Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa ordinaria

Biblia communis

Capitulum 1

Numérotation du verset Iud. 1,1

Iudas Iesu Christi servus¹*

¹ Iudas] Incipit epistola Iude praem. Ω^NΩ^S, Epistola Iude praem. Ω^V, Epistola canonica Iude apostoli praem. Rusch | Iesu Christi – servus Ω^M Ω^S Ω^N Ω^V Ed1455 ] inv. Rusch Weber

frater autem² Iacobi,

² autem] om. Sg74

his qui sunt³*

³ sunt Cor2 Cor4 (bene est in *.*) Ω^Ν* (al. m. post. expunct.) Ω^V Ed1455 ] om. Rusch Weber

in Deo Patre dilectis

et Iesu Christo ⁴*

⁴ Iesu Christo Cor2 ] a praem. Cor4 ( A quod interponebatur cancellatum est in *.* ) Ω^N Ω^V, a Christo Ihesu Ω^S , Christo Iesu . Sg74 Ed1455 Weber , in Christo Iesu Rusch

conservatis

et⁵ vocatis.

⁵ et Ω^S Ω^V Cor2 ] om . Ω^N Weber

Numérotation du verset Iud. 1,2

Misericordia vobis

et pax et caritas⁶ adimpleatur⁷.

⁶ et caritas Ω^S Rusch Weber ] om. Sg74 Ω^V, et veritas Ω^N* ( expunc. ) |

⁷ adimpleatur] om. Ω^S |

Numérotation du verset Iud. 1,3

Carissimi⁸*

⁸ Carissimi Sg74 Ω^S Ω^J Ω^V Clementina Weber ] Dilectissimi Rusch

omnem sollicitudinem faciens⁹*

⁹ faciens Sg74 Ω^S Ω^J Weber ] habens Rusch

scribendi vobis¹⁰ de communi vestra salute, necesse habui scribere vobis¹¹, deprecans

¹⁰ faciens - scribendi vobis Ω^S Ω^V*] inv. Ω^N, faciens scribere Ω^V² |

¹¹ vobis scribere Ω^S Ω^V] inv. Rusch Weber |

supercertari semel tradite

a sanctis fidei¹²*.

¹² a sanctis fidei Ω^S Ω^V] sanctis fidei Cor2 ( grec. anti.) Sg74 Ω^N Ed1455 Weber , fidei sancte Rusch

Numérotation du verset Iud. 1,4

Subintroierunt enim

quidam

homines¹³

¹³enim quidam homines Sg74 Ω^S Ed1455 ] enim quidam homines impii Ω^N, enim homines quidam Weber, homines quidam enim Ω^V* , enim homines impii quidam Rusch

qui olim prescripti sunt¹⁴*

¹⁴ sunt Ω^S Ω^N Ω^V Ed1455 Weber ] erant Rusch

in hoc iudicium¹⁵ impii¹⁶

¹⁵ iudicium] iudicio Sg74 Ω^V |

¹⁶ impii] om. Ω^N |

Dei nostri¹⁷

¹⁷ Dei] Domini Ed1455

gratiam

transferentes in luxuriam

et solum dominatorem

et Dominum nostrum

Iesum Christum

negantes.

Numérotation du verset Iud. 1,5

Commonere autem vos volo

scientes semel omnia

quoniam Iesus¹⁸

¹⁸ Iesus] Iesum Ω^S

populum suum¹⁹*

¹⁹ suum Cor2 (grec. anti.) Cor4 (bene est in *.*) Ω^S Ω^NΩ^V² ] om. Sg74 Ω^V* Rusch Weber

de terra Egypti salvans, secundo

eos qui non crediderunt

perdidit.

Numérotation du verset Iud. 1,6

Angelos

vero qui non servaverunt

suum principatum

sed dereliquerunt²⁰

²⁰ derelinquerunt Sg74 etc. ] relinquerunt Ω^V

suum domicilium,

in iudicium

magni Dei²¹ vinculis

²¹ Dei Sg74 Ω^S Ω^N Ω^V Rusch Weber (F R)] diei Ed1455 Weber

eternis sub caligine reservavit²².

²² reservavit Sg74 Cor2 ( grecus non habet IUDICIO ) Cor4 ( IUDICIO non est in *.*) Ω^S Ω^V*] iudicio reservavit Cor2 Ω^V² (reservavit iudicio corrector ) , servavit Ω^N* ( al. m. corr. interl.)

Numérotation du verset Iud. 1,7

Sicut Sodoma et Gomorrha²³

²³ Sodoma - et – Gomorr(h)a] inv. Ω^N*

et finitime civitates

simili modo exfornicate

et abeuntes post carnem

alteram²⁴

²⁴ abeuntes... alteram cum gr . (σαρκός) έτέρας] carnem secutae essent Versio antiqua SABATIER, Vetus latina, t. 3, col. 986 = AUGUSTINUS HIPPONENSIS, Liber de divinis Scripturis sive Speculum, c. 33, CSEL 12, p. 456.3 : « cum adulterium fecissent et carnem secutae essent ».

facte²⁵ sunt exemplum ignis²⁶ eterni

²⁵ facte Pal95 Rusch Weber] facti Ed1455 |

²⁶ exemplum ignis] inv. Sg74 |

penam sustinentes.

Numérotation du verset Iud. 1,8

Similiter

et hi²⁷ qui

²⁷ hi] hii Ω^N Ω^V Ed1455 Weber

carnem²⁸*

²⁸ qui carnem Sg74 Cor4 ( quidem non est in *.* ) Ω^S Ω^V] qui carnem quidem Ω^Ν Rusch , quidem carnem Ed1455, carnem quidem Cor2 ( grecus anti. sic habent ) Weber

maculant²⁹

²⁹ maculant] commaculant Sg74

dominationem autem spernunt

maiestatem³⁰ autem

³⁰ maiestatem G A I L Λ Cor4 Ω^SRusch Clementina] maiestates Cor2^FVWeber

blasphemant.

Numérotation du verset Iud. 1,9

Cum Michael archangelus cum diabolo disputans

altercaretur de Moysi corpore

non est ausus iudicium inferre³¹ blasphemie

³¹ iudicium inferre Ω^S Rusch Weber ] inv. Ω^V

sed dixit : ‘Imperet tibi Dominus’.

Numérotation du verset Iud. 1,10

Hi³²

³² hi] hii Ω^S Ω^N Ω^V Weber

autem quecumque quidem ignorant

blasphemant,

quecumque autem naturaliter

tamquam muta animalia norunt,

in his³³

³³ his] hiis Ed1455

corrumpuntur.

Numérotation du verset Iud. 1,11

Ve illis

qui³⁴ in viam³⁵* Cain abierunt

³⁴ qui Ω^D Ω^S Rusch Weber ( F Λ Φ)] quia Weber |

³⁵ in viam Ω^D Ω^S Ω^N Ω^V Cor4 ] via Cor2 Rusch Weber |

et errore Balaam mercede effusi sunt, et in³⁶ contradictione Chore perierunt.

³⁶ in Weber (I) Ω^D Ω^S Ω^V Rusch Clementina] om. Cor2 Ω^N Weber

Numérotation du verset Iud. 1,12

Hi³⁷ sunt

³⁷ hi] hii Ω^D Ω^S Ω^NWeber

in epulis suis

macule³⁸,

³⁸ macule Ω^D* Ω^S Ω^V Rusch Weber ] maculose Ω^NΩ^D² (marg.)

convivantes

sine timore

semetipsos pascentes

nubes

sine aqua que a ventis circumferuntur³⁹*,

³⁹ circumferuntur Ω^S Ω^NΩ^V] circumferentur Weber

arbores autumnales

infructuose,

bis mortue,

eradicate

Numérotation du verset Iud. 1,13

fluctus feri⁴⁰ maris

⁴⁰ feri] Cor2 (nominativi pluralis et ita adiectum est fluctus non maris ut patet in greco)

despumantes⁴¹ suas confusiones

⁴¹ despumantes] dispumantes Ω^S

sidera errantia

quibus procella tenebrarum in eternum servata est⁴²*.

