Nicolaus de Lyra

Capitulum 10

Numérotation du verset 4Rg. 10,1 

Erant autem Achab septuaginta filii in Samaria. Scripsit ergo Iehu litteras et misit in Samariam ad optimates civitatis, et ad maiores natu et ad nutricios Achab dicens :
Numérotation du verset 4Rg. 10,2 

Statim ut acceperitis litteras has, qui habetis filios domini vestri, et currus et equos et civitates firmas et arma,
Numérotation du verset 4Rg. 10,3 

eligite meliorem et eum qui vobis placuerit de filiis domini vestri, et ponite eum super solium patris sui, et pugnate pro domo domini vestri.
Numérotation du verset 4Rg. 10,4 

Timuerunt illi vehementer et dixerunt : Ecce duo reges non potuerunt stare coram eo, et quomodo nos valebimus resistere ?
Numérotation du verset 4Rg. 10,5 

Miserunt ergo prepositus domus et prefecti1 civitatis et maiores natu et nutricii ad Iehu dicentes : Servi tui sumus, quecumque iusseris faciemus, nec constituemus regem. quodcumque tibi placuerit2
1 prefecti] prefectus Weber |
2 quodcumque tibi placuerit] q. t. placet Weber , quecumque tibi placent Clementina |
fac.
Numérotation du verset 4Rg. 10,6 

Rescripsit autem eis litteras secundo dicens : Si mei estis et obeditis mihi, tollite capita filiorum domini vestri, et venite ad me hac eadem hora cras in Iezrael. Porro filii regis septuaginta viri apud optimates civitatis nutriebantur.
Numérotation du verset 4Rg. 10,7 

Cumque venissent littere ad eos, tulerunt filios regis et occiderunt septuaginta viros, et posuerunt capita eorum in cofinis, et miserunt ad eum in Iezrael.
Numérotation du verset 4Rg. 10,8 

Venit autem nuntius et indicavit ei dicens : Attulerunt capita filiorum regis. Qui respondit : Ponite ea duos acervos iuxta introitum porte usque mane.
Numérotation du verset 4Rg. 10,9 

Cumque diluxisset egressus est et stans dixit ad omnem populum : Iusti estis. Si ego coniuravi contra dominum meum et interfeci eum quis percussit omnes hos ?
Numérotation du verset 4Rg. 10,10 

Videte ergo nunc quoniam non cecidit de sermonibus Domini in terram quos locutus est Dominus super domum Achab et Dominus fecit quod locutus est in manu servi sui Elie.
Numérotation du verset 4Rg. 10,11 

Percussit igitur Iehu omnes qui reliqui erant de domo Achab in Iezrael et universos optimates eius et notos et sacerdotes donec non remanerent ex eo reliquie.
Numérotation du verset 4Rg. 10,12 

Et surrexit et venit in Samariam. Cumque venisset ad Camaram pastorum in via,
Numérotation du verset 4Rg. 10,13 

invenit fratres Ochozie3 regis Iuda. Dixitque ad eos : Quinam estis vos ? At illi responderunt : Fratres Ochozie4 sumus et descendimus ad salutandos filios regis et filios regine.
3 Ochozie] Ahazie Weber |
4 Ochozie] Ahazie Weber |
Numérotation du verset 4Rg. 10,14 

Qui ait : Comprehendite eos vivos. Quos cum comprehendissent vivos, iugulaverunt eos in cisterna iuxta Camaram quadraginta duos viros, et non reliquit ex eis quemquam.
Numérotation du verset 4Rg. 10,15 

Cumque abisset inde, invenit Ionadab filium Rechab in occursum sibi et benedixit ei. Et ait ad eum : Numquid est cor tuum rectum sicut cor meum cum corde tuo ? Et ait Ionadab : Est. Si est, inquit, da manum tuam. Qui dedit ei5 manum suam. At ille levavit eum ad se in currum6.
5 ei] om. Weber |
6 currum] curru Weber |
Numérotation du verset 4Rg. 10,16 

