumspiciebat videre eam que hoc fecerat.
Numérotation du verset
Mc. 5,33
Mulier vero43 timens et tremens
43 vero
F
ΩS
Clementina
] autem ΩJ ΩL
Li447 Li447@ Rusch Weber
sciens quod factum esset in se venit et procidit44 ante eum et dixit ei omnem veritatem.
44 procidit
F
ΩJ ΩL
S
Rusch Weber
] procidat
Li447@
Numérotation du verset
Mc. 5,34
Iesus45 autem dixit ei: Filia,
45 Ihesus
F
ΩS ] Ille ΩJ ΩL
Li447 Li447@ Rusch Weber
fides tua te salvam fecit.
Vade in pace et esto sana a plaga tua.
Numérotation du verset
Mc. 5,35
Adhuc eo loquente
veniunt nuntii46 ad archisynagogum47 dicentes: Quia48 filia tua mortua est
46 nuntii
F
ΩS ]
om. Cor1
ΩJ ΩL
Li447 Li447@
ΩS
Rusch Weber
|
47 ad archisynagogum ΩJ ΩL ΩS
Li447 Li447@ Rusch Weber
] ab archisynagogo
Weber
|
48 Quia
F
ΩJ ΩL
S
Li447 Rusch Weber
] Quod
Li447@
|
quid ultra vexas magistrum?
Numérotation du verset
Mc. 5,36
Iesus autem49 audito verbo quod dicebatur50 ait archisynagogo:
49 autem]
om.
S
|
50 audito - verbo quod dicebatur
F
ΩJ ΩS
Rusch
]
inv. Li447 Li447@
ΩL
Weber
|
Noli timere. Tantummodo crede.
Numérotation du verset
Mc. 5,37
Et non admisit quemquam se sequi 51
51 se sequi
F
ΩS]
inv.
ΩJ ΩL
Li447 Li447@ Rusch Weber
nisi Petrum et Iacobum et Ioannem fratrem Iacobi.
Numérotation du verset
Mc. 5,38
Et veniunt in52 domum archisynagogi et videt53 tumultum et flentes et ululantes54 multum.
52 in
F
S
Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber
] ad ΩJ ΩL
|
53 videt
Cor3
(vel)
F
Rusch Weber
] vident ΩJ
Li447 Li447@
, vidit
Cor3
(vel) ΩL ΩS
|
54 ululantes
F
ΩS
Rusch
] eiulantes ΩJ ΩL
,
heiulantes
Li447 Li447@ Weber
|
Numérotation du verset
Mc. 5,39
Et ingressus ait illis55: Quid turbamini et ploratis? Puella non est mortua sed dormit.
55 illis
F
ΩL ΩS
Rusch
] eis ΩJ
Li447 Li447@ Weber
Numérotation du verset
Mc. 5,40
Et irridebant eum. Ipse vero eiectis omnibus
assumit patrem et matrem puelle
et qui secum erant56 et ingrediuntur57 ubi puella erat58 iacens.
56 secum erant ΩJ ΩL ΩS
Li447 Li447@ Rsuch Weber
]
inv.
F
|
57 ingrediuntur
F
ΩJ ΩL
Li447@ Rusch
] ingreditur
Weber
|
58 p. e. Li447@
Rusch
Clementina ] inv. ΩJ ΩL ΩS Weber
|
Numérotation du verset
Mc. 5,41
Et manum puelle tenens59
59 manum puelle - t.
F
ΩS]
inv.
ΩJ
Li447 Li447@
ΩL
Rusch Weber
ait illi: Thabita cumi60
60 Thabita cumi
Cor1 (
gumi vel cumi
)
F
ΩS
(
tabitacumi
) Li447 Li447@ Rusch
] Talitha cumi ΩJ ΩL
Clementina Weber
quod est interpretatum61: Puella, tibi dico surge.62
61 e. interpr.
Cor1
ΩL
S
Li447 Li447@ Rusch Clementina Weber
]
inv.
