Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Nicolaus de Lyra

Biblia communis

Capitulum 6

Numérotation du verset Mc. 6,1

¹ Et egressus inde, abiit in patriam suam.

¹ Hic incipit capitulum 6: CorS1 Ω^J Ω^L Ω^S Catena aurea

Et sequebantur eum² discipuli sui.

² eum F Ω^J Rusch ] illum Ω^L Li447 Li447@ Weber

Numérotation du verset Mc. 6,2

³ Et facto sabbato

³ Hic incipit capitulum 6 Ω^F

cepit⁴ in synagoga docere.

⁴ cepit Ω^L] + Ihesus Ω^S

Et multi audientes admirabantur in doctrina eius dicentes: Unde huic hec omnia?

Et que est sapientia

que data est illi⁵

⁵ illi Li447 Li447@ Ω^J Ω^L Ω^S Weber ] huic Rusch

et virtutes tales

que per manus eius efficiuntur?

Numérotation du verset Mc. 6,3

Nonne hic⁶ est faber

⁶ hic Ω^S Rusch ] iste Ω^J Ω^L CorS2 Li447 Li447@ Weber

filius Marie, frater

Iacobi et Ioseph⁷ et Iude et Simonis? Nonne et sorores eius hic nobiscum sunt? Et scandalizabantur in illo.

⁷ Ioseph Cor1 L * Ω^L ] Ioseth Cor1 L ² (ita debet scribi ut patet in interpretatione et in epistola Ieronimi contra Helvidium), CorS2 ( Ieronimus dicit quod debet scribi IOSETH )

Numérotation du verset Mc. 6,4

dicebat illis⁸ Iesus: Quia non est propheta

⁸ illis Ω^S Li447@ ] eis Ω^J Ω^L Li447 Rusch Weber

sine honore nisi in patria sua et in cognatione sua et in domo sua⁹.

⁹ in cognatione sua - et - in domo sua Ω^L Li447 Li447@ Rusch Weber ] inv. Ω^S

Numérotation du verset Mc. 6,5

Et non poterat ibi virtutem ullam facere nisi paucos infirmos impositis manibus curavit.¹⁰

¹⁰ nisi... curavit Cor1

Numérotation du verset Mc. 6,6

Et mirabatur propter incredulitatem illorum¹¹.

¹¹ illorum Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Rusch ] eorum Ω^S Weber

Et circuibat castella in circuitu docens.

Numérotation du verset Mc. 6,7

Et convocavit duodecim

et cepit eos mittere binos

et dabat illis potestatem spirituum immundorum.

Numérotation du verset Mc. 6,8

Et precepit eis ne quid tollerent in via,

nisi virgam tantum,

non peram,

non panem,

neque in zona¹² aes,

¹² zona Ω^L Li447 Mi447@ Ω^S Rusch Weber ] zano cacogr. Li447@

Numérotation du verset Mc. 6,9

sed calciatos sandaliis¹³

¹³ sandaliis CorS2 (« id est soleis » secundum Glosam [in Mt. 10, 10 ; Eph. 6, 15 marg. ] « ut pes neque tectus neque nudus sit ad terram [Glossa marg. in Mc. 6, 9 Rusch ] ». Item in hystoria dicuntur que secundum Isidorum sunt calciamenta rustica sed tamen hoc legitur de sandaliis [scandaliis CorS2* ] Iudit 15 [Idt. 16, 11: «sandalia eius rapuerunt oculos»] que pulcherima erant sicut episcoporum; modo sunt forte duo genera: unum urbanum aliud rusticanum)

et ne induerentur¹⁴ duabus tunicis.

¹⁴ induerentur Ω^JΩ^L Ω^S Rusch Weber ] indurentur Li447@

Numérotation du verset Mc. 6,10

Et dicebat eis: Quocumque introieritis in domum¹⁵

¹⁵ introieritis in domum Ω^J Ω^L Ω^S Li447 Li447@ Weber ] domum introieritis Rusch

illic manete donec exeatis inde.

Numérotation du verset Mc. 6,11

Et¹⁶ quicumque non¹⁷ receperint vos¹⁸ nec audierint vos exeuntes inde, excutite pulverem de pedibus vestris in testimonium illis.

