Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Nicolaus de Lyra

Biblia communis

Capitulum 9

Numérotation du verset Lc. 9,1

Convocatis autem¹ duodecim apostolis dedit illis virtutem et potestatem super omnia demonia et ut languores curarent.

¹ autem Rusch Weber ] + Ihesus Cas574

Numérotation du verset Lc. 9,2

Et misit illos² predicare regnum Dei et sanare infirmos.

² illos] + binos Ω^J* ( rubr. cancel. )

Numérotation du verset Lc. 9,3

Et ait ad illos: Nihil tuleritis in via,

neque virgam neque peram neque panem neque pecuniam neque duas tunicas habeatis.

Numérotation du verset Lc. 9,4

Et in quamcumque domum intraveritis ibi manete

et inde ne exeatis.

Numérotation du verset Lc. 9,5

Et quicumque non receperint vos exeuntes de civitate illa, etiam pulverem pedum vestrorum excutite in testimonium supra illos.

Numérotation du verset Lc. 9,6

Egressi autem circuibant per castella evangelizantes et curantes ubique.

Numérotation du verset Lc. 9,7

Audivit autem Herodes tetrarcha

omnia que fiebant ab eo et hesitabat eo quod diceretur

Numérotation du verset Lc. 9,8

a quibusdam quia Ioannes surrexit a mortuis,

a quibusdam vero quia Elias apparuit, ab aliis autem quia propheta unus de antiquis surrexit.

Numérotation du verset Lc. 9,9

Et ait Herodes: Ioannem ego decollavi. Quis autem est iste de quo audio ego³ talia? Et querebat videre eum.

³ ego Rusch Weber] om. Catena

Numérotation du verset Lc. 9,10

Et reversi apostoli narraverunt illi quecumque fecerunt.

Et assumptis illis

secessit seorsum in locum desertum

qui est Bethsaide⁴.

⁴ Bethsaide Rusch ] Bethsaida Catena Weber

Numérotation du verset Lc. 9,11

Quod cum cognovissent turbe secute sunt eum⁵

⁵ eum Rusch ] illum Catena Weber

et excepit illos

et loquebatur illis

de regno Dei

et eos

qui cura indigebant sanabat.

Numérotation du verset Lc. 9,12

Dies autem ceperat declinare

et accedentes duodecim dixerunt illi: Dimitte turbas ut euntes in castella et villas⁶ que circa sunt divertant et inveniant escas quia hic in loco deserto sumus.

⁶ et villas Rusch ] villasque Catena Weber

Numérotation du verset Lc. 9,13

Ait autem ad illos: Vos date illis manducare. At illi dixerunt: Non sunt nobis plus quam quinque panes et duo pisces

nisi forte

nos eamus et emamus in omnem turbam hanc⁷ escas.

⁷ turbam hanc Rusch ] inv. Catena Weber

Numérotation du verset Lc. 9,14

Erant autem ibi⁸ fere viri quinque millia.

⁸ ibi Rusch ] om. Catena Weber

Ait autem ad discipulos suos: Facite illos discumbere per convivia quinquagenos.

Numérotation du verset Lc. 9,15

Et ita fecerunt et discubuerunt⁹ omnes.

⁹ discubuerunt Rusch ] discumbere fecerunt Catena Weber

Numérotation du verset Lc. 9,16

Acceptis autem quinque panibus et duobus piscibus respexit in celum et benedixit illos¹⁰

¹⁰ illos Rusch ] illis Catena Weber

et fregit

et distribuit discipulis suis

ut ponerent ante turbas.

Numérotation du verset Lc. 9,17

Et manducaverunt omnes et saturati sunt.

Et sublatum est quod superfuit¹¹ illis fragmentorum cophini duodecim.

¹¹ superfuit Rusch Weber ] superfluit Catena

Numérotation du verset Lc. 9,18

Et factum est cum solus esset orans erant cum illo et discipuli

et interrogavit illos dicens: Quem me dicunt esse turbe?

