Glossa ordinaria

Capitulum 8

Numérotation du verset Am. 8,1 

Hec
ostendit mihi Dominus Deus et ecce uncinus pomorum
Numérotation du verset Am. 8,2 

et dixit : quid tu vides Amos? et dixi : uncinum pomorum, et dixit Dominus ad me : venit finis
super populum meum Israel
non adiiciam ultra ut pertranseam eum.
Numérotation du verset Am. 8,3 

Et stridebunt cardines templi in die illa,
dicit Dominus Deus, multi morientur
in omni loco proicietur,
silentium.
Numérotation du verset Am. 8,4 

Audite hoc, qui conteritis pauperem et deficere facitis egenos terre,
Numérotation du verset Am. 8,5 

dicentes : quando transibit mensis
et venundabimus merces et sabbatum et aperiemus frumentum
ut imminuamus mensuram
et augeamus siclum et supponamus stateras dolosas.
Numérotation du verset Am. 8,6 

ut possideamus in argento
egenos et pauperes pro calciamentis
et quisquilias frumenti vendamus.
Numérotation du verset Am. 8,7 

iuravit Dominus
in
superbiam1 Iacob :
1 superbiam] superbia Weber
si oblitus fuero
usque in2 finem
2 in] ad Weber
omnia opera eorum.
Numérotation du verset Am. 8,8 

Numquid super isto
non commovebitur
terra
et lugebit omnis habitator eius
et ascendet quasi fluvius universus et eicietur et defluet quasi rivus Egypti.
Numérotation du verset Am. 8,9 

Et erit in die illa,
dicit Dominus, occidet sol meridie
et tenebrescere faciam terram in die luminis.
Numérotation du verset Am. 8,10 

Et convertam festivitates vestras in luctum et omnia cantica vestra in planctum
et inducam super omne dorsum vestrum saccum et super omne caput calvitium, et ponam eam
quasi luctum unigeniti
et novissima eius quasi diem amarum.
Numérotation du verset Am. 8,11 

ecce dies
veniunt, dicit Dominus et mittam famem in terram
non famem panis
neque sitim aque, sed audiendi verbum Domini.
Numérotation du verset Am. 8,12 

Et commovebuntur
a mari
usque ad mare
et ab aquilone usque ad orientem circuibunt
querentes verbum Domini et non invenient
Numérotation du verset Am. 8,13 

in illa die3
3 illa die] inv. Weber
deficient virgines pulchre
et
adolescentes
in siti
Numérotation du verset Am. 8,14 

qui
iurant in delicto Samarie
et dicunt vivit deus tuus Dan et vivit via Bersabee
et cadent
et non resurgent ultra.

