Nicolaus de Lyra

Capitulum 2

Numérotation du verset 3Esr. 2,1 VIII

Regnante Cyro rege1 Persarum2, in consummatione verbi Domini in ore Ieremie,
1 Regnante] VI praem. ΩN | rege] om. ΩN Weber |
2 Persarum] + anno primo Weber |
Numérotation du verset 3Esr. 2,2 

suscitavit Dominus spiritum Cyri regis Persarum et predicavit in toto regno suo3 simul per Scripturam
3 suo] + et Weber
Numérotation du verset 3Esr. 2,2 versio altera

Regnante autem Cyro ((rege)) Persarum anno primo ut impleretur verbum Domini in ore Ieremie, suscitavit Dominus spiritum Cyri regis Persarum et predicavit in omni regno suo et per scripta.
¶Codd. : Tr621 Sabatier
Numérotation du verset 3Esr. 2,3 

dicens : Hec dicit Cyrus rex Persarum4 : Me constituit regem orbi5 terrarum Dominus Israel, Dominus excelsus.
4 rex Persarum - Cyrus ΩV ΩN Weber ] inv. Rusch |
5 orbi ΩN Rusch Weber ] orbis ΩV |
Numérotation du verset 3Esr. 2,4 

Et significavit mihi edificare sibi domum 6* in Hierusalem que est in Iudea.
6 sibi domum ΩN ΩV Weber ] inv. Rusch
Numérotation du verset 3Esr. 2,5 

Si quis est ex genere vestro, Dominus ipsius cum eo ascendat in7* Hierusalem.
7 Si quis... eo in ΩN ΩV Rusch (...ascendat cum eo... )] sit Dominus ipsius cum eo, et ascendens in Hierusalem que est in Iudea edificet domum Domino Israel; hic est Dominus inhabitans Weber
Numérotation du verset 3Esr. 2,6 

Quotquot ergo circa loca habitant, adiuvent eum8* qui sunt in loco ipso9 in auro et argento,
8 eum ΩN ΩV Weber ] eos Rusch |
9 ipso] ipsius Weber |
Numérotation du verset 3Esr. 2,7 

in dationibus cum equis et iumentis cumque aliis que secundum vota apponuntur in edem Domini que est in Hierusalem.
Numérotation du verset 3Esr. 2,8 IX

Et stantes principes tribuum pagorum10 Iude ex tribu11 Beniamin et sacerdotes et levite, quos excitavit Dominus ascendere et edificare domum Domini que est in Hierusalem, et qui erant in circuitu eorum,
10 tribuum pagorum ΩN Rusch ] inv. ΩV |
11 ex tribu ΩN ΩV Rusch ] et tribus Weber |
Numérotation du verset 3Esr. 2,9 

adiuvarent12* in omni argento et auro13* eius14 et iumentis et votis quam pluribus, multi quorum sensus excitatus est.
12 adiuvarent Amiens* P9 ΩJ ΩS ΩN² ΩV ] adiuvent ΩN*, adiuverunt Rusch Weber , + eos Amiens |
13 argento - et – auro ΩN Weber ΩV ] inv. Rusch |
14 eius ΩN Rusch ] equis Weber |
Numérotation du verset 3Esr. 2,10 

Et Cyrus rex15* protulit vasa sacra16 Domini que transtulit Nabuchodonosor17* ex Hierusalem et consecravit ea in suo idolo18*.
15 Cyrus rex ΩN ΩV Weber] inv. Rusch Clementina |
16 vasa sacra ΩN Rusch Weber ] inv. ΩV |
17 Nabuchodonosor ΩN ΩV Weber ] + rex Babylonis Rusch Clementina |
18 in suo idolo ΩN ΩV Weber ] idolo suo Rusch |
Numérotation du verset 3Esr. 2,11 

Et proferens ea Cyrus rex Persarum tradidit Mitridato19 qui erat super thesauros ipsius.
19 Mitridato ΩN ΩV Rusch ] Mitridati Weber
Numérotation du verset 3Esr. 2,12 