¹⁶ Et Ω^L Ω^S] om. Clementina |

¹⁷ non Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Ω^S Rusch Weber] om. Li447@* |

¹⁸ vos Ω^L Li447 Li447@ Weber] om. Ω^S Ω^J Rusch |

Numérotation du verset Mc. 6,12

Et exeuntes predicabant

ut penitentiam agerent.

Numérotation du verset Mc. 6,13

Et demonia multa eiciebant et unguebant oleo multos egros¹⁹

¹⁹ multos egros Ω^L Li447 Li447@ Ω^S Rusch Weber ] inv. Ω^J

sanabantur²⁰.

²⁰ sanabantur Ω^S Ω^J Li447@ Rusch ] sanabant Ω^L Weber

Numérotation du verset Mc. 6,14

Et audivit rex

Herodes²¹.

²¹ rex Herodes Ω^S Rusch ] inv. Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Weber

Manifestum enim factum est

nomen eius

et dicebat²²: Quia Ioannes Baptista

²² dicebat Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Weber ] dicebant Li447 Li447@

resurrexit²³ a mortuis

²³ resurrexit Ω^S Li447 Li447@ Rusch Weber ] surrexit Ω^J Ω^L

et propterea virtutes operantur²⁴ in illo.

²⁴ virtutes operantur Weber (s G) Ω^S Rusch Clementina ] inv. Ω^J Ω^L Li447 Li447@ , inoperantur virtutes Weber

Numérotation du verset Mc. 6,15

Alii autem dicebant: Quia Elias est. Alii vero dicebant: Quia propheta est quasi unus

ex prophetis.

Numérotation du verset Mc. 6,16

Quo audito Herodes ait: Quem ego decollavi Ioannem,

hic a mortuis resurrexit.

Numérotation du verset Mc. 6,17

Ipse enim Herodes misit ac tenuit Ioannem et vinxit eum in carcerem²⁵ propter Herodiadem uxorem Philippi fratris sui

²⁵ carcerem Ω^J Ω^S Li447@ Rusch ] carcere Ω^L Weber

quia duxerat eam.

Numérotation du verset Mc. 6,18

Dicebat enim Ioannes Herodi: Non licet tibi habere uxorem fratris tui.

Numérotation du verset Mc. 6,19

Herodias autem²⁶ insidiabatur illi²⁷ et volebat occidere eum ²⁸ nec poterat.

²⁶ autem Li447 Li447@ Ω^S Rusch Weber ] enim Ω^L |

²⁷ illi Ω^J Ω^S Li447 Li447@ Weber ] ei Rusch |

²⁸ occidere eum Ω^J Ω^S Li447 Li447@ Weber ] inv. Rusch |

Numérotation du verset Mc. 6,20

Herodes

autem²⁹

²⁹ autem Ω^J Ω^S Li447 Li447@ Rusch ] enim Ω^L Weber

metuebat Ioannem sciens³⁰ eum virum iustum et sanctum et custodiebat eum. Et audito eo multa faciebat, et libenter eum audiebat.

³⁰ sciens Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Weber ] quia sciebat Li447 Li447@

Numérotation du verset Mc. 6,21

Et cum dies opportunus accidisset, Herodes in natali suo³¹ cenam fecit principibus et tribunis et primis Galilee.

³¹ in natali suo Ω^S Rusch ] natalis sui Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Weber

Numérotation du verset Mc. 6,22

Cumque introisset filia ipsius Herodiadis et saltasset et placuisset Herodi simulque recumbentibus³² rex ait puelle: Pete a me quod vis et dabo tibi.

³² recumbentibus Ω^L Ω^S Li447 Rusch Weber ] discumbentibus Ω^J Li447@

Numérotation du verset Mc. 6,23

Et iuravit illi³³:

³³ illi] iter . Li447@

Quia³⁴ quicquid petieris dabo tibi licet dimidium regni mei.

³⁴ quia Ω^JΩ^L Ω^S Li447@ Rusch Weber ] quod Li447@ *

Numérotation du verset Mc. 6,24

Que cum exisset dixit matri sue: Quid petam? At illa dixit: Caput Ioannis Baptiste.

