Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa ordinaria

Biblia communis

Capitulum 2

Numérotation du verset Na. 2,1

Ascendit qui dispergat coram te

qui custodiat¹ obsidionem contemplare viam

¹ custodiat] custodit Weber

conforta

lumbos

robora virtutem valde

Numérotation du verset Na. 2,2

quia sicut² reddidit Dominus

² sicut] om. Weber

superbiam Iacob

sic³ superbiam Israel, quia vastatores

³ sic] sicut Weber

dissipaverunt eos

et propagines

eorum

corruperunt.

Numérotation du verset Na. 2,3

Clipeus fortium eius ignitus est⁴,

⁴ est] om. Weber

viri exercitus in coccineis

ignee

habene

currus a⁵ die

⁵ a] in Weber

preparationis eius et agitatores eius⁶ consopiti sunt.

⁶ eius] om. Weber

Numérotation du verset Na. 2,4

In itineribus conturbati sunt,

quadrige convulse⁷ sunt in plateis.

⁷ convulse] cumuulse Ar76, collise Weber

Aspectus eorum

quasi lampades, quasi fulgura discurrentia.

Numérotation du verset Na. 2,5

Recordabitur

fortiorum eius⁸,

⁸ fortiorum eius] fortium suorum Weber

ruent in itineribus suis. Velociter ascendent muros eius

et preparabitur umbraculum.

Numérotation du verset Na. 2,6

Porte fluviorum aperte sunt⁹, templum ad solum dirutum.

⁹ sunt] + et Weber

Numérotation du verset Na. 2,7

Et miles captivus adductus¹⁰ est

¹⁰ adductus] abductus Weber

et ancille eius

minabuntur¹¹.

¹¹ minabuntur] minabantur Weber

Gementes ut columbe murmurantes in cordibus suis.

Numérotation du verset Na. 2,8

Et Ninive

quasi piscina aquarum aque eius, ipsi vero fugerunt.

State state

et non est qui revertatur.

Numérotation du verset Na. 2,9

Diripite

argentum, diripite aurum

et non est finis divitiarum ex omnibus vasis desiderabilibus.

Numérotation du verset Na. 2,10

Dissipata est¹²

¹² est] om. Weber

et scissa et dilacerata et cor

tabescens et dissolutio

geniculorum et defectio

in cunctis renibus et facies omnium sicut nigredo olle.

Numérotation du verset Na. 2,11

Ubi est habitaculum¹³

¹³ habitaculum] habitatio

leonum et pascua catulorum leonum ?

Ad quam

ivit leo

ingrederetur illuc catulus leonis

et non est qui exterreat.

Numérotation du verset Na. 2,12

Leo cepit sufficienter catulis suis et necavit leenis suis et implevit preda speluncas suas et cubile suum rapina.

Numérotation du verset Na. 2,13

Ecce ego ad te,

dicit Dominus Deus¹⁴

¹⁴ Deus] om. Weber

exercituum, et succendam usque ad summum¹⁵

¹⁵ summum] fumum Weber

quadrigas tuas¹⁶

¹⁶ tuas] eius Weber

et leunculos tuos

comedet gladius et exterminabo de terra predam tuam

et non audietur ultra vox nuntiorum tuorum.

Capitulum 2

Numérotation du verset Na. 2,1

^marg.| ASCENDIT QUI. Nuntiato interitu Ninive, supponit per quem implendus sit, dirigens verba ad ipsam Niniven. ^A

^A ¶Codd. : Rusch ; def. Ar76 (ff. mutil.)

^interl.| quia^B

Ascendit qui dispergat coram te

^interl.| Nabuchodonosor qui te obsideat, qui ante os tuum vastet agros, persequatur agricolas, te clausum teneat.^C

^C ¶Codd. : Rusch ; def. Ar76 (ff. mutil.)

qui custodiat¹ obsidionem contemplare viam

¹ custodiat] custodit Weber

^interl.| o Ninive que precino tibi ventura^D

^D ¶Codd. : Rusch ; def. Ar76 (ff. mutil.)

