Nicolaus de Lyra

Capitulum 12

Numérotation du verset 1Par. 12,1 

Hi quoque venerunt ad David in Siceleg1,
1 Siceleg ΩJ* Weber ] scrips. hic et ubique cum Clementina Weber, quandoque ΩJ ΩS Rusch ; hic : Sicelech ΨD Rusch , Sicheleg ΩM, Sichelech ΩJ2
cum adhuc fugeret Saul filium Cis qui erant fortissimi et egregii pugnatores
Numérotation du verset 1Par. 12,2 

tendentes arcum, et utraque manu fundis saxa iacientes, et dirigentes sagittas. De fratribus Saul ex Beniamin
Numérotation du verset 1Par. 12,3 

princeps Abiezer2 et Ioas filii Samaa Gabaathites3 et Iaziel4 et Phalleth5 filii Azmoth et Barachia6 et Iehu Anathothites.
2 Abiezer] Ahiezer Weber |
3 Samaa Gabaathites ΩM Rusch Clementina ] Amaa ΩJ. Φ ΩJ, Sammaa Gabathites Weber |
4 Iaziel ΩSM Clementina ] Iasihel , Iazihel Rusch Weber |
5 Phalleth] Phallet Weber |
6 Barachia] Baracha Weber |
Numérotation du verset 1Par. 12,4 

Samaias quoque Gabaonites fortissimus inter triginta, et super triginta Ieremias et Hieziel7 et Ioannan et Iezabas8
7 Hieziel] Iezihel Weber |
8 Iezabas] Iezbad Weber |
Gaderothites,
Numérotation du verset 1Par. 12,5 

Eluzai et Ierimuth et Baalia et Samaria et Saphatia9
9 Saphatia Clementina Weber ] scrips., Saphathia Θ Rusch, Sapthia D ΦRGV ΨD, Saphaia ΩJ*, Saphia ΩMSJ2
Araphites10,
10 Araphites D Φ ΨD Ω Rusch ] Aruphites Weber
Numérotation du verset 1Par. 12,6 

Elchana11,
11 Elchana] Helcana Weber
et Iesia et Azrael12 et Ioezer, et Iesbaam de Careim.
12 Azra(h)el ΩM ΩJ Rusch Weber ] Azzahel ΩS, Azareel Clementina
Numérotation du verset 1Par. 12,7 

Ioela13
13 Ioela] Ioeela Weber
quoque et Zabadia filii Ieroam,
de Gedor.
Numérotation du verset 1Par. 12,8 

Sed et de Gaddi
transfugerunt ad David cum lateret in deserto viri robustissimi et pugnatores optimi, tenentes clipeum et hastam, facies eorum quasi facies leonis
et veloces, quasi capree in montibus.
Numérotation du verset 1Par. 12,9 

Ezer princeps, Obdias secundus, Eliab tertius,
Numérotation du verset 1Par. 12,10 

Masmana quartus, Ieremias quintus,
Numérotation du verset 1Par. 12,11 

Ethi14 sextus, Eliel septimus,
14 Ethi] Hetthi Weber
Numérotation du verset 1Par. 12,12 

Ioannan octavus, Helzebad nonus,
Numérotation du verset 1Par. 12,13 

Ieremias decimus, Bachanai15 undecimus.
15 Bachanai] Bachannai Weber
Numérotation du verset 1Par. 12,14 

Hi de filiis Gad principes exercitus, novissimus
centum militibus
preerat et maximus mille.
Numérotation du verset 1Par. 12,15 

Isti sunt qui transierunt Iordanem mense primo quando inundare consuevit super ripas suas
et omnes fugaverunt qui morabantur in vallibus ad orientalem plagam et occidentalem.
Numérotation du verset 1Par. 12,16 

Venerunt autem et de Beniamin et de Iuda ad presidium in quo morabatur David.
Numérotation du verset 1Par. 12,17 

Egressusque est David obviam eis et ait : Si pacifici16 venistis ad me ut auxiliemini mihi, cor meum iungatur vobis. Si autem insidiamini mihi pro adversariis meis, cum ego iniquitatem in manibus non habeam, videat Deus patrum nostrorum et iudicet.
16 pacifici] pacifice Weber
Numérotation du verset 1Par. 12,18 