Per hunc autem20 tradita sunt Salmanasaro presidi Iudee.
20 autem ΩV Rusch Weber] om. ΩN
Numérotation du verset 3Esr. 2,13 

Horum autem hic21 numerus : libatoria argentea duo millia quadringenta, athisce argentee triginta, phiale auree22 triginta, item argentee23 duo millia quadringente24 et alia vasa mille.
21 hic ΩV Rusch ] his ΩN, is Weber |
22 auree ΩV Rusch ] aure ΩN |
23 argentee ΩV Rusch ] argente ΩN |
24 argentea duo... quadringente ΩN Rusch ] aurea mille argentea sescenta thyisce argentee triginta fiale auree triginta item argentee duo millia trecente Weber |
Numérotation du verset 3Esr. 2,13 versio altera

Et erat numerus horum libatoria aurea mille patere argentee25 et fiale auree trecente duo millia quadringenta et ex26 alia vasa mille.
¶Codd. : Tr621
25 argentee] sequitur una linea erasa P111 |
26 ex] om. P111 |
Numérotation du verset 3Esr. 2,14 

Omnia autem vasa aurea et argentea quatuor27* millia quadringenti sexaginta octo 28*.
27 quattuor ΩN ΩV Weber ] quinque Rusch |
28 quadringenti sexaginta octo (CCCC.LXVIII) ΩN ΩV ] octingenta sexaginta Rusch , quadringenta sexaginta novem Weber |
Numérotation du verset 3Esr. 2,14 versio altera

Omnia autem vasa aurea et argentea.
¶Codd. : Tr621 Sabatier
Numérotation du verset 3Esr. 2,15 

Et evacuata29* sunt Salmanasaro30 simul cum his qui31 ex captivitate Babylonie venerant32 in Hierosolymam33.
29 evacuata ΩN ΩV Weber ] enumerata Rusch |
30 Salmanasaro ΩN ΩV ] a Salamanassaro Weber |
31 qui] que ΩN |
32 venerant] om. ΩN Weber |
33 Hierosolymam] Hierosolyma ΩN |
Numérotation du verset 3Esr. 2,15 versio altera

attulit Sabassaro cum hic qui revertebantur de Babylonia34 in Hierusalem.
¶Codd. : Tr621 Sabatier
34 Babylonia] Babylone Tr621
Numérotation du verset 3Esr. 2,16 X

In35 Artaxerxis autem regis Persarum36 temporibus scripserunt ei, de his qui37 inhabitabant38 in Iudea et in39* Hierusalem, Balsamus40 et Mitridatus41 et Sabellius et Rathimus, Balthemus42, Samelius scriba et reliqui43 inhabitantes in Samaria et ceteris locis subiectam epistolam regi Artaxerxi.
35 In] X praem. ΩN |
36 regis Persarum] inv. Weber |
37 qui Tr621 ] que ΩN |
38 inhabitabant Tr621 ΩV Rusch Weber ] habitabant ΩN |
39 in Iudea] Iudeam Tr621 | in ΩN ΩV Weber ] om. Tr621 Rusch |
40 Balsamus] Belemus ΩM |
41 Mitridatus ΩJ ΩS ΩN Rusch Clementina ] Mitridatis Weber, Mitridates Tr621 |
42 Balthemus ΩJ ΩN Rusch ] et praem. ΩV Weber |
43 et Rathimus, Balthemus, Samelius scriba et reliqui ΩN Rusch ] scribe et ceteri contumaci eis habitantes in Samaria et aliis locis subiectam epistolam Tr621, + deservientes ei et Weber |
Numérotation du verset 3Esr. 2,17 XI

Domine, pueri tui Rathimus ab accedentibus44* et Sabellius scriba et45 reliqui curie tue46* iudices in Celesyriam47 et Phenicem48.
44 accedentibus ΩN ΩV Weber ] accidentibus Rusch |
45 et ΩV Rusch Weber] om. ΩN |
46 tue ΩN ΩV ] sue Rusch Weber |
47 Celesysriam ] scrips. cohelen syriam ΩN ΩV |
48 Phenicem ΩV ] Penicem ΩN , Phoenicen Weber |
Numérotation du verset 3Esr. 2,17 versio altera

