Hugo de Sancto Caro

Capitulum 14

Numérotation du verset Za. 14,1 

Ecce dies
Domini veniunt1 dicit Dominus2
1 Domini veniunt] inv. Weber |
2 dicit Dominus] om. Weber |
et dividentur spolia tua
in medio tui.
Numérotation du verset Za. 14,2 

Et congregabo omnes gentes ad Hierusalem in prelium
et capietur civitas et vastabuntur domus
et mulieres violabuntur. Et egredietur media pars civitatis in captivitatem et reliquum populi
non auferetur ex urbe.
Numérotation du verset Za. 14,3 

Et egredietur Dominus et preliabitur contra gentes illas
sicut preliatus est in die certaminis.
Numérotation du verset Za. 14,4 

Et stabunt pedes eius in die illa
super montem Olivarum
qui est contra Hierusalem ad orientem,
et scindetur mons Olivarum ex media parte sui ad orientem et ad3 occidentem prerupto grandi valde.
3 ad] om. Weber
Et separabitur montis medium4 ad aquilonem et medium eius ad meridiem.
4 montis medium] inv. Weber
Numérotation du verset Za. 14,5 

Et fugietis ad vallem montium eorum5 quoniam coniungetur vallis montium usque ad proximum.
5 eorum] meorum Weber
Et fugietis sicut fugistis a facie terremotus in diebus Ozie regis Iuda.
Et veniet Dominus Deus meus omnesque sancti cum eo.
Numérotation du verset Za. 14,6 

Et erit in die illa : non erit lux sed frigus et gelu.
Numérotation du verset Za. 14,7 

Et erit dies una que nota est Domino,
non dies neque nox
et in tempore
vespere
erit lux.
Numérotation du verset Za. 14,8 

Et erit in die illa
exibunt aque vive de Hierusalem,
medium earum ad mare orientale
et medium earum ad mare novissimum.
In estate et in hieme erunt.
Numérotation du verset Za. 14,9 

Et erit Dominus rex super omnem terram.
In die illa erit Dominus unus et erit nomen eius unum.
Numérotation du verset Za. 14,10 

Et revertetur omnis terra usque ad desertum, de colle Adremmon6
6 Adremmon] Remmon Weber cum LXX
ad austrum
Hierusalem7 exaltabitur
7 Hierusalem] + et Weber
et habitabitur8 in loco suo
8 habitabitur] habitabit Weber
a porta Beniamin usque ad locum9 porte Prioris
9 locum] lucum Rusch
et10 usque ad portam Angulorum et a turre Ananeel usque ad torcularia regis.
10 et] om. Weber
Numérotation du verset Za. 14,11 

Et habitabunt in ea
et anathema non erit amplius,
sed Hierusalem sedebit11 secura.
11 Hierusalem sedebit] inv. Weber
Numérotation du verset Za. 14,12 

Et hec erit plaga qua percutiet Dominus omnes gentes que pugnaverant12 adversus Hierusalem. Tabescet caro uniuscuiusque stantis super pedes suos et oculi eius contabescent in foraminibus suis et lingua eorum contabescet in ore suo.
12 pugnaverant] pugnaverunt Weber
Numérotation du verset Za. 14,13 

In die illa13
13 illa] illo Weber
erit tumultus
Domini magnus in eis et apprehendet vir manum proximi sui et conseretur manus eius super manum proximi sui.
Numérotation du verset Za. 14,14 

Sed et Iudas pugnabit adversus Hierusalem
et congregabuntur
divitie omnium gentium
in circuitu aurum et argentum14,
14 argentum] + et Weber
vestes multe satis.
Numérotation du verset Za. 14,15 

Sic15 erit ruina equi
15 Sic] et praem. Weber
et muli et16 cameli et asini et omnium iumentorum que fuerint in castris illis
16 et] om. Weber
sicut ruina
hec.
Numérotation du verset Za. 14,16 

Et omnes qui reliqui fuerint de universis gentibus que veniunt17
17 veniunt] venerint Weber
contra Hierusalem, ascendent ab anno in annum
ut adorent regem Dominum exercituum et celebrent festivitatem tabernaculorum.
Numérotation du verset Za. 14,17 

Et erit qui non ascenderint18 de familiis terre ad Hierusalem ut adorent19 regem Dominum exercituum : Non erit super eos imber.
18 ascenderint] ascenderit Weber |
19 adorent] adoret Weber |
Numérotation du verset Za. 14,18 

Quod si et familia Egypti non ascenderit et non venerit,
nec super eos erit
sed erit
ruina qua percutiet Dominus omnes gentes que non ascenderint ad celebrandam festivitatem tabernaculorum.
Numérotation du verset Za. 14,19 

Hoc erit
peccatum Egypti et hoc peccatum omnium gentium que non ascenderint ad celebrandam festivitatem tabernaculorum.
Numérotation du verset Za. 14,20 

In die illa20 erit quod super frenum equi est sanctum Domino
20 illa] illo Weber
et erunt lebetes in domo Domini quasi phiale coram altari.
Numérotation du verset Za. 14,21 