ΩJ
|
62 Puella... surge
Cor1
(
TIBI DICO
non est de interpretatione sed Marcus vel interpres hec apposuit de suo)
CorS2
(evangelista addidit
TIBI DICO
ut sensum vocantis et imperantis exprimeret secundum Glosam et Ieronimum epistola 36)
|
Numérotation du verset
Mc. 5,42
Et confestim surrexit puella
et ambulabat63.
63 ambulabat
F
ΩJ
S
Li447@ Rusch Weber
] ambulat
Li447@
*
Erat autem annorum duodecim et obstupuerunt stupore magno64.
64 magno G CorS2 (vel) ΩS
Rusch
Clementina ] maximo CorS2 ΩJ ΩL Li447 Li447@ Weber
Numérotation du verset
Mc. 5,43
Et precepit illis vehementer ut nemo id sciret. Et iussit65
65 iussit
Cor1 CorS2
(al.)
S
Li447@² Rusch
]
om. Li447
, dixit
Cor1 (
vel
) CorS2
ΩJ ΩL
Weber
illi dare66
66 illi dare
F
ΩS
Li447 Li447@
]
inv. Cor1
ΩJ ΩL
Rusch Weber
| dare
CorS2
(sub
.E
. sed primo modo textus est)
F
Li447 Li447@
ΩS
Rusch
] date ΩJ
,
dari
Cor1
ΩL
Weber
manducare.
Capitulum 5
Numérotation du verset
Mc. 5,1
marg.|
{5.529}
Et venerunt trans fretum.
Hic consequenter describuntur Christi miracula facta in terra ad doctrine sue confirmationem. Et primum describitur demoniaci curatio, secundo filie Archisynagogi resuscitatio ibi. Et cum ascendisset Iesus in navi. Prima in duas quia primo describitur curatio demoniaci, secundo devotio ipsius curati, ibi. Cumque ascenderet. Expositio prime partis patet ex dictis Matt. 8. paucis exceptis que discurrentur.
marg.|
{1
}
Occurrit
ei de
monumentis
homo in
spiritu
immundo.
Idest obsessus a {5.530} demone Mt. 8.b. dicitur quod erant duo, Ad quod dicendum quod secundum veritatem duo erant demoniaci, ut dicit Mattheus, sed unus erat sevior altero in quo erat legio demonum, ut dicitur infra et iste solus nominatur hic a Marco, et alius tacetur, quia non erat ita famosus in malo.
marg.|
{2
}
Et semper
etc.
in
monumentis
.
Scilicet gentilium damnatorum super quorum animas demones iam habebant potestatem, et ideo habitabant ubi corpora eorum erant sepulta, tanquam habituri potestatem super ea post finale iudicium.
marg.|
{3
}
Et interrogabat eum quod
tibi nomen
est.
Interrogavit autem Christus, non quia ignoraret, sed ut multitudo demonum in illo homine habitantium ex confessione eorum appareret unde subditur.
marg.|
{5.531}
{1
}
Legio
mihi
nomen est.
Legio autem proprie dicitur numerus determinatus armatorum in exercitu. Et continet sex millia sextentos sexaginta sex, et inde dicitur legio in demonibus qui militant contra nos.
marg.|
{2
}
Et deprecabatur.
Scilicet legio demonum.
marg.|
{3
}
Ne se
expelleret
etc. Idest, extra hominum habitationem, unde et Luce 8.e. dicitur in Abyssum, locus enim inferni debetur demonibus, permittuntur tamen inter homines habitare usque ad iudicium ut gloriosior sit electorum victoria in demonum tentantium superatione.
prol.|
{5.532}
{4
}
Cumque
ascenderet
.
Hic describitur curati devotio, quia gratus de beneficio sibi collato, voluit sequi Christum. Iesus autem.
marg.|
{5
}
Non admisit eum.