Spiritus vero Domini17 induit Abisai18 principem inter triginta et ait : Tui sumus, o David, et tecum fili Isai pax. Pax tibi et pax adiutoribus tuis. Te enim adiuvat Deus tuus. Suscepit ergo eos David et constituit principes turme.
17 Domini] om. Weber |
18 Abisai] Amessai Weber |
Numérotation du verset 1Par. 12,19 

Porro de Manasse transfugerunt ad David, quando veniebat cum Philistiim ut19 adversum Saul pugnaret, et non dimicavit cum eis, quia inito consilio remiserunt eum principes Philistinorum dicentes : Periculo capitis nostri revertetur ad dominum suum Saul.
19 ut – adversum Saul] inv. Weber
Numérotation du verset 1Par. 12,20 

Quando igitur reversus est in Siceleg.
Transfugerunt ad eum de Manasse Ednas, et Iozabab20,
20 Iozabab] Iozabad Weber
et Ieddi
Heled21,
21 Ieddi Heled] Iedihel Weber
Michael22 et Ednas23 et Iozabath24 et Heliu et Salathi principes millium in Manasse.
22 Michael] et praem. Weber |
23 et Ednas] om. Weber |
24 Iozabath] Iozabad Weber |
Numérotation du verset 1Par. 12,21 

Hi prebuerunt auxilium David adversum latrunculos.
Omnes enim erant viri fortissimi, et facti sunt principes in exercitu,
Numérotation du verset 1Par. 12,22 

sed et per singulos dies veniebant ad David ad auxiliandum ei usque dum fieret grandis numerus quasi exercitus Dei.
Numérotation du verset 1Par. 12,23 

Iste quoque est numerus principum exercitus qui venerunt ad David cum esset in Hebron ut transferrent regnum Saul ad eum iuxta verbum Domini.
Numérotation du verset 1Par. 12,24 

Filii Iuda portantes clipeum et hastam sex millia, octingenti expediti ad prelium.
Numérotation du verset 1Par. 12,25 

De filiis Simeon virorum fortissimorum ad pugnandum septem millia centum,
Numérotation du verset 1Par. 12,26 

De filiis Levi quatuor millia sexcenti,
Numérotation du verset 1Par. 12,27 

Ioiada quoque princeps de stirpe Aaron et cum eo tria millia septingenti,
Numérotation du verset 1Par. 12,28 

Sadoc etiam puer egregie indolis, et domus patris eius principes viginti duo.
Numérotation du verset 1Par. 12,29 

De filiis autem Beniamin fratribus Saul tria millia. Magna enim pars eorum adhuc sequebatur domum Saul.
Numérotation du verset 1Par. 12,30 

Porro de filiis Ephraim viginti millia octingenti fortissimi robore, viri nominati in cognationibus suis.
Numérotation du verset 1Par. 12,31 

Et ex dimidia parte tribus Manasse, decem et octo millia singuli per nomina sua, venerunt ut constituerent regem David.
Numérotation du verset 1Par. 12,32 

De filiis quoque Isachar viri eruditi qui noverant25 singula tempora ad precipiendum quid facere deberet Israel principes ducenti. Omnis autem reliqua tribus eorum consilium sequebatur.
25 noverant] norant Weber
Numérotation du verset 1Par. 12,33 

Porro de Zabulon qui egrediebantur ad prelium, et stabant in acie instructi armis bellicis quinquaginta millia, venerunt in auxilium non in corde duplici.
Numérotation du verset 1Par. 12,34 

Et de Neptalim26 principes mille, et cum eis instructa clipeo et hasta triginta septem millia.
26 Neptalim] Nepthali Weber
Numérotation du verset 1Par. 12,35 

De Dan etiam preparata ad prelium viginti octo millia sexcenti27.
27 sexcenti] sexcentorum Weber
Numérotation du verset 1Par. 12,36 

Et de Aser egredientes ad pugnam et in acie provocantes quadraginta millia,
Numérotation du verset 1Par. 12,37 

trans Iordanem autem de filiis Ruben et Gad et dimidia parte tribus Manasse instructi28 armis bellicis centum viginti millia.
28 instructi] instructa Weber
Numérotation du verset 1Par. 12,38 

Omnes isti viri
bellatores et expediti ad pugnandum corde perfecto venerunt in Hebron, ut constituerent regem David super universum Israel, sed et omnes reliqui ex Israel uno corde erant ut rex fieret David,
Numérotation du verset 1Par. 12,39 

fueruntque ibi apud David tribus diebus comedentes et bibentes, preparaverunt enim eis fratres sui,
Numérotation du verset 1Par. 12,40 

sed et qui iuxta eos erant, usque ad Isachar et Zabulon et Neptalim afferebant panes in asinis, et camelis, et mulis, et bobus ad vescendum, farinam, palatas, uvam passam, vinum, oleum, boves, arietes, ad omnem copiam. Gaudium quippe erat in Israel.