⁴² conservata est in eternum Ω^S Ω^V Rusch ] in eternum servata est Ω^N Weber , servata est in eternum Ed1455,

Numérotation du verset Iud. 1,14

Prophetavit autem⁴³ de his septimus ab Adam

⁴³autem] + et Ed1455 Weber

Enoch

dicens : ‘Ecce venit⁴⁴* Dominus

⁴⁴ venit Ω^N Ed1455 Weber ] veniet Rusch

in sanctis millibus suis

Numérotation du verset Iud. 1,15

facere iudicium

contra omnes

et arguere⁴⁵ omnes impios de omnibus operibus impietatis eorum

⁴⁵ arguere Ω^S Rusch ] redarguere Ω^N* ( al. m. post. corr. )

quibus impie egerunt

et de omnibus duris, que locuti sunt contra Deum⁴⁶

⁴⁶ Deum Cor4 Ω^S Ed1455 Rusch Clementina ] eum Cor2 (grec. anti. habent) Ω^N* Weber

peccatores

impii’.

Numérotation du verset Iud. 1,16

Hi⁴⁷ sunt

⁴⁷ hi] hii Ω^S Ω^N Ed1455 Weber

murmuratores⁴⁸*

⁴⁸ murmuratores Ω^J Ω^S Ω^V Ed1455 Weber ] murmurantes Ω^V Rusch

querulosi⁴⁹*

⁴⁹ querulosi Ω^S Ω^NΩ^V] querel(l)osi Cor3 (anti.) Ω^J Ed1455 Clementina , queruli Cor3 (Glossa) Rusch Weber

secundum desideria sua

ambulantes,

et os eorum⁵⁰*

⁵⁰ eorum Ω^S Ω^V Cor4 Ed1455 Weber ] illorum Cor2 ( anti. ) Ω^M Ω^N ]

loquitur superbiam⁵¹ mirantes

⁵¹ superbiam Ω^M] superba Weber

personas

questus causa.

Numérotation du verset Iud. 1,17

Vos autem, carissimi⁵²,

⁵² carissimi Ω^D Ω^N] fratres praem. Ω^M

memores estote

verborum que predicta sunt ab apostolis Domini nostri Iesu Christi

Numérotation du verset Iud. 1,18

qui⁵³

⁵³ qui Ω^D Ω^S Ω^ΝΩ^V Ed1455 Rusch Clementina Wordsworth Weber (A L Φ)] quia Weber

dicebant vobis quoniam in novissimis temporibus⁵⁴

⁵⁴ novissimis temporibus Ω^D Ω^S Ω^V Rusch ] novissimo tempore Cor2 Ω^N* ( al. m. post. corr. ) Weber

venient

illusores

secundum⁵⁵ desideria⁵⁶ ambulantes

⁵⁵ secundum Ω^D Ω^S] + sua Cor2 Weber |

⁵⁶ desideria Ω^S] + sua Ω^D Ω^NΩ^V Ed1455 |

non in pietate⁵⁷

⁵⁷ non in pietate Ω^D Ω^S Ω^V Cor4 Rusch ] in pietate Cor2 V (anti.), in inpietate Cor2 F (anti.) Ω^N, in impietatibus Ed1455 , impietatem Cor2 V ( grec. habent anti. ) Weber ( I ), impie Weber (Λ), in impietatibus Clementina, impietatum Cor2 F (grecus) Weber

Numérotation du verset Iud. 1,19

Hi⁵⁸ sunt qui segregant

⁵⁸ Hi] hii Ω^D Ω^V Weber

semetipsos⁵⁹ animales spiritum non habentes.

⁵⁹ semetipsos Weber (A Φ) Ω^S Ω^V Rusch Clementina Wordsworth] om. Weber

Numérotation du verset Iud. 1,20

Vos autem carissimi

superedificantes vosmetipsos

sanctissime⁶⁰ vestre⁶¹ fidei in Spiritu sancto orantes

⁶⁰ sanctissime Ω^D etc. ] divine Ω^S |

⁶¹ vestre Ω^S Ω^V etc .] nostre Ed1455, incertum : Ω^D |

Numérotation du verset Iud. 1,21

vos ipsos⁶² in dilectione Dei servate, exspectantes misericordiam Domini nostri Iesu Christi in vitam eternam⁶³.

⁶² vos ipsos Cor2² Ω^D Ω^S Ω^NΩ^VRusch Weber] inv. Cor2^V* (anti.) Ed1455 |

⁶³ exspectantes ... eternam Ω^D Ω^S Ω^N Ω^V Rusch Clementina ] om. Weber |

Numérotation du verset Iud. 1,22

Et hos quidem arguite

iudicatos⁶⁴.

⁶⁴ iudicatos Ω^D² Ω^V etc .] iudicesatos Ω^D*, iudicantos Ω^N

Numérotation du verset Iud. 1,23

Illos autem⁶⁵* salvate

⁶⁵ autem Ω^D Ω^S Rusch ] vero Cor2 (anti.) Ω^N Ed1455 Weber, om. Ω^V

de igne

rapientes.

Aliis autem miseremini

in timore Dei⁶⁶*

⁶⁶ Dei Cor4 (=Parisiensis 1) Cor2 Ω^D Ω^S Ω^N Ω^V] om. Cor4² ( DEI cancel. est in .<Parisiensi>.), minio sublineatus in Ω^D

odientes et⁶⁷* eam que carnalis est maculatam tunicam.

⁶⁷ et Ω^S Ω^NΩ^V* Weber ] om. Ω^V²( expunct. ) Rusch

Numérotation du verset Iud. 1,24

Ei autem qui potens est⁶⁸ vos conservare sine peccato

⁶⁸ potens est Ω^S Ω^NΩ^V Rusch Clementina Weber ( F R Λ Φ)] potest Weber

et constituere vos⁶⁹*

⁶⁹ vos Cor2 Cor4* (=Parisiensis1 ^S Ω^NΩ^V²] om. Ω^V* Cor4² (vos cancel. in *<Parisiensi>.*) Rusch Weber

ante conspectum glorie sue divine⁷⁰*

⁷⁰ divine Cor2 Cor4* (=Parisiensis 1) Ω^S Ω^V ] om. Cor4² ( DIVINE cancel. est in *.*) Ω^NRusch Weber

immaculatos

in exultatione

in adventum Domini nostri Iesu Christi⁷¹*.

⁷¹ in adventum (Φ Ω^N* Ω^S, adventu cett. ) Domini nostri Iesu Christi Cor2 (gr. anti.) Φ Ω^D Ω^S Ω^Ν Rusch Clementina ] om. Ed1455 Weber

Numérotation du verset Iud. 1,25

Soli

Deo Salvatori nostro, per Iesum Christum Dominum nostrum gloria et⁷²* magnificentia

⁷² et Sg74 Cor2 (anti.) Ω^D Ω^S Ω^N Ω^V Clementina ] om. Ed1455 Rusch Weber

imperium et potestas ante omnia secula⁷³* et nunc et in omnia secula⁷⁴*. Amen.

