Capitulum 1
Numérotation du verset
Za. 1,1
In1 mense octavo,
1 In]
om.
NAL3245
in anno secundo Darii2, factum est
2 Darii NAL3245
Cor3
(hebr. antiq. non habent
REGIS)
Rusch Weber
] + regis ΔL Y²
Ed1530 Clementina
verbum Domini
ad Zachariam
filium Barachie
filii3 Addo prophetam dicens :
3 filii ΦP² O ΘAMG S² ΨD ΩSJ*
Rusch Clementina
] filium ΦP* S* NAL3245 Ω
M
Cor2 Weber
Numérotation du verset
Za. 1,2
Iratus est Dominus super patres vestros iracundia4
4 iracundia Ω
Rusch Weber
] + magna ΔM² Λ L² ΦR² ΨD NAL3245 cum Hieronymo
Numérotation du verset
Za. 1,3
et
dices ad eos :
Hec dicit
Dominus5 exercituum :
5 Dominus] + Deus
Convertimini ad me
ait6 Dominus exercituum et convertar ad vos dicit Dominus exercituum.
6 ait
Rusch Weber
] dicit X A O ΘSAMG S Q ΓA ΩS
Numérotation du verset
Za. 1,4
Ne sitis sicut patres vestri
ad quos
clamabant
prophete priores
dicentes : Hec
dicit Dominus exercituum :
Convertimini
de viis
vestris malis et de7 cogitationibus vestris pessimis et non audierunt neque8 attenderunt ad me dicit Dominus.
7 de X ΠL Φ O ΘAMG E ΓA ΨD
Cor2
(hebr. antiq. habent utrobique
DE
)
Ω
M ΩJ ΩS ²
Ed1530 Clementina Rusch
]
om. Cor3
(hebr. antiq. non habent)
Weber
|
8 neque
Rusch Weber
] nec ΩS, et non ΩJ
|
Numérotation du verset
Za. 1,5
Patres vestri ubi sunt ?
Et prophete numquid in sempiternum vivent ?
Numérotation du verset
Za. 1,6
Verumtamen verba mea et legitima mea que mandavi servis meis prophetis, numquid non comprehenderunt patres vestros et conversi sunt et dixerunt : sicut cogitavit Dominus exercituum facere nobis secundum vias nostras et secundum adinventiones nostras
fecit nobis ?
Numérotation du verset
Za. 1,7
In die vicesima et quarta undecimo mense sabath,
in anno secundo Darii,
factum est verbum Domini ad Zachariam filium Barachie, filium
Addo prophetam dicens :
Numérotation du verset
Za. 1,8
Vidi per noctem
et ecce vir ascendens super equum rufum et ipse stabat inter myrteta que erant in profundo et post eum equi rufi varii et albi.
Numérotation du verset
Za. 1,9
Et dixi : Qui9 sunt isti domine mi ?
9 Qui] quid
Weber
Et dixit ad me angelus qui loquebatur in me : Ego ostendam tibi quid sunt10 hec.
10 sunt] sint
Weber
Numérotation du verset
Za. 1,10
Et respondit vir qui stabat inter myrteta et dixit :
Isti sunt quos misit Dominus ut perambularent terram.
Numérotation du verset
Za. 1,11
Et responderunt
angelo Domini qui stabat inter myrteta et dixerunt : Perambulavimus terram et ecce omnis terra habitatur
et quiescit.
Numérotation du verset
Za. 1,12
Et respondit angelus11 et dixit : Domine exercituum usquequo tu non misereberis Hierusalem et urbium Iuda quibus iratus es ? Iste iam12 septuagesimus annus est.
11 angelus] + Domini
Weber
|
12 iam]
om. Weber
|
Numérotation du verset
Za. 1,13
Et respondit Dominus angelo qui loquebatur in me verba bona,
verba consolatoria.
Numérotation du verset
Za. 1,14
Et dixit ad me angelus qui loquebatur in me : Clama dicens :
Hec dicit Dominus exercituum. Zelatus sum Hierusalem et Sion zelo magno.
Numérotation du verset
Za. 1,15
Et ira magna ego irascor super gentes opulentas quia ego iratus sum parum. Ipsi vero adiuraverunt13 in malum.
