Hugo de Sancto Caro

Capitulum 8

Numérotation du verset Za. 8,1 

Et factum est verbum Domini exercituum dicens :
Numérotation du verset Za. 8,2 

Hec dicit Dominus exercituum : Zelatus sum Sion zelo magno
et indignatione magna
zelatus sum eam.
Numérotation du verset Za. 8,3 

Hec dicit Dominus exercituum :
Reversus sum ad Sion et habitabo in medio Hierusalem
et vocabitur Hierusalem civitas veritatis
et mons Domini exercituum mons sanctificatus.
Numérotation du verset Za. 8,4 

Hec dicit Dominus exercituum : Adhuc habitabunt senes et anus in plateis Hierusalem et viri baculus in manu eius pre multitudine dierum.
Numérotation du verset Za. 8,5 

Et platee civitatis complebuntur infantibus et puellis
ludentibus in plateis eius.
Numérotation du verset Za. 8,6 

Hec dicit Dominus exercituum : Si videbitur difficile1
1 videbitur difficile] inv. Weber
in oculis reliquiarum populi huius
in diebus illis,
numquid in oculis meis difficile erit dicit Dominus exercituum ?
Numérotation du verset Za. 8,7 

Hec dicit Dominus exercituum : Ecce ego salvabo populum meum de terra orientis
et de terra occasus solis
Numérotation du verset Za. 8,8 

et adducam eos
et habitabunt in medio Hierusalem,
et erunt mihi in populum,
et ego ero eis
in Deum
in veritate et in2 iustitia.
2 in] om. Weber
Numérotation du verset Za. 8,9 

Hec dicit Dominus exercituum : Confortentur manus vestre
qui auditis in diebus his
sermones istos
per os prophetarum,
in die in3 qua fundata est domus Domini exercituum ut templum edificaretur.
3 in] om. Weber
Numérotation du verset Za. 8,10 

Et4 siquidem
4 Et] om. Weber
ante dies illos merces hominum non erat, nec merces iumentorum erat,
neque introeunti et exeunti erat pax pre tribulatione
et dimisi omnes homines unumquemque contra proximum suum.
Numérotation du verset Za. 8,11 

Nunc autem
non iuxta dies priores ego faciam reliquiis populi huius dicit Dominus exercituum,
Numérotation du verset Za. 8,12 

sed semen pacis erit,
vinea
dabit fructum suum,
et terra
dabit germen suum et celi dabunt rorem suum
et possidere
faciam reliquias populi huius universa hec.
Numérotation du verset Za. 8,13 

Et erit sicut eratis maledictio in gentibus domus Iuda
et domus Israel,
sic salvabo vos et eritis benedictio. Nolite timere.
Confortentur
manus vestre,
Numérotation du verset Za. 8,14 

quia hec dicit Dominus exercituum :
Sicut cogitavi ut affligerem vos
cum ad iracundiam me provocassent patres vestri5 dicit Dominus,
5 me –provocassent patres vestri] inv. Weber
Numérotation du verset Za. 8,15 

et non sum misertus,
sic conversus
cogitavi in diebus istis ut benefaciam Hierusalem et domui Iuda. Nolite timere.
Numérotation du verset Za. 8,16 

Hec sunt ergo verba que facietis. Loquimini veritatem unusquisque cum proximo suo,
veritatem et iudicium pacis iudicate in portis vestris,
Numérotation du verset Za. 8,17 

et unusquisque malum contra amicum suum ne cogitetis in cordibus vestris
et iuramentum mendax ne diligatis. Omnia enim hec sunt que odi dicit Dominus.
Numérotation du verset Za. 8,18 

Et factum est verbum Domini exercituum ad me dicens :
Numérotation du verset Za. 8,19 

Hec dicit Dominus exercituum : ieiunium quarti et ieiunium quinti et ieiunium septimi et ieiunium decimi erit
domui Iuda in gaudium et in letitiam et in sollemnitates preclaras veritatem tantum et pacem diligite.
Numérotation du verset Za. 8,20 

