Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Nicolaus de Lyra

Biblia communis

Capitulum 8

Numérotation du verset Lc. 8,1

¹Et factum est deinceps et ipse iter faciebat per civitatem² et castella³ predicans et evangelizans regnum⁴ Dei et duodecim cum illo

¹ Hic incipit Mt. 8, 1 marg. Cas574² (355) |

² civitatem] civitates Cas574 |

³ castella Cas574 Catena Rusch ] castellum Weber |

⁴ regnum] verbum Cas574 |

Numérotation du verset Lc. 8,2

et mulieres alique que erant curate a spiritibus malignis et infirmitatibus, Maria que vocatur Magdalene

de qua demonia septem exierant⁵

⁵ exierant Cas574 Li448 Rusch Weber ] eicerant Li448@

Numérotation du verset Lc. 8,3

et Ioanna uxor Chuze⁶

⁶ Chuze Cas574 Rusch ] Cuza Li448@ , Chuza Li448 Weber

procuratoris Herodis et Susanna

et alie multe que ministrabant ei⁷ de facultatibus suis.

⁷ ei Rusch Weber ] eis Cas574

Numérotation du verset Lc. 8,4

Cum autem turba plurima⁸ conveniret⁹ et de civitatibus properarent ad eum dixit per similitudinem.

⁸ turba – plurima] inv. Cas574 |

⁹ conveniret Cor1 LP ( sic) ] convenire et Cas574 |

Numérotation du verset Lc. 8,5

Exiit qui seminat seminare semen suum,

et dum seminat aliud cecidit secus viam

et conculcatum est et volucres celi comederunt illud.

Numérotation du verset Lc. 8,6

Et aliud cecidit supra petram

et natum aruit quia non habebat¹⁰ humorem.

¹⁰ habebat] habuit Cas574

Numérotation du verset Lc. 8,7

Et aliud cecidit inter spinas

et simul exorte spine suffocaverunt illud.

Numérotation du verset Lc. 8,8

Et aliud cecidit in terram bonam

et ortum fecit fructum centuplum.

Hec dicens clamabat: Qui habet aures audiendi

audiat.

Numérotation du verset Lc. 8,9

Interrogabant autem eum discipuli eius

que esset hec parabola?

Numérotation du verset Lc. 8,10

Quibus ipse dixit: Vobis datum est

nosse mysterium regni Dei,

ceteris autem

in parabolis ut videntes non videant et audientes non intelligant.

Numérotation du verset Lc. 8,11

Est autem hec parabola. Semen est verbum Dei.

Numérotation du verset Lc. 8,12

Quod¹¹ autem secus viam hi¹² sunt qui audiunt, deinde venit diabolus et tollit verbum de corde eorum ne credentes salvi fiant.

¹¹ Quod Catena Rusch ] qui Cas574 Weber |

¹² hi Cas574 Catena Rusch ] om. Weber |

Numérotation du verset Lc. 8,13

Nam qui¹³* supra petram qui¹⁴ cum audierint cum gaudio suscipiunt verbum et hi radices non habent quia¹⁵ ad tempus credunt

¹³ qui Cas574 Catena Weber ] quod Rusch |

¹⁴ qui Rusch Weber ] hi sunt praem. Cas574 Catena |

¹⁵ quia Cas574 Catena Rusch ] qui Weber |

et in tempore temptationis recedunt.

Numérotation du verset Lc. 8,14

Quod autem in spinis¹⁶* cecidit hi sunt qui audierunt et a sollicitudinibus et divitiis et voluptatibus

¹⁶ spinis Cas574 Catena Weber ] spinas Rusch

vite euntes suffocantur

et non referunt fructum.

Numérotation du verset Lc. 8,15

Quod autem in terram bonam¹⁷

¹⁷ terram bonam Cas574 Catena Rusch ] inv. Weber

hi sunt qui in corde bono et optimo audientes verbum retinent et fructum afferunt in patientia.

