string(58) "/var/www/html/gloss-e/sources/editions/lyr/GLOSS-lyr42.xml"
Nicolaus de Lyra

Capitulum 8

Numérotation du verset Am. 8,1 

Hec
ostendit mihi Dominus Deus et ecce uncinus pomorum
Numérotation du verset Am. 8,2 

et dixit : quid tu vides Amos? et dixi : uncinum pomorum, et dixit Dominus ad me : venit finis
super populum meum Israel
non adiiciam ultra ut pertranseam eum.
Numérotation du verset Am. 8,3 

Et stridebunt cardines templi in die illa,
dicit Dominus Deus, multi morientur
in omni loco proicietur,
silentium.
Numérotation du verset Am. 8,4 

Audite hoc, qui conteritis pauperem et deficere facitis egenos terre,
Numérotation du verset Am. 8,5 

dicentes : quando transibit mensis
et venundabimus merces et sabbatum et aperiemus frumentum
ut imminuamus mensuram
et augeamus siclum et supponamus stateras dolosas.
Numérotation du verset Am. 8,6 

ut possideamus in argento
egenos et pauperes pro calciamentis
et quisquilias frumenti vendamus.
Numérotation du verset Am. 8,7 

iuravit Dominus
in
superbiam1 Iacob :
1 superbiam] superbia Weber
si oblitus fuero
usque in2 finem
2 in] ad Weber
omnia opera eorum.
Numérotation du verset Am. 8,8 

Numquid super isto
non commovebitur
terra
et lugebit omnis habitator eius
et ascendet quasi fluvius universus et eicietur et defluet quasi rivus Egypti.
Numérotation du verset Am. 8,9 

Et erit in die illa,
dicit Dominus, occidet sol meridie
et tenebrescere faciam terram in die luminis.
Numérotation du verset Am. 8,10 

Et convertam festivitates vestras in luctum et omnia cantica vestra in planctum
et inducam super omne dorsum vestrum saccum et super omne caput calvitium, et ponam eam
quasi luctum unigeniti
et novissima eius quasi diem amarum.
Numérotation du verset Am. 8,11 

ecce dies
veniunt, dicit Dominus et mittam famem in terram
non famem panis
neque sitim aque, sed audiendi verbum Domini.
Numérotation du verset Am. 8,12 

Et commovebuntur
a mari
usque ad mare
et ab aquilone usque ad orientem circuibunt
querentes verbum Domini et non invenient
Numérotation du verset Am. 8,13 

in illa die3
3 illa die] inv. Weber
deficient virgines pulchre
et
adolescentes
in siti
Numérotation du verset Am. 8,14 

qui
iurant in delicto Samarie
et dicunt vivit deus tuus Dan et vivit via Bersabee
et cadent
et non resurgent ultra.