Hec dicit Dominus exercituum : Usquequo veniant
populi et habitent in civitatibus multis
Numérotation du verset Za. 8,21 

et vadant habitatores unusquisque6 ad alterum dicens7 : Eamus
6 unusquisque] unus Weber |
7 dicens] dicentes Weber |
et deprecemur faciem Domini
et queramus Dominum exercituum.
Vadam etiam ego.
Numérotation du verset Za. 8,22 

Et venient populi multi
et gentes robuste
ad querendum
Dominum exercituum in Hierusalem et deprecandam faciem Domini.
Numérotation du verset Za. 8,23 

Hec dicit Dominus exercituum :
In diebus illis in quibus apprehendent decem homines ex omnibus linguis gentium et apprehendent fimbriam viri Iudei
dicentes : Ibimus vobiscum.
Audivimus enim
quoniam Deus vobiscum est.

Capitulum 8

Numérotation du verset Za. 8,1 
marg.| Et factum est verbum Domini] etc. Primo promittit eis prospera multa. Secundo, quia quasi incredibilia quibusdam videbantur que promittebat, ostendit quod discredere vel diffidere non debent, ut hec prospera promereantur, ibi   [Hec sunt ergo verba] Tertio ponitur responsio facienda questioni quam fecerunt principes Persarum, ibi :   [Et factum est verbum Domini] etc. Dicit ergo. {b}   Et factum est] etc. Primo quodammodo continuat seipsum, quasi dicat, ita punivi patres vestros, et vos propter peccata sua. Sed ne credatis quod ex odio hoc fecerim, scitote quod ex magno amoris zelo eos volui castigare. Unde. {c}   Zelatus sum Sion zelo magno] id est ex vehementi amore feci eis premissa supra 1.c. Zelatus sum. Ex. 20.a. Ego sum Dominus Deus tuus fortis zelotes. {d}   Et indignatione magna zelatus sum eam] id est indignatus quod me reliquit et idolis adhesit afflixi eam, ut corrigerem, non abieci, sed modo, quia penituit. {e}   Reversus sum ad Sion] per misericordiam, {f}   Et habitabo] per protectionem. {g}   In medio] id est in templo quod est in medio. {h}   Hierusalem] que restaurabitur. {i}   Et vocabitur Hierusalem civitas veritatis] propter preceptorum observantiam.
marg.| {k} Et mons] in quo est templum. {l}   Sanctificatus] propter observationem cerimoniarum, et oblationum.
marg.| {m} Adhuc habitabunt senes] etc. Hieronymus Tanta erit prosperitas omnium, et bellorum quies ac tranquillitas, ut nullo hoste remanente in utroque sexu usque ad ultimam etatem senilis etas perveniat et trementes artus baculo regente sustentent.
marg.| {n} Et platee civitatis complebuntur, {5. 218va} Δ In hoc promittitur cum pace et gaudio etiam populatio. Promittit ergo in verbis premissis civitatis reparationem et populationem, cultus divini restitutionem, abundantiam rerum, sanitatem corporum, letitiam animorum, temporis pacem et securitatem. Que quia incredibilia videbantur quibusdam, probat quod bene possunt credere, quia omnipotens est qui promittit. Secundo, quia etiam ipsi iam multa viderunt impleta eorum, que promiserant ipse Zacharias et Aggeus ex quo edificare ceperunt ibi : [  Confortentur manus vestre] Dicit ergo.
marg.| {a} Hec dicit Dominus] omnium, et omnia potens.
marg.| {b} Si videbitur] etc. quasi dicat vos qui estis pauci numero et infirmi et quasi quedam reliquie, quasi impossibile iudicatis quod promitto, quia et hostes impugnant, et fratres vestri de Babylone redire renuerunt, sed mihi nihil est difficile, cui dicere est fecisse. Lc. 1.d. Non erit impossibile apud Deum omne verbum. {c}   In diebus illis] quando scilicet reedificanda est civitas.
marg.| {d} Dicit Dominus] Hoc toties interserit ad pusillanimitatem eorum confortandam.