Numérotation du verset Mc. 6,25

Cumque introisset statim cum festinatione ad regem petivit dicens: Volo ut protinus des mihi in disco

caput Ioannis Baptiste.

Numérotation du verset Mc. 6,26

Et contristatus est rex

propter iusiurandum³⁵

³⁵ iusiurandum Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Weber ] + autem Li447 Li447@

et propter simul recumbentes³⁶ noluit eam contristari³⁷

³⁶ recumbentes Ω^J Li447@ Rusch Weber ] discumbentes Ω^L Li447 Ω^S Clementina |

³⁷ contristari Ω^S Li447@ Ω^J Rusch ] contristare Ω^L Weber |

Numérotation du verset Mc. 6,27

sed misso spiculatore precepit afferri caput Ioannis³⁸ in disco

³⁸ Ioannis Li447@ Ω^J] + Baptiste Ω^S, eius Ω^L Rusch Weber

et decollavit eum in carcere

Numérotation du verset Mc. 6,28

et attulit caput

eius

in disco et dedit illud puelle

et puella dedit matri sue.

Numérotation du verset Mc. 6,29

Quo audito, discipuli eius venerunt et tulerunt corpus eius

et posuerunt illud in monumento³⁹.

³⁹ monumento Ω^J Ω^L Li447@ Ω^S Weber ] monumentum Rusch

Numérotation du verset Mc. 6,30

Et convenientes apostoli ad Iesum

renuntiaverunt illi⁴⁰

⁴⁰ illi Ω^J Li447 Li447@ Rusch Weber ] ei Ω^L Ω^S

omnia que egerant

et docuerant.

Numérotation du verset Mc. 6,31

Et ait illis: Venite seorsum in desertum locum

et⁴¹ requiescite

⁴¹ et Ω^JΩ^L Li447 Li447@ Rusch Weber] om. Ω^S

pusillum.

Erant enim qui

veniebant

et redibant multi

et nec⁴² spatium

⁴² nec Ω^L Li447 Li447@ Ω^S Rusch Weber ] necdum Ω^J

manducandi⁴³ habebant.

⁴³ spatium – manducandi Ω^J Li447@ Ω^S Rusch Clementina ] inv. Ω^L Li447 Weber

Numérotation du verset Mc. 6,32

Et ascendentes in navim⁴⁴

⁴⁴ navim Ω^J Li447 Li447@ Ω^S Rusch ] navi Weber , navem Cava Φ Ω^L Clementina

abierunt in desertum locum⁴⁵ seorsum.

⁴⁵ desertum locum Ω^L Li447@ Ω^S Rusch Weber ] inv. Li447 Mt366

Numérotation du verset Mc. 6,33

Et viderunt eos abeuntes et cognoverunt multi et pedestres

de omnibus civitatibus concurrerunt illuc⁴⁶ et prevenerunt eos.

⁴⁶ concurrerunt illuc Ω^J Li447 Li447@ Rusch Weber ] cucurrerunt illud Ω^S, cucurrerunt illuc Ω^L

Numérotation du verset Mc. 6,34

Et exiens vidit turbam multam Iesus et misertus est super eos

quia erant sicut oves non habentes pastorem. Et cepit illos docere⁴⁷ multa.

⁴⁷ illos docere Ω^S Rusch ] inv. Ω^J Ω^L Weber , eos docere Li447 Li447@

Numérotation du verset Mc. 6,35

Et cum iam⁴⁸ hora multa fieret,

⁴⁸ iam Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Weber] om. Li447 Li447@

accesserunt discipuli eius dicentes: Desertus est locus⁴⁹ hic et iam hora preteriit.

⁴⁹ est locus Ω^L Li447 Li447@ Rusch Weber] inv. Ω^L Ω^S

Numérotation du verset Mc. 6,36

Dimitte illos ut euntes in proximas villas et vicos emant sibi cibos quos manducent.

Numérotation du verset Mc. 6,37

Et respondens ait illis: Date illis⁵⁰ manducare.

⁵⁰ illis Ω^J Ω^L Rusch Weber ] eis Li447 Li447@ , + vos Ω^S

Et dixerunt⁵¹ ei: Euntes emamus ducentis denariis⁵² panes et dabimus illis⁵³ manducare.