Et erit omnis lebes in Hierusalem et in Iuda sanctificatus Domino exercituum. Et venient omnes immolantes et sument ex eis
et coquent in eis. Et non erit mercator ultra in domo Domini exercituum in die illa21.
21 illa Tr1035 Rusch ] illo Weber | + EXPLICIT ZACHARIAS PROPHETA Tr1035 Weber

Capitulum 14

Numérotation du verset Za. 14,1 
marg.| Ecce dies Domini veniunt] etc. Superius egit de destructione Hierusalem, et profectu Ecclesie, et interposuit de Passione Christi tamquam causam utriusque illorum, hic redit iterum ad eadem. Unde cap. istud dividitur in duas partes. In prima agitur de destructione Hierusalem. In secunda de profectu Ecclesie, ibi : [  Et stabunt pedes eius] etc. Describens ergo destructionem Hierusalem, que facta est per Romanos, dicit :
marg.| {h} Ecce dies Domini veniunt] id est dies captivitatis facte per Romanos, que dicitur dies Domini, quia tunc vindicavit se Dominus de hostibus suis Iudeis.
marg.| {i} Et dividentur spolia tua] o Hierusalem.
marg.| {k} In medio tui] quasi securi erunt hostes tui, non oportebit quod deportent spolia tua extra civitatem ad dividendum inter se, sed in medio tui divident.
marg.| {l} Et congregabo omnes gentes] id est multas gentes in exercitu Romanorum.
marg.| {m} Ad Hierusalem in prelium] id est contra Hierusalem.
marg.| {n} Et capietur civitas] a Romanis.
marg.| {o} Et vastabuntur domus, et mulieres violabuntur] Ecce magna miseria Iudeorum, et magna crudelitas hostium.
marg.| {p} Et egredietur media pars civitatis] id est pars populi civitatis, scilicet, inferioris.
marg.| {q} In captivitatem] Romanis ducentibus.
marg.| {r} Et reliquum populi] qui habitabat in civitate superiori, scilicet, in monte Sion.
marg.| {s} Non auferetur ex urbe] Glossa Mons Sion, et templi in quo erat Arx regni, integra mansit. Contra Lc. 19.g. Non relinquent in te lapidem super lapidem, dicitur ad Hierusalem de Romanis. Solutio : Hierusalem bis destructa fuit a Romanis. Primo sub Tito, et Vespasiano, et tunc capta fuit, et destructa solum inferior pars civitatis, sicut hic dicitur. Secundo sub Elio Adriano, et tunc fuit eversa funditus, ut dicitur Lc. 19.
marg.| {t} Et egredietur Dominus] Posita destructione Iudeorum que facta est per Romanos, ponit destructionem Romanorum, quia etsi Iudei iuste destructi sint, tamen illi peccaverunt, quia ex cupiditate destruxerunt eos.
marg.| Unde tangit hic propheta destructionem Romanorum, quando destruetur Romanum imperium per Antichristum, quia tria de cornibus, id est regibus Romani imperii destruet, scilicet, regem Africe, Egypti, et Ethiopie, et reliquos reges septem subiugabit, ut dicitur Dn. 7.b. quod in quarta bestia que significat regnum Romanorum, ortum est cornu modicum, id est Antichristus, et tria de cornibus evulsa sunt a facie eius, id est tres reges predicti. Hoc ergo tangit dicens [ et egredietur Dominus] a loco clementie sue quantum ad Romanos.
marg.| {u} Et preliabitur] etc. id est permittet Antichristum preliari.
marg.| {x} Contra gentes illas, que vastaverunt Hierusalem] id est Romanos.
marg.| {y} Sicut preliatus est in die certaminis]  ; illius, scilicet certaminis celebris, et famosi quando Pharaonem, et exercitum eius proiecit in mare. Ex. 15.a. quasi tunc preliabitur {5. 224rb} fortiter contra Romanos, sicut tunc contra Egyptios. {z}   Et stabunt pedes eius] etc. Hec est secunda pars in qua agitur de profectu Ecclesie. Et dicuntur hic quatuor. Primo, ex quibus collecta est Ecclesia, scilicet ex Iudeis, et gentibus. Secundo, ex qualibus scilicet electis, et reprobis. ibi : [  Et separabitur] etc. Tertio in quo collecta est scilicet in fide duorum testamentorum, ibi : [  Et fugietis] etc. Quarto, ad quid collecta, ut scilicet remuneretur quilibet secundum merita sua, ibi : [  Et veniet Dominus] etc. Ostendit ergo primo quod ex duplici populo collecta est Ecclesia, Iudeis, et gentibus dicens.   [Stabunt pedes eius] id est sancti, vel vestigia, et exempla ipsius.
marg.| {a} In die illa] tempore primitive Ecclesie.
marg.| {b} Super montem olivarum] id est super Ecclesiam, hoc est in Ecclesia. Sed   [super] dicit, quia ipse est caput Ecclesie. Eph. 1.d.
marg.| {c} Qui est contra Hierusalem] quia Ecclesia militans est contra triumphantem, respiciens ad illam imitatione, et aspirans desiderio.