Numérotation du verset Lc. 9,19

At illi responderunt et dixerunt: Ioannem Baptistam, alii autem Eliam, alii vero quia propheta unus de prioribus surrexit.

Numérotation du verset Lc. 9,20

Dixit¹² illis: Vos autem quem me esse dicitis?

¹² Dixit Rusch ] + autem Catena Weber

Respondens Simon Petrus dixit:

Christum Dei.

Numérotation du verset Lc. 9,21

At ille increpans eos¹³ precepit ne cui dicerent hec¹⁴

¹³ eos Catena Rusch ] illos Weber |

¹⁴ hec Catena Rusch ] hoc Weber |

Numérotation du verset Lc. 9,22

dicens: Quia oportet Filium hominis multa pati et reprobari a senioribus et principibus sacerdotum et¹⁵ scribis et occidi et tertia die resurgere.

¹⁵ et Catena Rusch Weber] om. Li448@*

Numérotation du verset Lc. 9,23

Dicebat autem ad omnes:

Si quis vult post me venire abneget semetipsum¹⁶

¹⁶ semetipsum Li448 Rusch ] se ipsum Li448@ Weber

et tollat crucem suam quotidie et sequatur me.

Numérotation du verset Lc. 9,24

Qui enim voluerit animam suam salvam facere

perdet

eam¹⁷.

¹⁷ eam Rusch ] illam Catena Weber

Nam

qui perdiderit animam suam

propter me salvam faciet illam.

Numérotation du verset Lc. 9,25

Quid enim proficit homini si lucretur universum mundum se autem ipsum¹⁸ perdat et detrimentum sui faciat?

¹⁸ autem ipsum Rusch Weber ] inv. Li448@

Numérotation du verset Lc. 9,26

Nam qui me erubuerit et meos sermones¹⁹

¹⁹ meos sermones Li448 Rusch Weber ] inv. Li448@

hunc Filius hominis erubescet

cum venerit in maiestate sua et Patris et sanctorum angelorum.

Numérotation du verset Lc. 9,27

Dico autem vobis vere sunt hic aliqui²⁰ stantes

²⁰ hic aliqui Li448 Rusch ] inv. Li448@ Weber

ex vobis²¹ qui non gustabunt mortem

²¹ ex vobis Rusch ] om. Catena Weber

donec videant regnum Dei.

Numérotation du verset Lc. 9,28

Factum est autem post hec verba fere dies octo

et assumpsit Petrum

et Ioannem

et Iacobum²²

²² et Ioannem et Iacobum Cor1^LP (sic) Rusch Weber] inv. Ω^S Li446 Li446@ Mt366 Mt366@ Ed1455

et ascendit in montem ut oraret.

Numérotation du verset Lc. 9,29

Et facta²³ est dum oraret species vultus eius altera

²³ facta Catena Rusch ] factum Weber

et vestitus eius albus et fulgens²⁴.

²⁴ et fulgens Rusch ] refulgens Catena Weber

Numérotation du verset Lc. 9,30

Et ecce duo viri loquebantur cum illo.

Erant autem Moyses et Elias

Numérotation du verset Lc. 9,31

visi²⁵ in maiestate et dicebant excessum²⁶

²⁵ visi Li448 Rusch Weber ] nisi Li448@ |

²⁶ excessum Ω^J Rusch Weber ] exitum CorS1=Cor3 (greca littera exodon id est EXITUM ) |

eius quem completurus erat in Hierusalem.

Numérotation du verset Lc. 9,32

Petrus vero²⁷ et qui cum illo erant gravati erant somno et evigilantes²⁸ viderunt maiestatem eius

²⁷ vero Li448@ (f. 84va) Rusch Weber ] autem Li448@ (f. 83va) |

²⁸ evigilantes Rusch Weber ] vigilantes Catena |

et duos viros qui stabant cum illo.

Numérotation du verset Lc. 9,33

Et factum est dum²⁹ discederent ab illo ait Petrus ad Iesum: Preceptor, bonum est nos hic esse

²⁹ dum Li448 Rusch ] cum Li448@ Weber

et faciamus hic³⁰ tria tabernacula, unum tibi et unum Moysi et unum Elie

³⁰ hic Rusch ] om. Catena Weber

nesciens quid diceret.

