Glossa ordinaria

Capitulum 6

Numérotation du verset Am. 6,1 

Ve vobis1 qui opulenti estis in Sion
1 vobis] om. Weber
et confiditis in monte Samarie
optimates capita populorum
ingredientes pompatice domum Israel.
Numérotation du verset Am. 6,2 

Transite
in Calanne2
2 Calanne Rusch ] Chalanne Weber
et videte et ite inde in Emath magnam et descendite
in Geth
Palestinorum
et
ad optima queque regna eorum3.
3 eorum] horum Weber
Si latior terminus eorum termino vestro est
Numérotation du verset Am. 6,3 

qui
separati estis
in diem malum
et appropinquatis solio iniquitatis
Numérotation du verset Am. 6,4 

qui dormitis in lectis eburneis et lascivitis
in stratis vestris
qui comeditis agnum de grege
et vitulos de medio armenti
Numérotation du verset Am. 6,5 

qui canitis ad vocem psalterii sicut David putaverunt se habere vasa cantici
Numérotation du verset Am. 6,6 

bibentes in phialis vinum
et optimo unguento delibuti et nihil patiebantur super contritione Ioseph
Numérotation du verset Am. 6,7 

quapropter
nunc
migrabunt
in capite transmigrantium
et auferetur factio lascivientium.
Numérotation du verset Am. 6,8 

Iuravit Dominus Deus in anima sua. Dicit Dominus Deus exercituum : Detestor ego
superbiam
Iacob et domos eius odi et tradam
civitatem cum habitatoribus suis.
Numérotation du verset Am. 6,9 

Quod si reliqui fuerint decem viri in domo una
et ipsi morientur.
Numérotation du verset Am. 6,10 

et tollet eum
propinquus suus
et comburet eum ut efferat ossa de domo
et dicet ei qui in penetrabilibus domus est :
numquid adhuc est penes4 te?
4 penes] apud Weber
Numérotation du verset Am. 6,11 

et respondebit
finis est
et dicet ei tace et non recorderis nominis Domini
Numérotation du verset Am. 6,12 

quia ecce Dominus mandabit
et percutiet domum maiorem ruinis
et domum minorem scissionibus.
Numérotation du verset Am. 6,13 

Numquid currere queunt in petris equi
aut arari potest in bubalis?
Quoniam convertistis in amaritudinem
iudicium
et fructum iustitie
in absinthium.
Numérotation du verset Am. 6,14 

qui letamini in nihili
qui dicitis : numquid non in fortitudine nostra
assumpsimus nobis cornua?
Numérotation du verset Am. 6,15 

Ecce ego5
5 ego] enim Weber
suscitabo super vos
domus Israel
dicit Dominus Deus exercituum gentem
et conterent vos ab introitu Emath usque ad torrentem Deserti.