marg.| {d} Ad orientem] gratie. In Oriente enim gratiarum fundata est Ecclesia. Nota mons olivarum dicebatur mons luminis, quia ibi crescebant olive que sunt nutrimenta luminis, ita in Ecclesia sunt exempla sanctorum, que sunt fomenta bone vite, et fidei in Ecclesia. Item dicebatur mons luminis, quia respiciebat lumen ad revelationem luminarium templi, ita Ecclesia luminaria, id est sacramenta respicit a monte Christo. Item dicebatur mons luminis, quia primo recipiebat radios Solis, ita Ecclesia recipit primo radios veri Solis, id est Christi qui illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum : Io. 1.a. Hac ratione dicitur Ecclesia mons luminum.
marg.| {e} Et scindetur mons olivarum] id est Ecclesia.
marg.| {f} Ex media parte sui] ut sit una pars collecta ex gentibus, ex Iudeis alia. Unde sequitur.
marg.| {g} Ad Orientem] gentium in quibus per predicationem Apostolorum orta est lux fidei.
marg.| {h} Et ad occidentem] Iudeorum, in quibus ut in pluribus occidit lux cognitionis, et fidei. Unde dicit eis Dominus Io. 12.e. Adhuc modicum lumen in vobis est, etc.
marg.| {i} Prerupto grandi valde] id est magna valde distantia existente inter eos, non quantum ad animorum concordiam, sed quantum ad morum diversitatem.
marg.| {k} Et separabitur] Hic ostenditur ex qualibus collecta est Ecclesia, scilicet electis, et reprobis : Unde dicitur :   [Et separabitur] qualitate meritorum. {l}   Montis medium] id est Ecclesie.
marg.| {m} Ad Aquilonem] quantum ad reprobos.
marg.| {n} Et medium eius ad meridiem] quantum ad electos, qui dicuntur meridies, quia in eis viget lux cognitionis, et ardor caritatis, mali vero dicuntur Aquilo propter frigiditatem amoris. {o}   Et fugietis] Hic tertio determinat in quo Ecclesia sit collecta scilicet in fide duorum testamentorum. Unde dicit :   [Et fugietis] tamquam ad refugium vos electi. {p}   Ad vallem montium eorum] id est ad profunditatem, et obscuritatem duorum testamentorum. {q}   Quoniam coniungetur] quasi dicat non solum in altero Testamentorum habebitis fiduciam et refugium, sed in utroque :   [Quoniam coniungetur vallis montium] ut tollatur vallis 1 distantia Testamentorum que videbatur esse inter illa. {r}   Usque ad proximum] id est usque ad proximitatem magnam, ut parum differant duo Testamenta, dicit Glossa Item alia Glossa Duo Testamenta magis sunt vicina, et convenientia, quam unita. Contra. Ezec. 1.b. dicitur quod rota erat in rota, 1 novum in veteri : Item Mt. 5.b. Non veni solvere legem, sed adimplere. Sol Novum testamentum est in veteri per prefigurationem, vetus in novo per explanationem, utrumque in altero per identitatem spiritualem, divisa tamen sunt, et convenientia potius quam unita, quantum ad littere superficiem.
marg.| {s} Et fugietis] vos electi a comminationibus scripturarum.
marg.| {t} Sicut fugistis a facie terre motus] valde timentes. {u}   In diebus {5. 224va}   Ozie regis Iuda] qui voluit adolere incensum, et idcirco percussus est lepra, ut dicitur 2Par. 26.d. Et dicit Magister, quod tunc mons olivarum scissus est, ita quod pars descendit super virgultum Ozie, et quod terre motus factus est magnus, ita quod fugerunt Hierosolymite a facie eius.
marg.| {a} Et veniet] etc. Hic quatuor dicit Propheta ad quid collecta est Ecclesia, scilicet, ad iudicium ut recipiat unusquisque prout gessit in corpore. Unde hic describit iudicium, dicens :   [Et veniet Dominus Deus meus] dicit Propheta   [omnesque Sancti] eius   [cum eo] ad iudicandum. Is. 3.c. Dominus ad iudicium veniet cum senioribus populi sui.
marg.| {b} Et erit in die illa non erit lux] malis   [sed frigus et gelu] veniens ex timore. Sed quare non commemorat ignem similiter, quia ad calorem nimium transibunt ab aquis nivium. Solutio : Quia agitur hic de timore et horrore iudicii, timor autem est causa frigoris. {c}   Et erit dies una que nota est Domino] non homini, quia de illa nemo scit etc. ut dicitur Mt. 24.c. {d}   Non dies, neque nox] id est non vicissitudo diei et noctis.
marg.| {e} Et in tempore vesperi] quando tempus obtenebrescet. {f}   Erit lux] sanctis, quasi dicat, tunc erit nox impiis, sed lux sanctis. Malach. 4.a. Vobis timentibus nomen meum orietur Sol iustitie, etc.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Za. Capitulum 14), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 30/01/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=50&chapitre=50_14)
Signaler un complément d'information

Notes :