Capitulum 12

Numérotation du verset 1Par. 12,ad litteram 
marg.| marg.| {1073} .1. Hi quoque venerunt. Hic consequenter exprimuntur adiutores David minus principales. et primo adiutores eius in Saulis persecutione, secundo in regni adeptione, ibi : Iste quoque est numerus. Circa primam partem nominantur adiutores David, stante persecutione Saulis, et tribus de quibus fuerunt, et loca de quibus ad David venerunt. Primo ergo ponuntur isti adiutores in generali, cum dicitur.
marg.| † Hi quoque venerunt ad David in Siceleg, etc. Que erat civitas assignata ipsi David ab Achis rege Geth, ut habetur 1Rg. 17.b.
marg.| .2. Tendentes arcum id est habentes artem sagittandi, unde subditur :
marg.| .3. Et dirigentes sagittas. scilicet utraque manu, sicut premittitur de arte fundibularia. Consequenter ponuntur in speciali, cum dicitur.
marg.| .4. De fratribus Saul ex tribu Beniamin princeps, etc. Hoc exprimitur ad declarationem bonitatis David, quod propinqui Saul venerunt in adiutorium David in persecutione eius existentis, quia sciebant ipsius David innocentiam, et Saulis malitiam.
marg.| .5. Sed, et de Gad. Hoc est de tribu Gad, sicut patet, quia istis nominatis {1074}subditur : Hi de filiis Gad, etc. transfugerunt ad David cum lateret in deserto. longo enim tempore fuit in deserto Maon, et in deserto Ziph. et in aliis locis ad fugiendum aptis.
marg.| .6. Facies eorum quasi facies, etc. Invadentibus resistendo.
marg.| .7. Et veloces quasi capree, etc. Fugientes persequendo. Est tamen hic hyperbolica locutio, ad designandum magnam eorum audaciam, et agilitatem.
marg.| .8. Hi de filiis Gad principes exercitus. scilicet fuerunt postquam David habuit regnum, quia quandiu fuit in fuga Saulis non habebat tantum populum, quod faceret exercitum. unde subditur :
marg.| .9. Novissimus. id est minor inter istos principes, scilicet centum militibus preerat, et maximus mille. Non enim legitur David habuisse viros ante mortem Saul, nisi tantum sexcentos, ut habetur 1Rg. 27. et 30.
marg.| .10. Isti sunt, qui transierunt Iordanem. Ad invadendum hostes.
marg.| .11. Quando inundare consuevit, etc. Hoc ponitur ad ostendendum maiorem eorum fortitudinem, et audaciam, quia tunc cum maiori difficultate poterat Iordanis transiri.
marg.| .12. Et omnes fugaverunt. Illi enim erant Gentiles. qui partem terre filiorum Israel occupaverant.
prol.| {1075}
Numérotation du verset 1Par. 12,ad litteram 
marg.| .1. Venerunt autem, etc. Illi enim Beniamin timentes ne David adventum eorum haberet suspectum, sicut accidit de facto, ut patet in littera sequenti, rogaverunt illos de tribu Iuda, ut associarent eos, ut sic David qui erat de tribu Iuda, eos reciperet securius. unde, et illi de tribu Iuda responderunt pro eis ipsi David de eorum adventu dubitanti. unde subditur :
marg.| .2. Spiritus vero. Id est audacia, et constantia loquendi, quia non accipitur pro spiritu prophetie.
marg.| .3. In duit Abisai. In hebreo habetur : Amasai et dicunt Hebrei, quod iste fuit Amasa, uterque tamen fuit nepos David, de duobus tamen sororibus eius, ut dictum fuit 2Rg. 17.
marg.| .4. Te enim adiuvat Deus quasi d<icat> merito iustum est, quod homines te iuvent .
marg.| .5. Suscepit ergo eos David. Confidens de verbo nepotis sui.
marg.| .6. Porro de Manasse. Non est intelligendum quod illi venirent ad pugnandum contra Saul, et alios filios Israel, sed illo tempore venerunt ad David, scilicet aliquantulum post, quando de illa via David reversus fuit in Siceleg, ut habetur in littera.
marg.| .7. Hi prebuerunt auxilium David adversus. qui succenderant Siceleg, et populum {1076} captivum duxerant, ut habetur 1Rg. 30.