Numérotation du verset Lc. 9,34

Hec autem illo loquente facta est nubes et obumbravit eos

et timuerunt intrantibus illis in nubem.

Numérotation du verset Lc. 9,35

Et facta est vox³¹ de nube dicens: Hic est Filius meus dilectus³² ipsum audite.

³¹ facta est - vox Rusch ] inv. Li448@ Weber | facta est] om. Li448 |

³² dilectus Catena Rusch ] electus Weber |

Numérotation du verset Lc. 9,36

Et dum fieret vox inventus est Iesus solus

et ipsi tacuerunt

et nemini dixerunt in illis diebus³³ quicquam ex his que viderant.

³³ illis diebus Li448 Rusch Weber ] inv. Li448@

Numérotation du verset Lc. 9,37

Factum est autem in sequenti die descendentibus illis de monte

occurrit illi turba multa.

Numérotation du verset Lc. 9,38

Et ecce vir de turba exclamavit dicens: Magister, obsecro te, respice in filium meum quia unicus est mihi.

Numérotation du verset Lc. 9,39

Et ecce spiritus apprehendit illum³⁴ et subito clamat et elidit et dissipat eum cum spuma et vix discedit dilanians eum

³⁴ illum Rusch Weber ] eum Catena

Numérotation du verset Lc. 9,40

et rogavi discipulos tuos ut eicerent illum et non potuerunt.

Numérotation du verset Lc. 9,41

Respondens autem Iesus dixit: O generatio infidelis et perversa, usquequo ero apud vos et patiar vos? Adduc huc filium tuum.

Numérotation du verset Lc. 9,42

Et cum accederet elisit illum demonium et dissipavit.

Numérotation du verset Lc. 9,43

Et increpavit Iesus spiritum immundum et sanavit puerum et reddidit illum patri eius.

Numérotation du verset Lc. 9,44

Stupebant autem omnes in magnitudine Dei omnibusque mirantibus in omnibus que faciebat Iesus³⁵ dixit ad discipulos suos: Ponite vos in cordibus vestris sermones istos.

³⁵ Iesus Rusch ] om. Cor1 LP (sic) Catena Ed1455 Weber, Quidam interponunt hic: Dixit Petrus: Quare nos non potuimus eicere illum? Quibus dixit: Quia huiusmodi orationibus et ieiuniis eicitur. Dixit autem etc. sed vacat Cor1 LP

Filius enim hominis futurum est ut tradatur in manus hominum.

Numérotation du verset Lc. 9,45

At illi ignorabant verbum istud et erat velatum ante eos ut non sentirent illud et timebant eum interrogare³⁶ de hoc verbo.

³⁶ eum interrogare Rusch ] inv. Catena Weber

Numérotation du verset Lc. 9,46

Intravit autem cogitatio in eos quis eorum maior esset³⁷.

³⁷ maior esset Li448 Rusch Weber ] inv. Li448@

Numérotation du verset Lc. 9,47

At Iesus videns cogitationes cordis illorum

apprehendens puerum statuit eum secus³⁸ se

³⁸ secus Li448 Rusch Weber ] penes Li448@

Numérotation du verset Lc. 9,48

et ait illis: Quicumque susceperit puerum istum

in nomine meo me recipit,

et quicumque me recipit recipit eum qui me misit.

Nam qui minor est inter vos omnes³⁹ hic maior est.

³⁹ vos omnes Li448 Rusch ] inv. Li448@ Weber

Numérotation du verset Lc. 9,49

Respondens autem Ioannes dixit: Preceptor, vidimus quemdam in nomine tuo eicientem demonia et prohibuimus eum quia non sequitur nobiscum.

Numérotation du verset Lc. 9,50

Et ait ad illum Iesus: Nolite prohibere, qui enim non est adversum vos pro vobis est.

