Glossa ordinaria

<75.809b> Prologus ‘Non ita ordo’ in epistolas canonicas

Numérotation du verset Epcan. Prol.809b,1 

aNon ita1 ordo est2 apud Grecos qui integre sapiunt et fidem3 rectam sectantur4, epistolarum
a ¶Fons : HIERONYMUS (PSEUDO), Prologus in septem epistolas canonicas, PL 29, 821C-832A. DE BRUYNE, Préfaces de la Bible latine, XVI. Epistulae catholicae, sectio 1, p. 255. - Repertorium biblicum, n° 809. {MM2023}
¶Codd. : ΩG ΩN ΩS Rusch Ed1703, PL (sparsim contuli)
1 Non ita Som358 Rusch ] Non idem PL29, Incipit prologus in epistolas canonicas praem. ΩB |
2 ordo est ΩB ΩG ΩN Ed1703 ] inv. Som358 ΩS |
3 Et fidem ΩB ΩG ΩN Ed1703 ] fidemque ΩS |
4 sectantur Som358 ΩB ΩG ΩN ΩS Rusch ] sectentur Ed1703 |
septem,
que canonice nuncupantur, sicut5 in latinis codicibus invenitur.
5 sicut Som358 Rusch ] qui PL29
Quod6* quia Petrus est primus7* in ordine8* apostolorum, prime sunt etiam9 eius epistole10 in ordine ceterarum. Sed, sicut evangelistas dudum ad veritatis lineam correximus, ita has11 proprio ordini Deo nos12* iuvante13 reddidimus. Est enim una earum prima14 Iacobi, Petri due15, Ioannis tres et Iude una. Que si sic ut16 ab eis digeste sunt, ita quoque ab interpretibus17 fideliter in latinum eloquium verterentur18, nec ambiguitatem legentibus facerent, nec sermonum sese varietas impugnaret19. Illo precipue20 loco, ubi de unitate Trinitatis21* in prima Ioannis epistola positum legimus, in qua etiam ab infidelibus translatoribus22 multum erratum esse a fidei veritate23 comperimus, trium tantummodo24 vocabula - hoc est aque, sanguis et Spiritus - in ipsa sua editione ponentibus25* et Patris Verbique ac Spiritus testimonium omittentibus26*. In quo27 maxime et fides28 catholica roboratur, et Patris et Filii et Spiritus sancti una divinitatis substantia comprobatur. In ceteris vero epistolis, quantum a nostra29 aliorum distet editio, lectoris prudentie derelinquo. Sed30 tu, virgo Christi31 Eustochium, dum a me impensius Scripture veritatem inquiris32, meam quodammodo senectutem33 invidorum dentibus34 corrodendam exponis qui me falsarium35 corruptoremque sanctarum pronuntiant Scripturarum 36*. Sed ego in tali opere nec emulorum meorum invidentiam37 pertimesco, nec sancte Scripture veritatem poscentibus denegabo.
6 quod Som358 ΩG Rusch ] quidem ΩS, quid ΩN, equidem Ed1703, ut ΩB PL29 |
7 est primus ΩN ΩS ] inv. ΩB ΩG Rusch Ed1703 PL |
8 ordine ΩN ΩS] numero ΩB ΩG Rusch Ed1703 PL |
9 etiam sunt] etiam sicut ΩB*, etiam sint ΩB² HSC1 |
10 eius epistule ΩS etc. ] inv. ΩB ΩN |
11 has] + epistolas ΩB |
12 nos ΩG ΩN ΩS] om. Rusch PL Ed1703 |
13 iuvante] adiuvante ΩG |
14 una –earum – prima ΩN ΩS Rusch ] inv. Som358 (eorum) ΩB ΩG Ed1703 |
15 Petri due ΩN Rusch Ed1703 PL ] inv ΩS |
16 Que si sic ut ΩS Ed1703 etc. ] Que fuit ΩN, Que si ut ΩB ΩG PL29 |
17 interpretibus ΩN ΩS] interpretantibus Rusch PL Ed1703 |
18 eloquium - verteretur] verteretur ΩN* ( corrector compl. marg. ), inv. ΩS |
19 impugnaret ΩG ΩN ΩS Rusch Ed1703 ] impugnaretur ΩB |
20 precipue ΩS Som358 etc. ] precipuo ΩN |
21 unitate Trinitatis ΩN ΩS] inv. Rusch PL Ed1703 |
22 translatoribus] translatorimus cacogr. ΩS |
23 fidei veritate ΩB ΩN ΩS Rusch ] inv. Ed1703 |
24 tantummodo Rusch ] + rerum ΩN, tantum PL29 |
25 ponentibus ΩB ΩG ΩS] ponentes ΩN Rusch PL Ed1703 |
26 omittentibus ΩB ΩG ΩS ] omittentes Som358 ΩN Rusch Ed1703 |
27 quo ΩB ΩN ΩS ] + et ΩG |
28 fides ΩB ΩG ΩS ] fide ΩN |
29 nostra ] vestra ΩB |
30 Sed] + et ΩS |
31 Christi Som358 ΩN Rusch ] Dei ΩS |
32 inquiris ΩG ΩN ΩS Rusch Ed1703 ] requiris ΩB |
33 senectutem] senectatem ! ΩN |
34 dentibus ΩN ΩS PL29 ] + vel morsibus Rusch |
35 falsarium ΩB ΩN ΩS etc. ] falsarum ΩG |
36 pronuntiant Scripturarum ΩN ΩS] inv. Rusch PL Ed1703 |
37 invidentiam Som358 ΩB ΩN ΩS Rusch ] invidiam ΩG |