Idest, non recepit eum ad apostolatum vel discipulatum propter horrorem precedentis passionis. Item ne ascriberetur demoni, quod ista faceret si esset discipulus Christi. Ex hoc loco accipitur, quod demoniaci et furiosi post curationem non promoventur in ecclesia Dei.
marg.|
{6
}
Et abiit et cepit predicare in Decapoli quam,
etc. Nomen est regionis, et dicitur a deca quod est decem, et polis quod est civitas.
marg.|
{5.533}
{1
}
Et cum
transcendisset Iesus
in
navi
.
Hic consequenter describitur resuscitatio filie Archisynagogi. Et primo describit huius facti inchoatio, secundo, inter ponitur mulieris sanguiflue curatio, ibi. Et mulier que erat in profluvio sanguinis, tertio, describitur predicti facti consummatio, ibi. Adhuc eo loquente. Sententia istarum trium partium patet ex his que dicta sunt Mt. 9. exceptis aliquibus que exponentur. Quantum ad primam partem dicitur hic.
marg.|
{2
}
Deprecabatur eum
multum dicens
quoniam.
Mt. 9.c. dicitur quod Archisynagogus dixit Christo. Filia mea modo defuncta est. Ad {5.534} quod dicendum quod evangeliste repetendo dicta alicuius vel aliquorum, aliquando repetunt eadem verba aliquando vero sententiam per alia verba. Filia autem Archisynagogi laborabat in extremis, secundum quod dicit hic Marcus, veruntamen erat ita propinqua morti, quod reputabatur mortua, unde etiam secundum communem modum loquendi de aliquo qui sic est morti propinquus dicitur, quod mortuus est, quia quod modicum distat quasi nihil reputatur, et hoc modo loquendi usus est Mattheus. Circa secundam partem dicitur.
marg.|
{3
}
Et fuerat
multa
.
Scilicet non solum in facultatibus, sed etiam in corpore, ut patet per literam sequentem.
marg.|
{5.535}
{1
}
Et statim
Iesus
in.
Non est intelligendum, quod aliqua virtus existens in Christo migraverit extra ipsum, sed talis exitus intelligitur per modum cause producentis effectum in quem dicitur exire inquantum causa relucet in effectu. Et per talem modum loquendi dicitur Sap. 7.d. de sapientia increata, quod per nationes in animas sanctas se transfert, et amicos Dei et prophetas constituit. Que translatio non potest intelligi, quod sapientia increata sit alicubi ubi prius non erat, cum de necessitate sit ubique presens, sed quia causat ibi novum effectum. Utrum autem talis virtus in Christo fuerit virtus divina tantum, vel cum hoc humana, dicetur in fine huius cap.
marg.|
{2
}
Quis
tetigit
.
Non querit ex ignorantia, sed ut per confessionem mulieris sanate appareat fides eius, et a Christo commendetur, et quia manifestatio miraculi dicte sanationis cedebat ad gloriam Dei, et Archisynagogi assecurationem, ut per hoc certificaretur de futura, {5.536} suscitatione filie sue.
marg.|
{3
}
Turbam
comprimentem
.
Licet in tali pressura eum tangerent corporaliter non tamen tangebant eum cum tali devotione et fide sicut illa mulier tetigerat, et de tali tactu singulariter querebat. Circa tertiam partem dicitur sic.
marg.|
{4
}
Quid ultra
vexas
.
Licet enim crederent ipsum posse eam sanare, non tamen a mortuis suscitare, ex quo patet quod eorum fides erat imperfecta.
marg.|
{5
}
Et non admisit,
etc. Ostendens, quod in operibus miraculorum non debet faciens querere ostentationem, in hoc dans exemplum eius discipulis qui erant facturi miracula, verumtamen, quia in operibus miraculosis manifestatur Dei gloria, ideo aliquando faciebat miracula valde publice, sicut patet in Lazari suscitationi, et ceci illuminatione, ostendens exemplum discipulis, ut in talibus quererent Dei gloriam tantum, et non propriam.
marg.|
{5.537}
{1
}
Thabita cumi.
