Glossa ordinaria

<42.512b> Prologus ‘Amos propheta pastor’

Numérotation du verset Am. Prol.512b,1 

1 « Amos propheta2 pastor et rusticus et ruborum moros3 distinguens4 paucis verbis explicari non potest. Quis enim digne exprimit tria et quatuor scelera Damasci, Gaze, Tyri, Idumee filiorum Amon et Moab et septimo octavoque gradu Iude et Israel ? Hic loquitur ad vaccas pingues que sunt in monte Samarie et ruituram domum maiorem minoremque testatur. Ipse cernit fictorem locuste et stantem Dominum super litum5 murum velut adamantinum et uncinum pomorum, attrahentem supplicium peccatoribus et6 famem in terra, non famem panis neque sitim aque sed audiendi verbum Domini7»a. Non dixit verba sed verbum.8 Amos vero9 interpretatur onustusb. c
a Cf. HIERONYMUS, E pistulae, Ep. 53 (Frater Ambrosius), § 8, CSEL 54, p. 457-458.
b ¶Fons : Cf. HIERONYMUS, Liber interpretationis hebraicorum nominum, CCSL 72, p. 64 : « Amos : onerans aut oneravit » ; cf. Is. 13, 1 : « Onus Babylonis quod vidit Isaias filius Amos ».
c ¶Fons : <42.512-1> Repertorium biblicum, n° 512-1 <Non hab.> DE BRUYNE, Préfaces, XI.
¶Codd. : ( Biblia Theodulphi = Paris, BnF, lat. 9380) To101 Rusch
1 Amos To101 ] Item alius prologus praem. Rusch |
2 propheta] om. P9380 |
3 moros] moras P9380, mora To101 |
4 distinguens] distringuens P9380 |
5 litum] latum To101 |
6 et] etiam To101 |
7 Domini] Dei |
8 Non dixit... verbum Bruyne (A θ v)] om. HIERONYMUS, E pistulae, Ep. 53 (Frater Ambrosius), § 8, CSEL 54, p. 458. |
9 vero] om. |
Numérotation du verset Am. Prol.512b,2 

Hic Amos spirituali gratia10 plenus prophetavit inter ceteros prophetas11. Non enim ipse solus erat12 prophetes13 sed etiam alii. Esse quippe non poterat prophetes14 nisi ante15 pastor fuisset16. Qui etiam tuba sua clangit per singulos dies erudiens et docens in Ecclesia. In veritate enim vox omnium prophetarum, tamquam tuba spiritualis est, predicans in Ecclesia, secundum quod scriptum estd : «Ascende in montem excelsum, tu qui evangelizas Sion, exalta17 vocem tuam qui predicas Hierusalem18». e
d Is. 40, 9 ( VETUS LATINA, p. 914-917 ; Sabatier, t. 2, p. 580), ut ref. HIERONYMUS, Commentarii in prophetas minores (Am.), lib. 1, (Am. 2, 4-5), CCSL 76,p. 231.63-64 : « Et non aliter morietur moab, nisi in clamore, et sonitu, et ululatu, et clangore bucinae, ut excelsis sensibus opprimantur, qui in sanctis libris clangoribus bucinae comparantur. Tunc et iudices et principes, et omnes qui praesunt terrenis operibus, destruit sermo divinus, et praecipit Ecclesiae doctoribus: in montem excelsum ascende qui euangelizas sion, exalta uocem tuam qui praedicas Hierusalem ». Cf. etiam HIERONYMUS, Commentarii in prophetas minores (Ioel.), (Ioel. 2, 1-11), CCSL 76, p. 180.150-151 : « Praecipitur ergo nunc sacerdotibus et magistris, ut exaltent quasi tuba uocem suam, et impleant illud quod scriptum est: in montem excelsum ascende qui euangelizas sion; exalta uocem tuam qui annuntias Hierusalem, ut canant tuba in sion, id est in Ecclesia, quae interpretatur specula atque sublimitas ». HIERONYMUS, In Isaiam, lib. 8, c. 27, § 13, CCSL 73, lin. 13 sqq. : « Tuba autem magna potest intellegi sermo euangelicus, de quo et in hoc eodem propheta legimus: super montem excelsum ascende, qui euangelizas sion; exalta uocem tuam, qui euangelizas Hierusalem », et passim). Weber : « Super montem excelsum ascende, tu qui evangelizas Sion ; exalta in fortitudine vocem tuam que evangelizas Ierusalem ».
e ¶Fons : <42.2.2> D E BRUYNE, Préfaces, XI : Prophetae minores, n° 13, p. 149 = Repertorium biblicum, n° 514. <42.2>  : Repertorium biblicum, n° 512.
¶Codd. : <42.2> ( Biblia Theodulphi = Paris, BnF, lat. 9380) , f. 48r ; To101, ; Rusch. <42.2.2> : Rusch concordat cum Bruyne (Préfaces, XI, n° 13, p. 149) ; discedit a Bruyne (M = Philipps 1659 ; v =Chiari ; q = Paris, BnF, lat. 18).
10 spir. gratia] inv. Bruyne ( M q ) |
11 prophetas To101 ] om. |
12 erat To101 ] om. |
13 prophetes] propheta To101 |
14 prophetes] propheta To101 |
15 ante To101 ] om. |
16 fuisset] + sed etiam et alii esse quippe non poterant prophetes nisi antea pastores fuisset Bruyne ( M ) |
17 exalta] + in fortitudine To101 |
18 qui predicas Hierusalem] qui evangelizas Hierusalem To101, etc. Bruyne ( M ) P9380 |

<42.512b> Prologus ‘Amos propheta pastor’