13 adiuraverunt] adiuverunt
Weber
Numérotation du verset
Za. 1,16
Propterea hec dicit Dominus :
Revertar ad Hierusalem in misericordiis,
domus mea
edificabitur in ea
ait Dominus exercituum, et perpendiculum
extendetur super Hierusalem.
Numérotation du verset
Za. 1,17
Adhuc clama dicens :
Hec dicit Dominus exercituum : Adhuc affluent civitates mee bonis et consolabitur adhuc Dominus14 Sion
14 adhuc Dominus]
inv. Weber
et eliget adhuc Hierusalem.
Numérotation du verset
Za. 1,18
Et levavi oculos meos et vidi et ecce quatuor cornua.
Numérotation du verset
Za. 1,19
Et dixi ad angelum qui loquebatur in me ? Quid sunt hec ? Et dixit ad me : Hec sunt cornua que ventilaverunt Iudam et Israel et Hierusalem.
Numérotation du verset
Za. 1,20
et ostendit mihi Dominus
quatuor fabros.
Numérotation du verset
Za. 1,21
Et dixi : Quid isti veniunt facere ? Qui ait dicens : Hec sunt quatuor15
15 quattuor]
om. Weber
cornua que ventilaverunt Iudam per singulos vicos16 et nemo illorum17
16 vicos] viros
Weber
|
17 illorum] eorum
Weber
|
levavit caput suum.
Et venerunt isti
deterrere ea
ut deiciant cornua gentium
que levaverunt cornua18 super terram Iuda
18 cornua] cornu
Weber
ut dispergerent eam.
Capitulum 1
Numérotation du verset
Za. 1,1
marg.|
In mense octavo]
etc. Iste propheta in duas partes dividitur. In prima ponuntur ea que revelata sunt Zacharie secundo anno Darii, et hoc usque ad 7. cap. In secunda ea que vidit quarto anno eiusdem, et hoc a septimo cap. usque in finem. Item in prima parte primo ponuntur que revelata sunt ei in mense octavo. Secunda ea que mense undecimo eiusdem anni, in hoc eodem cap. ibi enim die vicesima, et quarta. Dicit ergo.
marg.|
{k}
In mense octavo]
qui apud nos November dicit Hieronymus.
{5.213rb}
Tempore hyemali Propheta mittitur ad populum adhuc frigore tribulationum depressum.
marg.|
{m}
Darii regis]
filii Hystaspis, ut supra in Aggeo in prologo.
marg.|
{n}
Filium Barachie]
naturalem, secundum Hieronymum.
marg.|
{o}
Filium]
etiam vel, filii, id est de genere : Addo, qui missus est Ieroboam 3Rg. 13. Quidam dicunt patrem Zacharie fuisse binomium, sed Hieronymus priorem sensum approbat.
marg.|
Unde dicitur filius Addo, sicut Christus filius David, filius Abraham.
Numérotation du verset
Za. 1,1
mystice
mystice
marg.|
Mystice. {r}
Et levavi oculos meos]
etc. Hieronymus. Elevatione oculorum opus est, ut videamus potestates tenebrarum harum, qui contra nos levant quotidie cornu, et multos ventilant de peccato in peccatum. Contra nos veniunt quatuor fabri, id est quatuor Evangeliste, et quatuor Evangeliorum doctores, ut virtutes eorum deiiciant, et de dentibus eorum predam eripiant, et in pristinum statum animas ab eis captivatas restituant.
marg.|
Item Hieronymus quatuor cornua sunt quatuor animi passiones. De quibus Poeta : Hinc metuunt, cupiuntque, dolent, gaudentque. Quatuor autem fabri sunt quatuor cardinales virtutes, que quicquid vitia destruunt, reedificant, et restaurant.
Numérotation du verset
Za. 1,2
marg.|
{p}
Iratus]
etc. in hac particula primo ponit excitativum timoris, secundo admonitionem. Iratus est Dominus, id est punivit eos valde meritis exigentibus, et in hoc terret eos, si patres suos voluerint imitari.