Capitulum 8

Numérotation du verset Am. 8,1 
marg.| £ .1. % {4.1891} Hec ostendit, etc. Postquam Amos passus fuit iniuriam. Hic consequenter resumit suam prophetiam. Et dividitur in duas partes, quia primo denuntiat populi destructionem, secundo, eius reedificationem post medium sequen. ca. ibi: In die illa. Prima in duas, quia primo prophetat contra regnum decem tribuum, secundo contra regnum duarum. ca. seq. Prima in tres, quia primo contra decem tribus predicit penam succincte. Secundo arguit crimen avaritie, ibi: Audite. Tertio, resumit penam magis diffuse, ibi: Iuravit. Circa primum dicit.
marg.| £ .2. % Ecce uncinus : Poma que possunt manu colligi primo colliguntur, et postea illa que non possunt capi nisi cum uncino quo rami attrahuntur, et ideo per hanc visionem designabatur divina ultio ultimata absque retractione, ideo subditur.
marg.| {4.1892} £ .3. % Venit finis super populum : Ut pertranseam eum dimittendo absque punitione Hebrei dicunt quod hec est littera. Ecce calathus ficuum scilicet pessimarum que nihil valent sed proiiciuntur, et per hoc captivatio populi designatur.
marg.| £ .4. % Et stridebunt cardines : In quo adoratur vitulus, et per stridorem cardinum intelligitur destructio edificiorum. In Hebreo autem habetur. Et stridebunt cardines palatii, id est palatiorum regis et principum.
marg.| £ .5. % Multi morientur : Non tamen omnes, quia Assyrii aliquos reservaverunt ut in captivitatem ducerentur.
marg.| £ .6. % In omni, etc., id est ab omni loco repelletur, per clamorem morientium.
marg.| £ .7. % Audite hoc qui conteritis, etc. Hic consequenter arguit in potentibus crimen avaritie, dicens.
prol.| Audite hoc qui conteritis pauperem, id est pauperes ad nihilum redigitis.
Numérotation du verset Am. 8,1 
marg.| {4.1893} £ .1. % Dicentes : Cum desiderio.
marg.| £ .2. % Quando transibit messis, id est abundantie tempus, ut sic tempore caristie blada vendamus carius.
marg.| £ .3. % Et sabbatum : In quo fit quies a venditione.
marg.| £ .4. % Et aperiemus, id est horrea frumenti.
marg.| £ .5. % Ut imminuamus mensuram : Dolose.
marg.| £ .6. % Et augeamus siclum, id est pretium.
marg.| £ .7. % Et supponamus stateras : In pondere monete.
marg.| £ .8. % Ut possideamus in argento egenos : Quia compellentur se nobis vendere in servos.
marg.| £ .9. % Et pauperes pro calciamentis : In Hebreo habetur : Pro clausuris, et exponatur ut supra. 2. ca. circa medium.
marg.| £.10.% Et quisquilias, id est purgamenta, que non debent vendi cum frumento, sed eiici.
marg.| £.11.% Iuravit : Hic resumit propheta penam populi magis diffuse explicando : {4.1894} et primo quantum ad penam corporalem, secundo quantum ad spiritualem, ibi : Ecce dies. Circa primum dicitur. Iuravit Dominus, id est firmiter disposuit et irrevocabiliter.
marg.| £.12.% In superbiam, id est contra superbiam populi. 10. tribuum.
marg.| £.13.% Si oblitus fuero, id est non obliviscar, sed puniam eorum opera mala.
marg.| £.14.% Numquid super isto non commovebitur : Quasi dicat immo commovebitur afflictione magna.
marg.| £.15.% Ascendet quasi fluvius : Per hoc designatur captivitas populi futura, sicut aque fluminis transeunt de loco sue originis ad loca longinqua.
marg.| £.16.% Occidet in meridie, id est tempore quo sperabant prosperitatem superveniet adversitas, et idem intelligitur per hoc quod subditur.
marg.| £.17.% Et tenebrescere faciam : Est enim expressio eiusdem sententie per alia verba ad maiorem exaggerationem.
marg.| £.18.% Et inducam super omne dorsum : Sic enim ducebantur {4.1895} captivi induti sacco, et capita rasi, secundum quod dicitur Dt. 32.f. De captivitate nudati inimicorum capitis.
Numérotation du verset Am. 8,1 
marg.| £ .1. % Et ponam eam, quasi luctum unigeniti, id est in tanta amaritudine, sicut est mater lugens unigenitum.
marg.| £ .2. % Ecce dies : Hic consequenter explicatur pena spiritualis, cum dicitur.
marg.| £ .3. % Et mittam famem in terram non famem panis, neque sitim, etc. Scilicet solum.
marg.| £ .4. % Sed audiendi verbum : Iusto enim Dei iudicio factum est, ut populus decem tribuum qui prophetas partim fugaverat, imminente tribulatione eorum per Assyrios, quereret consilium a prophetis, et non inveniret, ideo subditur.
marg.| £ .5. % Et commovebuntur a mari usque ad mare, id est a mari mediterraneo usque ad mare Galilee.
marg.| £ .6. % Et ab aquilone, id est a termino aquilonari regni decem tribuum.
marg.| £ .7. % Usque ad orientem circumibunt, id est usque ad terminum orientalem.
marg.| £ .8. % Querentes verbum Domini : Per omnes partes sui regni.
marg.| {4.1896} £ .9. % Et non invenient : Quia non sunt digni ratione predicta.
marg.| £.10.% In die illa deficient virgines pulchre : A sua pulchritudine.
marg.| £.11.% Et adolescentes : A sua fortitudine.
marg.| £.12.% In siti : Scilicet corporali ex quo patet quod dictum est, quod cum defectu cibi et potus corporalis fuit etiam defectus cibi spiritualis.