marg.| .8. Sed, et per singulos. Maxime post mortem Saulis.
marg.| .9. Usque dum fieret grandis. Hoc dicitur ad denotandum venientium multitudinem, quia de Deo dicitur Iob 25.a. Numquid est numerus militum eius ?
marg.| .10. Iste quoque. Hic consequenter ponuntur adiutores David in regni adeptione, et patet littera paucis exceptis.
marg.| .11. Filii Iuda portantes. Non est mirandum si de aliquibus tribubus aliis in sequentibus ponitur maior numerus venientium ad David in Hebron, ut habetur in littera, quia antequam David veniret in Hebron, maior pars tribus Iude adheserat ipsi David.
marg.| .12. Ioiada quoque. Dicit hic Glossa Hebraica, quod iste fuit pater Banaie, qui supra nominatus est inter fortes David.
marg.| .13. Sadoc etiam puer. Istud additur ad reddendum rationem, quare nominatur inter principes, licet esset iuvenis.
marg.| .14. De filiis quoque Issachar. Erant enim isti studiosi in lege, et sciebant optime consulere quid, et quando esset aliquid agendum, propter hoc sequitur :
prol.| {1077}
Numérotation du verset 1Par. 12,ad litteram 
marg.| .1. Omnis autem reliqua. Quia cetere tribus eorum consiliis acquiescebant.
marg.| .2. Omnes isti viri, etc. Quia ante fuerat inunctus rex super tribum Iuda tantum, ut habetur 2Rg. 2.
marg.| .3. Sed et omnes reliqui. Hoc est, et illi, qui non venerunt in Hebron, {1078}sed in civitatibus aliis remanserant, desiderabant promotionem David ad regnum.
marg.| .4. Preparaverant enim eis, etc. Hoc enim subditur ad ostendendum qualiter tanta multitudo veniens ad David in Hebron habuit victualia tribus diebus.
Numérotation du verset 1Par. 12,moraliter 
marg.| marg.| {1073} .1. Hi quoque venerunt ad David, etc. Sequitur :
marg.| † Utraque manu fundis saxa iacientes dirigentes sagittas. Per fundibularios, qui cum sonitu magno saxa iaciunt contra adversarios, significantur predicatores, qui clamando contra vitia deterrent peccatores. Per sagittarios autem significantur orantes devote. tales enim orationes sunt sagitte spirituales impugnationem demonum repellentes.
marg.| .5. Sed, et de Gaddi transfugerunt. Per istos significantur isti, qui sunt in exercitu Christi armati clypeo patientie ad sustinendum tribulationes, et hasta constantie ad arguendum tyrannos potentes, ideo subditur :
marg.| .6. Facies eorum quasi facies, etc. Prv. 28.a. Iustus quasi leo confidens {1074} absque terrore erit.
marg.| .7. Et veloces quasi capree. id est promptissimi ad exequendum mandata Christi.
marg.| .10. Isti sunt, qui transierunt Iordanem. Per Iordanem, qui interpretatur rivus iudicii significatur cursus huius mundi, qui currit ad mortem, que est particulare iudicium hominis de quo dicitur Ecc. 38 capitulo Memor esto iudicii mei, sic enim erit, et tuum, mihi heri, et tibi hodie. Per inundantiam autem Iordanis, significatur incrementum tribulationis. Per istos igitur, qui transierunt Iordanem tempore inundationis, figurati fuerunt martyres in maximis tribulationibus patientes, et quod maius est aliqui eorum gaudentes, Act. 5.g. Ibant Apostoli gaudentes a conspectu consilii, quoniam digni habiti sunt pro nomine Iesu contumeliam pati.
Numérotation du verset 1Par. 12,moraliter 
marg.| marg.| { 1075 }†
marg.| .1. Venerunt autem. Iuda confitens interpretatur, et Beniamin filius dextre. Per hoc ergo, quod venientes ad David de Iuda, et de Beniamin simul combinantur, significatur quod illi, qui peccata sua pure fideliterque confitentur, ad dexteram Christi in finali iudicio statuentur, Mt. 25. Statuet oves a dextris. quibus dicetur. Venite benedicti patris mei, percipite paratum vobis regnum etc.