Numérotation du verset
Za. 1,3
marg.|
{q}
Et dices ad eos]
o Zacharia.
marg.|
{r}
Et Hec dicit Dominus]
Hieronymus: Nota, quod in paucis versiculis, et brevibus sententiis in Aggeo, et Zacharia sepe additur, hec dicit Dominus exercituum, ut sciant Deum esse qui precepit, et adversus regis imperium, et hostes circum frementes ad edificationem templi hac fiducia concitentur.
marg.|
{s}
Convertimini ad me]
edificando, penitendo.
marg.|
{t}
Et ego, convertar ad vos]
protegendo, benefaciendo. Ergo prius est nos converti ad Deum quam Deum ad nos. Contra Lam. 5.d. Converte nos Domine ad te, et convertemur. Et Ps. 84. Converte nos Deus salutaris noster. Responsio Conversio preparativa prior est ex parte nostra, informativa ex parte Dei, Iacob. 4.b. Appropriate Deo, et appropinquabit vobis.
Numérotation du verset
Za. 1,4
marg.|
{u}
Ne sitis, sicut patres vestri]
quia si fueritis similes in culpa, eritis similes in pena.
marg.|
{x}
Ad quos clamabant Prophete priores]
Isaias, Os., Ioel, et alii.
marg.|
{y}
Et non audierunt, neque attenderunt ad me]
me loquentem in eis.
Numérotation du verset
Za. 1,5
marg.|
{z}
Patres vestris ubi sunt]
qui noluerunt audire.
marg.|
{a}
Et Prophete]
pseudo qui decipiebant eos ?
marg.|
{b}
Numquid in sempiternum vivent ?]
quasi dicat, non, imo rei exitus probavit vera fuisse que predicta sunt eis. Unde sequitur.
Numérotation du verset
Za. 1,6
marg.|
{c}
Verumtamen verba mea]
que per Prophetas locutus sum.
marg.|
{d}
Et legitima mea]
id est precepta, vel pene pro legitimis contemptis.
marg.|
{e}
Numquid non comprehenderunt patres vestros ?]
quasi dicat sic, Dn. 9.c. Stillavit super nos maledictio.
marg.|
{f}
Et conversi sunt, et dixerunt]
aliquid ex eis per flagella edocti, et per rei eventum convicti. {g}
Sicut cogitavit Dominus exercituum facere nobis, secundum vias nostras fecit nobis]
Lam. 2.f. Fecit Dominus que cognovit, Dn. 9.c. Vigilavit Dominus super malitiam.
Numérotation du verset
Za. 1,7
marg.|
{5.213va}
{a}
In die vicesima, et quarta undecimi mensis]
etc. Hec est secunda visio, ubi fit Iudeis promissio, ut facte admonitioni facilius acquiescat. Et habet tot partes quot capita. In hoc capitulo promittitur de regnis adversantibus ultio.
marg.|
In secundo capitulo civitatis Hierusalem restauratio. In tertio dignitatis sacerdotalis restitutio. In quarto templi reintegratio.
marg.|
Sed ne presumerent hec sibi pro meritis suis promitti, ideo quinto capite ponitur peccatorum suorum rememoratio, sed iterum ne nimis per hoc tristarentur, ideo sexto cap. ponitur promissorum acceleratio.
marg.|
Item hec prima pars in quinque dividitur. Primo ostenditur Prophete potestas regnorum propter Iudeos a Domino destruendorum. Secundo Angelus Iudeorum pro eis orat, ibi
[Et respondit Angelus]
Tertio, Dominus zelum quem ad Iudeos habebat ostendit, et hec tria premittit, ut eos ad gratitudinem provocet, ibi
[Et respondit domus Angelo]
etc. Quarto ponitur prosperorum promissio, ibi
[Propterea hec dicit Dominus]
Quinto regnorum illorum destructio, ibi : [
et levavi oculos meos]
Dicit ergo.