⁵¹ dixerunt Ω^L] dixit Li447 |

⁵² ducentis denariis Ω^S Rusch Clementina ] inv. Ω^JΩ^L Li447 Li447@ Weber |

⁵³ illis Li447 Li447@ Rusch Weber] eis Ω^JΩ^L |

Numérotation du verset Mc. 6,38

Et dicit eis: Quot panes habetis? Ite et videte. Et cum cognovissent dicunt: Quinque

et duos pisces.

Numérotation du verset Mc. 6,39

Et precepit illis ut accumbere facerent omnes secundum contubernia

super viride fenum.

Numérotation du verset Mc. 6,40

Et discubuerunt in partes per centenos

et⁵⁴ quinquagenos.

⁵⁴ et Ω^J Li447 Rusch Clementina ] om. Ω^S, + per Ω^L Li447@ Weber

Numérotation du verset Mc. 6,41

Et acceptis quinque panibus et duobus piscibus

intuens in celum,

benedixit et fregit panes⁵⁵

⁵⁵ panes Ω^J Ω^L Rusch Weber ] panem Li447@ , om. Ω^S

et dedit discipulis suis

ut ponerent

ante eos et duos pisces divisit omnibus.

Numérotation du verset Mc. 6,42

Et manducaverunt omnes et saturati sunt.

Numérotation du verset Mc. 6,43

Et sustulerunt reliquias, fragmentorum duodecim cophinos plenos et de piscibus.

Numérotation du verset Mc. 6,44

Erant autem qui manducaverunt quinque millia virorum.

Numérotation du verset Mc. 6,45

Et statim coegit

discipulos suos ascendere navim⁵⁶ ut precederent eum trans fretum ad Bethsaidam⁵⁷ dum ipse dimitteret populum.

⁵⁶ navim Ω^S] in praem. Ω^J, navem Ω^L Weber |

⁵⁷ ad Bethsaidam Ω^L Li447 Li447@ Rusch Weber ] a Bethsaida Ω^S |

Numérotation du verset Mc. 6,46

Et cum⁵⁸ dimisisset⁵⁹ eos abiit in montem orare.

⁵⁸ cum CorS2 Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Ω^S Weber ] + ipse Rusch |

⁵⁹ dimisisset] + populum Li447@ *, + solus CorS2 (bene .E. ET CUM DIMISISSET SOLUS ORARE. alii correctiore trahunt vel delent li SOLUS ) |

Numérotation du verset Mc. 6,47

Et cum sero esset, erat navis in medio mari

et ipse solus in terra.

Numérotation du verset Mc. 6,48

Et videns

eos laborantes in remigando. Erat enim ventus

contrarius eis. Et circa quartam vigiliam noctis venit ad eos

ambulans supra⁶⁰ mare.

⁶⁰ supra Ω^S Rusch ] super Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Weber

Et volebat preterire eos.

Numérotation du verset Mc. 6,49

At illi ut viderunt eum ambulantem supra⁶¹ mare putaverunt phantasma esse et exclamaverunt.

⁶¹ supra Ω^S Rusch ] super Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Weber

Numérotation du verset Mc. 6,50

Omnes enim viderunt eum⁶² et conturbati sunt. Et statim locutus est cum eis

⁶² viderunt eum Ω^S Rusch ] inv. Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Weber

et dixit eis: Confidite, ego sum. Nolite timere.

Numérotation du verset Mc. 6,51

Et ascendit ad illos in navim⁶³

⁶³ navim] navem Ω^L Weber

et cessavit ventus. Et plus magis intra se stupebant.

Numérotation du verset Mc. 6,52

Non enim intellexerant de panibus.

Erat enim cor eorum⁶⁴ obcecatum.

⁶⁴ eorum Ω^S Li447 Li447@ Rusch Weber ] illorum Ω^JΩ^L

Numérotation du verset Mc. 6,53

Et cum transfretassent pervenerunt⁶⁵ in terram Genesareth et applicuerunt.

⁶⁵ pervenerunt Ω^J Ω^L Li447@ Ω^S Weber ] venerunt Rusch

Numérotation du verset Mc. 6,54

Cumque egressi essent de navi continuo cognoverunt eum.