⁷³ omnia secula Sg74 Cor2 ( gr. anti. ) Ω^M Ω^D Ω^S Ω^N² Ω^V ] omne seculum Ω^N* ( al. m. corr. ) Ed1455 Rusch Weber |

⁷⁴ secula Sg74 Ω^M Ω^D Ω^S Weber ] + seculorum Weber ( R L Λ) Ω^J Ω^N Ω^V Rusch Clementina |

Capitulum 1

Numérotation du verset Iud. 1,1

{t. 4 : Erfurt, f. 1193ra ; facsim., p. 545a} Iudas Iesu Christi servus¹*

^interl.| commendatio persone^A

^A ¶Codd. : Rusch , om. Sg74

^interl.| confitens tam verbo quam facto^B

^B ¶Codd. : Sg74 Rusch

^marg.| IUDAS. Qui et Thadeus contra eosdem fidei corruptores scribit quos Petrus et Ioannes in suis damnant epistolis. Intendit autem commonere fideles ne consentiant perversoribus quia fidei et castitatis gratia retrahebant.

frater autem² Iacobi,

² autem] om. Sg74

^interl.| natura, fide, doctrina, vita³

³ doctrina vita] inv. Sg74

^marg.| SERVUS IESU FRATER IACOBI. Non displicet Christo nec discordat a Iacobo mea predicatio.

his qui sunt⁴*

⁴ sunt Cor2 Cor4 (bene est in *.*) Ω^Ν* (al. m. post. expunct.) Ω^V Ed1455 ] om. Rusch Weber

^interl.| qui sunt membra Dei qui Deum habent patrem et patronum⁵ ^C

^C ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁵ habent – patrem et patronum] inv. Sg74

in Deo Patre dilectis

^interl.| propter fidem et opera

et Iesu Christo ⁶*

⁶ Iesu Christo Cor2 ] a praem. Cor4 ( a quod interponebatur cancellatum est in *.* ) Ω^N Ω^V, a Christo Ihesu Ω^S , Christo Iesu . Sg74 Ed1455 Weber , in Christo Iesu Rusch

^interl.| qui per Filium habent accessum et⁷* ad Patrem^D

^D ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁷ et] om. Rusch

conservatis

^interl.| contra perversores⁸ ^E

^E ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁸ perversores] perversos Sg74

et⁹ vocatis.

⁹ et Ω^S Ω^V Cor2 ] om . Ω^N Weber

^interl.| ad hanc dignitatem ad eternam gloriam¹⁰ ^F

^F ¶Codd. : Sg74 Rusch

¹⁰ ad eternam gloriam] om. Sg74

^marg.| CONSERVATIS ET VOCATIS.¹¹ Vocat, conservat, diligit filios et membra Dei facit.^G

^G ¶Codd. : Sg74 Rusch

¹¹ Conservatis et vocatis] om. Sg74

Numérotation du verset Iud. 1,2

Misericordia vobis

^marg.| MISERICORDIA VOBIS.¹² Si Deus cepit misereri vobis condonando delicta, impleat misericordiam, super addendo bona, ducendo¹³ ad eterna. Si est reconciliatus inimicis, eternam pacem det factis, amicis in qua in nullo ab eo dissentiatis.^H

^H ¶Codd. : Sg74 Rusch

¹² Misericordia vobis] om. Sg74

¹³ ducendo] deducendo Sg74

et pax et caritas¹⁴ adimpleatur¹⁵.

¹⁴ et caritas Ω^S Rusch Weber ] om. Sg74 Ω^V, et veritas Ω^N* ( expunc. )

¹⁵ adimpleatur] om. Ω^S

Numérotation du verset Iud. 1,3

Carissimi¹⁶*

¹⁶ Carissimi Sg74 Ω^S Ω^J Ω^V Clementina Weber ] Dilectissimi Rusch

^marg.| Prescripti et predestinati sunt non ut fiant impii sed iam existentes impii proscripti sunt in iudicium.^I

^I ¶Codd. : Sg74, om. Rusch

^marg.| CARISSIMI ¹⁷.* Ego qui vestre saluti providere¹⁸ habui necesse, (propter pseudo qui vobis se ingerunt) scribendi vobis admonitiones de vestra salute communi¹⁹ id est de fide que est tam mea salus quam vestra et omnium fidelium, scilicet fides que per dilectionem operatur. Ego dico faciens omnem sollicitudinem scribendi vobis, id est omnia que pertinent ad sollicitum²⁰. Oro pro vobis, disputo contra seductores vestros et, ut vobis sciatis providere, scribo vobis de illis, detego nequitias eorum, ostendo vobis²¹ qualiter fidem et dilectionem debeatis tenere²², et, cum sim ita²³ sollicitus pro vobis, admonitionem meam recipere debetis. Ego dico deprecans non superaddi aliam fidem vestre fidei. Sed sancte fidei semel tradite vobis et omnibus sanctis ab apostolis, supercertari usque ad mortem ut pro ea, si necesse est, moriamini ; et ideo scripsi ut scirem statum vestre fidei et meam sollicitudinem ostenderem vobis ; et²⁴ sic in fide confirmaremini.^J

^J ¶Codd. : Sg74 Rusch

¹⁷ Carissimi Sg74 ] Dilectissimi Rusch

¹⁸ providere] provideo Sg74

¹⁹ communi - vestra salute] inv. Sg74

²⁰ sollicitum] sollicitudinem Sg74

²¹ vobis] om. Sg74

²² debeatis tenere] inv. Sg74

²³ sim ita] inv. Sg74

²⁴ et] ut Sg74

omnem sollicitudinem faciens²⁵*

²⁵ faciens Sg74 Ω^S Ω^J Weber ] habens Rusch

^interl.| vel : habens ²⁶ ^K

^K ¶Codd. : Rusch , om. Sg74

²⁶ faciens... habens] corr., inv. Rusch

scribendi vobis²⁷ de communi vestra salute, necesse habui scribere vobis²⁸, deprecans

²⁷ faciens - scribendi vobis Ω^S Ω^V*] inv. Ω^N, faciens scribere Ω^V²

²⁸ vobis scribere Ω^S Ω^V] inv. Rusch Weber

^interl.| vos^L

^L ¶Codd. : Rusch , om. Sg74

supercertari semel tradite

^interl.| Ideo necesse habui^M

^M ¶Codd. : Sg74 , om. Rusch

a sanctis fidei²⁹*.

²⁹ a sanctis fidei Ω^S Ω^V] sanctis fidei Cor2 ( grec. anti.) Sg74 Ω^N Ed1455 Weber , fidei sancte Rusch

^interl.| < sanctis : > a sanctis^N

^N ¶Codd. : Sg74 ; diff. Rusch

^interl.| vobis a sanctis^O

^O ¶Codd. : Rusch

^interl.| sub specie religionis quasi fidem Iesu predicent

Numérotation du verset Iud. 1,4

^interl.| ideo necesse habui quia

Subintroierunt {t. 4 : Erfurt, f. 1193rb ; facsim., p. 545b} enim

^interl.| sub specie religionis quasi fidem Iesu predicent^P

^P ¶Codd. : Sg74 Rusch

quidam

^interl.| ignoti Deo et sanctis humana sapientes³⁰ ^Q

^Q ¶Codd. : Sg74 Rusch

³⁰ humana spientes] om. Rusch, cf. infra

homines³¹

³¹enim quidam homines Sg74 Ω^S Ed1455 ] enim quidam homines impii Ω^N, enim homines quidam Weber, homines quidam enim Ω^V* , enim homines impii quidam Rusch

^interl.| <impii³²*> humane sapientie^R

^R ¶Codd. : Rusch; diff. Sg74

³² impii ] corr., in Textu Rusch

qui olim prescripti sunt³³*

³³ sunt Ω^S Ω^N Ω^V Ed1455 Weber ] erant Rusch

^interl.| ab eterno in prescientia Dei previsi sunt iusto Dei iudicio³⁴ ut sordescerent et alios in sordes precipitarent et inde iudicabuntur ad mortem.^S

^S ¶Codd. : Sg74 Rusch

³⁴ Dei iudicio] inv. Sg74

in hoc iudicium³⁵ impii³⁶

³⁵ iudicium] iudicio Sg74 Ω^V

³⁶ impii] om. Ω^N

^interl.| ipsi dico impii divina Scriptura quodam dolo³⁷ utentes ad destruendum cultum Dei^T

^T ¶Codd. : Sg74 Rusch

³⁷ quodam dolo] quodam modo Sg74

Dei nostri³⁸

³⁸ Dei] Domini Ed1455

^interl.| vel Domini^U

^U ¶Codd. : Rusch, om. Sg74

gratiam

^marg.| que dicit super peccasti, quiesce.^V

^V ¶Codd. : Sg74, om. Rusch

transferentes in luxuriam

^marg.| GRATIAM TRANSFERENTES.³⁹ Duritiam et districtionem legis que dicit^a « oculum pro oculo dentem pro dente »; temperat gratia evangelii in quo purgantur scelera commissa per penitentiam et eleemosyne fructus⁴⁰. Sed hanc gratiam transferunt in luxuriam qui nunc tanto licentius peccant quanto minus vident se asperitate legis de facinoribus examinari.^W

^a Dt. 19, 21.