Due sunt dictiones Hebraice, quarum prima est nomen, secunda verbum, ut patet per interpretationem. Sciendum autem quod Thabita non est nomen commune, sed est proprium nomen illius puelle que fuit suscitata, et hoc patet per simile Act. 9.f. ubi dicitur. In Ioppe autem fuit quedam discipula nomine Thabita, et ideo Marcus pro nomine proprio posuit commune interpretando, scilicet puella. Sciendum etiam, quod illud quod ibi interponitur, scilicet tibi dico non est de significato sermonis Hebraici hic positi, sed additum fuit ab evangelista ad maiorem expressionem, quod ad verbum Christi illa puella suscitabatur.
marg.|
{2
}
Et precepit illis
vehementer
etc. Causa iam est expressa, per hoc volens dare exemplum aliis, ut non quererent ostentationem in operibus miraculosis.
marg.|
{3
}
Et iussit dare
illi manducare
.
Ad probationem vere resurrectionis, sicut et Christus post resurrectionem suam manducavit cum apostolis, ut habetur Luc. 24.
prol.|
Ad maiorem evidentiam eorum que dicta sunt hic et alibi de miraculis Christi, queritur utrum Christus fecerit miracula sola divina virtute. Et arguitur primo quod sic. Dicit enim Leo Papa in epistola ad Flavianum. Cum in Christo sint due nature, una earum est, scilicet divina que fulget miraculis, altera, scilicet humana que succumbit iniuriis. ergo sicut se habet humana natura ad succumbendum iniuriis, sic se habet divina ad agendum in operibus miraculosis, sed sola natura humana iniuriis succumbit, quia talia pati repugnat deitati. ergo sola natura divina agit in operibus miraculosis.
prol.|
Et confirmatur auctoritate Psal. 135.a. Qui facit mirabilia magna solus, ergo sola divinitas est principium agendi miraculum.
prol.|
Item opera miraculosa excedunt totam virtutem nature create, natura autem humana in Christo creata est, ergo ut videtur in nullo attingit opera miraculosa.
prol.|
Contra quia Christus per tactum corporis sanabat miraculose, ut dictum est de muliere patiente fluxum sanguinis, et infra 6.g. Quotquot autem tangebant eum, salui fiebant. si ergo talis tactus nil ageret in sanatione predicta frustra adhiberetur, quod non convenit ipsi Christo, scilicet aliquid frustra agere, ergo ille tactus aliquid faciebat, et certum est quod pertinebat ad humanitatem, ergo, etc. Responsio, in hac questione sic est procedendum, quia primo videndum est qualiter viri sancti vivi vel defuncti quorum miracula scripta sunt, in illis operati fuerunt, secundo qualiter Christus inquantum homo operatus fuerit.
prol.|
Circa primum aliquid est certum, videlicet quod miracula non possunt fieri aliqua virtute tanquam principaliter agente nisi virtute divina, quia sicut dictum est, operatio miraculosa excedit totam facultatem virtutis create. Similiter certum est, quod sancti viri ad miracula possunt operari meritorie, quia frequenter expertum est miracula facta fuisse a Deo ad preces sanctorum.