Dixitque ad eum : Veni mecum et vide zelum meum pro Domino. Et impositum curru7 suo
7 curru] currui Weber
Numérotation du verset 4Rg. 10,17 

duxit in Samariam, et percussit omnes qui reliqui fuerant de Achab in Samaria usque ad unum, iuxta verbum Domini quod locutus est per Eliam.
Numérotation du verset 4Rg. 10,18 

Congregavit ergo Iehu omnem populum et dixit ad eum8 : Achab coluit Baal parum, ego autem colam eum amplius.
8 eum] eos Weber
Numérotation du verset 4Rg. 10,19 

Nunc igitur omnes prophetas Baal et universos servos eius et cunctos sacerdotes ipsius vocate ad me. Nullus sit qui non veniat. Sacrificium enim grande est mihi Baal. Quicumque defuerit non vivet. Porro Iehu faciebat hoc insidiose ut disperderet cultores Baal.
Numérotation du verset 4Rg. 10,20 

Dixit : Sanctificate diem sollemnem Baal. Vocavitque
Numérotation du verset 4Rg. 10,21 

et misit in universos terminos Israel. Et venerunt cuncti servi Baal. Non fuit residuus ne unus quidem qui non veniret. Et ingressi sunt templum Baal, et repleta est domus Baal a summo usque ad summum.
Numérotation du verset 4Rg. 10,22 

Dixitque his qui erant
super vestes : Proferte vestimenta universis servis Baal. Et protulerunt eis vestes.
Numérotation du verset 4Rg. 10,23 

Ingressusque Iehu et Ionadab filius Rechab templum Baal, ait9 cultoribus Baal : Perquirite et videte ne quis forte vobiscum sit de servis Domini, sed ut sint servi Baal soli10.
9 ait] et praem. Weber |
10 servi Baal-soli] inv. Weber |
Numérotation du verset 4Rg. 10,24 

Ingressi sunt igitur ut facerent victimas et holocausta. Iehu autem preparaverat sibi foris octoginta viros et dixerat eis : Quicumque fugerit de hominibus his quos ego adduxero in manus vestras, anima eius erit pro anima illius.
Numérotation du verset 4Rg. 10,25 

Factum est ergo cum completum esset holocaustum, precepit Iehu militibus et ducibus suis : Ingredimini et percutite eos nullus evadat. Percusseruntque eos in11 ore gladii et proiecerunt milites et duces, et ierunt in civitatem templi Baal.
11 in] om. Weber
Numérotation du verset 4Rg. 10,26 

Et protulerunt statuam de fano Baal et combusserunt
Numérotation du verset 4Rg. 10,27 

et comminuerunt eam. Destruxerunt quoque edem Baal, et fecerunt pro ea latrinas usque in12 diem hanc.
12 in] ad Weber
Numérotation du verset 4Rg. 10,28 

Delevit itaque Iehu Baal de Israel.
Numérotation du verset 4Rg. 10,29 

Verumtamen a peccatis Ieroboam filii Nabath qui peccare fecit13 Israel non recessit, nec dereliquit vitulos aureos qui erant in Bethel et in Dan.
13 fecit] fecerat Weber
Numérotation du verset 4Rg. 10,30 

Dixit autem Dominus ad Iehu : Quia studiose fecisti,
quod rectum erat et placebat in oculis meis. Et omnia que erant in corde meo fecisti contra domum Achab filii tui usque ad quartam generationem sedebunt super thronum Israel.
Numérotation du verset 4Rg. 10,31 

Porro Iehu non custodivit ut ambularet in lege Domini Dei Israel in toto corde suo. Non enim recessit a peccatis Ieroboam qui peccare fecerat Israel.
Numérotation du verset 4Rg. 10,32 