Numérotation du verset
Za. 1,8
marg.|
{b}
Vidi per noctem]
hyeme, et in nocte obscura, quia Luna vicesima quarta cernitur visio, quia Iudei adhuc in adversitate, et pro magna parte apud Medos in captivitate tenebantur, Sabath, Februarii.
marg.|
{c}
Et ecce vir ascendens super equum rufum]
etc. Secundum Hebreos vir ille Michael erat, qui Iudeis preerat. Ascensus autem eius super equum rufum, significat quod ipse ultor erat iniquitatum Israel, vel iniquitatum commissarum contra Israel.
marg.|
Per myrteta significantur viri iusti, Prophete, et sancti, qui adhuc erant in profundo adversitatis, et captivitatis, inter quos iste stabat consolans eos.
marg.|
Per equos sequentes, quidam significant, ordine mutato, per albos Medos, et Persas, qui Iudeis extitere benigni, per varios Macedones, quorum alii favorabiles Iudeis, alii vero fuerunt persecutores, per rufos vero cruentos Romanos, qui populum occiderunt, et templum subverterunt. Alii secundum ordinem per hos quatuor intelligunt quatuor regna que etiam intelliguntur, inf. eodem d. per quatuor cornua, inf. 6.a. per quatuor quadrigas, Dn. 2.e. per quatuor partes statue, Dn. 8.a. per quatuor bestias, scilicet per equum rufum primum Assyrios, et Chaldeos, per secundos, Medos, per tertios, Grecos, per quartos, Romanos.
marg.|
Vel secundum Hieronymus per primum, et secundum quorum uterque sanguinarius ostenditur, Assyrios qui decem tribus, et Chaldeos qui duas tribus captivaverunt, accipe, per albos, et varios, Medos, et Persas, quorum alii fuerunt Iudeis crudeles, alii mites, per ascensores eorum, Angelos qui his preerant intellige.
marg.|
{d}
Et ipse stabat inter myrteta]
loca ubi crescunt myrti, ligna, odorifera, et frondosa.
marg.|
{e}
Que erant in profundo]
quia solent he arbores magis abundare in vallibus, Septuaginta : Stabat inter montes umbrosos.
marg.|
{f}
Et post eum]
quia regna regnis successerunt.
Numérotation du verset
Za. 1,8
mystice
mystice
marg.|
Mystice. {b}
Vidi per noctem]
etc. Per noctem mysteriorum obscuritas designatur. Vir ille Christus est, ascendens super equum album (Apc. 6.a). Et nubem levem, in nativitate. Iste equus totus rufus, effectus est in Passione. Is. 62.a. Quare rubrum est indumentum tuum, etc. Ipse stetit in profundo humilitatis, paupertatis, vilitatis Inter myrteta, id est Angelos qui ei in carne posito ministrabant. Mt. 4.b. et Mc. 1.b. Ipsum sequuntur omnes sancti qui totum orbem peragrant, quorum alii fuerunt rufi, ut Apostoli, et Martyres, alii varii, ut confessores virtutum varietate ornati, alii albi, ut virgines, et innocentes. Cum autem Propheta solicitus esset, hec Ecclesie mysteria, prophetalis sensus qui in eo erat, promittebat se ostensurum, scilicet per scripturas, sed Dominus qui revelat condensa, apertius ei dicit : Isti sunt Apostolici viri qui mittuntur a Domino, ut doctrina Christi totum orbem repleant qui expleto officio in patriam cum gaudio veniunt, portantes manipulos suos ; et dicentes.
Numérotation du verset
Za. 1,9
marg.|
{g}
Equi rufi varii, et albi]
id est Angeli in equis sedentes.
marg.|
{h}
Et dixit ad me Angelus]
deputatus mihi ad custodiam, vel instruendum me missus.
marg.|
{i}
Ego ostendam tibi quod sint hec]
Promittit se dicturum et dicit postea sub alia metaphora quatuor cornuum, sed modo tacet preventus ab Angelo qui dicitur fuisse custos totius Israel, quasi deferens forsitan digniori, cuius etiam potius erat negotium commune populi revelare.
marg.|
{k}
Isti sunt quos misit Dominus]
Per equos regna, per sessores Angelos eorum accipe.
marg.|
{l}
Ut perambularent terram]
etc. ut terram sue subiicerent potestati.
Numérotation du verset
Za. 1,11
marg.|
{m}
Et responderunt]
Angeli illi viro Michaeli.
marg.|
{n}
Perambulavimus terram]
officium nostrum implevimus.
marg.|
{p}
Et quiescit]
quasi omnia tuta sunt, et pacata, quod ipsi simul dicunt, successive futurum intellige.