^W ¶Codd. : Sg74 Rusch

³⁹ Gratiam transferentes] om. Sg74

⁴⁰ fructus] fructum Sg74

et solum dominatorem

^interl.| tam volentium quam nolentium^X

^X ¶Codd. : Sg74 Rusch

^marg.| SOLUM DOMINATOREM.⁴¹ Pater cum Filio et Spiritu sancto⁴² solus dominator Filius cum Patre et Spiritu sancto⁴³ solus dominator Spiritus sanctus cum Patre et Filio solus dominator⁴⁴. Quicumque ergo hereticus Patrem Christi verum Deum bonum et iustum negat, solum dominatorem et dominum nostrum negat qui Iesum Filium Dei esse negat et hic dominatorem solum et dominum nostrum negat⁴⁵. Qui Spiritus sancti {t. 4 : Erfurt, f. 1193rb ; facsim., p. 545b} potentie detrahit et hic solum dominatorem et dominum nostrum negatur⁴⁶.^Y

^Y ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁴¹ Solum dom.] om. Sg74

⁴² sancto] om. Sg74

⁴³ sancto] om. Sg74

⁴⁴ Spiritus... dominator] om. hom. Sg74

⁴⁵ Iesum... nostrum negat] om. hom. Sg74

⁴⁶ dominatorem... negatur] Deum et Dominum notrum negat Sg74

et Dominum nostrum

^interl.| singulariter Christianorum⁴⁷ ^Z

^Z ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁴⁷ singulariter Christianorum] inv. Sg74

^interl.| cum Patre et Spiritu sancto^AA

^AA ¶Codd. : Sg74 Rusch

Iesum Christum

^interl.| salvatorem id est regem^AB

^AB ¶Codd. : Sg74 , om. Rusch

^interl.| salvatorem nostrum^AC

^AC ¶Codd. : Rusch; om. Sg74

^interl.| regem nostrum^AD

^AD ¶Codd. : Rusch; om. Sg74

negantes.

Numérotation du verset Iud. 1,5

Commonere autem vos volo

^interl.| Et quia illi negant et volunt vos inducere ut negetis contra illos volo vos commonere^AE

^AE ¶Codd. : Sg74 Rusch

scientes semel omnia

^marg.| OMNIA.⁴⁸ Omnia⁴⁹ arcana fidei et non habetis opus recentia quasi sanctiora a novis audire magistris⁵⁰ id est perfecte scitis omnia que scienda sunt de fide et ideo non est opus ut audiatis illos⁵¹.^AF

^AF ¶Codd. : Sg74 Wol4131 Rusch

⁴⁸ omnia] om. Sg74, id est Wol4131

⁴⁹ omnia] om. Sg74

⁵⁰ audire magistris] magistris querere Sg74

⁵¹ id est... illos] om. Sg74

quoniam Iesus⁵²

⁵² Iesus] Iesum Ω^S

^interl.| Non filius Nave^b sed Dominus noster qui non a partu virginis initium habuit sed erat Deus eternus qui natus de Virgine nomen Iesus accepit⁵³.^AG

^b Id est « Iosue filius Nun » ; cf. Ex. 33, 11 ; Ios. 2, 1 et passim.

^AG ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁵³ Iesus accepit] om. Sg74

^marg.| QUONIAM IESUS. Confutatis hereticis deinde ut revocet⁵⁴ eos qui crediderant malignis et impiis ostendit quanta sit magnitudo Domini quem negant ostendens quod ipse est qui eduxit populum Israel ex⁵⁵ Egypto.^AH

^AH ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁵⁴ ut revocet] revocat Sg74

⁵⁵ ex] de Sg74

^marg.| QUONIAM IESUS. Sicut filii Israel clamantes ad Dominum ex Egypto salvati propter concupiscentiam quam in Egypto habuerant diffidentes de potentia Dei in eremo puniti sunt⁵⁶, sic isti magistri immunditie et eorum sequaces⁵⁷ qui per aquas baptismi de tenebris ignorantie exierunt credentes si ad prioris vite concupiscentias mente redeunt damnantur. Sicut prius⁵⁸ per fidem et bona opera merentur salvari sic secundo per murmurationem et immunditiam merentur damnari. Vel secundo id est bis perdidit quia malos et nunc et postmodum punit nam quos presentia mala non corrigunt ad sequentia perducunt⁵⁹.^AI

^AI ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁵⁶ puniti s.] inv. Sg74

⁵⁷ eorum sequaces] inv. Sg74

⁵⁸ prius] primo Sg74

⁵⁹ perducunt] perducuntur Sg74

populum suum⁶⁰*

⁶⁰ suum Cor2 (grec. anti.) Cor4 (bene est in *.*) Ω^S Ω^NΩ^V² ] om. Sg74 Ω^V* Rusch Weber

^interl.| primo humiles^AJ

^AJ ¶Codd. : Rusch, om. Sg74

de terra Egypti salvans, secundo

^interl.| postea murmurantes⁶¹ ^AK

^AK ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁶¹ murmurantes] murmuratores Sg74

eos qui non crediderunt

^interl.| verbis Moysi in eremo^AL

^AL ¶Codd. : Sg74 Rusch

perdidit.

^interl.| per serpentes et aliis modis^AM

^AM ¶Codd. : Sg74 Rusch

Numérotation du verset Iud. 1,6

Angelos

^interl.| quorum natura et potentia maior est⁶²*^AN

^AN ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁶² est] om. Rusch

^marg.| ANGELOS VERO.⁶³ Et vere non sunt imitandi qui Iesum non verum Deum sed hominem de utroque sexu genitum mentiuntur. Si enim angelis peccantibus non pepercit nec hominibus superbientibus parcit.^AO

^AO ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁶³ Angelo vero] om. Sg74

vero qui non servaverunt

^interl.| per humilem obedientiam^AP

^AP ¶Codd. : Sg74 , diff. Rusch

^interl.| per humilitatem per obedientiam^AQ

^AQ ¶Codd. : Rusch; diff. Sg74

suum principatum

^interl.| quo per gratiam Dei aliis principabant⁶⁴ subiectis spiritibus^AR

^AR ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁶⁴ aliis principabant] principabantur Sg74

^marg.| + id est Angelos prevaricatores punivit id est eos ita sub caligine hec aeris damnavit eosdemque in diem iudicii reservet ad graviores penas nec hominibus pravis parcit qui unitatem Ecclesie dereliquerunt in qua Deo renati sunt sed ante iudicium graviter et gravius in iudicio universali damnabit.^AS

^AS ¶Codd. : Wol4131 , om. Rusch

^marg.| NON SERVAVERUNT SUUM PRINCIPATUM.⁶⁵ Sic homines qui non servant principatum quo per gratiam adoptionis filii Dei sunt effecti. Sed relinquunt domicilium id est unitatem⁶⁶ Ecclesie in qua renati sunt vel sedes regni celestis quas accepturi erant si fidem servarent et ante iudicium graviter et gravius⁶⁷ in universali iudicio damnabit.^AT

^AT ¶Codd. : Sg74 Rusch, om. Wol4131

⁶⁵ Non ... princip.] om. Sg74

⁶⁶ unitatem] veritatem Sg74

⁶⁷ gravius] om. Sg74

sed dereliquerunt⁶⁸

⁶⁸ derelinquerunt Sg74 etc. ] relinquerunt Ω^V

^interl.| per superbiam^AU

^AU ¶Codd. : Sg74 Rusch

suum domicilium,

^marg.| + celeste habitaculum. ^AV

^AV ¶Codd. : Wol4131 , om. Sg74 Rusch

^interl.| celestem habitationem spiritualem Dei visionem^AW

^AW ¶Codd. : Sg74 Rusch

in iudicium

^interl.| venturos ad iudicem cui resistere vel aliquid occultare non poterunt⁶⁹ ^AX

^AX ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁶⁹ poterunt] potuerunt Sg74

magni Dei⁷⁰ vinculis

⁷⁰ Dei Sg74 Ω^S Ω^N Ω^V Rusch Weber (F R)] diei Ed1455 Weber

^marg.| DEI ⁷¹ VINCULIS. Id est superbia et corde impenitenti vel sententia divina que eos in perpetuum coartabit vel vincula cupiditas infimarum rerum qua vincti ad superiora reverti non possunt⁷².^AY

^AY ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁷¹ Dei] om. Sg74

⁷² reverti – non p.] inv. Sg74

eternis sub caligine reservavit⁷³.