Regi Arthaxersi domino, pueri tui Racymus ab accidentibus et Ramelius scriba et reliqui curie tue iudices qui sunt in Siria Celes et Phenice salutem.
¶Codd. : Tr621
Numérotation du verset 3Esr. 2,18 XII

Et nunc notum sit domino regi, quoniam Iudei qui ascenderunt a vobis ad nos, venientes in Hierusalem civitatem refugam et pessimam, edificant furnos49 eius et statuunt muros et templum suscitant.
49 furnos] foros Weber
Numérotation du verset 3Esr. 2,19 

Quod si civitas ista et muri consummati fuerint50* tributa non sustinebunt pendere, sed etiam regibus resistent.
50 fuerint ΩV Rusch Weber ] sunt ΩN, + non tantum Rusch Weber
Numérotation du verset 3Esr. 2,20 

Et quia id agitur circa templum, recte habere51* arbitrati sumus non despicere hoc ipsum,
51 habere ΩN ΩV Weber ] haberi Rusch
Numérotation du verset 3Esr. 2,21 

sed notum facere domino regi, ut, si videbitur rex52, queratur in libris patrum tuorum
52 rex ΩV Rusch ] res ΩN , regi Weber
Numérotation du verset 3Esr. 2,21 versio altera

sed notum facere Domino regi ut si tibi visum fuerit, inspicias libros53 patrum tuorum.
¶Codd. : Tr621 Sabatier
53 libros Tr621] om. P111 Sabatier
Numérotation du verset 3Esr. 2,22 

et invenies in admonitionibus scripta de his et54 scies, quoniam civitas ista fuit refuga et reges et civitates concutiens,
54 et ΩN ΩV Rusch] om. Weber
Numérotation du verset 3Esr. 2,23 

et Iudei refuge et prelia committentes in ea ab eterno, ob quam causam civitas ista deserta est.
Numérotation du verset 3Esr. 2,24 

Nunc ergo notum facimus domine rex55, quoniam si civitas ista edificata fuerit, et huius muri erecti fuerint descensus tibi non erit in Celesyriam56 et Phenicem.
55 domine rex] tibi rex domine Weber |
56 Celesysriam] cohelen syriam ΩN |
Numérotation du verset 3Esr. 2,25 XIII

Tunc rescripsit57* rex Rathimum58 qui scribebat accedentia et Balthemo59 et Sabellio60 scribe et ceteris constitutis et inhabitantibus in Syria et61 Phenice62 ea que subiecta sunt.
57 Tunc] .VIII. praem. ΩN | rescripsit ΩN ΩV Weber ] scripsit Rusch |
58 Rathimum ΩN ΩV ] Rathimo Ruch Weber |
59 Balthemo] scrips. , Bel(l)timum ΩN ΩV, Belthimo ΩJ , Balthimo Rusch, Beltemo Weber |
60 Sabellio] Sabello ΩV |
61 Syria ΩN ΩV Rusch ] Syriam Weber |
62 Phenice] Foenicen et Samariam Weber |
Numérotation du verset 3Esr. 2,26 XIV

Legi epistolam quam misistis mihi. Precepi ergo inquiri et inventum est quoniam civitas illa est ab evo regibus resistens,
Numérotation du verset 3Esr. 2,26 versio altera

Legi epistolam quam misistis mihi et praecepi inquiri et inventum est quia civitas illa semper regibus adversata est63.
¶Codd. : Tr621 Sabatier
63 civitas illa - semper... est] inv. Tr621
Numérotation du verset 3Esr. 2,27 

et homines refuge et prelia in ea efficientes, et reges fortissimi erant in Hierusalem dominantes et tributa exigentes a Celesyria64 et Phenice.
64 a Celesyria] accelen Syriam ΩN
Numérotation du verset 3Esr. 2,27 versio altera

et homines civitatis illius bella et incursus in ea facientest et reges duri erant in Hierusalem dominantes et tributa gravia imponentes Syriaecoele et Phenici
¶Codd. : P111 Tr621 Sabatier
Numérotation du verset 3Esr. 2,28 