Numérotation du verset
Za. 1,11
mystice
mystice
marg.|
{n}
Perambulavimus terram]
orbem, Ecclesiam, conscientiam nostram.
marg.|
{o}
Et ecce omnis terra habitatur]
plena fidelibus virtutibus, et bonorum operum fructibus, atque a bellis vitiorum, quiescit. Ps. 18. in omnem terram exivit sonus eorum.
Numérotation du verset
Za. 1,12
marg.|
{p}
Et respondit]
etc. Cum dicerent Angeli illi regna pacata : opportunitate accepta, Angelus Zacharie, vel ipse Angelus Iudeorum interpellat pro eis, dicens.
marg.|
{r}
Domine]
ecce totus mundus quiescit, et solus populus tuus affligitur, et tamen iam diu est quod tempus miserendi eius venit, et Septuaginta anni predicti a Ieremia diu impleti sunt.
[Et respondit]
alii responderunt pro regnis suis, et iste respondet etiam pro suo.
marg.|
{s}
Iste iam septuagesimus annus est]
immo centesimus septimus, quia sexagesimo septimo anno data est eis licentia redeundi primo anno Cyri, et postea usque ad annum istum fluxerunt anni quadraginta, ut probatum est supra in Prologo Aggei. Ideo secundum Hieronymum sic exponitur.
marg.|
{s}
Iste iam]
id est ille famosus septuagesimus annus, iam diu transactus est. Vel interrogative conquerendo dicit : Domine est ne iste ille annus prosperitatis quem toties promisisti ? Vel Iste iam, id est adhuc, est septuagesimus annus, id est adhuc sumus in eodem statu, in quo fuimus primo anno, quando huc ascendimus ? Alii dicunt quod hoc intelligitur de annis desolationis templi, non de annis captivitatis, quia sicut dicit Hieronymus, primus annus Cyri fuit tricesimus annus desolationis, et ita secundus annus Darii filii Hystaspis fuit septuagesimus.
marg.|
{5.214ra}
Δ
{a}
Et respondit Dominus Angelo qui loquebatur in me]
vel Angelus stans inter myrteta in persona Domini.
marg.|
{b}
Verba bona]
de bonorum promissione.
marg.|
{c}
Verba consolatoria]
de malorum evasione. Et que sint illa bona precipitur Prophete, ut annuntiet. Primum est, quod ait Dominus.
marg.|
{d}
Zelatus sum Hierusalem]
etc. quasi ex vehementi amore corripui Hierusalem moderate, sicut sponsus sponsam, ut eam ad castum amorem mei revocarem. Ex. 2.a. Ego sum Dominus Deus tuus fortis zelotes, etc. Ioel. 2.d. Zelatus est Dominus terram, etc. E contra adultere dicitur Ez. 16.e. Recessit zelus meus a te, etc. Secundum est, quod ait.
marg.|
{e}
Et ira magna ego irascor]
quia non ad castigandum, sed ad conterendum eas facta. {f}
Super gentes]
quas primus equus significavit. {g}
Opulentas]
hoc ipsum est ira magna sinere impune peccare. 2Mcc. 6.c. Et enim multo tempore non sinere peccatoribus ex sententia agere, etc. {h}
Quia ego iratus sum]
Ecce causa quare eis irascitur, quia scilicet excesserunt modum in flagellando populum Domini.
marg.|
{i}
Parum]
quia volui, ut essent pedagogi ad corrigendum, et ipsi facti sunt inimici ad conterendum. Is. 10.b. Ad populum fallacem, etc. Et 47.b. Iratus sum super populum, etc.
marg.|
{k}
Ipsi vero adiuverunt]
flagellando eos, sed.
marg.|
{l}
In malum]
quia nimis, quia mala intentione. Et quia non mihi, sed sibi ascribebant totum, et diis suis.
marg.|
{m}
Propterea revertar ad Hierusalem]
Ecce tertium in misericordiis multis. Primo, quia. {n}
Domus mea edificabitur]
id est templum reedificabitur. Secundo, quia.
marg.|
{n}
Perpendiculum extenditur super Hierusalem]
quod est linea, vel regula cementarii. In quo notatur quod civitas cum muris suis nobili opere reparabitur. Is. 54.c. Ego sternam per ordinem lapides tuos, etc. Tertio, quia.
marg.|
{o}
Adhuc affluent civitates]
quasi civitates Iude a Chaldeis destructe, et restaurabuntur, et abundabunt. Quarto, quia. {p}
Consolabitur]
per se, per Prophetas, et per dona sua. {q}
Et eliget]
etc. quam abiecerat ante.