⁷³ reservavit Sg74 Cor2 ( grecus non habet iudicio ) Cor4 ( iudicio non est in *.*) Ω^S Ω^V*] iudicio reservavit Cor2 Ω^V² (reservavit iudicio corrector ) , servavit Ω^N* ( al. m. corr. interl.)

^interl.| huius aeris iam damnatos reservat gravioribus ⁷⁴penis^AZ

^AZ ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁷⁴ reservat gravioribus] inv. Sg74

Numérotation du verset Iud. 1,7

Sicut Sodoma et Gomorrha⁷⁵

⁷⁵ Sodoma - et – Gomorr(h)a] inv. Ω^N*

^interl.| ideo etiam⁷⁶ non sunt imitandi quia ex eorum imitatione mors eterna sequitur^BA

^BA ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁷⁶ etiam] om. Sg74

^marg.| SICUT SODOMA ⁷⁷. Dederat exemplum damnationis eorum qui solum dominatorem negant commemorato interitu infidelis populi vel⁷⁸ angelorum erigentium se contra Deum. Dat etiam exemplum pene illorum⁷⁹ qui Domini⁸⁰ gratiam transferunt in luxuriam commemorans incendium Sodomorum⁸¹.^BB

^BB ¶Codd. : Sg74 Wol4131 Rusch

⁷⁷ Sodoma] om. Wol4131

⁷⁸ vel] et Sg74

⁷⁹ negant… illorum] et dominum nostrum Ihesum Christum negant ita dat exemplum illorum pene Wol4131

⁸⁰ Domini] + nostri Wol4131

⁸¹ Sodomorum] + quasi dicat : Ita punientur qui negant Christum solum dominatorem Sg74

et finitime civitates

^interl.| Sodome et Gomorrhe^BC

^BC ¶Codd. : Pal90 Pal95 Rusch , om. Wol4131

simili modo exfornicate

^interl.| extra⁸² naturam^BD

^BD ¶Codd. : Sg74 Pal90 Pal95 Rusch cum Phil Cancellarius in Ps. 118, 1 ; om. Wol4131

⁸² extra ] contra Pal95

et abeuntes post carnem

^interl.| masculorum^BE

^BE ¶Codd. : Sg74 Pal90 Pal95 Rusch , om. Wol4131

alteram⁸³

⁸³ abeuntes... alteram cum gr . (σαρκός) έτέρας] carnem secutae essent Versio antiqua Sabatier, Vetus latina, t. 3, col. 986 = Augustinus Hipponensis, Liber de divinis Scripturis sive Speculum, c. 33, CSEL 12, p. 456.3 : « cum adulterium fecissent et carnem secutae essent ».

^interl.| vel⁸⁴* non debitam concubitui^BF

^BF ¶Codd. : Sg74 Pal95 Rusch, om. Wol4131

⁸⁴ vel] om. Rusch

^interl.| + id est contra naturam^BG

^BG ¶Codd. : Wol4131 , om. Pal95 Rusch

facte⁸⁵ sunt exemplum ignis⁸⁶ eterni

⁸⁵ facte Pal95 Rusch Weber] facti Ed1455

⁸⁶ exemplum ignis] inv. Sg74

^marg.| EXEMPLUM IGNIS. Id est significatio eterne combustionnis. Sicut exarserunt igne libidinis⁸⁷ arserunt igne temporali qui temporalis non fuit purgatorius. Sed initium pene et signum futuri.^BH

^BH ¶Codd. : Pal95 Rusch

⁸⁷ libidinis] cupiditatis P&l95

penam sustinentes.

^interl.| temporalem⁸⁸ ^BI

^BI ¶Codd. : Sg74 Pal95 Rusch

⁸⁸ temporalem] temporales Sg74

Numérotation du verset Iud. 1,8

Similiter

^interl.| damnandi sunt ⁸⁹*^BJ

^BJ ¶Codd. : Sg74 Rusch

⁸⁹ damnandi sunt Sg74 ] inv. Rusch

et hi⁹⁰ qui

⁹⁰ hi] hii Ω^N Ω^V Ed1455 Weber

^interl.| sicut Sodomite^BK

^BK ¶Codd. : Sg74 Rusch

carnem⁹¹*

⁹¹ qui carnem Sg74 Cor4 ( quidem non est in *.* ) Ω^S Ω^V] qui carnem quidem Ω^Ν Rusch , quidem carnem Ed1455, carnem quidem Cor2 ( grecus anti. sic habent ) Weber

^interl.| suam vel aliorum^BL

^BL ¶Codd. : Sg74 Rusch

maculant⁹²

⁹² maculant] commaculant Sg74

^interl.| sicut populus non credens^BM

^BM ¶Codd. : Sg74 Rusch

^marg.| + subaudiendum est : Et illi damnandi sunt sicut Sodomite et sicut hi qui maiestatem divine potentie blasphemant et sicut angeli qui dominationem suis creatoris spernebant. ^BN

^BN ¶Codd. : Wol4131 , om. Rusch

dominationem autem {t. 4 : Erfurt, f. 1193va ; facsim., p. 546a} spernunt

^marg.| DOMINATIONEM SPERNUNT. In minoribus peccatis maiestatem blasphemantes {t. 4 : Erfurt, f. 1193va ; facsim., p. 546a} in criminalibus nolendo humiliter confiteri et penitere nullum habentes timorem nec fidem venturi iudicis.

maiestatem⁹³ autem

⁹³ maiestatem G A I L Λ Cor4 Ω^SRusch Clementina] maiestates Cor2^FVWeber

^interl.| id est^BO angelos sanctos^BP

^BO id est] om. Sg74 ¶Codd. : Sg74 Rusch

^BP ¶Codd. : Sg74 Rusch

blasphemant.

^interl.| sicut angeli apostate^BQ

^BQ ¶Codd. : Sg74 Rusch

^interl.| vos non debetis blasphemare quia N ec Michael etc.

Numérotation du verset Iud. 1,9

Cum Michael archangelus cum diabolo disputans

^interl.| contendens

altercaretur de Moysi corpore

^marg.| CUM MICHAEL. Id est Moyses qui ut Deus erat constitutus pharaoni et qui erat princeps et nuntius quantum ad alios disputans cum pharaone altercaretur id est signa faceret alterna contra signa magorum de corpore Moysi, id est populo Israel ut permitteret illos sacrificare Deo suo. Non est ausus inferre penam blasphemie huius seculi. Sed dixit ‘imperet tibi Dominus’ . Vel aliter. Cum Dominus Iesus altercaretur cum Pilato de corpore Moysi, id est de Ecclesia, noluit aliquam blasphemiam inferre sed tamquam ovis ad occisionem ductus est^c.

^c Cf. Is. 53, 7 ; Act. 8, 32.