^marg.| CONTEMPLARE. Videns propheta imminere bellum Ninive iam gaudens insultat ruiture. ^E

^E ¶Codd. : Rusch ; def. Ar76 (ff. mutil.)

conforta

^interl.| accingere^F

^F ¶Codd. : Rusch ; def. Ar76 (ff. mutil.)

lumbos

^interl.| irrisio^G

^G ¶Codd. : Rusch ; def. Ar76 (ff. mutil.)

robora virtutem valde

^interl.| congrega exercitus^H

^H ¶Codd. : Rusch ; def. Ar76 (ff. mutil.)

^marg.| Allegorice. Tria precipiuntur Iude : primum ut aspiciat viam per quam ambulet ad eum qui dicit : Ego sum via; deinde ut teneat lumbum id est mortificet carnem; tertio ut assumat virtutem ne deficiat in bello contra hostes. In quo bello ne deficiat subponit in qua re spem possit habere, scilicet quod Deus reddidit superbiam Iacob iniurias quas solebat superbus aliis inferre, modo Dei gratia humiliatus ab Assyriis pacienter sustinet. Iacob supplantator, Israel videns Deum, sicut ergo videns Deum et semper cogitans de Deo nescit aliis facere iniuriam, sic in luctamine supplantans inimcos, desistit aliis inferre iniuriam, per hoc quod vastatores, id est angeli singulorum qui vident faciem patris, dissipaverunt in Iacob et Israel quicquid pulveris eis inheserat, et mentem que prius ad contumeliam prompta erat, a vero Iacob et Israel averterunt, et quicquid mali in cogitationibus eorum propagabatur, extinxerunt. ^I

^I ¶Codd. : Rusch ; def. Ar76 (ff. mutil.)

Numérotation du verset Na. 2,2

quia sicut² reddidit Dominus

² sicut] om. Weber

^interl.| sicut vindicavit Deus Iudam de superbia Sennacherib, sic vindicavit decem tribus que a Niniven possidebuntur^J

^J ¶Codd. : Rusch ; def. Ar76 (ff. mutil.)

superbiam Iacob

^interl.| quam in Iudam exercuit^K

^K ¶Codd. : Rusch ; def. Ar76 (ff. mutil.)

sic³ superbiam Israel, quia vastatores

³ sic] sicut Weber

^interl.| Assyrii^L

^L ¶Codd. : Rusch ; def. Ar76 (ff. mutil.)

dissipaverunt eos

^interl.| Iudam et Israel^M

^M ¶Codd. : Rusch ; def. Ar76 (ff. mutil.)

^marg.| QUIA VASTATORES. Iuxta historiam contra Niniven loquitur, et describitur Babyloniorum exercitus contra eam veniens. ^N

^N ¶Codd. : Ar76 Rusch

et propagines

^interl.| metaphorice^O

^O ¶Codd. : Rusch ; def. Ar76 (ff. mutil.)

eorum

^interl.| Iude et Israel^P

^P ¶Codd. : Rusch ; def. Ar76 (ff. mutil.)

corruperunt.

^marg.| Quia sicut reddidit. Septuaginta : Quoniam avertit Dominus captivitatem Iacob, sicut contumeliam Israel. ^Q

^Q ¶Codd. : Rusch ; def. Ar76 (ff. mutil.)

^marg.| Utrumque et Iudam et Israel vastaverunt Assyrii. ^R

^R ¶Codd. : Rusch ; def. Ar76 (ff. mutil.)