Numérotation du verset
Za. 1,12
mystice
mystice
marg.|
Mystice. {q}
Et respondit Angelus Domini]
In hoc notatur solicitudo quam habent Angeli pro eis, quibus sunt deputati.
marg.|
{r}
Domine usquequo]
Hec est instantia, et desiderium Angelorum, et sanctorum quam habent de consummatione Ecclesie, Apc. 6.c. Usquequo Domine sanctus, et verus non iudicas, etc. Et sicut ibi acceperunt illi divinum responsum, ita hic respondet Dominus verba bona, promittendo eterna, et consolatoria, affectum quem habet ad Ecclesiam, in presenti ostendendo. Et hoc iubentur predicatores populo nunciare, quia Dominus zelator animarum sponsam suam in presenti expurgat, probat, et castigat, et arctat malos autem in peius prosperari permittit, et suis Sanctis dominari in malum suum, donec revertatur a nuptiis, ut Θ eos in eternum puniat, et Ecclesiam suam in multis misericordiis congreget, quam ad punctum, et in modico dereliquit : Is. 54.b. Tunc apparebit templum, corpus Christi, scilicet, quod cecidit in Passione, glorificatum, et reedificatum. Et vere tunc erit gloria domus illius magis, quam prime, quando vidimus eam, et non erat aspectus. Is. 53.a. Perpendiculum quoque extendetur tunc super Hierusalem, quia quicquid in ea corruerat, resarcietur. Civitates etiam, id est anime sancte, que nunc persecutionum, et tentationum ignibus atteruntur, bonis operibus implebuntur.
Numérotation du verset
Za. 1,18
mystice
mystice
marg.|
{r}
Et levavi]
etc. Quinta pars ubi ostenditur subversio quatuor regnorum predictorum, que per quatuor cornua intelliguntur.
Numérotation du verset
Za. 1,21
mystice
mystice
marg.|
{s}
Hec sunt cornua]
scilicet Chaldei, Medi, Greci, Romani.
marg.|
{t}
Que ventilaverunt Iudam]
Septuaginta, disperserunt, id est successive dispergent. {u}
Et ostendit mihi Dominus]
Hieronymus non ego aspexi, ut prius. Hoc dicit forte, quia aliud vidit visione imaginaria, istud autem intellectuali, scilicet Angelos, qui per fabros intelliguntur, secundum Hieronymum. Et hoc videtur innui per hoc, quod non querit qui sunt isti, sed quid isti veniunt facere, quia certus erat quod erant Angeli parati mandatum Domini adimplere.
marg.|
{x}
Et nemo eorum]
Iudeorum, levavit caput suum, quasi ita oppresserunt eos, vel oppriment, quod nullus poterit
{5.214rb}
levare caput. {y}
Et venerunt isti]
fabri, id est Angeli venerunt iam contra Babylonios : Dn. 5. Et venient etiam contra alios. {z}
Deterrere ea]
Hieronymus, ut omnia regna sub iugo Christi colla submittant, et quod gentes destruxerant, isti edificent. {a}
Ut deiiciant cornu gentium]
etc. Non dicit cornua, quia non simul regnaverunt, sed successive. Quidam per quatuor fabros intelligunt constructores eorum, que per quatuor regna destructa sunt in Iudea : ut quod per Babylonios restituerunt Zorobabel, Iesus, et Esdras : quod a Medis, et Persis, Esther, et Esdras : quod a Grecis, Machabei, quod a Tito, et Vespasiano, Elius Adrianus, et alii quique novissime Hierusalem restauraverunt.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Za. Capitulum 1), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 30/01/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=50&chapitre=50_1)
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Za. Capitulum 1), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 30/01/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=50&chapitre=50_1)
Notes :