^marg.| CUM MICHAEL ARCHANGELUS. De quibus Scripturis hoc testimonium assumpserit non patet. Sed allegorice planum est. Corpus Moysi : populus Israel, quia Moyses illius populi portio fuit, ideoque quod de populo factum legitur in Zacharia recte de Moysi corpore factum forsan dicit Apostolus. In Zacharia legitur^d : «Ostendit mihi Dominus Iesum sacerdotem stantem coram angelo Domini et Satan stabat a dextris eius ut adversaretur ei, et dixit Dominus ad Satan : «Increpet Dominus in te Satan, et increpet Dominus in te qui elegit Hierusalem». Quia Iesus sacerdos desiderabat Israel de captivitate liberari et in terram propriam redire, resistebat ei Satanas nolens populum liberari, sed hostibus gentilibus mancipari. Ideo angelus qui populi adiutor erat increpabat atque ab iniuria populi removebat. Sed ubicumque vel quandocumque hec altercatio angeli cum diabolo facta fuerit. Hoc diligenter intuendum est quia Michael archangelus si diabolo sibi adversanti blasphemiam dicere noluit, sed modesto eum sermone coercuit, quanto magis hominibus omnis blasphemia est cavenda, et maxime in creatorem. Diabolus in substantia bonus sed voluntate malus, et ideo ab angelo non blasphematur quia aliquid proferre adversus bonam naturam blasphemiam reputat archangelus, etsi mala esset natura diaboli, Dominus non increparet pro bono opere quod in mala natura non posset esse. Sed cum Dominus increpat aliquid boni ex bona natura provenire posse ostendit.

^d Za. 3, 1-2.

^marg.| Potest fingi angelum egisse altercationem cum diabolo de corpore Moysi quasi nollet sepulturam Moysi Iudeis revelatam esse, ne eum quasi deum adorarent, ad quod efficiendum conabatur diabolus, sed non invenitur in auctoritate.

^marg.| Aliter legitur quia abscondit Dominus corpus Moysi, et ob hoc forsitan ne populus Israel more gentilium qui amicos sibi reges et principes, post mortem factis eorum statuis, colebant ut deos, corpus Moysi adorarent et per idolatriam huiusmodi a Deo prevaricarentur, potest ergo videre quasi fuerit certamen et altercatio Michaelis cum diabolo volente corpus Moysi revelare, ut populum per idolatriam deciperet, Michaele autem prohibente ne populus cuius princeps erat peccaret. Quod, etsi numquam in Veteri Testamento legitur, propter auctoritatem tamen apostoli, qui secretiora quedam noverat que nobis occulta sunt, non debet a quopiam refelli.

^marg.| Vel sic mortuo Moyse subtraxit Dominus misso angelo corpus Moysi, ita ut nullus de populo cui prefuerat sciret sepulturam. Previderat enim Dominus Moysen post mortem a Iudeis adorandum et, si corpus haberent pro deo habendum, et ideo diabolus cultum legis desiderans verti in idolatriam altercatus {t. 4 : Erfurt, f. 1193vb ; facsim., p. 546b} fuisse dicitur cum illo angelo quia qui a Deo missus fuerat Michael dicitur, id est ‘quis ut Deus ?’

non est ausus iudicium inferre⁹⁴ blasphemie

⁹⁴ iudicium inferre Ω^S Rusch Weber ] inv. Ω^V

^interl.| ut malediceret ei quasi male creature

sed dixit : ‘Imperet tibi Dominus’.

^interl.| ut quiescas

Numérotation du verset Iud. 1,10

Hi⁹⁵

⁹⁵ hi] hii Ω^S Ω^N Ω^V Weber

^interl.| ille non est ausus blasphemare sed Hi etc.

autem quecumque quidem ignorant

^interl.| blasphemanda esse

blasphemant,

^interl.| ex superbia non aliqua causa

quecumque autem naturaliter

^interl.| solo appetitu carnis sicut bruta animalia

tamquam muta animalia norunt,

^interl.| nulla ratione ab aliis discreta

in his⁹⁶

⁹⁶ his] hiis Ed1455

^interl.| implendis

corrumpuntur.

^interl.| totum affectum ad hoc inclinant

Numérotation du verset Iud. 1,11

Ve illis

^interl.| damnatio erit

^marg.| VE ILLIS. Quia per omnia heretici monstrati sunt a verbo veritatis cecidisse ; ostendit eos diversis malis subiectos.

qui⁹⁷ in viam⁹⁸* Cain abierunt

⁹⁷ qui Ω^D Ω^S Rusch Weber ( F Λ Φ)] quia Weber

⁹⁸ in viam Ω^D Ω^S Ω^N Ω^V Cor4 ] via Cor2 Rusch Weber

^interl.| Gladio male doctrine armantur in fratres ut Cain, malo consilio decipiunt ut Balaam. Contra doctores se erigunt ut Chore

^marg.| VE ILLIS QUI IN VIA CAIN. Viam Cain abeunt qui propter invidiam meliorum sibi doctorum nomen ut honorificentur assumunt, qui non tristantur si a Deo repelluntur, iustos fratres nolunt imitari sed eos ex invidia spiritualiter aliquando et corporaliter occidunt. A vultu etiam Dei expelluntur, nihil iam putantes in se Dei providentia provenire sed omnium que habent se auctores credunt. Errore Balaam pereunt qui pro amore terrestrium commodorum veritatem quam noverunt impugnant.

et errore Balaam mercede effusi sunt, et in⁹⁹ contradictione Chore perierunt.

⁹⁹ in Weber (I) Ω^D Ω^S Ω^V Rusch Clementina] om. Cor2 Ω^N Weber

^marg.| CONTRADICTIONE CHORE PERIERUNT. Qui increpatione sancte Ecclesie nolunt emendari sed appetitu indebiti primatus ab unitate Ecclesie se dividunt et scientes quantum maligerant, ad scelerum tamen Tartara descendunt.

Numérotation du verset Iud. 1,12

Hi¹⁰⁰ sunt

¹⁰⁰ hi] hii Ω^D Ω^S Ω^NWeber

^interl.| ideo etiam cavendi

in epulis suis

^interl.| ubi deberent honestati et utilitati sue vel comedentium providere

macule¹⁰¹,

¹⁰¹ macule Ω^D* Ω^S Ω^V Rusch Weber ] maculose Ω^NΩ^D² (marg.)

^marg.| MACULE. Non solum in comessationibus et ebrietatibus carnalibus pereunt et maculantur, sed etiam sunt macule aliorum et alios secum perdunt Domini gratiam in luxuriam transferentes.

convivantes

^interl.| studentes gule ultra modum

sine timore

^interl.| omnia mala cum multo contemptu facientes

semetipsos pascentes

^interl.| non pauperes Christi

^interl.| non sunt sub vero pastore

nubes

^interl.| quia alios obscurant

^marg.| NUBES. Comparant se predicatoribus pluentibus iustitiam, coruscantibus per miracula ; sed ipsi sunt nubes obscurantes solem, ponentes in celum os suum, perversa superbe docendo sine aqua sapientie.

{t. 4 : Erfurt, f. 1193vb ; facsim., p. 546b} sine aqua que a ventis circumferuntur¹⁰²*,

¹⁰² circumferuntur Ω^S Ω^NΩ^V] circumferentur Weber

^interl.| quia ad suggestionem spirituum immundorum in diversos vitiorum errores raptantur

arbores autumnales

^marg.| ARBORES AUTUMNALES. Comparant se arboribus bonum fructum ferentibus sed sunt arbores autumnales. Tarde ferunt bonum fructum sicut arbor in autumno plantata, vel quia tunc folia cadunt et fructus. Vel si supercrescit fructus adulterinus est et inutilis. Si quid enim faciunt quod bonum videatur, non bona intentione agunt sed ut bona que sunt in aliis extirpent.

infructuose,

^interl.| nullam utilitatem vel sibi vel aliis facientes

bis mortue,

^interl.| nunc in anima postea in corpore

^interl.| obmittendo et committendo

eradicate

^marg.| BIS MORTUE. Semel moritur que non facit fructum bonum, bis moritur que facit fructum malum. Vel bis mortue quia ante tempus fidei mortui. Sed inde visi surgere per fidem rursus redeunt ad impietatem et ideo eradicate ab hereditate quam sperabant se habituros vel a soliditate caritatis in qua sancti dicuntur radicati.