Nunc ergo precepi prohibere homines illos predicare65* civitatem et prohibere66* ne quid67 ultra hec fiant68*,
65 predicare Amiens* ΩN ΩV ] edificare Rusch , et praem. ΩN |
66 prohibere ΩV Rusch Clementina ] providere ΩJ ΩS ΩN Weber |
67 quid ΩN Rusch Weber ] quis ΩV |
68 fiant ΩN ΩV Weber ] fiat |
Numérotation du verset 3Esr. 2,29 

sed nec procedant in plurimum ex quo69 sunt malitie, ita ut regibus molestia importetur.
69 ex quo ΩN Rusch ] qua ΩV , ea que Weber
Numérotation du verset 3Esr. 2,30 XV

70Tunc recitatis his que a rege Artaxerxe scripta fuerant, Rathimus et Sabellius scriba et qui cum his constituti erant iungentes festinanter venerunt71 in Hierusalem cum equitatu et turba et agmine,
70 Hic incipit 3Esr .III. : ΩV |
71 venerunt Rusch Weber ] venerant ΩN |
Numérotation du verset 3Esr. 2,31 

ceperuntque72 edificantes prohibere73. Et vacabant ab edificatione templi in Hierusalem usque secundo anno regni Darii regis Persarum74.
72 ceperuntque] ceperunt ΩN Weber |
73 edificantes prohibere] inv. ΩN Weber |
74 regis Persarum] inv. Weber |

Capitulum 2

Numérotation du verset 3Esr. 2,ad litteram 
marg.| {2.1419} .1. Regnante Cyro rege Persarum in consummatione verbi Domini in ore Ieremie. Hic consequenter autor repetit facta captivitatem consequentia. et dividitur in duas partes. quia primo ponitur prosperitas de captivitate redeuntium. secundo adversitas ipsorum edificantium, ibi : In Artaxerxis. Sententia prime partis patet ex dictis 1Esr. 1. exceptis que sequuntur.
prol.| Salmanasaro presidi Iu id est Zorobabel aliter sic nominato, qui fuit princeps redeuntium de captivitate.
prol.| Athisce argentee triginta id est scyphi argentei.
prol.| {2.1420} Et enumerata sunt Salmanasaro simul cum his qui ex captivitate Babylonie venerant in id est sibi tradita, vel expedita.
prol.| In Artaxerxis autem re. Persarum tempori. Hic consequenter ponitur adversitas edificantium . Redeuntes enim de captivitate ceperunt reedificare templum , sed fuerunt impediti per Samaritanos. et patet sententia partis huius ex dictis 1Esr. 4. cap. exceptis que sequuntur.
prol.| In Artaxerxis autem regis Persarum. Iste fuit Cambyses filius Cyri, qui vocabatur Cambyses nomine proprio, et Artaxerxes nomine regio, sicut Imperatores Romani Cesares, et cum hoc nomine proprio, ut Iulius, Tyberius, et huiusmodi.
prol.| Rathimus ab accidentibus. Scribebat enim chronicas, in quibus continebantur contingentia suo tempore.
prol.| {2.1421}
Numérotation du verset 3Esr. 2,ad litteram 
marg.| .1. Et Sabellius scriba et reliqui. Iste scribebat acta curie.
marg.| .2. Et invenies in admonitionibus scripta de his id est in libris in quibus scribuntur memorabilia pro tempore futuro.
marg.| .3. Nunc ergo precepi prohibere homines illos edificare id est convocare populum ad eius edificationem.
prol.| {2.1422}
marg.| .4. Et qui cum his constituti erat iungentes id est currus preparantes ad agendum iter, vel, iungentes se ad invicem.
marg.| .5. Et vacabant ab edificatione. Videtur hec littera corrupta per scriptores, que deberet esse talis, Vacabant ab edificatione templi. Vel sic fiet constructio : Vacabant id est illi qui prius erant intenti ad edificationem templi, vacabant ab opere illo usque ad annum secundum Darii.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (3Esr. 2), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 16/04/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=20&chapitre=20_2)
Signaler un complément d'information

Notes :