marg.| {e} Hec dicit Dominus] Hic ponit modum per quem erat facile in oculis Domini facere quod promittit, scilicet populare Iudeam, quod inter cetera impossibilibus videbatur.
marg.| {f} Ecce ego salvabo] etc. Hieronymus Quidam Iudeorum dicunt hec esse impleta sub Zorobabel, et Nehemia, quidam sub Machabeis, quidam ad finem mundi totum referunt. Non sub Salvatore in Ecclesia verissime cernimus consummata omnia, ut multi ab Oriente et Occidente veniant et recumbant cum Abraham Mt. 8.b.
marg.| {g} Et erunt mihi in populum] per obedientiam.
marg.| {h} Et ego ero eis in Deum] per protectionem :
marg.| {i} In veritate] fidei :
marg.| {k} Et iustitia] operis.
marg.| {l} Confortentur manus vestre] ad firmiter sperandum et bene operandum. Hieronymus Cum iam cohortati fuerint populum ad edificandum Zacharias et Aggeus, nunc extructo templo hortantur ut experti veritatem priorum, etiam accomodent fidem his que promittuntur.
marg.| {m} Qui auditis in diebus his] modo scilicet quarto anno Darii, et audistis.
marg.| {n} Sermones istos] consolatorios.
marg.| {o} Per os prophetarum] per me et Aggeum.
marg.| {p} In die] id est a die [  qua fundata est domus Domini] scilicet secundo anno Darii, mense sexto, vicesima quarta die mensis. Agg. 2.
marg.| {q} Siquidem] Glossa et bene debetis audire quia.
marg.| {r} Ante dies illos] quando fundata est Dominus Domini. Agg. 2.
marg.| {s} Merces hominum non erat] etc. 1 et homines et iumenta frustra laborabant et negotiabantur. Unde Septuaginta. Ante dies illos merces hominum non erit in lucrum, et merces iumentorum non subsistet Agg. 1.b. Qui mercedes congregavit, misit eas in saccum pertusum.
marg.| {t} Neque introeunti] etc. Hieronymus Foris adversarii, domi seditio turbabant pacem, nec frater fratri servabat fidem, sed omnes inter se hostili odio diffidebant.
marg.| {u} Nunc autem non iuxta dies priores] etc. Hieronymus Edificato autem templo, erit pax et gaudium, et ariditatem pristini temporis futura abundantia compensabit, Agg. 2.d. Ex die ista benedicam.
marg.| {x} Et possidere faciam reliquias populi] id est ipsos reversos {5. 218vb} de Babylone, qui quasi reliquie erant populi Israel.
marg.| {y} Et erit sicut eratis] in captivitate positi.
marg.| {z} Domus Iuda] due tribus. {a}   Et domus Israel] decem tribus. {b}   Nolite timere] adversarios. {c}   Confortentur manus vestre] ad implendum que incepta sunt.
marg.| {d} Sicut cogitavi ut affligerem vos] captivitati tradendo.
marg.| {e} Sic conversus, etc.   benefaciam domui Iuda, et Hierusalem] Non dicit domui Iuda, et domui Israel, sicut prius, qui Israel in captivitate relicto duabus tribubus benefecit.
marg.| {f} Hec sunt ergo verba] etc. Istud ergo respondet ad omnia que dicta sunt ex quo proposita fuit questio principum Persarum supra 7. in principio quasi dicat, et patres vestri, et vosipsi in captivitate, et post multum ieiunastis, sed frustra, misericordiam, et iudicium relinquentes, et verba Prophetarum contemnentes. Nunc autem ex quo cepistis audire prophetas, et operari quod bonum est, bene fuit vobis, et adhuc maiora vobis promittuntur. Hec sunt ergo verba, que facietis non estimantes vos per ieiunia tantum Deo placere.
marg.| {g} Loquimini] etc. Non mandatum novum datum eis, sed idem quod datum est patribus eorum supra 7.c. Loquimini veritatem unusquisque cum proximo suo. Ephes. 4.f. Loquimini veritatem, etc.
marg.| {h} Veritatem, et iudicium pacis iudicate] Hieronymus In iudicio sit primo veritas, et iustitia, deinde sequatur misericordia, ut iudex intendat pacificare discordes.
marg.| {i} In portis vestris] ibi sedebant ad iudicandum. Dt. 16.d.