Numérotation du verset Na. 2,3

Clipeus fortium eius ignitus est⁴,

⁴ est] om. Weber

^interl.| quia Ninivite vastaverunt Israel ideo clipeus, id est fortitudo Babyloniorum ardescet⁵ contra Niniven^S

^S ¶Codd. : Ar76 Rusch

⁵ ardescet] ardescit Ar76

^marg.| Allegorice. Clipeus, id est arma diaboli et membrorum eius, sunt accensa igne invidie, ire furoris, et viri exercitus eius in coccineis ⁶ sunt rubri sanguine martyrum. Ignee habene currus qui ferunt diabolum per mundum succensi sunt igne gehenne, agitatores qui venantur diabolo predam consopiuntur et delectantur et quasi dormiunt capta preda, sed isti omnes pro malis suis itineribus⁷ conturbabuntur in die iudicii et quadrige⁸ convulse sunt in plateis. Quamvis spaciosa via sit que ducit ad mortem {t. 3 : Erfurt, f. 280ra ; facsim., p. 415a} tamen pressura temporis coartati rectum iter invenire non poterunt, sed in se invicem collidentur⁹, ibi tamen spirabunt veterem furorem et sicut fulgura huc illucque discurrent, et recordabitur ad penam suam diabolus et membra eius, eorum qui¹⁰ fortiter et violenter egerunt contra Ecclesiam, et ruent in itineribus, non valentes implere conatus suos, et velociter ascendent muros eius. Terrore venientis iudicis infirmati, fugient ad terminos mundi quibus quasi muris mundus includitur et ambitur, et ultra non valentes progredi quasi et neccessitate cogentur contra instantem repugnare. Sed illis hoc¹¹ cogitantibus cuncta que ab eis obtenta fuerant dissipabuntur et aperientur porte, que clause fuerant, id est conscientie singulorum revelabuntur, et regna impiorum corruent et miles diabolus et ancille eius, id est molles sub illo ducentur in Tartara¹²*, gementes et indignantes contra se pro malis que gesserunt, et tamen murmurantes et indignantes contra Deum pro penis quas patientur, nollent enim¹³* Deum habere punitorem. ^T

^T ¶Codd. : Ar76 Rusch

⁶ eius in coccineis] om. Ar76

⁷ suis it.] inv. Ar76

⁸ quadrige] + eius Ar76

⁹ collidentur] colliduntur Ar76

¹⁰ qui] que Ar76

¹¹ hoc Ar76 ] h^c Rusch

¹² tartara] tarrara cacogr. Rusch

¹³ enim Ar76 ] eum Rusch

viri exercitus in coccineis

^interl.| parati ad effusionem sanguinis^U

^U ¶Codd. : Ar76 Rusch

{t. 3 : Erfurt, f. 280ra ; facsim., p. 415a} ignee

^interl.| erant^V

^V ¶Codd. : Ar76 Rusch

habene

^marg.| IGNEE HABENE.¹⁴ In ardentibus loris velocitas properantium signatur et preparantium se ad bellum¹⁵ pompa narratur, et commixtum nunc de Israel que olim passus sit, nunc de Assyrio quid fecerit, nunc de Babyloniis quid in Assyrios exerceant scriptura contexitur. ^W

^W ¶Codd. : Ar76 Rusch

¹⁴ Ignee habene] om. Ar76

¹⁵ bellum] prelium Ar76

currus a¹⁶ die

¹⁶ a] in Weber

^interl.| alias : in die ^X

^X ¶Codd. : Rusch ; om. Ar76

preparationis eius et agitatores eius¹⁷ consopiti sunt.

¹⁷ eius] om. Weber

^interl.| Non mirum si Babylonii tam velociter veniunt ad vastandum, quia Israelite vel Ninivite prius aliorum agitatores, modo inutiles erant. ^Y

^Y ¶Codd. : Ar76 Rusch

Numérotation du verset Na. 2,4

In itineribus conturbati sunt,

^interl.| commixti sunt^Z

^Z ¶Codd. : Ar76 Rusch |sunt] om. Ar76

quadrige convulse¹⁸ sunt in plateis.

¹⁸ convulse] cumuulse Ar76, collise Weber

^interl.| collise ad invicem^AA

^AA ¶Codd. : Ar76 Rusch

Aspectus eorum

^interl.| Babyloniorum^AB

^AB ¶Codd. : Ar76 Rusch

^interl.| scilicet¹⁹ ut ante hostem vultu terreant quem ense feriant^AC

^AC ¶Codd. : Ar76 Rusch

¹⁹ scilicet] om. Ar76

quasi lampades, quasi fulgura discurrentia.