Numérotation du verset Lc. 8,16

Nemo autem lucernam accendens, operit eam vase¹⁸ aut subtus lectum ponit

¹⁸ vase Catena Rusch ] vaso Weber

sed supra¹⁹ candelabrum ponit ut intrantes videant lumen ²⁰*.

¹⁹ supra Li448 Rusch Weber ] super Cas574 Li448@ |

²⁰ videant - lumen Catena Weber ] inv. Rusch |

Numérotation du verset Lc. 8,17

Non enim est occultum quod non manifestetur nec²¹ absconditum quod non cognoscatur et in palam veniat.

²¹ nec Li448 Ω^J Rusch Weber ] neque Cas574 Li448@

Numérotation du verset Lc. 8,18

Videte ergo

quomodo auditis²²*,

²² quomodo auditis Cas574 Catena Weber ] quid audiatis Rusch

Qui enim habet dabitur illi²³

²³ illi Ω^S Rusch Weber ] ei Ω^J

et quicumque non habet, etiam quod putat se habere auferetur ab illo.

Numérotation du verset Lc. 8,19

Venerunt

autem ad illum mater et fratres eius

et non poterant adire²⁴ eum pre turba.

²⁴ adire Cas574 Li448@ Rusch ] + ad Li448 Ω^S Weber

Numérotation du verset Lc. 8,20

Et nuntiatum est illi: Mater tua

et fratres tui

stant foris²⁵*

²⁵ stant - foris Ω^JΩ^S Catena Weber ] inv. Rusch

volentes te videre.

Numérotation du verset Lc. 8,21

Qui respondens dixit ad eos²⁶* : Mater mea et fratres mei hi sunt qui verbum Dei audiunt

²⁶ eos Cas574 Catena Ω^JΩ^S Weber ] illos Rusch

et faciunt.

Numérotation du verset Lc. 8,22

Factum est autem in una dierum et ipse ascendit in naviculam et discipuli eius et ait ad illos: Transfretemus trans stagnum. Et ascenderunt.

Numérotation du verset Lc. 8,23

Navigantibus autem illis obdormivit

et descendit procella venti in stagnum et compellebantur

et periclitabantur²⁷.

²⁷ periclitabantur Cas574 Ω^J] complebantur; cf. supra: COMPELLEBANTUR.

Numérotation du verset Lc. 8,24

Accedentes autem suscitaverunt eum

dicentes: Preceptor perimus. At ille surgens increpavit ventum et tempestatem aque et cessavit et facta est tranquillitas²⁸*.

²⁸ tranquillitas Cas574 Li448@ Ω^J Ω^S Weber ] + magna Rusch

Numérotation du verset Lc. 8,25

Dixit autem illis: Ubi est fides vestra? Qui timentes mirati sunt

dicentes ad invicem²⁹: Quis putas hic est quia et ventis

²⁹ dicentes - ad invicem Rusch Weber ] inv. Cas574 Catena

imperat

et mari

et obediunt ei?

Numérotation du verset Lc. 8,26

Enavigaverunt³⁰* autem ad regionem³¹ Gerasenorum que est contra Galileam.

³⁰ Enavigaverunt Ω^J Ω^S Catena Weber ] Navigaverunt Rusch |

³¹ regionem Ω^J Catena Weber ] regnum Cas574 , religionem Rusch |

Numérotation du verset Lc. 8,27

Et cum egressus esset ad³² terram occurrit illi³³ vir quidam

³² ad Ω^JΩ^S Rusch Weber ] in Cas574 |

³³ illi Li448 Ω^JΩ^S Rusch Weber ] ei Li448@ |

qui habebat demonium³⁴ iam temporibus multis et vestimento non induebatur neque in domo manebat sed in monumentis.

³⁴ habebat demonium Rusch Weber ] inv. Catena

Numérotation du verset Lc. 8,28

Is ut vidit Iesum procidit ante illum³⁵* et exclamans voce magna dixit: Quid mihi et tibi³⁶* Iesu Fili Dei Altissimi? Obsecro te ne me torqueas.