marg.| {k} Et unusquisque malum, etc.   ne cogitetis in cordibus vestris] Ecce, quia cohibet non solum manum, sed animum.
marg.| {l} Et iuramentum mendax ne diligatis] id est ne ex industria falsum iuretis, nec tales audiatis. Ex. 20.b. Non assumes nomen Domini Dei tui in vanum.
Numérotation du verset Za. 8,mystice 
marg.| Mystice. {c} Zelatus sum Sion] etc. secundum Hieronymum per Sion Θ intelligitur ecclesia vel fidelis anima. Deus enim zelotes sponsam suam delinquentem percutit, sed percutiens consolatur promittens prospera, quod scilicet adhuc proteget Ecclesiam, replebit eam, et exaltabit. Sed persecutionis tempore cum fugiunt fideles, cremantur libri divini, occiduntur Martyres, difficile hec creduntur, nisi quia veritas repromittit dicens ; Multi venient ab Oriente, et Occidente, et recumbent cum Abraham, etc. Cum igitur iterum fundamenta fidei per predicatores iaciuntur fidelibus dicit : Confortentur manus vestre per bona opera ; erit enim merces operi vestro, qui edificatis, ut templum Dei sitis, quia sine fidei fundamento quicquid agunt homines, id est rationales, sive iumenta, id est simplices, Iudeus, Hereticus, vel gentilis, sine mercede agunt, et sine vera pace vivunt. Sed iacto fundamento iam habent fructum vinee, id est Christi, et terra liberi arbitrii virtutes germinat, et celi, id est predicatores dant rorem eloquii divini. Et sunt semen benedictum ab omnibus qui prius fuerant in maledictum gentibus per circuitum, et in exemplum. Item peccanti anime irascitur Deus, sed ad penitentem revertitur per misericordiam. Numquam etiam non quia peccavit, sed ne peccet tentationibus probat, et quasi vindemiat, sed languentem et afflictum confortat, dicens se adhuc habitaturum in ea per protectionem, et pacem, ita ut sit civitas veritatis, et sancta, ut habitent in plateis eius, id est in viribus vel virtutibus senes, id est sensus {5. 219ra} interni : aves, voluntates ordinate, et mature : infantes, affectiones sancte, puelle, cogitationes pudice. Hec autem quasi impossibilia videntur anime tentate que appropinquavit corruptioni, et vita eius mortiferis. Siquidem in statu illo non est ipsi anime merces hominum, nec merces iumentorum, quia nec per attritionem hominis interioris, nec per mortificationem hominis exterioris pacem reperit, vel solatium, neque egredienti ad operationem, neque introeunti ad orationem est pax, vel securitas, sed foris pugne, intus timores. Sed cum Dominus convertitur ad misericordiam, pacificat omnia, irrigat, et fecundat, quatenus rore gratie celesti suscepto anima germina virtutum quasi terra, id est cum humilitate proferat, et fructum boni operis quasi vinea, id est cum hilaritate producat.
marg.| {a} Et factum est verbum Domini] Hieronymus Ad id quod supra Sarasar, et Ragomelech per legatos quesierant, multis in medio positis que facerent, et que sperarent, ex persona Domini Propheta respondet dicens. Dies planctus, et ieiuniorum quos hactenus habuistis, sciatis in gaudium, et solemnitates convertendos, ita duntaxat si veritatem diligatis, et pacem.