In diebus illis cepit Dominus tedere super Israel. Percussitque eos Azael in universis finibus Israel,
Numérotation du verset 4Rg. 10,33 

a Iordane contra orientalem plagam omnem terram Galaad, et Gad, et Ruben, et Manasse, ab Aroer que est super torrentem Arnon et Galaad et Basan.
Numérotation du verset 4Rg. 10,34 

Reliqua autem verborum Iehu et universa que fecit et fortitudo eius nonne hec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israel ?
Numérotation du verset 4Rg. 10,35 

Et dormivit Iehu cum patribus suis, sepelieruntque eum in Samaria, et regnavit Ioachin14 filius eius pro eo.
14 Ioachin Rusch (hapax) ] Ioachaz Weber
Numérotation du verset 4Rg. 10,36 

Dies autem quos regnavit Iehu super Israel viginti et octo anni sunt in Samaria.

Capitulum 10

Numérotation du verset 4Rg. 10,ad litteram 
marg.| marg.| {915} Erant autem. descripta occisione principalium personarum, hic consequenter describitur occisio secundariorum, et primo filiorum Ioram , secundo fratrum Ochozie, ibi ; Cumque venisset. tertio sacerdotum Baal, ibi : Congregavit ergo. quarto subditur remuneratio operum , ibi : Dixit autem. Circa primum dicitur .
marg.| .1.  Erant, etc id est nepotes, ut dicunt aliqui, quia erant filii Ioram filii Achab, et hoc modo Laban vocavit nepotes filios suos scilicet filios et filias Iacob, Genes. 31. Alii vero dicunt, quod erant filii Achab et fratres Ioram ipso iuniores.
marg.| .2. Et ad id est filiorum Achab.
marg.| .3. Qui. Dicunt aliqui et probabiliter, quod ironice loquebatur , quia sicut patet ex supra dictis Ioram iverat in Ramoth Galaad cum exercitu : et Ochozias rex Iuda cum eo ; et ideo non est verisimile, quin equi et currus et cetera, que pertinent ad bellum illuc ducta fuissent, saltem quantum ad maiorem partem et meliorem , et omnia ista habebat Iehu : et per talem modum loquendi insinuabat, quod non possent sibi resistere. Cetera patent usque ibi :
marg.| .4. Quis percussit quasi d<icat> nec ego precipiendo nec vos exequendo sumus culpabiles ; sed magis iusti et laudabiles : quia de voluntate et mandato Domini factum {916} est, sicut fuit per Eliam predictum  : et mihi iniunctum per eius discipulum , ut dictum est cap. prece .
marg.| .5.  Percussit id est de eius genere.
marg.| .6.  Et notos. qui suspecti erant ne faverent sibi et sue progeniei.
marg.| .7.  Et sacerdotes. hoc dicitur hic per anticipationem , quia postea sacerdotes Baal interfecit. ut habetur infra eod. ca.
marg.| .8.  Cumque. Hic consequenter describitur occisio amicorum Ioram scilicet fratrum Ochozie, cuius mater erat soror Ioram filii Achab et hoc est quod dicitur ; Cumque. locus erat ubi conveniebant pastores ad comedendum et dormiendum prope viam .
marg.| .9. In venit. i, propinquos quia erant nepotes sui, ut habetur 2. Par. 22. qui veniebant in Samariam nescientes mortem Ioram et Ochozie : et quia regnum Iuda unde et veniebant erat in parte australi respectu Samarie, et Iezrahel ubi Ioram fuerat occisus erat in parte aquilonari : et factum erat recens , ita quod non erat adhuc longe divulgatum . Cetera patent usque ibi :
marg.| .10. In venit. Iste enim cum suis vivebant valde religiose, non habentes agros vel vineas, nec bibentes vinum, in tabernaculis pro domibus habitantes, ut habetur Iere. 35 et ideo quia erat zelator divini honoris, suit coniunctus per amicitiam cum Iehu, qui idololatras et idololatriam pro viribus destruxerat.
prol.| {917 }
Numérotation du verset 4Rg. 10,ad litteram 