Numérotation du verset Iud. 1,13

fluctus feri¹⁰³ maris

¹⁰³ feri] Cor2 (nominativi pluralis et ita adiectum est fluctus non maris ut patet in greco)

^interl.| semper inquieti, tumidi, tenebrosi, amari stabilitatem Ecclesie impugnantes

despumantes¹⁰⁴ suas confusiones

¹⁰⁴ despumantes] dispumantes Ω^S

^interl.| ad similitudinem tumentium undarum superbientes altius se attollunt sed tanto amplius confusi quasi in spumas levissimas dissolvuntur et pereunt.

sidera errantia

^marg.| SIDERA. In hoc apostatas significat, quia in similitudinem diaboli de sedibus angelorum ceciderunt quibus propter apostasiam tenebre reservantur.

^marg.| SIDERA. Lucem veritatis promittunt in hoc mari vitiorum. Sed numquam in eodem statu docendi vel vite perdurant et aliis causa naufragii sunt et ipsis pro tenebris quas in Ecclesia Dei inducebant tenebre inferni parantur, et qui pacem fidei mundana tempestate turbabant procella tormentorum percellentur.

quibus procella tenebrarum in eternum servata est¹⁰⁵*.

¹⁰⁵ conservata est in eternum Ω^S Ω^V Rusch ] in eternum servata est Ω^N Weber , servata est in eternum Ed1455,

^interl.| non ad tempus ut heretici dicunt

Numérotation du verset Iud. 1,14

Prophetavit autem¹⁰⁶ de his septimus ab Adam

¹⁰⁶autem] + et Ed1455 Weber

^marg.| PROPHETAVIT. Non solum mea auctoritate probo quod puniendi sunt, sed etiam auctoritate Enoch quod iam olim prescripti sunt in tale iudicium impii homines qui nostris temporibus subintroierunt ad subvertendam fidem priorum.

Enoch

^marg.| ENOCH. In stirpe Cain, Enoch, qui dedicatio interpretatur, primus nascitur. In electorum vero progenie Enoch septimus memoratur quia reprobi in hac vita que ante est seipsos edificando dedicant, electi vero edificationis sue dedicationem in fine temporis, id est in septimo exspectant.

dicens : ‘Ecce venit¹⁰⁷* Dominus

¹⁰⁷ venit Ω^N Ed1455 Weber ] veniet Rusch

^interl.| patenter et terribiliter

^marg.| ECCE VENIET DOMINUS. Vera sententia quod Dominus arguet impios et de operibus et de verbis. Sed notandum quod liber Enoch de quo hoc assumpsit testimonium apocryphus deputatur ab alio quodam sub nomine Enoch compositus in {t. 4 : Erfurt, f. 1194ra ; facsim., p. 547a} quo libro multa incredibilia continentur. Unde et hec epistola Iude que de apocrypho testimonium habet priscis temporibus a plerisque reiciebatur. Sed tamen auctoritate iam et vetustate et usu meruit ut inter sanctas Scripturas computetur. Maxime quia tale testimonium de apocrypho sumpsit, quod non apocryphum et dubium, sed vera luce esset perspicuum, licet enim de apocryphis testimonium veritatis sumere.

in sanctis millibus suis

^interl.| existens

^interl.| sanctorum qui cum eo iudicabunt

Numérotation du verset Iud. 1,15

facere iudicium

^interl.| penas inferendo

contra omnes

^interl.| malos

et arguere¹⁰⁸ omnes impios de omnibus operibus impietatis eorum

¹⁰⁸ arguere Ω^S Rusch ] redarguere Ω^N* ( al. m. post. corr. )

^interl.| convincere eos qui prius latebant ostendendo opera impietatis eorum qua prius occultabant

quibus impie egerunt

^interl.| in actu operis

et de omnibus duris, que locuti sunt contra Deum¹⁰⁹

¹⁰⁹ Deum Cor4 Ω^S Ed1455 Rusch Clementina ] eum Cor2 (grec. anti. habent) Ω^N* Weber

^interl.| blasphemantes maiestatem

peccatores

^interl.| in homines

impii’.

^interl.| in Deum

Numérotation du verset Iud. 1,16

{t. 4 : Erfurt, f. 1194ra ; facsim., p. 547a} Hi¹¹⁰ sunt

¹¹⁰ hi] hii Ω^S Ω^N Ed1455 Weber

^interl.| etiam

^interl.| quacumque sibi contingant

murmuratores¹¹¹*

¹¹¹ murmuratores Ω^J Ω^S Ω^V Ed1455 Weber ] murmurantes Ω^V Rusch

^interl.| contra Dei dispositionem

querulosi¹¹²*

¹¹² querulosi Ω^S Ω^NΩ^V] querel(l)osi Cor3 (anti.) Ω^J Ed1455 Clementina , queruli Cor3 (Glossa) Rusch Weber

^interl.| vel querelosi

^marg.| HI SUNT MURMURANTES. Si fratribus aliquid boni contigit murmurant et conqueruntur quasi sua felicitas in illorum prosperitate minuatur. Avari enim quibus nihil sufficit etiam aliis invident.

^marg.| MURMURANTES ET QUERULI. Tanto amplius quisque murmurat et conqueritur de presentibus Ecclesie laboribus, quanto minus in se desideria carnis extinguit. Sed contra sanctus Daniel et ceteri sanctorum desideriorum viri quanto obnixius sola superna desiderant, tanto magis despiciunt transitoria et cuncta que videntur adversa.

secundum desideria sua

^interl.| in nullo carnis desideria frenantes

ambulantes,

^interl.| de vitio in vitium

et os eorum¹¹³*

¹¹³ eorum Ω^S Ω^V Cor4 Ed1455 Weber ] illorum Cor2 ( anti. ) Ω^M Ω^N ]

^interl.| iactant se nullo timore dimissuros quod agunt se solos Deum cognoscere

loquitur superbiam¹¹⁴ mirantes

¹¹⁴ superbiam Ω^M] superba Weber

^interl.| honorantes

personas

^interl.| divitum

^interl.| pauperes contemnunt

questus causa.

^interl.| non causa dilectionis

Numérotation du verset Iud. 1,17

Vos autem, carissimi¹¹⁵,

¹¹⁵ carissimi Ω^D Ω^N] fratres praem. Ω^M

^interl.| sed quicquid illi dicant vel faciant

memores estote

^interl.| corde et opere

verborum que predicta sunt ab apostolis Domini nostri Iesu Christi

^interl.| quibus credendum quia nuntii Domini et preteritorum etiam prophete futurorum

Numérotation du verset Iud. 1,18

qui¹¹⁶

¹¹⁶ qui Ω^D Ω^S Ω^ΝΩ^V Ed1455 Rusch Clementina Wordsworth Weber (A L Φ)] quia Weber

^interl.| illuminati Spiritu sancto

dicebant vobis quoniam in novissimis temporibus¹¹⁷

¹¹⁷ novissimis temporibus Ω^D Ω^S Ω^V Rusch ] novissimo tempore Cor2 Ω^N* ( al. m. post. corr. ) Weber

^interl.| tempore Antichristi cuius isti iam sunt preambuli

venient

^interl.| non missi a Deo

illusores

^interl.| veritatis

secundum¹¹⁸ desideria¹¹⁹ ambulantes

¹¹⁸ secundum Ω^D Ω^S] + sua Cor2 Weber

¹¹⁹ desideria Ω^S] + sua Ω^D Ω^NΩ^V Ed1455

^interl.| quos tali signo potestis cognoscere quod gulosi avari

non in pietate¹²⁰

¹²⁰ non in pietate Ω^D Ω^S Ω^V Cor4 Rusch ] in pietate Cor2 ^V(anti.), in inpietate Cor2 ^F (anti.) Ω^N, in impietatibus Ed1455 , impietatem Cor2 ^V ( grec. habent anti. ) Weber ( I ), impie Weber (Λ), in impietatibus Clementina, impietatum Cor2 ^F (grecus) Weber

^interl.| divini cultus

^interl.| vel secundum desideria impietatum

Numérotation du verset Iud. 1,19

Hi¹²¹ sunt qui segregant

¹²¹ Hi] hii Ω^D Ω^V Weber

^interl.| a sorte iustorum

semetipsos¹²² animales spiritum non habentes.