³⁵ illum Cas574 Catena Ω^J Ω^S Weber ] eum Rusch |

³⁶ mihi et tibi Li448 Ω^S ] mihi et tibi est Cas574 Li448@ Ω^J Weber , mihi est et tibi Rusch |

Numérotation du verset Lc. 8,29

Precipiebat enim³⁷ spiritui immundo ut exiret ab homine. Multis enim³⁸ temporibus arripiebat illum et vinciebatur catenis et compedibus custoditus et ruptis vinculis

³⁷ enim] autem Cas574 |

³⁸ enim] om. Cas574 |

agebatur a demonio in deserto³⁹.

³⁹ deserto Catena Rusch ] deserta Weber

Numérotation du verset Lc. 8,30

Interrogavit autem illum Iesus

dicens: Quod tibi nomen est? At ille⁴⁰ dixit: Legio

⁴⁰ ille Li448 Rusch Weber ] om. Li448@

quia intraverunt demonia multa⁴¹ in eum.

⁴¹ dem. – multa] inv. Cas574

Numérotation du verset Lc. 8,31

Et rogabant illum⁴² ne imperaret illis

⁴² illum Cas574 Li448 Rusch Weber ] eum Li448@

ut in abyssum

irent.

Numérotation du verset Lc. 8,32

Erat autem ibi grex porcorum multorum pascentium in monte

et rogabant eum ut permitteret eis⁴³* in illos ingredi et permisit illis⁴⁴*.

⁴³ eis Ω^S Ω^J Rusch ] eos Cas574 Li448@ Weber , om. Li448 |

⁴⁴ illis Ω^J Ω^S Rusch ] illos Catena Weber |

Numérotation du verset Lc. 8,33

Exierunt ergo demonia ab homine et intraverunt in porcos et impetu abiit grex per preceps in⁴⁵ stagnum et suffocatus est.

⁴⁵ in] infra Cas574

Numérotation du verset Lc. 8,34

Quod ut⁴⁶ viderunt factum qui pascebant, fugerunt et nuntiaverunt in civitatem et in villas.

⁴⁶ ut] om. Cas574

Numérotation du verset Lc. 8,35

Exierunt autem

videre quod factum est et venerunt ad Iesum et invenerunt hominem sedentem a quo demonia exierant vestitum ac sana mente ad pedes eius et timuerunt.

Numérotation du verset Lc. 8,36

Nuntiaverunt autem⁴⁷ illis et⁴⁸ qui viderant quomodo sanus factus esset⁴⁹ a Legione

⁴⁷ autem Cas574 Li448@ Rusch Weber ] enim Li448 |

⁴⁸ et Cas574 Rusch Weber ] om. Catena |

⁴⁹ esset Rusch Weber ] est Catena |

Numérotation du verset Lc. 8,37

et rogaverunt illum omnis multitudo regionis Gerasenorum ut discederet ab ipsis quia timore magno tenebantur.

Ipse autem ascendens navim reversus est.

Numérotation du verset Lc. 8,38

Et rogabat illum vir⁵⁰ a quo demonia exierant⁵¹ ut cum eo esset.

⁵⁰ vir Rusch Weber ] om. Cas574 Catena |

⁵¹ dem. – ex.] inv. Cas574 |

Dimisit autem eum⁵² Iesus dicens:

⁵² eum Ed1455 Rusch Weber] om. Catena

Numérotation du verset Lc. 8,39

Redi⁵³ domum tuam et narra quanta tibi fecit⁵⁴ Deus.

⁵³ Redi Catena Weber ] + in Weber (M) Wordsworth (D E H 1 Θ M Ο W ) Sarum Cas574 Rusch Clementina |

⁵⁴ fecit Catena@ Ed1455 Rusch Clementina Weber ] fecerit P9389 To22 Sarum Cas574 Catena Wordsworth (B E G H Θ K O V Z ) |

Et abiit per universam civitatem predicans quanta illi fecisset Iesus.

Numérotation du verset Lc. 8,40

Factum est autem cum redisset Iesus⁵⁵ excepit illum turba⁵⁶.