Numérotation du verset Lc. 9,51

Factum est autem dum⁴⁰ complerentur

⁴⁰ dum Li448 Rusch Weber ] cum Li448@

dies assumptionis eius

et ipse faciem suam firmavit^a ut iret Hierusalem⁴¹.

⁰ Cf. Is. 50, 7.

⁴¹ Hierusalem Rusch Weber] in praem. Catena

Numérotation du verset Lc. 9,52

Et misit nuntios ante conspectum suum et euntes intraverunt in civitatem Samaritanorum ut pararent illi.

Numérotation du verset Lc. 9,53

Et non receperunt eum⁴² quia facies eius erat euntis Hierusalem.

⁴² eum Li448 Rusch Weber] illum Li448@

Numérotation du verset Lc. 9,54

Cum vidissent autem discipuli eius Iacobus et Ioannes dixerunt: Domine, vis

dicimus ut ignis descendat de celo

et consumat illos?

Numérotation du verset Lc. 9,55

Et conversus increpavit illos et dixit: Nescitis cuius spiritus estis.

Filius hominis non venit animas perdere sed salvare⁴³.

⁴³ et dixit ... salvare Catena Rusch ] om. Weber

Numérotation du verset Lc. 9,56

Et abierunt in aliud castellum.

Numérotation du verset Lc. 9,57

Factum est autem, ambulantibus illis in via, dixit quidam ad illum: Sequar te quocumque ieris.

Numérotation du verset Lc. 9,58

Et ait illi Iesus: Vulpes foveas habent et volucres celi nidos,

Filius autem hominis non habet ubi caput suum⁴⁴ reclinet.

⁴⁴ suum Catena Rusch ] om. Weber

Numérotation du verset Lc. 9,59

Ait autem ad alterum: Sequere me.

Ille autem dixit: Domine, permitte mihi primum ire et⁴⁵ sepelire patrem meum.

⁴⁵ et Catena Rusch ] om. Weber

Numérotation du verset Lc. 9,60

Dixitque ei Iesus: Sine ut mortui

sepeliant

mortuos suos.

Tu autem vade et⁴⁶ annuntia regnum Dei.

⁴⁶ et Catena Rusch ] om. Weber

Numérotation du verset Lc. 9,61

Et ait alter: Sequar te, Domine, sed primum permitte mihi renuntiare his qui domi sunt.

Numérotation du verset Lc. 9,62

Ait ad illum Iesus: Nemo mittens manum suam ad⁴⁷ aratrum et aspiciens⁴⁸ retro aptus est regno Dei.

⁴⁷ ad Rusch ] in Catena Weber |

⁴⁸ aspiciens Rusch Weber ] respiciens Catena |

Capitulum 9

Numérotation du verset Lc. 9,1

^marg.| {5.819} {1 } Convocatis autem. Descripta predicatione Christi per seipsum, hic consequenter describitur predicatio facta per missionem discipulorum. Et quia predicator verbi divini post descensum per predicationem ad proximum, debet per orationem ascendere in Deum, sicut et in scala Iacob Angeli descendebant, et ascendebant, ut habetur Genes. 28. Ideo salvator primo mittit discipulos predicare. Secundo docet eos orare. 11.c. Adhuc circa primum premittitur missio Apostolorum. Secundo, subditur quia primo describitur Apostolorum missio. Secundo, eorum reversio, ibi : Et reversi Apostoli. Prima adhuc in duas, in partem principalem, et incidentalem, que incipit ibi : Audivit autem Herodes. Circa primam partem datur autoritas Apostolis predicandi, et potestas. miracula faciendi ad confirmationem sue doctrine, et sic mittuntur predicare. Et patet sententia huius partis ex dictis Matthe. 10.

^prol.| {5.820} {2 } Audivit autem. Hec est pars incidentalis, quia per predicationem Apostolorum facta Christi predicantium Herodes audivit famam de miraculis Christi, et desiderabat videre ipsum, magis ductus curiositate videndi miracula quam devotione, propter quod Christus noluit in presentia eius aliquod miraculum facere, ut habetur infra, 23. Rationes vero quare aliqui credebant Christum esse Ioannem de quibus fuit iste Herodes, alii Eliam, alii Ieremiam, alii unum ex prophetis antiquis, tacte fuerunt breviter Mt. 16.