¹²² semetipsos Weber (A Φ) Ω^S Ω^V Rusch Clementina Wordsworth] om. Weber

^interl.| anime concupiscentias sequentes

^marg.| SPIRITUM NON HABENTES. Quia Spiritum sanctum quo congregatur Ecclesia et spiritualis efficitur non habent. Ideo animales inscii non providentes, ideo defluunt quia coagulum caritatis non habent.

Numérotation du verset Iud. 1,20

Vos autem carissimi

^interl.| Sed vos hoc modo ab illis dissentiatis

superedificantes vosmetipsos

^interl.| ut sitis templum Dei

^marg.| SUPEREDIFICANTES. Fidei id est edificantes vosipsos in bonis operibus super fundamentum fidei ut lapides vivi ponamini in domo Dei.

sanctissime¹²³ vestre¹²⁴ fidei in Spiritu sancto orantes

¹²³ sanctissime Ω^D etc. ] divine Ω^S

¹²⁴ vestre Ω^S Ω^V etc .] nostre Ed1455, incertum : Ω^D

^interl.| Dei vel vestro sanctificato

^marg.| IN SPIRITU SANCTO ORANTES. Ut de vestris viribus non presumatis sed in divine tuitionis adiutorio speretis, non per vos salvari putantes sed adventum Spiritus sancti in vos petite quo inspirati ardentius oretis, ne cum his qui Spiritum non habent ab Ecclesia segregemini.

Numérotation du verset Iud. 1,21

vos ipsos¹²⁵ in dilectione Dei servate, exspectantes misericordiam Domini nostri Iesu Christi in vitam eternam¹²⁶.

¹²⁵ vos ipsos Cor2² Ω^D Ω^S Ω^NΩ^VRusch Weber] inv. Cor2^V* (anti.) Ed1455

¹²⁶ exspectantes ... eternam Ω^D Ω^S Ω^N Ω^V Rusch Clementina ] om. Weber

Numérotation du verset Iud. 1,22

Et hos quidem arguite

^interl.| convincite ad utilitatem non illorum sed Ecclesie

iudicatos¹²⁷.

¹²⁷ iudicatos Ω^D² Ω^V etc .] iudicesatos Ω^D*, iudicantos Ω^N

^interl.| certissime damnatos divino iudicio

Numérotation du verset Iud. 1,23

Illos autem¹²⁸* salvate

¹²⁸ autem Ω^D Ω^S Rusch ] vero Cor2 (anti.) Ω^N Ed1455 Weber, om. Ω^V

^marg.| ILLOS AUTEM SALVATE. Qui non sunt damnati apud Deum. Sed iam prope cadunt in ignem docete ut se ipsos liberent.

de igne

^interl.| vitiorum et sic de igne tormentorum

rapientes.

^interl.| quadam vi

Aliis autem miseremini

^interl.| vel quos in peccato obstinatos videtis miseremini dolentes quod non potestis eos salvare

^interl.| penitentibus proximis

in timore Dei¹²⁹*

¹²⁹ Dei Cor4 (=Parisiensis 1) Cor2 Ω^D Ω^S Ω^N Ω^V] om. Cor4² ( Dei cancel. est in .<Parisiensi>.), minio sublineatus in Ω^D

^marg.| IN TIMORE. Hoc ad tria illa adiungendum est. Nam et apostatas cum quisque arguit et damnabiles ostendit in timore debet arguere ne forte sibi {t. 4 : Erfurt, f. 1194rb ; facsim., p. 547b} suisque aliquid tale contigat et qui de incendio vitiorum alium castigans eripit, timeat ne et ipse temptetur et qui penitenti proximo miseretur circumspiciat ne forte plus iusto vel severus existat vel pius.

odientes et¹³⁰* eam que carnalis est maculatam tunicam.

¹³⁰ et Ω^S Ω^NΩ^V* Weber ] om. Ω^V²( expunct. ) Rusch

^interl.| quia concupiscentis carnis polluitur

^interl.| corpus mortale et passibile quo velatur anima

^marg.| ODIENTES EAM etc. Non corpus sed maculatum esse odisse debemus et arguere ut immaculatum reddamus, ut de carnali spirituale efficiatur quod quia non nostri arbitrii potestate, sed Dei gratia perficiendum est recte subiungitur : Ei autem etc.

Numérotation du verset Iud. 1,24

Ei autem qui potens est¹³¹ vos conservare sine peccato

¹³¹ potens est Ω^S Ω^NΩ^V Rusch Clementina Weber ( F R Λ Φ)] potest Weber

^interl.| in omnibus vestris operibus

^interl.| in presenti

et constituere vos¹³²*

¹³² vos Cor2 Cor4* (=Parisiensis1 ^S Ω^NΩ^V²] om. Ω^V* Cor4² (vos cancel. in *<Parisiensi>.*) Rusch Weber

^interl.| in futuro

ante conspectum glorie sue divine¹³³*

¹³³ divine Cor2 Cor4* (=Parisiensis 1) Ω^S Ω^V ] om. Cor4² ( divine cancel. est in *.*) Ω^NRusch Weber

^interl.| coram angelis qui contemplantur Dei gloriam

immaculatos

^interl.| ab omni sorde

in exultatione

^marg.| IN EXULTATIONE. Quos superius monebat in timore Deo servire dicit constituendos in exultatione quia quanto magis trepidi de actibus in presenti fuerimus, tanto amplius in futuro de precepta mercede letabimur.

in adventum Domini nostri Iesu Christi¹³⁴*.

¹³⁴ in adventum (Φ Ω^N* Ω^S, adventu cett. ) Domini nostri Iesu Christi Cor2 (gr. anti.) Φ Ω^D Ω^S Ω^Ν Rusch Clementina ] om. Ed1455 Weber

Numérotation du verset Iud. 1,25

Soli

^interl.| ei

^interl.| ei¹³⁵* qui {t. 4 : Erfurt, f. 1194rb ; facsim., p. 547b} solus est creator et salvator¹³⁶ mittendo Filium

¹³⁵ ei] om. Rusch

¹³⁶ salvator]+ omnium Sg74

{t. 4 : Erfurt, f. 1194rb ; facsim., p. 547b} Deo Salvatori nostro, per Iesum Christum Dominum nostrum gloria et¹³⁷* magnificentia

¹³⁷ et Sg74 Cor2 (anti.) Ω^D Ω^S Ω^N Ω^V Clementina ] om. Ed1455 Rusch Weber

^interl.| imputet¹³⁸ ^BR

^BR ¶Codd. : Sg74 Rusch

¹³⁸ imputet] impuetur ! (pro imputetur) Sg74

^marg.| GLORIA, MAGNIFICENTIA. Si habetis gloriam pure fidei et conscientie et magnificentiam in operatione et imperium super infirmitatem vel super demones et potestatem resistendi vitiis vel tortoribus Deo non vobis imputate, qui ante tempora et in presenti et post omnia tempora est gloriosus in essentia, magnificus in operibus, imperans tam volentibus quam nolentibus, et potens cui nihil resistit.

imperium et potestas ante omnia secula¹³⁹* et nunc et in omnia secula¹⁴⁰*. Amen.

¹³⁹ omnia secula Sg74 Cor2 ( gr. anti. ) Ω^M Ω^D Ω^S Ω^N² Ω^V ] omne seculum Ω^N* ( al. m. corr. ) Ed1455 Rusch Weber

¹⁴⁰ secula Sg74 Ω^M Ω^D Ω^S Weber ] + seculorum Weber ( R L Λ) Ω^J Ω^N Ω^V Rusch Clementina

Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Iud. Capitulum 1), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 03/01/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=82&chapitre=82_1)

Signaler un complément d'information

Notes :

<82. Epistola Iude**>

Capitulum 1

<82. Epistola Iude**>

Capitulum 1