Numérotation du verset Am. Prol.512b,1 
prol.| 1 « Amos propheta2 pastor et rusticus et ruborum moros3 distinguens4 paucis verbis explicari non {t. 3 : Erfurt, f. 263va ; facsim., p. 382a} potest. Quis enim digne exprimit tria et quatuor scelera Damasci, Gaze, Tyri, Idumee filiorum Amon et Moab et septimo octavoque gradu Iude et Israel ? Hic loquitur ad vaccas pingues que sunt in monte Samarie et ruituram domum maiorem minoremque testatur. Ipse cernit fictorem locuste et stantem Dominum super litum5 murum velut adamantinum et uncinum pomorum, attrahentem supplicium peccatoribus et6 famem in terra, non famem panis neque sitim aque sed audiendi verbum Domini7»a. Non dixit verba sed verbum.8 Amos vero9 interpretatur onustusb.A c
a Cf. <01.8.VIII> Hieronymus,   E pistulae, Ep. 53 (Frater Ambrosius), § 8, CSEL 54, p. 457-458.
b ¶Fons : Cf. Hieronymus, Liber interpretationis hebraicorum nominum, CCSL 72, p. 64 : « Amos : onerans aut oneravit » ; cf. Is. 13, 1 : « Onus Babylonis quod vidit Isaias filius Amos ».
c ¶Fons : <42.512-1> Repertorium biblicum, n° 512-1 <Non hab.> De Bruyne, Préfaces, XI.
A ¶Codd. : P9380 ( Biblia Theodulphi = Paris, BnF, lat. 9380) Md042v To101 Rusch
1 Amos Md042v To101 ] Item alius prologus praem. Rusch
2 propheta] om. P9380
3 moros] moras P9380, mora To101
4 distinguens] distringuens P9380
5 litum] latum To101
6 et] etiam To101
7 Domini] Dei Md042v
8 Non dixit... verbum Bruyne (A θ v)] om. Hieronymus, E pistulae, Ep. 53 (Frater Ambrosius), § 8, CSEL 54, p. 458.
9 vero] om. Md042v
Numérotation du verset Am. Prol.512b,2 
prol.| Hic Amos spirituali gratia10 plenus prophetavit inter ceteros prophetas11. Non enim ipse solus erat12 prophetes13 sed etiam alii. Esse quippe non poterat prophetes14 nisi ante15 pastor fuisset16. Qui etiam tuba sua clangit per singulos dies erudiens et docens in Ecclesia. In veritate enim vox omnium prophetarum, tamquam tuba spiritualis est, predicans in Ecclesia, secundum quod scriptum estd : «Ascende in montem excelsum, tu qui evangelizas Sion, exalta17 vocem tuam qui predicas Hierusalem18».B e
d Is. 40, 9 ( Vetus latina, p. 914-917 ; Sabatier, t. 2, p. 580), ut ref.   Hieronymus, Commentarii in prophetas minores (Am.), lib. 1, (Am. 2, 4-5), CCSL 76,p. 231.63-64 : « Et non aliter morietur moab, nisi in clamore, et sonitu, et ululatu, et clangore bucinae, ut excelsis sensibus opprimantur, qui in sanctis libris clangoribus bucinae comparantur. Tunc et iudices et principes, et omnes qui praesunt terrenis operibus, destruit sermo divinus, et praecipit Ecclesiae doctoribus: in montem excelsum ascende qui euangelizas sion, exalta uocem tuam qui praedicas Hierusalem ». Cf. etiam   Hieronymus, Commentarii in prophetas minores (Ioel.), (Ioel. 2, 1-11), CCSL 76, p. 180.150-151 : « Praecipitur ergo nunc sacerdotibus et magistris, ut exaltent quasi tuba uocem suam, et impleant illud quod scriptum est: in montem excelsum ascende qui euangelizas sion; exalta uocem tuam qui annuntias Hierusalem, ut canant tuba in sion, id est in Ecclesia, quae interpretatur specula atque sublimitas ».   Hieronymus, In Isaiam, lib. 8, c. 27, § 13, CCSL 73, lin. 13 sqq. : « Tuba autem magna potest intellegi sermo euangelicus, de quo et in hoc eodem propheta legimus: super montem excelsum ascende, qui euangelizas sion; exalta uocem tuam, qui euangelizas Hierusalem », et passim). Weber : « Super montem excelsum ascende, tu qui evangelizas Sion ; exalta in fortitudine vocem tuam que evangelizas Ierusalem ».
e ¶Fons : <42.2.2> D e Bruyne, Préfaces, XI : Prophetae minores, n° 13, p. 149 = Repertorium biblicum, n° 514. <42.2>  : Repertorium biblicum, n° 512.
B ¶Codd. : <42.2> P9380 ( Biblia Theodulphi = Paris, BnF, lat. 9380) Md042v , f. 48r ; To101, f. 27v ; Rusch. <42.2.2> : Rusch concordat cum Bruyne (Préfaces, XI, n° 13, p. 149) ; discedit a Bruyne (M = Philipps 1659 ; v =Chiari ; q = Paris, BnF, lat. 18).
10 spir. gratia] inv. Bruyne ( M q )
11 prophetas To101 ] om. Md042v
12 erat To101 ] om. Md042v
13 prophetes] propheta To101
14 prophetes] propheta To101
15 ante To101 ] om. Md042v
16 fuisset] + sed etiam et alii esse quippe non poterant prophetes nisi antea pastores fuisset Bruyne ( M )
17 exalta] + in fortitudine To101
18 qui predicas Hierusalem] qui evangelizas Hierusalem To101, etc. Bruyne ( M ) P9380 Md042v



Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Am. Prologus ‘Amos propheta pastor’), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 03/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=42&chapitre=42_Prol.512b)

Notes :