^marg.| IN ITINERIBUS. Rursus redit ad ordinem descriptionis, tanta est multitudo venientium ut sit mixtum agmen in itinere nec discerni possit. Quadrige etiam pre multitudine inter se collidentur in plateis. ^AD

^AD ¶Codd. : Ar76 Rusch

Numérotation du verset Na. 2,5

^interl.| tunc^AE

^interl.| Assur fugiens^AF

Recordabitur

^interl.| requiret eos qui in fuga corruerunt^AG

^AG ¶Codd. : Ar76 Rusch

fortiorum eius²⁰,

²⁰ fortiorum eius] fortium suorum Weber

^interl.| prius^AH

^AH ¶Codd. : Ar76 Rusch

ruent in itineribus suis. Velociter ascendent muros eius

^interl.| Non sustinentes vim hostium, intrabunt muros Ninive^AI

^AI ¶Codd. : Ar76 Rusch

et preparabitur umbraculum.

^interl.| propter longam obsidionem ad pellendos estus, hostes²¹ facient umbracula^AJ

^AJ ¶Codd. : Ar76 Rusch

²¹ hostes] om. Ar76

Numérotation du verset Na. 2,6

Porte fluviorum aperte sunt²², templum ad solum dirutum.

²² sunt] + et Weber

^marg.| PORTE FLUVIORUM.²³ Quamvis Ninivite claudant portas, Domino reserante, aperte sunt²⁴ Babyloniis, que ad instar fluminis habebant civium multitudinem, et templum, id est regnum, est destructum. ^AK

^AK ¶Codd. : Ar76 Rusch

²³ Porte fluvi.] om. Ar76

²⁴ sunt] + porte Ninive Ar76

Numérotation du verset Na. 2,7

Et miles captivus adductus²⁵ est

²⁵ adductus] abductus Weber

^interl.| omnes ducti sunt in Babylonem^AL

^AL ¶Codd. : Ar76 Rusch

et ancille eius

^interl.| minores urbes et castella^AM

^AM ¶Codd. : Ar76 Rusch

^interl.| captive mulieres^AN

^AN ¶Codd. : Ar76 Rusch

^marg.| Sub metaphora mulieris capture vastitas Ninive describitur. ^AO

^AO ¶Codd. : Ar76 Rusch

minabuntur²⁶.

²⁶ minabuntur] minabantur Weber

^interl.| a victoribus^AP

^AP ¶Codd. : Ar76 Rusch

Gementes ut columbe murmurantes in cordibus suis.

^interl.| Tantus erit terror ut nec singultus erumpat sed more musitantium columbarum, obscuro murmure lacrimas devorabunt^AQ

^AQ ¶Codd. : Ar76 Rusch

Numérotation du verset Na. 2,8

Et Ninive

^interl.| mundus^AR

^AR ¶Codd. : Ar76 Rusch

quasi piscina aquarum aque eius, ipsi vero fugerunt.

^marg.| ET NINIVE. Filiabus id est minoribus urbibus destructis, ipse populus Ninive qui pro multitudine comparatur piscinis aquarum, ita²⁷ inutilis erit ut resistere non valens hostibus, fugiat. ^AS

^AS ¶Codd. : Ar76 Rusch

²⁷ ita] om. Ar76

State state

^marg.| STATE STATE.²⁸ Fugientibus populis mercibus clamat Ninive quasi mater : state, state , claudite portas, saltem in muris resistite hostibus. Sed nullus ex pietate matris revertitur, sed eam deserunt predam hostibus. Unde vox ad Babylonios dirigitur : diripite aurum ²⁹ * . ^AT

^AT ¶Codd. : Ar76 Rusch

²⁸ State State] om. Ar76

²⁹ aurum] a. Ar76, argentum Rusch

et non est qui revertatur.