^marg.| {3 } Et reversi Apostoli. Hic describitur reversio Apostolorum de predicatione, circa quod ostenditur benignitas Christi ad Apostolos. primo eos benigne recipiendo. Secundo eos ad maiora incitando, ibi : Et factum est cum solus esset. Prima in duas, quia primo, describitur benignitas Christi ad Apostolos. Secundo ad populos ibi : Quod cum cognovissent turbe. Circa primum dicitur. Et reversi Apostoli narraverunt quecunque fecerunt. Licet enim non indigeret tali narratione cum omnia sciret per se ipsum, et hoc etiam Apostolis esset notum, tamen retulerunt ei per modum amicabilis collationis discipulorum cum magistro.

^marg.| {5.821} {1 } Et assumptis . Ut requiescerent segregati a tumultu populorum, et se recolligerent in oratione, sicut fuerunt dispersi in predicatione.

^marg.| {2 } Quod cum cognovissent turbe . Hic consequenter describitur benignitas Christi erga populos. Primo recipiendo eos curialiter : quod notatur cum dicitur : {5.822} Et excepit illos. Secundo, quia pavit eos spiritualiter. Ideo subditur.

^prol.| Et loquebatur eis de regno Dei. Tertio, quia curavit languidos generaliter, cum subditur. Et eos qui cura indigebant, sanabat. Quarto, quia famelicos pavit corporaliter, ut patet in litera sequenti, cuius expositio patet ex dictis Mt. 14.

^marg.| {5.823} {1 } Et factum est. Hic consequenter ostenditur benevolentia Christi ad discipulos. incitando eos ad meliora, videlicet ad martyrium, quod est precipuus actus charitatis, secundum quod dicit Salvator Io. 15.b. Maiorem hanc dilectionem nemo habet, quam ut animam suam ponat quis pro amicis suis. Primo igitur invitat eos ad martyrium verbo. Secundo, facto, ibi : Factum est autem dum complerentur. Prima in duas : quia primo, incitat eos verbo ad martyrium. Secundo, ostendit martirii premium, ibi : Dico autem vobis. Circa primum premittitur Christi {5.824} duplex interrogatio, et duplex discipulorum responsio : Videlicet quid vulgares de Christo dicerent. Et quid Apostoli de hoc sentirent, et patet sententia ex dictis Mt. 16. Sciendum tamen quod interrogatio Christi non procedebat ex ignorantia, sed ut ex responsione discipulorum qui credebant ipsum esse veraciter Christum Dei filium efficacius incitaret eos ad martyrium exemplo eiusdem animati, qui cum esset tante dignitatis, voluit pro nobis mortem pati, ideo subditur.

^marg.| {2 } Hoc dicens quia oportet filium hominis multa pati, et reprobari a senioribus, etc. Patet sententia ex dictis Mt. 16. excepto quo subditur.

^marg.| {5.825} {1 } Nam qui me erubuerit . Non audens confiteri Christum et veritatem evangelii.

^marg.| {2 } Hunc filius hominis erubescet . Non reputans eum de suis. Ratio autem huius est, quia non solum credere est necessarium ad salutem, sed etiam confiteri ore, secundum quod dicitur Ro. 10.b. Corde enim creditur ad iustitiam, ore autem fit confessio ad salutem. Hec tamen confessio pertinet ad preceptum affirmativum. Quod licet obliget semper non tamen ad semper, sed pro loco et tempore, occurrente casu in quo ex omissione confessionis fidei subtraheretur honor debitus Deo. Ut si quis interrogatus de fide taceret, quando ex sua taciturnitate crederetur ab aliis ipsum fidem non habere vel ipsam fidem falsam esse vel ob eius taciturnitatem alios averti contingeret a fide, et sic peccaret mortaliter, et per consequens inter Dei filios non esset computandus.