Capitulum 6

Numérotation du verset Am. 6,1 
Ve vobis1 qui opulenti estis in Sion
1 vobis] om. Weber
interl.| qui vacatis divitiis in duabus tribubus
et confiditis in monte Samarie
interl.| in fortitudine populi decem tribuum
optimates capita populorum
interl.| qui estis optimates et capita, id est principes in populo
ingredientes pompatice domum Israel.
interl.| tumorem animi corpore ostendentes ut honorificemini ab hominibus
marg.| VE  VOBIS  QUI. Hec ad duas et ad decem tribus referuntur, maxime autem {t. 3 : Erfurt, f. 268ra ; facsim., p. 391a} ad optimates de utroque populo. Mystice hereticis indicitur ve, qui videntur sibi opulenti cum Ecclesiam Dei dicant esse pauperem et abiectam, et superbiunt quasi sint custodes mandatorum Dei. Illis etiam precipitur ut considerent philosophias diversarum gentium, et invenient esse angustiores terminis sacre scripture que totum mundum implevit. Supponit autem a quibus malis iubeat transire, scilicet qui venient ad diem damnationis, malum patientibus qui in hoc mundo gaudetis sublimari per iniquitatem qui improvidi vestre salutis torpetis in immunditiis carnalibus, qui conmedetis non solidum cibum ad roborandas vires, sed mollem et tenerum qualis est agnus vel vitulus solo lacte saginatus. Qui etiam ut omnia voluptati vestre serviant, concrepatis manibus ad vocem organi, non ad laudem Dei sicut fecit David. Qui de phialis divine scripture potatis vinum erroris. Qui etiam expertes divine scientie vendicatis vobis sacerdotii dignitatem, dicentes vos esse viretos Dei. Isti etiam nullo cruciatu afficiuntur pro interfectione eorum quos deceperunt.
Numérotation du verset Am. 6,2 
{t. 3 : Erfurt, f. 268ra ; facsim., p. 391a} Transite
interl.| qui estis optimates et capita populorum
in Calanne2
2 Calanne Rusch ] Chalanne Weber
interl.| que est civitas perfidis
et videte et ite inde in Emath magnam et descendite
interl.| qui habitatis in monte Sion et in monte Samarie
in Geth
interl.| civitatem
Palestinorum
interl.| qui habitant in campestribus
et
interl.| subaudis : descendite
ad optima queque regna eorum3.
3 eorum] horum Weber
interl.| Sicut Azoti et Gaze
Si latior terminus eorum termino vestro est
interl.| considerate si regnum illorum est melius vel latius vestro
marg.| Transite in calanne. Septuaginta : domus Israel transi et vide, et perge ad muros plurimos, et descende ad torcular eorum qui cadunt bibentes.
marg.| IN  EMATH. Que est civitas Syrie, et dicitur Antiochia, magnam dicit ad differentiam alterius   Emath que alio nomine dicitur Epiphania. In Emath interfecit Nabuchodonosor filios Sedechie et ipsum cecavit.
Numérotation du verset Am. 6,3 
qui
interl.| vos inquam de populo Israel
separati estis
interl.| a terra uestra
in diem malum
interl.| captivitatis que dura ferentibus mala
et appropinquatis solio iniquitatis
interl.| qui cito estis subdendi imperio Sennacherib, vel Nabuchodonosor, vel Romanorum, sub quibus multa mala estis passuri, et tamen nunc dico.
Numérotation du verset Am. 6,4 
qui dormitis in lectis eburneis et lascivitis
interl.| ut sompnum libidini copularetis
in stratis vestris
interl.| mollibus
qui comeditis agnum de grege
interl.| non ad sustentandam naturam, sed ad luxuriam quia quicquid in gregibus optimum vel pingue, gule vestre deserunt
et vitulos de medio armenti
interl.| saginatos, et mihi languidos et debiles offertis
marg.| Qui dormitis. Tantis abundant divitiis, ut etiam in lectis eburneis, vel aureis suam explerent libidinem.
Numérotation du verset Am. 6,5 
qui canitis ad vocem psalterii sicut David putaverunt se habere vasa cantici
interl.| id est propter cantilenam putatis vos audiri
marg.| QUI  CANITIS. Quibus non sufficit luxuria et gulositas, nisi tibiarum et psalterii et lire canticis aures mulceatis, ut que multiplicia David invenit ad cultum Dei, vos ad voluptates et luxuriam conferatis.
marg.| Sicut David habuit   vasa , id est instrumenta musice artis in quibus Deo placuit, sic isti putant se placere Deo propter solam concrepationem vocum, cum cor eorum longe sit a Deo, David vero et ono et maxime corde placebat.
Numérotation du verset Am. 6,6 
bibentes in phialis vinum
interl.| non ad satiandam sitim, sed ad opprimendum animum
et optimo unguento delibuti et nihil patiebantur super contritione Ioseph
interl.| non ad restringendos dolores corporis puro oleo sed caris unguentis
marg.| ET  NIHIL  PATIEBANTUR. Et cum principes ita affluant divitiis non curant si quid de populo decem tribuum perit, sed contemnunt quasi si moriantur bruta animalia.
Numérotation du verset Am. 6,7 
quapropter
interl.| quia hoc agunt principes
nunc
interl.| in presenti, non differetur pena in futuro
migrabunt
interl.| principes primi captivi ducentur, quia potentes potenter tormenta patiuntur
in capite transmigrantium
interl.| in principio
et auferetur factio lascivientium.
interl.| deinde collectio lascivientis populi captivabitur, ut qui unum consensum habuerunt in voluptatibus simul puniantur.
Numérotation du verset Am. 6,8 
Iuravit Dominus Deus in anima sua. Dicit Dominus Deus exercituum : Detestor ego
interl.| abiitio et abominor, vel specialiter decem vel generaliter duodecim tribuum
superbiam
interl.| contra Deum et contra Christum
{t. 3 : Erfurt, f. 268rb ; facsim., p. 391b} Iacob et domos eius odi et tradam
interl.| Assyriis vel Romanis
civitatem cum habitatoribus suis.
interl.| Samariam vel Hierusalem vel quascumque civitates eiusdem terre
marg.| IURAVIT  DOMINUS. Omnis sermo eius pro iuramento debet accipi, et nostro more loquitur, non quod animam habeat sicut nos, sed nomine anime affectus {t. 3 : Erfurt, f. 268rb ; facsim., p. 391b} divine voluntatis ostenditur. Iuravit ergo in sua voluntate.
