<59.668-2b> Prologus ‘Primo omnium Corinthis’

Numérotation du verset PrPaul. Prol.668-2b,1 
prol.| A a Primo 1 omnium Corinthis schisma 2 heresis interdicens, deinde 3 Galatis circumcisionem, Romanis autem, ordinem 4 Scripturarum sed et precipuum5 earum esse Christum intimans, prolixius scripsit, de quibus singulis necesse est nobis disputare 6 , cum ipse beatus apostolus Paulus sequens precessoris 7 sui Ioannis ordinem nonnisi nominatim, septem Ecclesiis scripsit 8 ordine tali 9.b
a ¶Ad lectorem. Pour en savoir plus, voir Martin Morard, Les prologues ‘Primo omnium Corinthiis’, ‘Epistole Pauli’ et le canon de Muratori in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024.
b ¶Fons = Canon.42-50 {f. 10v8} « (39) [...] Epistulae autem (40) Pauli, quae a quo loco vel qua ex causa directae (41) sint, volentibus intellegere ipsae declarant: (42) primum omnium Corinthiis schismae heresis (43) interdicens, deinceps b Callaetis circumcisione, (44) Romanis autem ornidine scripturarum sed et (45) principium earum esse Christum intimans (46) prolexius scripsit. De quibus sincolis (47) necesse est ad nobis desputari, cum ipse beatus (48) apostolus Paulus sequens prodecessoris sui (49) Iohannis ordinem non nisi nominatim semptem (50) ecclesiis scribat ordine tali: ad Corenthios (51) prima, ad Efesios secunda, ad Philipinses (52) tertia, ad Colosensis quarta, ad Galatas (53) quinta, ad Tensaolenecinsis sexta, ad Romanis (54) septima ». [sequentia cf. § 2]».
A ¶Codd. :
Canon = Milano, Biblioteca Ambrosiana, I 101 sup. , f. 10-11. (s6/7? le désordre morphologique et graphique indique une datation de la copie beaucoup plus tardive que le 4e siècle), éd. G. Kuhn, Zürich, 1892 reprint. Miscellanea Cassinense 1, fasc. 2 (1897), p. 2. -
Cas235 (3a-b) = Amelli, Harnack C², s12 4/4? ; les autres témoins sont du 11e siècle :
Cas349 = Amelli (sigle C texte de base) ;
Cas535 = Amelli (sigle C 3 ) ;
Cas552 (55a-b) = Amelli (sigle C 1 ). -
Pi125
Editions :
A. Harnack , Theologische Literaturzeitung, 5.3.1898, col. 129-134 (132) ;
A.   Amelli , « Fragmentum Muratorianum iuxta codices Casinenses », Miscellanea Cassinense, 1, fasc. 2 (1897), p. 3-5 réédité quasi ne varietur in Id., « Paolo Diacono e il canone o frammento Muratoriano nei codici di Montecassino » , Memorie storiche forogiuliesi, 25 (1929), p. 90-91. J’ai corrigé quelques erreurs de sigles de l’apparat critique et je n’ai pas retenu les leçons graphiques non significatives. {MM2024}
1 Primo] ... epistula autem Pauli quae a quo loco vel quae ex causa directe sint voluntatibus intellegere ipse declarant. Primum Canon
2 Corinthis schisma] Corintheis scysme Canon
3 deinde] deinceps Canon
4 ordinem] ordine Cas235 Pi125
5 precipuum] principium Canon
6 disputare] desputari Canon
7 precessoris] prodecessuris Canon
8 scripsit] scribat Canon
9 tali] + Omnis textus vel numerus epislolarum ad unius hominis perfectionem proficit al. m. post. (s12) in calce paginae Cas535
Numérotation du verset PrPaul. Prol.668-2b,2 
prol.| Nam10 cum Romanis ita agit apostolus Paulus quasi cum incipientibus 11 , qui post gentilitatem aut 12 initia fidei sortiantur et perveniant ad spem vite eterne, multa de physicis rationibus insinuat, multa de Scripturis divinis 13 ad Corinthios prima consecutus 14 iam fidem 15 non 16 recte conversantes obiurgat. Ad Corinthios secunda contristatos quidem sed emendatos ostendit. Galatas in fide ipsa peccantes et ad Iudaismum declinantes exponit. Ephesios quia incipiunt et custodiunt laudat, quod ea que acceperunt servaverunt. Philippenses quod in quo crediderunt servantes ad fructum pervenerunt. Colossenses collaudat quia velut ignotis scribit et accepto nuntio ab Epafra custodisse evangelium gratulatur. Thessalonicenses prima in opere et fide crevisse 17 gloriatur. In secunda preterea quod et persecutionem passi in fide perseveraverint 18 , quos et sanctos appellat ut illos qui in Iudeam 19 Christum confessi persecutiones fortiter tolerarunt. Ad Hebreos, ad quorum similitudinem passi sunt Thessalonicenses, ut in mandatis perseverantes persecutiones promptissime patiantur. c
c ¶Fons : Prol. 59.651.5.