prol.|
Sed dubium est utrum viri sancti in miraculis aliquando operati sint per aliquam virtutem in eis existentem, non quia illa sit principalis ratio agendi, sed tantum instrumentalis, ut sic deus tanquam principaliter agens fecerit miracula per sanctos tanquam per quedam instrumenta. Et hanc questionem relinquit Augustinus 22. lib. de civit. Dei, insolutam, {5.538} ubi enarratis multis miraculis martyrum dicit sic. Sive enim deus per seipsum miro modo quo res temporales operatur eternus, sive per suos ministros ista faciat, et eadem ipsa que per ministros facit, sive quedam faciat, etiam per martyrum spiritus, sive per homines adhuc in corpore constitutos, sive deus ista per angelos quibus inuisibiliter immutabiliter, incorporaliter, imperat operetur, ut que per martyres fieri dicuntur eis orantibus tantum et impetrantibus non etiam operantibus fiant, sive alia istis, sive alia illis modis, qui nullo modo comprehendi a mortalibus possunt, ei tamen attestatur fides hec in qua carnis in eternum resurrectio predicatur. Beatus tamen Gregorius hanc questionem determinare videtur. 2. lib. Dialogorum, ubi dicit sic. Qui devota mente deo adherent, cum rerum necessitas exposcit, exhibere signa modo utroque solent, ut mira queque aliquando ex prece faciant, aliquando ex potestate concessa illis a deo. Et hoc probat consequenter ratione et exemplo. Ratio autem talis est. Cui conceditur illud quod est maius, non est mirum si aliquando concedatur quod est minus, sed maior est potestas filios Dei fieri, etiam per adoptionem, cum hoc solum sanctis concedatur, quam miracula operari, quod etiam aliquando malis conceditur, ut habetur Mt. 7. Sed primum conceditur hominibus sanctis, secundum quod dicitur Io. 1.a. Quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri. Item probat hoc exemplo, quia Petrus suscitavit Tabitam orando, ut habetur Act. 9.g. Ananiam vero et Saphira morti tradidit subito absque oratione, sed solum culpam eorum increpando. Act. 5.a. et sic videtur illud factum fecisse ex aliqua potestate sibi concessa a Deo tanquam instrumentum divine iustitie. Item ad hoc videtur facere, quod gratia Dei dividitur per gratiam gratis datam et per gratiam gratum facientem, et licet aliquando ab aliquibus dictum fuerit, quod gratia gratum faciens nihil ponit in anima, tamen de gratia gratis data ab hominibus conceditur, quod aliquid ponit in anima, et hoc patet manifeste de gratiis gratis datis, que vocantur sermo sapientie et sermo scientie 1. Corin. 12.a. quia significant quasdam eminentes cognitiones divinorum et humanorum, que ponunt aliquid in anima. Similiter fides, prophetia genera linguarum, et interpretatio sermonum. Et eadem ratione videtur, quod gratie sanitatum et operatio virtutum, id est miraculorum, que ponuntur gratie gratis date dicant aliquam virtutem in anima existentem. Dicunt tamen aliqui, quod ista virtus operantis miracula non est aliqua virtus mansiva per modum habitus, sed per modum passionis transeuntis, sicut et prophetia, propter quod tales non possunt facere miracula quotiescunque volunt, nec prophetare. Sed quidquid sit de conclusione, ratio tamen non valet, quia sicut dictum est, talis virtus operandi miracula, non est principalis, sed tantum instrumentalis. Instrumentum autem operari non potest, quamvis sit perfectum, per formam suam, nisi moveatur actualiter per manum artificis sicut patet quod securis non potest secare, nisi per manum artificis moveatur, et ideo dato quod talis virtus sit mansiva non potest tamen operari ad miracula absque motione divine virtutis principaliter agentis, si tamen talis virtus sit mansiva vel per modum passionis transeuntis solum, sicut est motio instrumenti cum movetur ab agente principali, nihil dico modo. Item ad conclusionem inducitur illud quod a sanctis et Doctoribus Catholicis dicitur de sacramentis nove legis, videlicet quod efficiunt quod figurant, ita quod {5.539}tanquam quedam instrumenta divine misericordie ad inductionem gratie ipsam instrumentaliter attingendo, vel saltem aliquam dispositionem ad ipsam, ut characterem, vel aliquid simile correspondens in