⁵⁵ Iesus Ω^J Ω^S Rusch Weber ] + transfretum Cas574 |

⁵⁶ turba Ω^J Ω^S Rusch Weber ] + multa Cas574 |

Erant enim omnes exspectantes eum.

Numérotation du verset Lc. 8,41

Et ecce venit vir cui nomen Iairus⁵⁷

⁵⁷ Iairus] Iayrus Cas574 (hic et ubique)

et ipse princeps synagoge erat et cecidit ad pedes Iesu rogans eum ut intraret in domum eius

Numérotation du verset Lc. 8,42

quia filia unica

erat illi fere annorum duodecim et hec moriebatur. Et contigit dum iret a turbis⁵⁸ comprimebatur.

⁵⁸ turbis Cas574 Rusch Weber ] turba Catena

Numérotation du verset Lc. 8,43

Et mulier quedam⁵⁹ erat in fluxu sanguinis ab⁶⁰ annis duodecim que⁶¹ in medicos⁶²

⁵⁹ quedam Cas574 Rushc Weber ] + que Cor4 (P<arisiensis> interponit QUE ) |

⁶⁰ ab Cas574 Li448 Rusch Weber ] om. Li448 @ |

⁶¹ que Cor2 ^V (anti.) Cas574 Rusch Weber ] |

⁶² medicos Cor2 ^V F (anti.) Cor4 ^V F (P<arisiensis>) Ω^S Ω^J Cas574 Catena@ Rusch Weber ] medicis Cor2 ^V F (grec. anti.) Catena |

erogaverat omnem substantiam suam nec ab ullo⁶³ potuit curari.

⁶³ ullo Ω^S Ω^J Rusch Weber ] illis Cas574 Catena

Numérotation du verset Lc. 8,44

Accessit retro et tetigit fimbriam vestimenti eius⁶⁴

⁶⁴ vestimenti eius] Cor2 ^V (grec. anti.)

et confestim stetit fluxus sanguinis eius.

Numérotation du verset Lc. 8,45

Et ait Iesus: Quis est qui me tetigit?

Negantibus autem omnibus dixit Petrus et qui cum illo erant: Preceptor, turbe te comprimunt

et affligunt

et⁶⁵ dicis : Quis me tetigit?

⁶⁵ et] + tu Ω^S

Numérotation du verset Lc. 8,46

Et dixit Iesus: Aliquis me tetigit ⁶⁶*.

⁶⁶ aliquis me tetigit Ω^S Cas574 Li448 ] Tetigit me aliquis Ω^J Catena@ (Li448) Rusch Clementina Weber cum graec.

Nam et⁶⁷ ego⁶⁸ novi virtutem de me exisse.

⁶⁷ et Cor2 V (anti.) Catena Rusch ] om. Cas574 Weber |

⁶⁸ ego] om. Cas574 |

Numérotation du verset Lc. 8,47

Videns autem mulier quia non latuit eum⁶⁹*,

⁶⁹ eum Ω^S Catena Cas574 ] om. Ω^J Rusch Clementina Webe r

tremens venit et procidit ante pedes eius⁷⁰* et ob quam causam tetigerit⁷¹ eum, indicavit coram omni populo et quemadmodum confestim sanata sit.

⁷⁰ eius Catena@ Ω^S Ω^J Cas574 ] illius Rusch Weber |

⁷¹tetigerit Cor2 ² (P<arisiensis>) Li448@ Mt366@ Rusch Weber ] tetigit Ω^S Cor2 ^V (sic habent anti.) Catena Cas574 |

Numérotation du verset Lc. 8,48

At ipse dixit illi⁷²: Filia⁷³, fides tua

⁷² illi Cor2 ^V (anti.) Ω^J Ω^S Cas574 Rusch Weber ] ille Cor4 |

⁷³ Filia Ω^S Catena Rusch Weber ] om. Ω^J |

te salvam fecit.

Vade in pace.

Numérotation du verset Lc. 8,49

Adhuc illo loquente⁷⁴ venit quidam⁷⁵* ad principem⁷⁶ synagoge dicens ei⁷⁷: Quia mortua est filia tua noli vexare illum⁷⁸.