^interl.| ad clamantem matrem^AU

^AU ¶Codd. : Ar76 Rusch

^marg.| Allegorice. Aque Ninive id est mundi, sunt illi qui³⁰ altitudinem celi relinquentes in ima lapsi³¹ sunt, quia omnia dogmata mundi que sunt extra ortum signatum, quamvis magna videantur angusto tamen fine coartantur. ^AV

^AV ¶Codd. : Ar76 Rusch

³⁰ illi qui] ille que scilicet scientie Ar76

³¹ lapsi] lapse Ar76

^marg.| Allegorice.³² Primum est ut habitatores mundi a Deo peccando non fugiant, quod si fugerint ad vocem Dei, vel matris Ecclesie revocantis et dicentis : peccasti quiesce, debet cessare a fuga³³, id est culpa, sed obstinatus non vult redire. Cui a diabolo dicitur, defer tecum argentum mundani eloquii et aurum mundane sapientie, dogmata tua omnium sensuum verborumque compone flore³⁴. Sed vasa, id est corda eorum, adeo sunt profunda in cupiditate ut quantalibet multitudo divitiarum ea non possit satiare. ^AW

^AW ¶Codd. : Ar76 Rusch

³² Allegorice] om. Ar76

³³ debet cessare a fuga] cesset fuga Ar76

³⁴ compone flore] flore compones Ar76

Numérotation du verset Na. 2,9

Diripite

^interl.| o Babylonii^AX

^AX ¶Codd. : Ar76 Rusch

^interl.| quia Ninivite fugerunt^AY

^AY ¶Codd. : Ar76 Rusch

argentum, diripite aurum

^interl.| tanto tempore congregata subito rapite^AZ

^AZ ¶Codd. : Ar76 Rusch

et non est finis divitiarum ex omnibus vasis desiderabilibus.

^interl.| non potestis tantum rapere quantum illa ad rapiendum prebet^BA

^BA ¶Codd. : Ar76 Rusch

Numérotation du verset Na. 2,10

Dissipata est³⁵

³⁵ est] om. Weber

^interl.| Ninive^BB

^BB ¶Codd. : Ar76 Rusch

et scissa et dilacerata et cor

^interl.| eius^BC

^BC ¶Codd. : Ar76 Rusch | eius] et praem. Ar76

tabescens {t. 3 : Erfurt, f. 280rb ; facsim., p. 415b} et dissolutio

^interl.| et in ea est^BD

^BD ¶Codd. : Ar76 Rusch | et] om. Ar76

geniculorum et defectio

^interl.| confractio^BE

^BE ¶Codd. : Ar76 Rusch

in cunctis renibus et facies omnium sicut nigredo olle.

^interl.| pre magnitudine metus facies habitatorum in similtudinem ollarum videbuntur exuste³⁶ deformes^BF

^BF ¶Codd. : Ar76 Rusch

³⁶ exuste] + et Ar76

^marg.| DISSIPATA. Hoc de his qui ad Deum convertuntur, qui dissipantur calore fidei prius infidelitate gelati, et scindunt corda confitendo, et dilacerant penitendo, et cor prius durum tabescit calore Spiritus sancti, et genua prius regida flectuntur Deo, et deficiunt omnes voluptates carnis. Quod autem sequitur : et facies omnium sicut nigredo olle , ad illos pertinet qui volunt reverti, quorum facies operientur confusione in similitudinem fuliginose olle. ^BG

^BG ¶Codd. : Ar76 Rusch

Numérotation du verset Na. 2,11

^interl.| Ad Niniven verba exprobrantis diriguntur. ^BH

Ubi est habitaculum³⁷

³⁷ habitaculum] habitatio

^interl.| habitatio^BI

^BI ¶Codd. : Ar76 Rusch | Habitaculum : habitatio] scrips.,inv. Ar76

leonum et pascua catulorum leonum ?