sacramentis, que non imprimunt characterem, ita quod in sacramentis est aliqua virtus ad efficiendum modo predicto, et tamen sacramenta consistunt in quibusdam rebus sensibilibus, et ideo multo fortius videtur quod in animabus sanctorum virorum defunctorum vel viventium possit poni aliqua virtus divinitus eis concessa in operibus miraculosis per modum predictum. Ex dictis patet quid dicendum sit de humanitate Christi, que est organum seu instrumentum coniunctum ipsius deitatis, sicut manus est instrumentum artificis. Homines autem alii quantumcunque sancti non sunt sic coniuncti, et ideo sunt quasi quedam instrumenta deitatis separata, et adhuc plus separata sunt ecclesie sacramenta, instrumentum autem coniunctum magis participat efficaciam agentis principalis quam separatum, et ideo talis virtus operandi miracula efficacior invenitur in humanitate Christi, quam in quibuscunque {5.540} aliis. His dictis potest responderi ad argumenta. Ad primum dicendum, quod simile tenet quantum ad hoc quod sicut humanitas in Christo fuit ratio patiendi, sic deitas est ratio et principium faciendi miracula principaliter, non tamen tenet quantum ad secundum, quia non repugnat humanitati Christi operari ad miracula per modum instrumenti, repugnat autem deitati qualitercumque pati. Verumtamen ratione identitatis suppositi idiomata communicantur, quia sicut hec est vera. Deus passus est, ita hec est vera demonstrato Christo, iste puer creavit stellas. Ad illud quod inducitur de Psal. dicendum quod ly solus non excludit humanitatem tanquam instrumentaliter agentem, sed tanquam principaliter, et sic intelligendum est respectu aliorum sanctorum, quod solus deus facit miracula, scilicet tanquam principale agens. Ad secundum dicendum, quod instrumentum in virtute principalis agentis bene attingit ad aliquid, quod excedit facultatem propriam convenientem ei secundum se, sicut calor naturalis in virtute anime generat carnem, ut habetur 2. de anima. Argumenta autem in contrarium concludunt tantum, quod humanitas Christi agebat ad miracula sicut agens instrumentale et secundarium, quod conceditur.
Numérotation du verset
Mc. 5,moraliter
marg.|
{5.529} † Et venerunt trans fretum. Sequitur.
marg.|
{1
}
Statim
occurrit
etc. Per istum demoniacum diabolus significatur, qui in monumentis et in montibus, idest, in fedis et in superbis hominibus habitat et concidit se lapidibus, idest, hominibus in fide stabilibus quos acriter tentat. Sed conciditur{5.530} nam ab eis devincitur. Nomen eius legio, quia multis in malum sociatur. Eius autem eiectio per Christum, significavit demonum multitudinem deiiciendam per ipsum. Quod autem demones eiecti porcos intraverunt, significat, quod intrant ducentes vitam porcinam, et eos precipitant in gehennam.
Numérotation du verset
Mc. 5,moraliter
marg.|
{5.533} †
Et venit quidam de Archisynagogis.
Per quem intelligi potest unus de sacerdotibus curatis, qui si habeat aliquam personam in periculo mortis spiritualis, cui non potest aut nescit succurrere, debet ad Iesum venire, idest, ad illum qui habet zelum salutis animarum, et scit et potest remedium adhibere. Etsi aliqui velint impedire dicentes.
marg.|
†
Quoniam filia.
Idest, quod impossibile sit remedium adhibere, {5.534} propter hoc dimittere non debet, quia de nullo desperandum est vita presenti durante.
marg.|
†
Et mulier que erat in
profluvio
.
Humanitas Christi dicitur eius vestimentum Philip. 2.a. In similitudinem hominum factus est, et habitu inventus ut homo. Cuius fimbria sunt pedes tanquam extremitas. Mulier 12. annis sanguiniflua fuit Magdalena multo tempore peccatis polluta, sed tangendo Christi pedes fuit simpliciter emundata.
Numérotation du verset
Mc. 5,1
differentia
differentia
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Mc. 5), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 16/04/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=56&chapitre=56_5)
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Mc. 5), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 16/04/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=56&chapitre=56_5)
Notes :