⁷⁴ illo loquente Ω^S Li448@ Rusch Weber ] inv. Cas574, eo loquente Ω^J |

⁷⁵quidam Ω^S Cas574 ] quidem Catena Rusch, om. Weber |

⁷⁶ ad principem Cor2 ^V (sic habent anti.) Cor4 Catena Ω^S Rusch ] a principe Cor2 ^V (grecus) Weber |

⁷⁷ ei Catena Rusch Weber ] illi Ω^S |

⁷⁸ illum Cor2 ^V (anti.) Cas574 Catena Rusch Weber ] magistrum Ω^S Cor2 ^V (cum Mc. 5, 35) |

Numérotation du verset Lc. 8,50

Iesus autem⁷⁹ audito hoc verbo respondit⁸⁰ patri puelle: Noli timere⁸¹ crede tantum et salva erit.

⁷⁹ autem Cas574 ] om. Ω^S |

⁸⁰ respondit Cas574 Li448 Ω^S Rusch Weber ] ait Li448@ |

⁸¹ timere] + sed Ω^S Cas574 |

Numérotation du verset Lc. 8,51

Et cum pervenisset ad⁸²* domum non permisit secum intrare⁸³* quemquam

⁸² pervenisset ad Ω^S Cas574 Catena (Li448) Rusch ] venisset Cor4 ( <AD> cancellatum est in <Parisiensi>) Ω^J Li448@ Weber, venisset ad Cor2 ^V (anti.) Rusch |

⁸³ secum intrare Ω^S Cas574] inv. Ω^J Catena Rusch Weber |

nisi Petrum et Ioannem et Iacobum

et patrem

et matrem

puelle.

Numérotation du verset Lc. 8,52

Flebant autem omnes et plangebant illam.

At ille dixit: Nolite flere.

Non est enim⁸⁴ mortua puella⁸⁵

⁸⁴ enim Cor2^V Catena Ω^S Cas574 Weber (Z P G Φ)] om. Ω^J Rusch Weber |

⁸⁵ mortua puella Cor2 ^V F ( grec. sic hab. sed Mt. 9, 24 et Mc. 5, 35 : puella) Li448 Cas574 Ω^S Rusch ] inv. Weber (G), mortua Cor2 ^V F² (puella cancellatum est in **) Ω^J Li448@ Weber |

sed dormit.

Numérotation du verset Lc. 8,53

Et deridebant eum

scientes quia mortua esset.

Numérotation du verset Lc. 8,54

Ipse autem tenens manum eius clamavit dicens:

Puella surge.

Numérotation du verset Lc. 8,55

Et reversus est spiritus eius⁸⁶ et surrexit continuo⁸⁷. Et iussit illi dari⁸⁸ manducare

⁸⁶ eius] om. Cas574 |

⁸⁷ surrexit continuo Cas574 Catena Ω^S Weber ] inv. Rusch |

⁸⁸ dari Weber Cas574 ] dare Weber ( s M G ) Catena Rusch = Concordantiae Hugonis, Som28, |

Numérotation du verset Lc. 8,56

et stupuerunt parentes eius quibus⁸⁹ precepit ne cui⁹⁰* dicerent quod factum erat⁹¹*.

⁸⁹ quibus] et Ω^J |

⁹⁰ cui Ω^S Cas574 ] alicui Cor2 ^V Catena Rusch |

⁹¹ erat Ω^J Ω^S Cas574 ] fuerat Rusch Weber |

Capitulum 8

Numérotation du verset Lc. 8,1

^marg.| {5.805} {1 } Et factum est, etc. Descripta instructione Christi facta Apostolis principaliter, hic consequenter ponitur eiusdem instructio facta Apostolis per turbas communiter. Et primo premittitur quasi quedam prefatio. Secundo subditur dicta instructio, ibi : Cum autem plurima turba. Circa primum dicitur.

^marg.| {2 } Ipse iter faciebat per civitates. In quo apparet Christi diligentia in opere predicationis.