marg.| £.13.% Qui iurant in delicto Samarie, id est in vitulo quem fecit Ieroboam rex Samarie, et in hoc faciebant ei reverentiam, quia homines per maiorem sui iurant ad Hebre. 7.
marg.| £.14.% Et dicunt : Vivit Deus tuus Dan : Ibi enim fuit positus unus de duobus vitulis a Ieroboam factis. 3Rg. 12. et ei attribuebant deitatem, hoc modo iurando.
marg.| £.15.% Vivit vivit via Bersabee, id est : ille pro cuius adoratione itur in Bersabee : Ibi enim vigebat idololatria, ut dictum est supra. 5. ca. Sciendum tamen, quod ista Bersabee est alia ab illa que est in termino australi terre promissionis, que est in tribu Iuda, de qua dicitur. 3Rg. 19. quod Elias venit in Bersabee Iuda, ad differentiam istius que non est in Iudea.
marg.| £.16.% Et cadent et non resurgent, id est illa captivitas. 10. tribuum non fuit relaxata, ut frequenter supra dictum est.
Numérotation du verset Am. 8,moraliter 
marg.| {4.1891} £ .1. % Hec ostendit mihi Dominus Deus, etc. Hic ad litteram describitur punitio Israelitarum : per quam mystice significatur punitio malorum Christianorum. Circa quam sciendum, quod per uncinum fit secunda collectio pomorum, scilicet illorum que sunt in alto : et sic non possunt colligi a sola manu. Uncinus ultimam punitionem significat, et sic dicitur.
marg.| £ .3. % Venit finis super populum meum, etc. Scilicet peccatorem.
marg.| {4.1892} £ .4. % Et stridebunt cardines templi, etc., id est prelati qui gravius peccant quam alii. Et dicit stridebunt, quia de pena inferni dicitur Matthei 8. et 13. Ibi erit fletus et stridor dentium.
marg.| £ .6. % In omni loco, etc. Scilicet inferni.
marg.| † Proiicietur silentium, etc. Per clamorem cruciatorum.
marg.| £ .7. % Audite hoc, etc. Aure mentis, ut peniteamini ante tempus huius punitionis.
marg.| † Qui conteritis, etc. Eo quod non potest se defendere.
Numérotation du verset Am. 8,moraliter 
marg.| {4.1893} £ .1. % Dicentes quando transibit messis : Ut sic possimus movere litem cum innocentibus, qui tempore messis sunt in pace.
marg.| £ .3. % Et sabbatum : In quo non licet operari.
marg.| £ .4. % Et aperiemus frumentum, id est exponemus venale cum multis tamen fraudibus, ideo subditur.
marg.| £ .5. % Ut imminuamus mensuram : In servos et ancillas, eo quod non poterunt se liberare a debito erga nos.
marg.| £.10.% Et quisquilias frumenti vendamus, id est inutilia miscendo bono frumento.
marg.| £.11.% Iuravit : Hic ponitur doctorum pena. Et primo corporalis cum dicitur : Iuravit Dominus in superbiam Iacob, etc., id est firmiter statuit eam punire : et per Iacob qui supplantator interpretatur, {4.1894} supplantantes innocentes dictis fraudibus significantur.
marg.| £.14.% Numquid super isto non commovebitur terra ? etc. Quasi dicat sic per guerras et pestilentias insurgentes ex Dei iudicio.
marg.| £.15.% Et ascendet quasi fluvius : Superplantator malignus intumescens superbe.
marg.| † Et eiicietur : De sua potestate.
marg.| £.16.% Occidet, id est prosperitas superbi cadet in etate sua virili, sicut frequenter contigit.
marg.| † Et convertam festivitates : Scilicet mundanas et ineptas.
marg.| † In luctum : Propter gaudium vestrum ineptum.
marg.| £.18.% Et inducam super omne dorsum vestrum : Propter curiositatis excessum.
marg.| † Et super omne calvitium : Pro crispatione crinium.
Numérotation du verset Am. 8,moraliter 
marg.| {4.1895} £ .2. % Ecce dies veniunt, dicit Dominus : Hic secundo ponitur pena spiritualis, cum dicitur.
marg.| £ .3. % Et mittam famem in terram non famem panis, etc. Quoniam propter mala potentum aliquando terra supponitur interdicto : {4.1896} et sic cessat divinorum solennis celebratio, et verbi divini predicatio saltem in parte.
marg.| † Deficient virgines pulchre : Mulieres minuentur a devotione :
marg.| £.11.% Et adolescentes : In siti scilicet iusticie.
Numérotation du verset Am. 8,additio Burgensis 
prol.| {4.1895} In capitulo octavo. Ubi dicitur in Postilla. Quando transibit messis.
prol.| Hoc quod dicitur : Quando transibit messis, et venundabimus merces et sabbatum, et aperiemus frumentum, exponitur a quibusdam Hebreorum de mense embolismali, qui fiebat communiter semel in triennio quando faciebant tredecim menses in anno : ex quo sumebant divites cupidi occasionem vendendi carius victualia ex mutatione {4.1896} festivitatum. Similiter quod dicitur hic Sabbatum, intelligunt de sabbato terre quod fiebat in septimo anno, et tunc cessabant ab agricultura, ut habetur Lv. 25. ex qua cessatione carius vendebantur victualia, et tunc sumebant cupidi occasionem ad minuendum mensuram, qua talia vendebant, augendum siclum scilicet monete quam in pretium recipere debebant, et sic dupliciter defraudabantur pauperes ementes ex tali caristia occurrente.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Am. 8), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 06/11/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=42&chapitre=42_8)
Signaler un complément d'information

Notes :