Capitulum 5
Numérotation du verset
Hbr. 5,1
Omnis namque pontifex
ex hominibus
assumptus
pro hominibus constituitur
in his que sunt ad Deum,
ut offerat
dona
et sacrificia
pro peccatis,
Numérotation du verset
Hbr. 5,2
qui condolere possit
his qui ignorant
et errant,
quoniam et ipse circumdatus est
infirmitate,
Numérotation du verset
Hbr. 5,3
et propterea1
1 propterea] propter eam
Weber
debet quemadmodum2 pro populo
2 quemadmodum] +
Weber
ita etiam
pro semetipso offerre
pro peccatis.
Numérotation du verset
Hbr. 5,4
Nec quisquam
sumit sibi honorem,
sed qui vocatur a Deo
tamquam Aaron.
Numérotation du verset
Hbr. 5,5
Sic et Christus non semetipsum
clarificavit
ut pontifex fieret, sed qui locutus est ad eum :
Filius meus es tu,
ego hodie genui te.
Numérotation du verset
Hbr. 5,6
Quemadmodum et in alio loco3
3 loco]
om. Weber
dicit :
tu es sacerdos
in eternum
secundum ordinem
Melchisedech.
Numérotation du verset
Hbr. 5,7
Qui
in diebus carnis sue
preces, supplicationesque
ad Deum4
4 Deum] eum
Weber
qui posset5
5 posset] possit
Weber
salvum illum
facere a morte6
6 facere a morte]
inv. Weber
cum clamore valido,
et lacrimis offerens,
et7 exauditus est8
7 et]
om. Weber
|
8 est]
om. Weber
|
pro sua reverentia.
Numérotation du verset
Hbr. 5,8
Et quidem
cum esset
Filius Dei9, didicit
9 Dei]
om. Weber
ex his
que passus est obedientiam,
Numérotation du verset
Hbr. 5,9
et consummatus
factus est omnibus obtemperantibus sibi,
causa
salutis eterne,
Numérotation du verset
Hbr. 5,10
appellatus a Deo
pontifex iuxta ordinem Melchisedech.
Numérotation du verset
Hbr. 5,11
De quo
nobis grandis10 sermo
10 nobis grandis]
inv. Weber
et ininterpretabilis
ad dicendum :
quoniam
imbecilles facti estis ad audiendum.
Numérotation du verset
Hbr. 5,12
Etenim
cum deberetis
magistri
esse propter tempus,
rursum indigetis
ut vos doceamini
que sunt11 elementa exordii sermonum Dei,
11 sunt] sint
Weber
et facti estis
quibus lacte opus sit
non solido cibo.
Numérotation du verset
Hbr. 5,13
Omnis enim qui lactis
est particeps,
expers est sermonis iustitie
parvulus enim est.
Numérotation du verset
Hbr. 5,14
Perfectorum autem
est solidus cibus,
eorum qui
pro consuetudine exercitatos
habent sensus
ad
discretionem boni ac mali.
Capitulum 5
Numérotation du verset
Hbr. 5,1
dist. 1
dist. 1
prol.|
marg.|
Omnis namque.
[CHRYSOSTOMUS.] Vult ostendere iam Apostolus quod multo melius Testamentum Novum quam Vetus. Hoc autem facit longius a superioribus instruens, et preseminans quasdam ratiocinationes [AMBROSIUS] et quia spiritualia non sic introducunt infirmos ut corporalia, ideo de his incipit {192.436} agere, volens ostendere Novum Testamentum esse melius Veteri, et ponit quedam communia Christo cum sacerdotibus veteris legis, quedam vero altiora pertinentia soli Christo, quedam humiliora illis tantum sacerdotibus convenientia, quasi per eum omnia possimus consequi gratiam et misericordiam, quod a minori ostenditur.
Omnis namque pontifex,
secundum legem,
ex hominibus,
id est ex numero hominum,
assumptus
ad aliquod dignius per quod valet alios iuvare,
pro hominibus constituitur,
ut per eum impetrent a Domino misericordiam. Constituitur, dico,
in his que
sunt
ad Deum
offerendis, scilicet in muneribus, hostiis, precibus, que ducunt ad Deum, id est
ut offerat
Deo
dona,
scilicet primitias et huiusmodi,
et sacrificia
de animalibus {192.436}
pro peccatis
dimittendis.