marg.| Iuravit Dominus contumelias hereticorum odisse, quia quicquid dicunt dignum est odio, et quod destruet civitatem et habitatores id est populum et magistros. Quod si fuerint aliqui qui videantur dissentire a malitia eorum, per conversationem et colloquia eorum decepti, moriuntur morte que ducit ad Tartara quia ossa id est fortitudinem istorum sepeliunt vicini, de quibus dicitur : Sinite mortuos sepelire mortuos suos. Sed ille qui ex toto manet foris non ingrediens domum mortui, sed magis mortuos eiciens, et provocans ad penitentiam, imperat ei qui mortuos comminuit ut taceat, quia polluto ore non debet nominare bonum nomen Dei. Unde dicitur : Peccatori dixit Deus, quare tu enarras iustitias meas etc.
Numérotation du verset Am. 6,9 
Quod si reliqui fuerint decem viri in domo una
interl.| Si remanserint de captivitate
et ipsi morientur.
interl.| fame et pestilentia
Numérotation du verset Am. 6,10 
et tollet eum
interl.| qui mortuus fuerit
propinquus suus
interl.| vicinus qui remanserit
et comburet eum ut efferat ossa de domo
interl.| ad sepeliendum quia pre multitudine mortuorum integra corpora non poterunt efferri, nec singulis corporibus singule sepulture impendi
et dicet ei qui in penetrabilibus domus est :
interl.| ille qui vocatus est cum iam fuerit lassus portando
marg.| EI. Qui remanserit in cubiculo domus et qui eum vocavit ad comburenda ossa mortuorum.
numquid adhuc est penes4 te?
4 penes] apud Weber
interl.| subaudis aliquod corpus quod comburam
Numérotation du verset Am. 6,11 
et respondebit
interl.| deintus qui corpora expellabat
finis est
interl.| iam non habeo quem tibi tradam
et dicet ei tace et non recorderis nominis Domini
interl.| qui tot mala infert vobis
marg.| Ille qui extra corpus cremat antequam ille iuret se non habere quem tradat, imperat ut taceat, et non recordetur nominis domini . Quia apud Israel nomen Domini in tantam venerat oblivionem, quod nec malis pressi nec tribulationibus compulsi, dignabantur audire iuramentum per nomen Domini.
Numérotation du verset Am. 6,12 
quia ecce Dominus mandabit
interl.| precipiet ministris Assyriis et Chaldeis, et per eos percutiet domum quia dabit illis vires percutiendi
et percutiet domum maiorem ruinis
interl.| decem tribuum que plus peccaverunt eterna captivitate ferientur
et domum minorem scissionibus.
interl.| Iuda in qua fuit templum scindetur quidem, sed post septuaginta annos resarcietur
marg.| QUIA  ECCE. Per duas domos significatur Ecclesia ad Deum collecta de Iudeis quasi de domo maiore, propter legem et prophetas, et de gentibus, quasi de minore domo, quia erant aliene a testamento Dei; hec Ecclesia si non habuerit disciplinam et servaverit mandata Dei manum percutientis Dei sentit dum persecutionibus et heresibus et scismatibus granatur. Quam manum si volumus effugere, de comparationibus animalium accipiamus exemplum : Petra Christus vel summi doctores; Equi demones; eum qui in Christo est, diabolus non potest attingere, sed colliditur soliditate petre.
Numérotation du verset Am. 6,13 
Numquid currere queunt in petris equi
interl.| in petrosis
aut arari potest in bubalis?
interl.| non
interl.| Siluestris bos non potest domari, ut suscipiat aratrum
Quoniam convertistis in amaritudinem
interl.| Cum equi et bubali non possint mutare suam naturam, vos mutastis naturam Dei, quia suavem ad iracundiam provocastis.
marg.| QUONIAM  CONVERTISTIS. Quare de   equo vel   bubalo dixit, manifestat : Quoniam convertistis cum hec animalia servent naturam, filii Israel naturam suam non servant.
iudicium
interl.| iuste iudicantem
et fructum iustitie
interl.| id est bonam operationem eius
in absinthium.
interl.| in amaritudinem
marg.| In furorem convertit iudicium , qui iratus iudicat, et hic nullum, vel amarum fructum capit de iustitia.
Numérotation du verset Am. 6,14 
qui letamini in nihili
interl.| in vitulis qui nihil sunt, quia idolum nihil est, vel in nullo bono verbo
qui dicitis : numquid non in fortitudine nostra
interl.| hereticus vel quilibet malus in sua fortitudine gloriatur, sed iustus in Deo ventilat inimicos
marg.| NUMQUID  NON. Dicebant decem tribus quod in sua fortitudine elegissent ieroboam, et filios eius contra Dei voluntatem.
assumpsimus nobis cornua?
interl.| Reges quibus ventilaremus inimicos
Numérotation du verset Am. 6,15 
Ecce ego5
5 ego] enim Weber
interl.| propter hec mala
marg.| ECCE  EGO. Quia mali usque a Deo eriguntur in superbiam ut ponant {t. 3 : Erfurt, f. 268va ; facsim., p. 392a} in celum os suum, Deus suscitat seuam gentem que conterat eos, nec sinat introire emat, vel torrentem. Emath murus vel murata, id est celestis Hierusalem. In hanc non potest introire vel salvari erectus in superbiam, neque in torrentem, de quo dicitur : torrente voluptatis tue potabis eos.
suscitabo super {t. 3 : Erfurt, f. 268va ; facsim., p. 392a} vos
interl.| que dormire videntur.
domus Israel
interl.| o domus maior et domus minor
dicit Dominus Deus exercituum gentem
interl.| Assyriorum et chaldeorum
et conterent vos ab introitu Emath usque ad torrentem Deserti.
interl.| id est a principio terre promissionis usque ad terminum eius.
marg.| Emath , id est anthiochia, est in principio terre promissionis ex alia parte terminatur torrente deserti, qui decurrit inter Pelusium, et rino corulam civitates.


Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Am. Capitulum 6), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=42&chapitre=42_6)
Signaler un complément d'information

Notes :