marg.| .6. Porro de Manasse. Manasses oblivio interpretatur, ideo per istos de Manasse significantur pauperes religiosi, qui propter Christum temporalia dimittentes ea dare debent oblivioni et anhelare ad premia paradisi, ut cum Apostolo dicant illud Phil. tertio capitulo Que retro sunt obliviscens ad anteriora extendens meipsum. Et de istis subditur :
marg.| .7. Hi prebuerunt, etc. Per quos significantur heretici, qui occulte simplices Christianos decipiunt ad errorem suum protrahentes, et contra istos latrunculos prebent auxilium David pauperes {1076}religiosi pro salute fidelium laborantes, 1. Corinth. 3.b. Dei adiutores sumus.
marg.| † De filiis Levi. Tribus Levitica ad ministerium tabernaculi fuit deputata, propter quod per illos de tribu Levi significantur prelati, et clerici devoti, qui sunt ad ministerium ecclesie deputati.
marg.| † Porro de filiis Ephraim. In telligi possunt divites, etc. Ephraim interpretatur fertilis, propter quod per filios Ephraim intelligi possunt divites, et potentes huius seculi, qui tamen ad opera misericordie liberales sunt atque prompti, propter quod sicut fertiles sunt in bonis fortune, sic fertiliter recipiunt bona gratie, et glorie, Mt. 5.a. Beati misericordes, quoniam ipsi misericordiam consequenter.
marg.| .14. De filiis quoque Issachar. Issachar interpretatur merces, ideo per istos significantur doctores ecclesie docentes fideliter in spe mercedis eterne, 1Cor. tertio capitulo Unusquisque mercedem accipiet secundum laborem suum. unde subditur :
Numérotation du verset 1Par. 12,moraliter 
marg.| marg.| { 1077 } † Qui noverant. Novi, scilicet et veteris testamenti. et
prol.| Ad precipiendum id est populus Christianus, qui secundum verba doctorum ecclesie debet regere mores suos, et actus.
marg.| † Porro de Zabulon. qui interpretatur pulchritudinis habitaculum, propter quod per istos significantur illi, qui sunt solliciti servare munditiam cordis, et corporis, ut Deo parent habitaculum sue mentis, quia scribitur Sap. 1.a. In malivolam animam non introibit sapientia, scilicet increata, nec habitabit in corpore subdito peccatis.
marg.| † Et de Nephthali. Qui interpretatur dilatio mea, ideo per istos significantur homines caritativi, quorum corda sunt ad Deum et proximum dilatata, 2Cor. 6 capitulo Os nostrum patet ad vos o Corinthii cor nostrum dilatatum est. Et sequitur : Dilatamini, et vos.
marg.| † De Dan etiam, etc. Dan interpretatur iudicium, ideo per istos {1078}significantur boni iudices in iudicando veritatem, et exequendo constantes, ideo dicuntur parati ad prelium contra veritatis, et iustitie turbatores.
marg.| † De Aser egredientes, etc. Aser interpretatur beatitudo, propter quod per istos significantur illi, qui falsam beatitudinem huius seculi respuunt, et veram beatitudinem totis viribus concupiscunt, propter quod ad pugnandum contra vitia viriliter se opponunt.
marg.| † Trans Iordanem autem de filiis Ruben. Ruben visionis filius interpretatur, et Gad feliciter, propter quod isti duo simul iunguntur. Nam per Rubenitas significantur excellentes in contemplatione divinorum, et isti iam in presenti serviunt feliciter degustando suaviter bonorum dulcedinem supernorum, dicente Ps. Gustate, et videte, quoniam suavis est dominus, etc. Omnes autem isti predicti sunt de exercitu, et societate veri David Iesu Christi.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (1Par. 12), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/11/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=16&chapitre=16_12)
Signaler un complément d'information

Notes :