^marg.| {3 } Et duodecim cum illo. Id est, duodecim Apostoli, de quorum electione dictum est sup. 6. cap. non tamen ibant cum illo ad {5.806} predicandum, sed magis ad audiendum, ut possent convenientius predicare ad quod missi sunt postea, ut patebit c. seq.

^marg.| {4 } Et mulieres alique . Ideo sequebantur eum.

^marg.| {5 } Maria que vocatur . Sic nominata a Magdalo castro, et ista est de qua est sermo factus cap precedenti. Ratio tamen sui cognominis diversimode assignatur a doctoribus diversis. Illi enim qui dicunt, quod ista fuit soror Lazari, dicunt quod nominata est Magdalena, eo quod Magdalum castrum cecidit in partem suam de hereditate paterna. Fuit enim pater eius magnus homo, et nobilis, habens dominium in pluribus locis inter que erat dictum castrum. Alii vero qui dicunt quod ista non fuit soror Lazari, sed alia eiusdem nominis, dicunt quod nominata est Magdalene a Magdalo castro, eo quod erat inde oriunda.

^marg.| {5.807} {1 } Que ministrabant, etc. Apud Iudeos erat consuetum, quod mulieres sancte et devote ministrabant doctoribus necessaria ex devotione. Et ideo quia Christus docebat et predicabat inter Iudeos, hoc modo accipiebat necessaria ab eis. Paulus autem qui predicabat gentilibus inter quos non erat talis consuetudo, non habebat mulieres sequentes ipsum, et ei ministrantes, ut habetur 1. Corint. 9. Ne forte ex hoc gentiles scandalizarentur.

^prol.| {5.808} {2 } Cum autem, etc. Hic consequenter describitur ipsius Christi doctrina, seu instructio. Et primo describitur dicta instructio. Secundo instructionis confirmatio, ibi : Factum est autem. Prima in duas, quia primo describitur parabola sue predicationis. Secundo fervor predicantis, ibi : Venerunt autem ad illum. Prima adhuc in duas, quia primo parabola preponitur. Secundo exponitur, ibi ; Interrogabant autem. Sententia autem istarum duarum partium patet ex dictis Mt. 13. Excepto quod sequitur in parte secunda.

^marg.| {5.809} {1 } Nemo autem lucernam, etc. Per lucernam salvator hic intelligit doctrinam evangelicam, que non est occultanda, nec in latebris tantum docenda, sicut doctrine suspecte et male, sed in palam coram omnibus.

^marg.| {2 } Non est enim occultum, etc. Quia licet Christus aliquando docuerit discipulos secreto, voluit tamen quod per eos talia publice docerentur, unde dicit Mt. 10.c. Quod in aure auditis, predicate super tecta. Ideo subditur.

^marg.| {3 } Videte ergo quid audiatis . Ut constanter per orbem predicetis.

^marg.| {4 } Qui enim habet etc. Hoc subditur ad ostendendum premium predicationis apostolorum : Qui enim predicant ex fide formata charitate merentur, ut sibi detur augmentum gratie in presenti, et premium glorie in futuro.

^prol.| {5.810} {5 } Et quicunque non habet . Videlicet fidem charitate formatam.

^marg.| {6 } Etiam quod putat, etc. Quia gratie gratis date non valebunt ei ad salutem, sed magis cedent ad damnationis sue augmentum, inquantum abusus fuerit eis.

^prol.| Aliter exponitur de legisperitis et sacerdotibus Iudeorum, qui fidem Christi non habuerunt, et ideo notitia legis et prophetarum non valuit eis ad salutem, sed magis nocuit eis ad augmentum sue damnationis, secundum quod dicitur infra 12. cap. Servus qui scivit voluntatem domini sui et non fecit, vapulabit multis.

^marg.| {7 } Venerunt autem. Hic consequenter describitur fervor Christi predicantis ex hoc quod propter adventum matris sue, etiam expectantis foris, non interrupit predicationem, licet eam summe diligeret et honoraret, sed respondens nuncianti sibi adventum, dixit.