^marg.| O Ninive, fuisti habitatio regum et refectio nobilium, sed iam non es quia invasit te rex Babylonis. ^BJ

^BJ ¶Codd. : marg. Ar76 ; interl. Rusch

Ad quam

^interl.| expugnandam^BK

^BK ¶Codd. : Ar76 Rusch

ivit leo

^interl.| Nabuchodonosor^BL

^BL ¶Codd. : Ar76 Rusch

^interl.| nullo resistente^BM

^BM ¶Codd. : Ar76 Rusch

ingrederetur illuc catulus leonis

^interl.| subreguli eius^BN

^BN ¶Codd. : Ar76 Rusch

et non est qui exterreat.

^marg.| UBI EST HABITACULUM. Allegorice. Cum transierit Ninive, id est mundus, tunc sancti admirantes et gaudentes dicent : Ubi est habitatio leonum ad quam ivit diabolus, et etiam catulus, id est Antichristus, et omnis perverse doctrine sermo, quem ante adventum Christi nemo exterruit, sed necavit plurimos suis demonibus et speluncas implevit id est Ecclesias suas cadaveribus et sanguine mortuorum. ^BO

^BO ¶Codd. : Ar76 Rusch

Numérotation du verset Na. 2,12

Leo cepit sufficienter catulis suis et necavit leenis suis et implevit preda speluncas suas et cubile suum rapina.

^marg.| LEO CEPIT SUFFICIENTER. Nabuchodonosor iure victorie cuncta possidet, et urbibus vel uxoribus suis captivos in servitutem tradidit, et rapinis et ornatu Ninive implevit thesauros et civitates suas. ^BP

^BP ¶Codd. : Ar76 ( sine lemma ) ; Rusch

Numérotation du verset Na. 2,13

Ecce ego ad te,

^interl.| non alius^BQ

^BQ ¶Codd. : Ar76 Rusch

^interl.| O Ninive cuncta que sunt dicta me auctore patieris^BR

^BR ¶Codd. : Ar76 Rusch

^marg.| Ecce ego ad te mitto Babylonios^BS

^BS ¶Codd. : marg. Ar76 , interl. Rusch

dicit Dominus Deus³⁸

³⁸ Deus] om. Weber

^interl.| cuius dicere est facere^BT

^BT ¶Codd. : Ar76 Rusch

exercituum, et succendam usque ad summum³⁹

³⁹ summum] fumum Weber

^interl.| consummationem^BU

^BU ¶Codd. : Ar76 Rusch | consummationem] consumptionem Ar76

quadrigas tuas⁴⁰

⁴⁰ tuas] eius Weber

^interl.| currus^BV

^BV ¶Codd. : Ar76 Rusch

et leunculos tuos

^interl.| nobiles et subregulos gladio interficiam^BW

^BW ¶Codd. : Ar76 Rusch

comedet gladius et exterminabo de terra predam tuam

^interl.| non ultra vastabis terram nec tributa exiges^BX

^BX ¶Codd. : Ar76 Rusch

et non audietur ultra vox nuntiorum tuorum.

^interl.| nec audientur emissarii tui per provincias, vel non audiam angelos qui president tibi pro te deprecantes. ^BY

^BY ¶Codd. : Ar76 Rusch

^marg.| ECCE EGO AD TE. Allegorice. Comminatur Deus mundo quod multitudinem que lata via ad mortem vadit succendet, et fumo malitie sue suffocabit et per bonitatem suam etiam leones gladius , id est sermo Dei, comedet , intantum ut nemo exinde per eos ad mortem capiatur, et comprimet omnem strepitum malorum operum qui mortem hominibus nuntiare solebat. ^BZ

^BZ ¶Codd. : Ar76 Rusch

^marg.| Allegorice possunt hec omnia de confusione futura damnandorum intelligi. ^CA

^CA ¶Codd. : Ar76 , f. 68v ;Rusch

Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Na. Capitulum 2), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 30/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=46&chapitre=46_2)

Signaler un complément d'information

Notes :

<46. Naum**>

Capitulum 2

<46. Naum**>

Capitulum 2