Numérotation du verset
Hbr. 5,2
marg.|
Qui condolere.
quasi1: Ex hominibus sumitur, et talis
qui possit
consueta bonitate
condolere his qui ignorant,
id est ex ignorantia peccant;
et
his
qui errant,
id est scienter peccant. Et merito condolere debet,
quomodo et ipse
ut illi,
circumdatus est infirmitate
242 peccati, non ita Christus. Et ideo plus potest iuvare quam legalis sacerdos, qui circumdatus est infirmitate.
1 Quasi] + dicat
PL
Numérotation du verset
Hbr. 5,3
marg.|
Et propterea,
scilicet quia infirmus est, ut alii,
quemadmodum,
id est qua necessitate. Et
pro semetipso,
simili aliis
debet offerre.
Et que sit illa necessitas aperit subdens, scilicet
pro peccatis
suis, et aliorum. quasi2: Non solum debet offerre, ut iustus servetur, sed ut et ipse et alii peccatores recipiantur; hoc non convenit Christo. {192.436} Christus enim non nisi pro suis membris obtulit.
2 Quasi] + dicat
PL
Numérotation du verset
Hbr. 5,4
marg.|
Nec quisquam.
quasi3: Per hoc iterum potest ille pontifex prodesse, sic etiam et Christus: quia
Quisquam non sumit sibi honorem,
ut sibi imputandum sit, sed Deo qui vocat;
sed
ille recte fit pontifex,
qui vocatur a Deo,
id est qui recte eligitur a Deo vocatur,
tamquam Aaron,
qui indicio virge et incendio emulorum electus est, et monstratus placere Deo. In his verbis percutit cupidos qui non vocantur, sed ingerunt se.
3 Quasi] + dicat
PL
Numérotation du verset
Hbr. 5,5
marg.|
Ita et Christus
homo
non clarificavit
per suas virtutes
semetipsum,
ut sibi sumeret, id est sibi tribueret. Non clarificavit, dico, ita
ut pontifex fieret,
sicut ipse ait:
Ego non glorifico meipsum
(Io. 8), sed ille clarificavit eum in {192.436} baptismo et pontificem constituit. Qui alibi locutus est ad eum, dicens in Psalmo:
Filius meus es tu.
Quod idem dicturus erat ei in baptismo et in transfiguratione. Et addit:
Ego hodie genui te,
mihi consubstantialem, quia idem est cum Patre in substantia. Clarificatus est enim Filius a Patre cum dixit:
Hic est Filius meus dilectus in quo mihi bene complacui
(Mt. 3). [AMBROSIUS] Que clarificatio longe ante per Prophetam predicta in Psalmo, ubi ait:
Filius meus es tu, ego hodie genui te
(Ps. 2), per quod videtur dignus esse Christus, in quo psalmo ostenditur rex et sacerdos.
Numérotation du verset
Hbr. 5,6
marg.|
Quemadmodum.
quasi4: Sic illud locutus est Pater de generosa Christi nativitate,
quemadmodum in alio
loco de pontificatu eius, dicit Pater:
Tu,
tam dignus
es sacerdos,
{192.437} id est docens et orans, et offerens. Et hoc,
in eternum,
non ad tempus ut Aaron. Et hoc,
secundum ordinem Melchisedech,
id est secundum dignitatem et ritum ordinis, id est sacerdotii Melchisedech, qui non temporalis fuit, Scriptura subiiciente initium et finem vite eius, in figura Christi qui caret initio et fine. Et sicut ille obtulit in pane et vino, et semel, sic et Christus sub specie panis et vini corpus et sanguinem suum discipulis tradidit. Sacerdos autem Christus est non secundum id quod natus est de Patre Deus apud Deum, coeternus gignenti, sed propter carnem assumptam, propter victimam quam pro nobis obtulit. Et quasi quis querat: Quid egit pontifex?