Capitulum 8

Numérotation du verset Am. 8,1 
Hec
interl.| etiam que dicturus sum.
ostendit mihi Dominus Deus et ecce uncinus pomorum
marg.| UNCINUM  POMORUM. Sicut uncino trahuntur rami arborum ad carpenda poma, ita proximare facit tempus captivitatis, et ut aperte ostendatur quid per uncinum significetur, subdit : venit finis super.
marg.| {t. 3 : Erfurt, f. 269rb; facsim., p. 393b} Per uncinum intelligitur abbreviatum tempus captivitatis.
Numérotation du verset Am. 8,2 
et dixit : quid tu vides Amos? et dixi : uncinum pomorum, {t. 3 : Erfurt, f. 269rb ; facsim., p. 393b} et dixit Dominus ad me : venit finis
interl.| captivitatis et interfectionis
super populum meum Israel
interl.| generaliter super duodecim tribus
non adiiciam ultra ut pertranseam eum.
interl.| non negligam neque impunita reliquam scelera eorum sicut solebam
marg.| VENIT  FINIS. Possunt hec referri etiam ad tempus captivitatis que per Romanos facta est in ultionem sanguinis Christi, et hic est finis et ultima captivitas. Ultra quam non parcit eis Deus, et ululant cardines templi, super occisum populum corruentes, et in omni loco sparsum est silentium Iudeis litteram legentibus Moysi et prophetarum, sed quia amiserunt spiritum nullam spiritualem intelligentiam habentibus ubicumque fuerint Iudei potius musitant, quamque loquantur, et omnis interpretatio scripturarum eis muta est et silens, quia non ponunt aures ad audiendum.
Numérotation du verset Am. 8,3 
Et stridebunt cardines templi in die illa,
interl.| cum venerint Assyrii
marg.| ET  STRIDEBUNT. Ululabunt pre nimia miseria habitantium et est hyperbolice dictum quod cardines portarum sentientes pondus miserie ululent, et quia facit mentionem templi quod erat hiersolimis, hoc ad duas tribus pertinere videtur.
dicit Dominus Deus, multi morientur
interl.| non omnes, quia multi trans montes Medorum ducentur
in omni loco proicietur,
interl.| terre eorum
silentium.
interl.| Id est fiet ablatis habitatoribus, qui in conviviis suis solebant resonare diversis instrumentis musice artis.
Numérotation du verset Am. 8,4 
Audite hoc, qui conteritis pauperem et deficere facitis egenos terre,
marg.| AUDITE  HOC. Ne sine causa videatur facta comminatio captivitatis commemorat offensas populi, o Iuda et o Israel, audite que scelera feceritis,   conteritis pauperem in iudicio, ut fame et egestate confectus auferatur de terra.
Numérotation du verset Am. 8,5 
dicentes : quando transibit mensis
interl.| Id est tempus messionis; quo finito carius poterimus vendere merces nostras quas in messe collegimus.
et venundabimus merces et sabbatum et aperiemus frumentum
interl.| Quando transibit ut apertis horreis liceat vendere frumentum
ut imminuamus mensuram
interl.| Quia minorem in vendendis mercibus, maiorem mensuram in accipiendis faciunt.
et augeamus siclum et supponamus stateras dolosas.
interl.| maiori pretio vendamus quam emamus
marg.| Perversi principes et doctores putant questum esse pietatem, et sedentes in templo quasi numularii proponunt columbas, non in cavernis sed in cathedris quasi magistri vendunt dona Spiritus Sancti, et faciunt mensuram minorem et maiorem, ut pauperibus vel nihil vel parum dent, sed divitibus longo sermone loquuntur, et propter penuriam capita pauperum conculcant, et non frumentum Dei quod confirmat cor hominis, sed vilissimum pulverem avidis faucibus ingerunt, hec etiam vendentes cum Dominus dicata : «gratis accepistis gratis date».
a Mt. 10,8.
Numérotation du verset Am. 8,6 
interl.| et hoc ideo
ut possideamus in argento
interl.| id est per usuram
egenos et pauperes pro calciamentis
interl.| tam viles habetis homines ut impleatur in vobis quod supradixi, vendidistis argento iustum, et pauperem pro calciamentis
et quisquilias frumenti vendamus.
marg.| ET  QUISQUILIAS. In tantam rabiem lucri prosiluistis, ut non solum frumenta ad sustentationem corporum vendatis, sed etiam purgamenta frumenti pulverem et paleas tritico conmiscentes.
Numérotation du verset Am. 8,7 
iuravit Dominus
interl.| propter hoc
marg.| IURAVIT. Qui non comminanti, credat vel iuranti.
in
interl.| contra
superbiam1 Iacob :
1 superbiam] superbia Weber
interl.| Deus superbis resistit
si oblitus fuero
interl.| id est non obliviscar, sed memorie tenebo, peccata eorum usque ad finem et tempus iudicii
usque in2 finem
2 in] ad Weber
interl.| vel : ad
omnia opera eorum.
Numérotation du verset Am. 8,8 
Numquid super isto
interl.| malo quod agunt
non commovebitur
interl.| contra eos a letitia ad tristitiam
terra
interl.| habitatores terre
et lugebit omnis habitator eius
interl.| non colonus et advena, sed habitator.
et ascendet quasi fluvius {t. 3 : Erfurt, f. 269va ; facsim., p. 394a} universus et eicietur et defluet quasi rivus Egypti.
marg.| ET  ASCENDET  QUASI. Ille habitator de captivitate, si egerit penitentiam, sicut Nilus dispositione Dei semel in anno irrigat totam Egyptum cumulis arenarum claudentibus hostia eius ne defluat in mare, et sicut post {t. 3 : Erfurt, f. 269va ; facsim., p. 394a} irrigationem solutis cumulis, redit ad alueos, et ingressus mare absorbetur sic populus iste si perseveraverit in delictis descendet in captivitatem, vel etiam eternam damnationem.