^marg.| {3 } Dico autem vobis . Hic consequenter ostendit martyrii premium{5.826} ut magnitudo premii auferat terrorem supplicii. Et primo describitur illa ostensio. Secundo emulationis discipulorum repressio, ibi : Et factum est in sequenti die. Circa primum sciendum, quod in hoc ostendit premium martyrii, inquantum ostendit se tribus discipulis suis in forma gloriosa, quando transfiguratus fuit coram eis quia ad consimilem gloriam resurgent corpora martyrum, secundum quod dicit Apostolus ad Phil. 3.d. Salvatorem expectamus Iesum Christum, qui reformabit corpus humilitatis nostre configuratum corpori charitatis sue. Et patet sententia huius partis ex dictis Mt. 17. exceptis que sequuntur.

^marg.| {4 } Et facta est dum oraret. Non est intelligendum, quod quantitas vel figura faciet Christi fuerit mutata, sed a gloria anime tunc redundavit in corpus ipsius claritas, que est proprietas corporis gloriosi.

^marg.| {5 } Et vestitus eius albus refulgens. Ut claritas vestis corresponderet claritati corporis.

^marg.| {5.827} {1 } Erant autem Moyses et Elias visi in maiestate. Scilicet ipsius Christi, qui tunc apparuit in claritate gloriosa, ut dictum est.

^marg.| {2 } Et dicebant excessum eius quem completurus erat, etc. Id est passionem eius futuram quam sustinuit ex maxima charitate : Que dicitur hic excessiva, non quia excesserit modum virtutis, sed quia excellentissimum eius gradum attingebat.

^marg.| {3 } Petrus vero et qui cum illo erant. Nam in presentia maiestatis opprimitur fragilitas humana.

^marg.| {4 } Et nemini dixerunt in illis diebus. Et hoc ex precepto Domini, {5.828} ut patet Mt. 17. ubi precepit eis dicens. Nemini dixeritis visionem, donec filius hominis a morte resurgat.

^marg.| {5 } Factum est autem in sequenti die . Hic consequenter reprimitur discipulorum emulatio. Et primo facto. Secundo, verbo, ibi : Intravit autem cogitatio. Circa primum sciendum, quod eo quod Christus duxit Petrum, Iacobum, et Ioannem seorsum ab aliis ad videndum gloriam sue maiestatis, ut predictum est, alii discipuli (qui nondum erant in bono confirmati) aliquid humanum passi, moti fuerunt quodam zelo invidie contra tres predictos, et ideo potestas eiiciendi demones fuit eis subtracta, et ideo non potuerunt curare demoniacum eis oblatum, ut patet in litera, ut hoc advertentes resilirent a tali emulatione, et ideo in fine dicitur eis.

^marg.| {5.829} {1 } Ponite vos in cordibus vestris sermones istos. Scilicet ad imitandum.

^marg.| {2 } Filius enim hominis, futurum est, ut tradatur in manus hominum . Ad sui humiliationem secundum illud. Philip. 2.a. Humiliavit semetipsum factus obediens usque ad mortem, etc. Quasi dicat. Non debetis per ambitionem invicem emulari, sed magis in vobis humiliari. Cetera que in hac parte exponenda sunt, patent ex dictis Mt. 17.

^prol.| {5.830} {3 } Intravit autem cogitatio in eos, quis eorum maior esset. Et non solum cogitatio interior, sed etiam contentio exterior, secundum quod habetur Marci. 9.e. ubi dicitur. Si quidem inter se in via disputaverant, quis eorum maior esset. Quod reprimit Salvator verbo et exemplo pueri positi in medio. Et patet sententia ex dictis Mt. 18. et Mar. 9.

^marg.| {4 } Respondens autem Ioannes dixit. Preceptor vidimus, etc. Hic ex incidenti respondet sibi facte questioni. Et patet sententia ex dictis. Marc. 19.