4 Quasi] + dicat
PL
Numérotation du verset
Hbr. 5,7
marg.|
Subdit: Ecce,
qui
Christus
in diebus carnis,
id est mortalitatis
sue,
obtulit
preces, supplicationesque
{192.437}
ad eum,
scilicet Deum,
qui posset salvum facere illum,
qui precabatur,
a morte,
id est eum resuscitare, et quia hoc tempore mortalitatis fecit, quid ergo post faciet? multo magis. Has autem preces et supplicationes obtulit Christus imminente passione quando oravit prolixius, et totum fecit pro nobis non pro se, quia non timore mortis necessario, sed causa nostre salutis oravit. Obtulit preces dico,
cum clamore valido,
id est cum intentione efficacissima, ut quando prolixius orabat,
et lacrymis.
Hoc non in Evangelio legitur, credendum tamen est esse factum. Et ista offerens exauditus est, quia quod quesivit accepit in resurrectione et ascensione. Et hoc,
pro sua reverentia,
id est sicut sua religio meruit, quia amplius omnibus Deum reveritus {192.437} est. Hoc ideo dicit ut certi simus nos consecuturos misericordiam per eum. Per hoc enim patet quod per eum possumus consequi misericordiam, cum sit iam ad dexteram Patris. Vel preces et supplicationes Christi dicit actionem et vitam Christi, cuius omnis actio fidelium institutio et ad Deum oratio. Quidquid enim egit Christus, preces supplicationesque fuerunt pro hominibus sanguinis effusio; clamor fuit validus, in quo auditus est pro reverentia eiusdem passionis, reverentia eius, quod sine peccato passus est pro sola caritate. Per hoc ergo illum curam de nobis habere asserit, et excellentiam caritatis eius ostendit.
Numérotation du verset
Hbr. 5,8
dist. 2
dist. 2
prol.|
marg.|
{192.438}
Et quidem.
quasi5: Exauditus est, et merito quidem, quia
cum,
id est quamvis
esset Filius Dei,
natura deitatis unus Deus cum Patre, tamen secundum quod homo,
didicit,
id est expertus est,
obedientiam ex eis,
id est per ea
que passus est.
Vel didicit, id est voluntarie suscepit obedientiam. Ex, id est in his que passus est, usque ad mortem.
5 Quasi] + dicat
PL
Numérotation du verset
Hbr. 5,9
marg.|
quasi6: Non solum preces et supplicationes obtulit, sed etiam obedivit Patri usque ad mortem: et quia obedivit exauditus, quod notat subdens:
Et
ideo
consummatus
est, id est ad perfectionem ductus quando in dextera Dei collocatus est; et ipse qui consummatus est per obedientiam passionis,
factus est
sufficiens
causa salutis eterne,
id est glorie eterne
omnibus obtemperantibus sibi;
tantum enim {192.438} valet eius passio quod omnibus sufficit ad salutem.
6 Quasi] + dicat
PL
Numérotation du verset
Hbr. 5,10
marg.|
Que salus bene potest per eum esse, quia ipse
appellatus
est
a Deo,
qui realiter hoc ostendit, non mentitur,
pontifex iuxta ordinem Melchisedech.
Numérotation du verset
Hbr. 5,11
marg.|
De quo,
id est de qua re, scilicet quomodo secundum ordinem Melchisedech sit sacerdos, et non secundum ordinem Aaron faciendus est
sermo grandis,
id est profundus et subtilis,
et ininterpretabilis,
id est non habilis ad interpretandum,
ad dicendum,
id est ad exponendum vobis: sermo enim de incarnato Filio difficilis ad interpretandum.
marg.|
Vel
interpretabilis,
quia multa sunt in eo sacramenta exponenda de persone, scilicet dignitate et eternitate, et de ritus, et etiam tribus mutatione, et de sacrificii eius et testamenti excellentia et novitate, et de legis atque sacrificiorum {192.438} illius temporis reprobatione, et de aliis multis, de quibus, ut dictum est nobis, grandis est sermo et ininterpretabilis ad dicendum, id est non habilis ad interpretandum vobis. Non ideo hoc dico quin ego hoc possim interpretari, sed
quoniam
vos
facti estis imbecilles,
id est debiles sensu
ad audiendum,
id est intelligendum profunda mysteria.
marg.|
Vel ita continua, iam dico grandis, quoniam vos imbecilles facti estis ad audiendum, id est ad intelligendum.
Etenim.
Interserit hic increpationem de infirmitate eorum, ut alta de Christo laborent intelligere. quasi7: Vere imbecilles facti estis.