<75.809b> Prologus ‘Non ita ordo’ in epistolas canonicas

Numérotation du verset Epcan. Prol.809b,1 
marg.| {t. 4 : Erfurt, f. 1176ra ; facsim., p. 511a} Huic operi Hieronymus premittit prologum in quo ostendit quia ad certum ordinem digestionis secundum grecos epistolas redegit et veritatem in translatione servavit, quod non alii ante se.A
marg.| Canonice dicuntur he1 epistole vel ideo quia in canone Ecclesiastice Scripture recepte sunt vel quia regulam supplent. Docent namque custodiam in fide, tolerantiam in persecutione. Instruunt etiam ad alias virtutes multas.B
1 he] iste Ka242
prol.| C aNon ita2 ordo est3 apud Grecos qui integre sapiunt et fidem4 rectam sectantur5, epistolarum
a ¶Fons : Hieronymus (pseudo), Prologus in septem epistolas canonicas, PL 29, 821C-832A.   De Bruyne, Préfaces de la Bible latine, XVI. Epistulae catholicae, sectio 1, p. 255. - Repertorium biblicum, n° 809. {MM2023}
2 Non ita Som358 Rusch ] Non idem PL29, Incipit prologus in epistolas canonicas praem. ΩB
3 ordo est ΩB ΩG ΩN Ed1703 ] inv. Som358 ΩS
4 Et fidem ΩB ΩG ΩN Ed1703 ] fidemque ΩS
5 sectantur Som358 ΩB ΩG ΩN ΩS Rusch ] sectentur Ed1703
marg.| + Epistola, id est supramissa, id est excellens missio quantum ad portatorem ipsorum scriptorum qui similiter mittitur qui non excellens sed potius inferior missio potest dici quantum ad ipsam scripturam que mittitur. D
prol.| septem,
marg.| + Iacobus, Petrus, Ioannes, Iudas, septem epistolas quas ecclesiastica consuetudo vocat catholicas, id est universales, hoc est a fide universalis Ecclesie non discrepantes, id est regulares, id est in fide et tolerantia passionum plurimisque virtutibus Ecclesiam regnantes.E
marg.| {t. 4 : Erfurt, f. 1176rb ; facsim., p. 511b} septem sunt he epistole6 propter septem dona Sancti Spiritus7, vel propter fidem sancte Trinitatis quam continent que per quatuor mundi partes8 diffusa est. Prima ponitur epistola Iacobi non quia9 primum10 scripta fuerit sed propter dignitatem, quia scripta est Iudeis qui11 digniores erant quia Dominus in propria persona predicavit illis12 et propter eos fuerat missus13 et ipsi primum14 fidem susceperant quorum episcopus Iacobus iste fuerat ordinatus. F
6 he epistole] om. Ka242
7 Sancti Spiritus] inv. Ka242
8 mundi partes] inv. Ka242
9 quia] quod Ka242
10 primum] prima Ka242
11 qui] quod Ka242
12 predicavit ] predicaverat Ka242
13 fuerat missus] inv. Ka242
14 primum] primi Ka242
marg.| Secunda Petri ponitur quia electis advenis grece proselytis scripsit, id est de gentilitate ad iudaismum de iudaismo ad evangelice electionis gratiam conversis.G
prol.| que canonice nuncupantur, sicut15 in latinis codicibus invenitur.
15 sicut Som358 Rusch ] qui PL29
marg.| + Canonice dicte sunt ad distantiam earum quas fecerunt pseudo apostoli sub nominibus eorum quatuor que nihil aut parum16 preceptorum regulare vel catholice continebant.H
16 parum] coniec. , par Som358