Numérotation du verset Mc. 6,55

Et percurrentes universam regionem illam,

ceperunt in grabatis illos⁶⁶ qui se male⁶⁷ habebant circumferre

⁶⁶ illos Li447 Li447@ Rusch ] eos Ω^J Ω^L Ω^S Weber |

⁶⁷ se male Ω^J Ω^L Li447 Li447@ Ω^S Weber] inv. Rusch |

ubi audiebant eum esse.

Numérotation du verset Mc. 6,56

Et quocumque introibat, in vicos vel⁶⁸ in villas aut⁶⁹ civitates, in plateis ponebant infirmos et deprecabantur eum ut vel fimbriam

⁶⁸ vel Ω^J Ω^L Ω^S Rusch Clementina Weber] aut Li447 Li447@ |

⁶⁹ aut Ω^L Ω^S Rusch Clementina Weber] + in Ω^J Li447 Li447@ |

vestimenti eius tangerent. Et quotquot tangebant eum

salvi fiebant.

Capitulum 6

Numérotation du verset Mc. 6,1

^marg.| {5.539} {1 } Et egressus . Postquam descriptus est fervor predicationis in Christo, hic consequenter describitur livor emulationis contra ipsum propter doctrinam et miracula ipsius, et patet sententia ex dictis Mt. 13. exceptis que sequuntur.

^marg.| {2 } Nonne. In Mattheo dicitur fabri filius. Credebant enim isti quod esset eiusdem artis cum patre suo putativo Ioseph, qui dicitur fuisse faber lignarius. Et probabile videtur, quod Christus eandem artem exercuit, quia non fuit occupatus in doctrina et miraculis usque ad tricesimum etatis annum, nec ante fuit intentus studio secundum quod dicitur Io. 7. Quomodo hic literas scit, cum non didicerit. Nec verisimile, quod tanto tempore fuerit ociosus, magis autem verisimile est quod fuerit occupatus in arte patris sui putativi quam in alia, et hoc videtur {5.540} per verbum istorum qui erant de Nazareth, qui modum suum vivendi cognoscebant, et fabrum eum vocabant.

^marg.| {3 } Et non poterat ibi, etc. Istud non posse, non refertur ad potentiam eius absolutam, sed congruitatis et decentie, quia non erat congruum quod ibi faceret multa miracula cuius causa subditur, cum dicitur.

^marg.| {4 } Et mirabatur propter. Fides enim credentium est meritoria de congruo, quod eis fiant miracula sicut patet cap. precedenti de muliere sanguiniflua cui dictum est a Christo. Fides tua te salvam fecit, et in multis aliis locis in evangelio simile habetur.

^marg.| {5 } Et circumibat. Quia sui doctrinam eius repulerant, convenienter ad alios docendos transivit, et ita fecerunt apostoli, secundum quod dicitur Act. 13.g. Vobis oportebat primum loqui, scilicet Iudeis verbum Dei, sed quia repellitis illud et indignos vos iudicatis eterne vite, ecce convertimur ad gentes, sic enim precepit nobis Deus.

^marg.| {5.541} {1 } Et convocavit duodecim et cepit eos mittere. Superius 3.c. descripta est collatio potestatis predicandi facta apostolis, hic describitur executio dicte potestatis, et primo describitur apostolorum missio ad predicandum, secundo eorum reversio ad Christum, ibi. Et convenientes apostoli ad Iesum. Prima in duas, quia primo describitur dicta missio, secundo ex hoc surgens Herodis opinio, ibi. Et audivit rex Herodes. Expositio prime partis patet ex dictis Matthei 10. exceptis que sequuntur.

^marg.| {2 } Sed calceatos sandaliis. Mt. 10. dicitur quod non portarent calceamenta. Ex quo patet, quod sandalia non dicuntur calceamenta proprie, quia illis poterant uti apostoli, ut hic dicitur.

^prol.| {5.542} {3 } Et ungebant oleo multos . Ex hoc loco patet quod unctio extrema que est infirmorum, fuit instituta a Christo.