7 Quasi] + dicat
PL
Numérotation du verset
Hbr. 5,12
marg.|
Etenim,
id est quia,
cum deberetis esse magistri
aliorum
propter tempus,
quia prius vobis annuntiatum est de Christo, et quia {192.438} exercitati estis in lege et prophetis ab antiquo,
indigetis rursus,
scilicet ut a principio catechizationis vestre,
ut vos doceamini,
sicut pueri quibus prima elementa litterarum dantur ad legendum,
que sunt elementa exordii sermonum Dei.
Exordium sermonum Dei est simplex doctrina, id est symbolum fidei elementa eius sunt materia quam continet, ut nativitas, passio.
Et facti estis,
id est ad hoc redacti,
quibus opus sit lacte,
ad similitudinem infantium, id est humili sermone,
non
etiam
solido cibo,
qui consumat cor, id est doctrina que deest arcanis Dei.
Numérotation du verset
Hbr. 5,13
marg.|
Omnis enim.
quasi8: Ideo non est vobis opus solido cibo, quia estis participes lactis, id est {192.439} simplicis doctrine:
Omnis enim qui est particeps lactis,
quod estis vos, id est cuius pars est lac, id est qui lacte nutritur,
expers est sermonis iustitie,
id est illius qui iustis et perfectis convenit. Et hoc ideo,
enim,
id est quia,
parvulus est,
ut vos in fide tenelli estis, et est apta comparatio. Ut enim parvulus non discernit cibos, et perit sumendo noxio, sic indoctus qui nec etiam minorum nedum maiorum valet apprehendere rationem, qui enim non capit,
Verbum caro factum est,
quomodo capiet,
in principio erat Verbum?
Mente adhuc parvulis et lacte nutriendis percipere talia non valentibus, omnis de hac re sermo quo agitur, ut non solum credatur, verum etiam intelligatur, sciatur quod dicitur, onerosus est. Facilius illos premit quam {192.439} pascit. Ex quo fit ut spirituales ista carnalibus non omnino taceant, propter Catholicam fidem, que omnibus est predicanda. Nec tamen sic differant, ut valentes eam perducere ad intelligentiam non capacem, facilius fastidiri faciant in veritate sermonem quam in sermone percipi veritatem.
8 Quasi] + dicat
PL
Numérotation du verset
Hbr. 5,14
marg.|
Perfectorum.
quasi9: Parvulus est particeps lactis, sed
perfectorum
sensu et opere est
solidus cibus.
De quo alibi ait:
Sapientiam loquimur inter perfectos
(1Cor. 2). Quos autem perfectos hic intelligi velit, declarat subdens, scilicet
eorum qui habent sensus,
id est intellectus, non modo naturaliter acutos, sed etiam
exercitatos pro consuetudine,
id est quia consueti sunt studio et lectione Scripturarum {192.439} exercitatos
ad discretionem boni ac mali
inter se. Vel boni a minus bono, et mali a minus malo. Ecce hic ostendit quid sit solidus cibus, id est separare bonum a malo; quod perfectorum est, qui habent sensus exercitatos. Qui autem invalida et inexercitata mente hoc non possunt perfecto nisi fidei quodam lacte teneantur, ut et invisibilia que non vident et intelligibilia que nondum intelligunt, credant, facile ad vanas et sacrilegas fabulas promissione scientie seducuntur, ut etiam bonum et malum non nisi corporalibus imaginibus cogitent, et ipsum Deum non nisi corpus aliquod esse existiment, et malum nisi substantiam putare non possint, cum sit potius ab immutabili substantia mutabilium substantiarum quidam defectus, quas fecit ex nihilo {192.439} 243 ipsa immutabilis et summa substantia que est Deus. Quod profecto quisquis non solum credit, verum etiam exercitatis in exterioribus animi sensibus intelligit, percipit, novit. Non est iam metuendum ne seducatur ab eis qui malum putando esse substantiam quam non fecit Deus, mutabilem substantiam faciunt ipsum Deum, sicut Manichei, vel si que alie pestes ita decipiunt.
9 Quasi] + dicat
PL
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Hbr. Capitulum 5 ), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 05/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=73&chapitre=73_5)
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Hbr. Capitulum 5 ), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 05/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=73&chapitre=73_5)
Notes :