10 Nam Cas235 Pi125 ] cancel. Cas535² cum prol. 59-651.4. N.B. : c’est par erreur que Rothschild 2022, p. 198, note 28 affirme que Cas235 omet nam.
11 incipientibus Cas235 (!) Cas535 * Pi125 ] insipientibus Cas535²
12 aut Amelli1923 C as235 Pi125 ] et Harnack1898 , ut Prol59.651 (φ)
13 Scripturis - divinis] inv. Pi125
14 consecutus Cas349 ] consecutos Cas235 Pi125 cett.
15 fidem Cas349 Amelli ] fide Cas235 (post cor. ?) Cas552 Pi125
16 non cum Prol59.651.5 (φ) ] obliquos et minus Prol59.651.5 (ψ)
17 crevisse] om. Pi125
18 perseveraverint Cas535* ] perseveraver. Cas235, perseveraverunt Cas535² Pi125 Reg9
19 Iudeam] Iudea Pi125
Numérotation du verset PrPaul. Prol.668-2b,3 
prol.| [b] Fertur etiam ad Laudicenses, aliam 20 ad Alexandrinos, Pauli nomine ficte 21 , ad heresim Marcionis, et alia plura que in Ecclesia catholica 22 recipi non oportet. 23 Fel enim cum melle miscui 24 non congruit. d // [c] Arsinofa 25 autem seu Valentini, vel Mitiadis, nihil in totum recipimus 26 , qui etiam novum psalmorum librum Marcionis conscripserunt, una cum Basilide cive27 Asiano 28 Catafrigum constitutorem 29 e . // [a] f Verum Corinthis et Thessalonicensibus, licet pro correptione 30 uteretur 31 *. g
d [b] Canon.63-68 : « Fertur etiam ad (64) Laodicenses, alia ad Alexandrinos, Pauli (65) nomine finctae ad haeresem Marcionis et alia (66) plura, quae in catholicam ecclesiam recipi non (67) potest: fel enim cum melle misceri non (68) congruit ».