^marg.| {4 } Et audivit rex Herodes. Hic consequenter describitur opinio Herodis de Iesu. Et dividitur in duas partes, scilicet principalem et incidentalem, secunda ibi. Ipse enim Herodes. Circa primum sciendum, quod apostolis predicantibus adventum Christi et eius miracula, quia non solum erant predicantes, sed etiam facientes miracula in nomine eius, Herodes audivit famam de Iesu et credidit, licet falso, quod ipse esset Ioannes Baptista, quem ipse decollaverat, et quod a mortuis surrexisset. Ex quo patet, quod iste Herodes non fuit de secta Saduceorum, qui negabant resurrectionem, sed de secta Phariseorum qui eam confitebantur, ut habetur Act. 23. Cetera patent ex dictis Matt. 14.

^marg.| {5.543} {1 } Ipse enim Herodes . Hic ponitur pars incidentalis. Intentio enim principalis evangeliste erat describere gesta Christi. Et quia propter opinionem Herodis de Christo fecerat mentionem de decollatione Ioannis Baptiste, ideo incidentaliter hic describit modum dicte decollationis. Et primo describitur eius incarceratio, secundo incarcerati decollatio, ibi. Herodias autem, tertio decollati tumulatio, ibi. Quo audito discipuli eius venerunt etc. Sententia autem istarum trium partium patet ex dictis Mt. 14. exceptis que sequuntur circa partem secundam.

^marg.| {2 } Herodias autem insidiabatur . Ipsa enim timebat ne Herodes ad predicationem Ioannis de peccato suo peniteret, et eam marito suo redderet, et ideo querebat mortem Ioannis.

^prol.| {5.544} {3 } Herodes autem metuebat Ioannem . Solo enim metu tenebatur ab interfectione Ioannis, quia propter sanctitatem eius que erat nota toti populo, timebat si Ioannem interficeret, ne totus populus insurgeret contra eum, ut plenius patet Mt. 14.

^marg.| {4 } Et libenter eum audiebat, etc. Totum istud erat simulatorium, ut ex tali auditu Ioannis, et obtemperatione dictis eius in aliquibus retineret populum a rebellione contra ipsum. Et similiter quod postea iuravit dare puelle saltanti quidquid peteret, fuit malitiose factum, ut ratione iuramenti et multitudine magnatorum cum eo comedentium haberet occasionem decapitandi Ioannem absque rebellione populi, qui habuit eum excusatum saltem in parte propter ista. Et hanc sententiam tenet Beda super locum istum, et quod subditur.

^marg.| {5 } Et contristatus est rex. Dicit Beda, quod licet tristaretur in facie, letabatur tamen in corde.

^marg.| {5.545} {1 } Et convenientes. Hic describitur reversio apostolorum ad Christum, ubi primo describitur condescensio Christi ad apostolos redeuntes secundo ad populum ipsum sequentem, ibi. Et viderunt. Circa primum dicitur, Et convenientes. De predicatione redeuntes ad ipsum.

^marg.| {2 } Renunciaverunt . Miracula faciendo.

^marg.| {3 } Et docuerant. Predicando ostendentes, quod mandatum eius executi fuerant fideliter.

^marg.| {4 } Et ait illis . Compatiendo eis de laboribus suis.

^marg.| {5 } Venite seorsum . Ut scilicet, post laborem quiescerent aliquantulum, in hoc ostendit Christus quod predicatores verbi divini post laborem possunt recipere recreationem competentem.

^marg.| {6 } Et ascendentes in navim . Ut segregati a turbis possent quiescere.

^prol.| {5.546} {7 } Et viderunt. Hic consequenter describitur condescensio ipsius Christi ad populum ipsum sequentem. Et primo describitur dicta condescensio, secundo Phariseorum confutatio c. seq. Circa primum primo describitur condescensio Christi ad populos ipsos pascendo, secundo ad discipulos eos de periculo liberando, ibi. Et coegit discipulos suos. tertio ad infirmos ipsos curando, ibi. Et cum transfretassent. Sententia autem istarum trium partium patet ex his que dicta sunt. Mt. 14. usque ad finem illius ca. exceptis que sequuntur. Quantum ad primam partem dicitur.