prol.| Quod17* quia Petrus est primus18* in ordine19* apostolorum, prime sunt etiam20 eius epistole21 in ordine ceterarum. Sed, sicut evangelistas dudum ad veritatis lineam correximus, ita has22 proprio ordini Deo nos23* iuvante24 reddidimus. Est enim una earum prima25 Iacobi, Petri due26, Ioannis tres et Iude una. Que si sic ut27 ab eis digeste sunt, ita quoque ab interpretibus28 fideliter in latinum eloquium verterentur29, nec ambiguitatem legentibus facerent, nec sermonum sese varietas impugnaret30. Illo precipue31 loco, ubi de unitate Trinitatis32* in prima Ioannis epistola positum legimus, in qua etiam ab infidelibus translatoribus33 multum erratum esse a fidei veritate34 comperimus, trium tantummodo35 vocabula - hoc est aque, sanguis et Spiritus - in ipsa sua editione ponentibus36* et Patris Verbique ac Spiritus testimonium omittentibus37*. In quo38 maxime et fides39 catholica roboratur, et Patris et Filii et Spiritus sancti una divinitatis substantia comprobatur. In ceteris vero epistolis, quantum a nostra40 aliorum distet editio, lectoris prudentie derelinquo. Sed41 tu, virgo Christi42 Eustochium, dum a me impensius Scripture veritatem inquiris43, meam quodammodo senectutem44 invidorum dentibus45 corrodendam exponis qui me falsarium46 corruptoremque sanctarum pronuntiant Scripturarum 47*. Sed ego in tali opere nec emulorum meorum invidentiam48 pertimesco, nec sancte Scripture veritatem poscentibus denegabo.
17 quod Som358 ΩG Rusch ] quidem ΩS, quid ΩN, equidem Ed1703, ut ΩB PL29
18 est primus ΩN ΩS ] inv. Som358 ΩB ΩG Rusch Ed1703 PL
19 ordine ΩN ΩS] numero Som358 ΩB ΩG Rusch Ed1703 PL
20 etiam sunt] etiam sicut ΩB*, etiam sint ΩB² HSC1
21 eius epistule ΩS etc. ] inv. ΩB ΩN
22 has] + epistolas ΩB
23 nos ΩG ΩN ΩS] om. Som358 Rusch PL Ed1703
24 iuvante] adiuvante ΩG
25 una –earum – prima ΩN ΩS Rusch ] inv. Som358 (eorum) ΩB ΩG Ed1703
26 Petri due Som358 ΩN Rusch Ed1703 PL ] inv ΩS
27 Que si sic ut ΩS Ed1703 etc. ] Que fuit ΩN, Que si ut ΩB ΩG PL29
28 interpretibus Som358 ΩN ΩS] interpretantibus Rusch PL Ed1703
29 eloquium - verteretur] verteretur ΩN* ( corrector compl. marg. ), inv. ΩS
30 impugnaret ΩG ΩN ΩS Rusch Ed1703 ] impugnaretur ΩB
31 precipue ΩS Som358 etc. ] precipuo ΩN
32 unitate Trinitatis Som358 ΩN ΩS] inv. Rusch PL Ed1703
33 translatoribus] translatorimus cacogr. ΩS
34 fidei veritate Som358 ΩB ΩN ΩS Rusch ] inv. Ed1703
35 tantummodo Rusch ] + rerum ΩN, tantum PL29
36 ponentibus ΩB ΩG ΩS] ponentes Som358 ΩN Rusch PL Ed1703
37 omittentibus ΩB ΩG ΩS ] omittentes Som358 ΩN Rusch Ed1703
38 quo ΩB ΩN ΩS ] + et ΩG
39 fides ΩB ΩG ΩS ] fide ΩN
40 nostra ] vestra ΩB
41 Sed] + et ΩS
42 Christi Som358 ΩN Rusch ] Dei ΩS
43 inquiris Som358 ΩG ΩN ΩS Rusch Ed1703 ] requiris ΩB
44 senectutem] senectatem ! ΩN
45 dentibus Som358 ΩN ΩS PL29 ] + vel morsibus Rusch
46 falsarium ΩB ΩN ΩS etc. ] falsarum ΩG
47 pronuntiant Scripturarum Som358 ΩN ΩS] inv. Rusch PL Ed1703
48 invidentiam Som358 ΩB ΩN ΩS Rusch ] invidiam ΩG



Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Epcan. Prologus ‘Non ita ordo’ in epistolas canonicas), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 17/02/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=75&chapitre=75_Prol.809b)

Notes :