^marg.| {5.831} {1 } Factum est autem dum complerentur dies assumptionis. Superius Salvator excitavit discipulos ad martyrium verbo, hic hoc idem facit facto. Et dividitur in duas. Quia primo facit quod dictum est. Secundo, removet aliqua a suis sequacibus, ibi : Factum est autem Circa primum dicitur : Factum est autem dum complerentur dies assumptionis eius. Id est passionis, per quam transiturus erat et assumendus ad gloriam patris, secundum quod habetur infra : 24.d. Oportuit pati Christum et ita intrare in gloriam suam.

^marg.| {2 } Et ipse firmavit faciem suam. Id est, firmiter disposuit.

^marg.| {3 } Ut iret in Ierusalem . Constanter et prompte ad sustinendum mortem, ut suo exemplo discipulos animaret.

^marg.| {4 } Et misit nuncios ante conspectum suum, et euntes intraverunt in civitatem Samaritanorum. Ut adventus eius non lateret.

^marg.| {5 } Ut pararent illi. Scilicet hospitium.

^marg.| {6 } Et non receperunt eum, quia facies eius. Ex modo incedendi apparebat, ut iter eius esset in Ierusalem ad festum. Paschale, in quo et Christus passus est, Samaritanis autem displicebat, quod aliqui irent in solemnitatibus Ierusalem causa orationis, quia dicebant, quod locus {5.832} orationis erat apud eos in monte Garizim, ut habetur Ioannis quarto. Item quia ex vestimentis Christi, et discipulorum eius cognoverunt Samaritani, quod erant. Iudei : quia Iudei erant distincti ab aliis Gentilibus in vestibus, ut habetur. Nume. 15.d. Iudei autem erant Samarisanis odiosi, eo quod contemnebant eos nolentes comedere et bibere cum eis secundum quod habetur Ioannis quarto b. Non enim coutuntur Iudei Samaritanis.

^marg.| {7 } Domine, vis dicamus ut ignis descendat etc. Propter malitiam suam secundum Ambr. Hoc bono zelo dixerunt, licet indiscrete. Et allegaverunt simile de Elia, unde sequitur : Sicut Elias fecit, ut habetur 4. Re. 1.c. Beda vero dicit, quod hoc dixerant impatientes, sicut adhuc carnales volentes vindicari. Et ideo reprehenduntur a Christo de indiscretione secundum Ambr. et de impatientia secundum Bed. cum subditur :

^marg.| {8 } Nescitis cuius spiritus estis. Quia in novo testamento (quod est lex amoris, non timoris sicut vetus testamentum) procedendum est suaviter et benigne, unde subditur.

^marg.| {9 } Filius hominis non venit animas perdere, sed salvare. Et abierunt in aliud castellum. Statim inferendo penam mortis sicut vos vultis. Et in hoc datur exemplum prelatis, ut non statim cum impetu peccata puniant, sed magis tempus et locum expectent.

^marg.| {5.833} {1 } Factum est autem . Postquam Christus incitavit discipulos ad sequendum ipsum etiam usque ad martyrium, hic consequenter removet aliqua a volentibus sequi ipsum. Primum, est cupiditas terrenorum, cum dicitur. Vulpes foveas habent, etc. Secundum, est carnalitas propinquorum, cum dicitur. Sine ut mortui sepeliant mortuos suos. Et patet sententia istorum duorum ex dictis Mt. 8.c. Tertium est inutilis dilatio, que notatur cum dicitur.

^prol.| {5.834} {2 } Et ait alter : sequar te domine permitte mihi primum . Sic faciunt qui inutiliter ingressum religionis vel executionem melioris vite differunt. Et hoc removetur exemplo convenienti cum subditur.

^marg.| {3 } Nemo mittens manum suam . Arator enim retro respiciens facit sulcum tortuosum aut inutilem, sic accipiens melioris vite statum et habens affectum redeundi ad pristinum statum : et predicator verbi divini retardans opus predicationis pro amicis carnalibus vel terrenis negociis, ineptus est regno Dei adipiscendo vel possidendo.