^marg.| {5.811} {1 } Mater mea et fratres mei hi sunt, qui verbum Dei audiunt, et faciunt. Quasi dicat, ille est mihi propinquus, qui spiritualibus operibus est magis intentus. In hac etiam responsione Christus confutavit illum, qui ei nunciavit adventum matris sue, quia secundum doctores nostros maliciose hoc fecit, ut si ex hoc predicationem dimitteret, argueret ipsum esse hominem purum carnali affectione motum. Advertendum tamen quod fratres Christi hic dicuntur cognati sui Germani, eo modo loquendi, quo apud Hebreor, fratres dicuntur illi qui sunt de eadem cognatione, et hoc modo vocavit Abraham Loth nepotem fratrem suum, ut habe. Ge. 13.

^marg.| {2 } Factum est autem , etc. Hic consequenter describitur doctrine {5.812} Christi confirmatio, que proprie fit per miracula, secundum quod dicitur Mar. ult. d. Sermonem confirmante sequentibus signis. Et primo describitur miraculum factum in mari. Secundo factum in terra ; ibi. Et cum de navi egressus esset ad terram. Sententia prime partis patet ex dictis Mt. 8. Hoc excepto.

^marg.| {3 } Transfretemus trans stagnum. Mt. 8. vocatur mare : modo loquendi Hebraico, quo omnis congregatio aquarum in notabili quantitate vocatur mare, secundum illud Genes. 1.b. Congregationesque aquarum vocavit maria. Secundum veritatem aque Iordanis fluvii extenduntur ibi in magna latitudine, ideo frequenter vocatur mare, et aliquando lacus, et aliquando stagnum.

^marg.| {5.813} {1 } Et cum, etc. Hic describitur miraculum factum in terra. Et primo de curatione demoniaci. Secundo, de suscitatione filie Archisynagogi, ibi : Factum est autem. Sententia autem prime partis patet ex dictis Mt. 8. et Mar. 5. Hoc excepto quod sequitur.

^prol.| {5.814} {2 } Et vestimento non induebatur, neque in domo manebat, sed in monumentis, etc. Amentes enim et demoniaci multa possunt sustinere que non possent alias sustinere, sicut patet de Nabuchodonosor Danielis. 3. qui per septem annos habitavit cum feris, fenum quasi bos comedens.

^marg.| {5.815} {1 } Ipse autem ascendens navim etc. et rogabat illum vira quo demonia exierant , ut cum eo esset dimisit, etc. Id est, noluit quod ipsum sequeretur. Cuius ratio est quia discipulis sequentibus Christum data est potestas faciendi miracula, ut patebit ca. 9. et 10. Si autem iste qui fuerat demoniacus talia faceret, posset a simplicibus et etiam a malitiosis hominibus imputari, quod talia faceret virtute demonis, quod Christus excludere intendebat. Et ex hoc consuetam est in ecclesia, quod demoniaci et furiosi si curentur, non tamen ad ecclesiastica officia promoventur.

^marg.| {2 } Factum est autem. Hic consequenter describitur miraculum de resuscitatione filie Archisynagogi. Circa quod primo ponitur dicti miraculi {5.816} inchoatio. Secundo interponitur mulieris patientis fluxum sanguinis curatio, ibi. Et contigit dum iret. Tertio, dicte suscitationis consummatio, ibi : Adhuc illo loquente. Sententia istarum partium patet ex dictis Mt. 9. et Marci 5. excepto quod sequitur in prima parte.

^marg.| {3 } Excepit illum turba. Licet enim sacerdotes et legisperiti ex odio ipsum despicerent et doctrinam eius, tamen communis populus devote audiebat verbum eius.

^marg.| {4 } Et ecce venit vir cui nomen Iairus. Istud nomen non exprimitur Mt. 9. et Marci. 5. et ideo hic suppletur. Sciendum tamen quod iste vocabatur Iair in idiomate Hebreo, sed nomina propria Hebraica quando transferuntur ad Latinum frequenter accipiunt hanc syllabamus, in fine sicut Iacob in Hebreo, Iacobus in Latino, et Saul Saulus. Et eodem modo Iair Iarius.