e Hic desinit fragmentum Muratorianum in cod. Milanensi, f. 11r23
f [a] Canon.54-57 : « Verum Corentheis et (55) Thesaolecensibus licet procorrebtione habetur una, (56) tamen per omnem orbem terrae Ecclesia (57) diffusa esse denoscitur. Et Iohannis enim in (58) Apocalebsi licet septem Eccleseis scribat, (59) tamen omnibus dicit. Verum ad Filemonem unam (60) et ad Titum unam et ad Timotheum duas pro (61) affecto et dilectione in honore tamen Ecclesie (62) catholice in ordinatione Ecclesiastice {f. 11r} (63) descepline sanctificate sunt [...] »
g [c] Canon.81-85 : « Epistula sane Iudae et superscripti (69) Iohannis duae in catholica habentur et (70) Sapientia ab amicis Salomonis in honorem ipsius (71) scripta. Apocalypses etiam Iohannis et (72) Petri tantum recipimus, quam quidam ex (73) nostris legi in ecclesia nolunt. Pastorem vero (74) nuperrime temporibus nostris in urbe (75) Roma Hermas conscripsit sed ente (76) cathedra urbis Romae ecclesiae Pio episcopo fratre (77) eius: et ideo legi eum quidem oportet, se (78) publicare vero in ecclesia populo neque inter (79) prophetas completo numero neque inter (80) apostolos in fine temporum potest. (81) Arsinoi autem seu Valentini vel Mifljtiadis (82) nihil in totum recipimus, qui etiam novum (83) Psalmorum librum Marcioni (84) conscripserunt una cum Basilide Asiano, (85) Cataphrygum constitutorem ».
20 aliam Amelli Cas235 ! Cas349 ] alia Canon
21 ficte] ficta Pi125, fincte Canon
22 Ecclesia catholica] Catholicam Ecclesiam Canon
23 oportet] potest Canon
24 miscui] misceri Pi125² (in ras.) Canon
25 Arsinofa] Arsinoi Canon
26 recipimus] recipemus Frag
27 cive Cas439 Amelli ] om. Cas535 Canon , sive Cas235 Pi125
28 Asiano] Assianam Canon
29 constitutorem ! Canon
30 correptione Harnack ] correptionem Cas439 Cas552 Amelli, correctione Cas235 Pi125
31 uteretur] sic pro iteretur Canon
Numérotation du verset PrPaul. Prol.668-2b,4 
prol.| Una tamen32 per omnem orbem terre Ecclesia catholica diffusa esse dinoscitur lingua33. Triplex igitur Hebreorum esse dinoscitur lingua : Heber, unde Hebrei dicti sunt; hac lingua34 Moyses a Domino legem accepit et tradidit. Nam et Chaldeorum est alia quam imperiti ludei vel Syri hebream fingunt, et ideo in multis male interpreti s<unt>35* apud illos dissonant multa, apud nos autem auctor est beatus apostolus Paulus dicens se Hebreum ex Hebreis, hoc est de tribu Beniamin.h
h ¶Fons  Cf. (iuxta Amelli, 1929) Hilarius Diaconus, De questionibus ex utroque mixtim, c. 108: « De lingua hebraica, ex quo nomen acceperit », PL 35, 2323: «Quamobrem videamus si congruit, sicut quidam putant, ex Heber dictos Hebreos. Videtur enim quantum ad nomen pertinet, inde huius nominis origo descendere; anterior est etenim Heber quam Abraham. [...] Hinc est unde apostolus Paulus, Hebreum se ex Hebreis fatetur (Phil. 3:5) : hoc etenim dignitatis videbatur esse cognomen ». Cf. etiam Interpretationes hebraeas in latinum translatas, cod. Sankt-Gallen, Stiftsbibliothek, cod. 133, p. 485 : « Hebrea lingua triplex, greca quatriplex, latina multiplex. Haec ergo lingua Hebreorum unde Hebrei dicti sunt. Nam Chaldeorum est altera quae ipsam imperiti hebream putant, et ideo dissonant multa inter Hebreos viros ». - Amelli 1929, p. 91.
32 tamen] cum Cas235 Pi125
33 lingua] om. Cas235 Pi125
34 Hac lingua Cas552² ] Hanc linguam Cas535 Pi125 Harnack, Hanc lingua Cas235 Cas552*
35 interpreti sunt] coniec. et restit., interpretis Amelli codd. , interpretes Harnack


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Biblia Communis (PrPaul. Prol.668-2b), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 29/04/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=biblia&numLivre=59&chapitre=59_Prol.668-2b)
Signaler un complément d'information

Notes :