marg.| .1. Congregavit. Hic consequenter describitur occisio sacerdotum Baal, et quia occiso Ioram multi de eis fugerant et se absconderant, eos congregavit Iehu sub simulatione, quod vellet Baal magnifice colere, et eius sacerdotes honorare, et patet littera usque ibi :
marg.| .2. Proferte. ut per hoc certius cognoscerentur, qui essent interficiendi. Cetera patent usque ibi :
marg.| .3. Et fecerunt. In detestationem idololatrie, et ut locus ille deserviret communitati in hac necessitate.
marg.| .4. Verumtamen. quia cultum vitulorum sustinuit et exercuit, ne regnum suum ad domum David reverteretur, secundum quod habetur supr. 3. lib. c. 12.
prol.| {918}
marg.| .5. Dixit autem. Hic consequenter ponitur remuneratio operum, et primo quantum ad bona, cum dicitur : Dixit autem. per Ionam prophetam, secundum quod dicit Rabbi Salomon quod ipsum unxerat regem ad exterminandam domum Achab, sicut dictum fuit in princ. 9. cap.
marg.| .6. Filii tui. sicut de domo Achab fuerunt quatuor reges in regno Israel sibi succedentes, s. Amri, Achab, Ochozias, et Ioram , ut patet ex supradictis, secundo ponitur remuneratio quantum ad mala, cum dicitur.
marg.| .7. In diebus id est abominari facta eorum, quia iamdiu duraverat cultus vitulorum, et cum hoc multa alia mala pullulabant, et ideo illud regnum permissum est affligi multipliciter per Hazael regem Syrie. Et patet littera.
Numérotation du verset 4Rg. 10,moraliter 
marg.| marg.| {915} .1. Erant autem. Moralis expositio de interfectione istorum filiorum posita est capitulo precedenti.
marg.| .10. Cumque abiisset. Per istum Ionadab filium Rechab, qui docuit filios suos valde religiose vivere, s. sine cultura agrorum et vinearum et sine potu vini et in tabernaculis habitare, qui transferunt {916}de loco ad locum ut habetur Iere. 35. signantur patres religiosorum pauperum et eorum filii : qui non habent immobilia bona nec victum delicatum, nec mansionem stabilem : sed secundum mandatum superiorum suorum se transferunt de loco ad locum : et per hec ostendunt se esse peregrinos et advenas in hoc mundo. Per hoc igitur, quod Iehu rex quesivit amicitiam ipsius Ionadab, dicens
Numérotation du verset 4Rg. 10,moraliter 
marg.| marg.| { 917 }† Numquid. figuratum fuit, quod reges catholici et potentes divini cultus zelatores et idololatrie atque vitiorum aliorum destructores, qui per Iehu significantur, forent quesituri familiaritatem et amicitiam pauperum religiosorum, et etiam cohabitationem : ideo subditur :
marg.| † Da manum tuam. Per hoc autem quod subditur :
marg.| † Qui. ostenditur quod dicti religiosi non debent hec renuere, quando vident, quod ibi proficere possunt in reprehensione malorum et promotione bonorum quod significatur per hoc, {918}quod subditur :
marg.| † Dixitque. non dixit veni mecum ad videndum venationem vel aucupium, hastiludium aut torneamentum : sicut faciunt aliqui clerici etiam in sacris ordinibus, aut etiam in gradu maiori constituti : qui principes associant in talibus, que non decent statum suum.
marg.| .1. Achab coluit. De hoc autem mendacio Iehu non fuit commendabilis, nec figura virtutis : sed de ferventi zelo quem habuit ad destruendum cultum Baal. Et in hoc dedit exemplum principibus Christianis, ut sint diligentes et soliciti de destructione heresum, malarum artium et consimilium in regnis suis.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (4Rg. 10), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 14/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=15&chapitre=15_10)
Signaler un complément d'information

Notes :