Numérotation du verset Am. 8,9 
Et erit in die illa,
interl.| captivitatis decem et duarum tribuum
dicit Dominus, occidet sol meridie
interl.| Omnis letitia transibit ab eis, in aperta captivitate.
et tenebrescere faciam terram in die luminis.
interl.| Tristitia replebo habitatores huius terre manifestatione huius captivitatis.
marg.| ET  ERIT  IN  DIE. Possunt hec referri ad tempus passionis Christi, quando sexta hora sol non sustinens Dominum videre in cruce, retraxit radios, et quando obcecatis cordibus Iudeorum in die luminis verus sol occubuit, et advenientibus Romanis festivitates et cantica eorum versa sunt in luctum, et ex illa die omnia repleta sunt lacrimis et penitudine et cilicis, et decaluati sunt quia Christum non habent, qui est operimentum omnium electorum, tunc populus Israel quondam primogentius Dei, eterno luctui traditus est.
Numérotation du verset Am. 8,10 
Et convertam festivitates vestras in luctum et omnia cantica vestra in planctum
interl.| quia eratis soliti cantare cantica letitie
et inducam super omne dorsum vestrum saccum et super omne caput calvitium, et ponam eam
interl.| terram
marg.| SUPER  OMNE  CAPUT. Loquitur secundum consuetudinem veterum qui positi in tristitia radebant sibi capita vel quorum capita ab hostibus in captivitate radebantur.
quasi luctum unigeniti
interl.| Et tantus erit luctus et tristitia, ut vincat dolorem matris quem habet de morte filii unici.
et novissima eius quasi diem amarum.
interl.| Novissimam captivitatem quasi diem iudicii, alias mortis.
Numérotation du verset Am. 8,11 
ecce dies
interl.| resurrectionis
veniunt, dicit Dominus et mittam famem in terram
interl.| Iudeorum
non famem panis
interl.| ad sustentationem corporis, que fames cogit aliquando vesci humanis carnibus, sed famem verbi divini ad refectionem anime que missa est in Iudeos post resurrectionem Domini, hec fames gravius urget quam illa que est corporis.
neque sitim aque, sed audiendi verbum Domini.
marg.| ECCE  DIES  VENIUNT. Mittit Deus in eos qui terrena sapiunt famem   audiendi verbum Dei, quando propter peccata populi deficit doctrina in Ecclesiis, et a mari, id est a salsis et amaris fluctibus veniunt rursus usque ad mare, id est ad   amara , quia non occurrunt eis dulcissimi fontes, et ab aquilone usque ad orientem cupiunt deserere aquilonem durissimum ventum, et pervenire ad orientem, sed non possunt invenire, quia non recto itinere pergunt, sed deviis anfractibus circumeunt.
marg.| Sacra scriptura in quibusdam locis aqua est, ubi facile percipitur, in quibusdam   panis , ubi difficilior intellectus et conteri oportet.
Numérotation du verset Am. 8,12 
Et commovebuntur
interl.| pressi hac fame
a mari
interl.| Britanico
usque ad mare
interl.| Atlanticum
et ab aquilone usque ad orientem circuibunt
interl.| toto orbe peregrini
querentes verbum Domini et non invenient
interl.| Legendo et meditando dicta prophetarum, et non invenient, quia negant verbum Dei quos factum est in manibus omnium prophetarum. Quod erat apud patrem et caro factum habitavit in nobis.
Numérotation du verset Am. 8,13 
in illa die3
3 illa die] inv. Weber
interl.| cum misero famem
deficient virgines pulchre
interl.| Synagoge que olim virgines in patribus
et
interl.| deficient
adolescentes
interl.| id est doctores synagogarum
in siti
interl.| verbi Dei
marg.| IN  ILLA  DIE. Cum aufert Deus in Ecclesia intelligentiam divini eloquii, moriuntur   virgines , id est anime subditorum que habent pudiciciam per abstinentiam malorum, sed sunt fatue, quia non habent lumen veritatis, subtracto verbo vitali, perit pudicicia, moritur castitas, cessant virtutes, deficientibus virginibus, etiam   adolescentes id est qui fortiter vicerunt mundum, deficiunt ideo, quia iurant in idolo Samarie id est firmantur in dogmatibus hereticorum qui per Samariam intelliguntur. Qui heretici etiam desiderant viam Bersabee que est in tribus Iuda, quia multi heretici desiderant imitari {t. 3 : Erfurt, f. 269vb ; facsim., p. 394b} sacramenta Ecclesie.
Numérotation du verset Am. 8,14 
qui
interl.| modo
iurant in delicto Samarie
interl.| id est in idolo vel peccato
et dicunt vivit deus tuus Dan et vivit via Bersabee
interl.| Sicut iuramentum Dei dicebatur, vivo ego dicit Dominus, sic illi econtra, vivit Deus tuus Dan.
et cadent
interl.| In captivitatem illi qui ita iurant.
et {t. 3 : Erfurt, f. 269vb ; facsim., p. 394b} non resurgent ultra.
interl.| Non revertentur de captivitate, ad priorem felicitatem.
marg.| Et vivit via Bersabee per quam huius adorare Deos eius. Adeo errabant decem tribus ut non solum adorarent vitulum in Dan, que est civitas in ultimis finibus eorum, sed longe itinere ibant in Bersabee que est civitas in termino tribus Iude adorare idola que due tribus quondam adoraverunt.


Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Am. Capitulum 8), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 30/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=42&chapitre=42_8)
Signaler un complément d'information

Notes :