^marg.| {8 } Erant sicut oves non. Sacerdotes enim illius temporis et principes erant sicut lupi rapaces spoliantes populum bonis temporalibus, et per malum exemplum spiritualibus, sed Christus tanquam bonus pastor pascebat eos spiritualiter continue verbo doctrine sue, et aliquando corporaliter, secundum quod dicitur consequenter.

^marg.| {5.547} {1 } Euntes emamus, etc. Io. 6.a. dicitur, quod Iesus quesivit Philippo. Unde ememus panes, ut manducent hi. et ibidem subditur, et Hoc autem dixit tentans eum. Ipse enim sciebat quid esset facturus, et tunc Philippus respondit, ut ibidem dicitur, Ducentorum denariorum panes non sufficiunt eis, etc. quasi dicat. Tantum precium non habemus cum pauperes simus. Et hic Mar. discipulos generaliter hoc respondisse, licet aliquo modo sub aliis verbis, Euntes emamus ducentis denariis. quasi dicat si vellemus eis dare ad manducandum, oporteret nos ire ad emendum panes precio ducentorum denariorum, et tamen hoc precium non habemus, et sic se excusabant{5.548} per impotentiam. Dicuntur autem hic discipuli respondisse illud quod solus Philippus respondit. Tum quia non solum ex persona sua sed etiam aliorum loquebatur. Tum quia illud quod facit aliquis de aliqua communitate vel dicit, dicitur communitas hoc fecisse vel dixisse, et tunc discipulis se excusantibus de datione ciborum populis Christum sequentibus dixit Christus quod hic habetur.

^marg.| {2 } Quot panes habetis , Io. 6. dicitur solus Andreas hoc respondisse, per alia tamen verba dicens. Est puer hic unus qui habet quinque panes, etc. Dicuntur tamen hic discipuli hoc respondisse, in generali quod dixit Andreas eo modo sicut dictum est Philippo. Circa secundam partem dicitur.

^marg.| {5.549} {1 } Et statim coegit discipulos suos ascendere navim ut precederent eum trans fretum . Quia non libenter recedebant absque magistro suo, eius societate et doctrina delectati.

^marg.| {2 } Ad Bethsaidam dum ipse. Locus erat unde recedebant.

^prol.| {5.550} {3 } Et cum dimisisset. Per hoc ostendens quod predicator verbi divini debet post sermonem suum ad Deum in oratione redire, ut quidquid boni ibi fecerit glorie Dei ascribatur.

^marg.| {4 } Et volebat preterire eos. Eo modo sicut post resurrectionem suam ambulans cum duobus discipulis suis euntibus in Emaus {5.551} finxit se longius ire ut habetur Luc. ult. Nec tamen fuit ibi aliqua duplicitas seu falsitas secundum quod dicit bea. Greg. Hoc enim fecit, ut sic ostenderet se eis exterius qualis apud eos erat in mentibus eorum interius, erant enim dubii in fide resurrectionis Christi, et tardi ad credendum, ut ibidem dicitur, et propter hoc dubium erant aliquantulum elongati a veritate, et ideo apparuit eis in peregrina effigie et finxit se longius ire, quia tales apparitiones fiunt communiter secundum dispositionem interiorem ipsorum quibus fiunt. Et eodem modo dicitur hic quod volebat preterire eos, quia erant parve fidei, secundum quod dicitur in textu, quia putabant phantasma esse, et tamen iam viderant {5.552} tanta miracula eum fecisse, quod credere debebant ipsum super aquas posse ambulare. Circa tertiam partem dicitur.

^marg.| {1 } Cumque egressi essent de navi, continuo . Scilicet, illi de terra Genesareth, quia per famam quam audierant et miracula que aliqui eorum viderant, cognoverunt, quod ille erat, qui infirmos curabat, et mirabilia alia faciebat, et ideo subditur.

^marg.| {2 } Et precurrentes universam regionem . Quia Geraseni miserunt per civitates ad hoc, quod adducerentur infirmi ad presentiam Christi, ut fimbriam vestimenti eius tangerent. Iudei enim erant distincti ab aliis gentibus, non solum in lege, sed etiam in habitu, quia Nu. 15. precipitur, quod facerent fimbrias in angulis palliorum, et talem habitum portabat Christus sicut et legem servavit, et ad tactum huiusmodi fimbriarum curabantur infirmi.