marg.| {b} Ieiunium quarti] etc. Nota in questione tantum fecerunt mentionem principes de ieiunio quinti, secundum nos, vel de ieiunio quinti, et septimi, secundum Septuaginta. Forte quia ipsi totam legem non sciebant, vel omnia Iudeorum ieiunia non observabant. Hic autem quia non tantum propter eos, sed etiam propter Iudeos fit responsio : ideo fit mentio non tantum de ieiunio quinti, et septimi, sed et quarti, et decimi. In quarto, scilicet in Iulio secundum nos ieiunabant, quia tunc descendit Moyses de Monte, et confregit tabulas. Ex. 32.d. Item tunc rupti sunt muri Hierusalem. Ier. 39.b. In quinto autem scilicet in Augusto, quia propter exploratores terre sancte orta est seditio. Nm. 14.d. Item quia tunc combusta est civitas. Ier. 52.c. In septimo vero, id est Octobri, secundum nos, propter mortem Godolie. Ier. 41.a. In decimo, id est Ianuario, quia tunc Ezechiel, et populus captivus audivit templum esse subversum. Ezech. 33.e. {c}   Erit] id est vertetur [  domui Iude] {d}   In gaudium] cordis, {e}   Et in letitiam] corporis. {f}   Et in solemnitates preclaras] divini cultus. {g}   Veritatem tantum] interius coram Deo.
marg.| {h} Et pacem diligite] exterius coram proximo.
marg.| {i} Usquequo veniant populi] quasi dicat dicta ieiunia vertentur in solemnitates intantum, quod populi multi Iudei, et proselyti veniant in Iudeam.
marg.| {k} Et habitent in civitatibus multis] Iudee prius desertis.
marg.| {l} Et vadant habitatores] ipsarum urbium [  unus ad alterum]
marg.| {m} Dicentes, eamus, et deprecemur faciem Domini] in Hierusalem ter in anno secundum legem. Ex. 23.b.
marg.| {n} Vadam etiam ego] Hoc respondebit alter proximo invitanti, vel qui invitantem audierit. Vel secundum Hieronymus hoc respondebit civitas una ad alteram.
marg.| {o} Et venient populi multi] etc. Iudei hoc impletum dicunt sub Zorobabel, et Nehemia, quia precepit rex ut alienigene iuvarent eos. 1. Esdre 6. et 7. Sed melius exponitur de primitiva Ecclesia, quia tunc venerunt populi multi ad fidem ad deprecandum faciem Domini, id est filium Dei, qui est, imago patris indifferens, in Hierusalem, id est in Ecclesia militante. Nota ex hoc loco habuerunt ortum ieiunia quatuor temporum, que fiunt in Martio, Maio, Septembri, Decembri, quasi pro primitiis totius temporis. Iudei in primo die quolibet mense ieiunabant, quasi pro primitiis. Sed ne videamur Iudaizare, partimur dies 12. in quatuor portiones, et solvimus pro primitiis, sicut quadragesimam ieiunamus pro decima parte totius temporis. Hec ieiunia vertentur fidelibus in solemnitates preclaras, quia per ea ad hereditatem pervenient preclaram.
marg.| {p} In diebus illis] etc. quasi dicat, hec omnia fient non modo, sed quando decem viri {5. 219rb} id est omnes decalogum, omnes sensus corporis exteriores, et sensus mentis interiores testificantes, omnes scilicet Christiani. Iota, enim littera, ut dicit Hieronymus, ex qua nomen Iesu sumit exordium, et apud Grecos et apud Hebreos denarium significat. Qui ergo Christiano nomine censentur, et Christo adherent, recte per denarium intelliguntur.
marg.| {q} Apprehendet] per fidem, et imitationem.
marg.| Vel ad litteram quia omnis turba querebat eum tangere, Lc. 6.c.
marg.| {r} Fimbriam] Fimbria est extremitas vestimenti per quam ornatur capa serica, per quod intelligitur divine nature unio, et humane, vel ipsa humanitas, vel humilitas Christi : vel etiam ipsi Apostoli.
marg.| {s} Viri Iudei] Iesu Christi qui fuit de Iuda.
marg.| {t} Ibimus] de virtute in virtutem.
marg.| {u} Vobiscum] o Apostoli qui estis fimbria.
marg.| {x} Audivimus enim] per Prophetas.
marg.| {y} Quoniam Deus vobiscum est] Mt. 28.d. Ecce ego vobiscum sum, etc. Hieronymus Quidam Iudeorum sub Zorobabel, et post Zorobabel hec dicunt esse completa, alii sub Christo suo implenda quem venturum expectant.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Za. Capitulum 8), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/11/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=50&chapitre=50_8)
Signaler un complément d'information

Notes :