Nicolaus de Lyra

Capitulum 10

Numérotation du verset 1Esr. 10,1 

Sic ergo orante Esdra, et implorante Deum1 et flente, et iacente ante templum Domini2, collectus est ad eum de Israel cetus grandis nimis virorum et mulierum puerorumque, et flevit populus multo fletu.
1 Deum] eo Weber |
2 Domini] Dei Weber |
Numérotation du verset 1Esr. 10,2 

Et respondit Sechenias3 filius Ieiel de filiis Elam,
3 Sechenias] Sechenia Weber
et dixit Esdre : Nos prevaricati sumus in Deum nostrum et duximus uxores alienigenas de populis terre et nunc si est penitentia Israel super hoc,
Numérotation du verset 1Esr. 10,3 

percutiamus fedus cum Domino4 Deo nostro ut proiciamus universas uxores et eos qui de his nati sunt iuxta voluntatem Domini et eorum qui tenent5 preceptum Dei nostri secundum legem fiat.
4 Domino] om. Weber |
5 tenent] timent Weber |
Numérotation du verset 1Esr. 10,4 

Surge, tuum est discernere6 nosque erimus tecum confortare et fac.
6 discernere] decernere Weber
Numérotation du verset 1Esr. 10,5 

Surrexit ergo Esdras et adiuravit principes sacerdotum levitarum et omnem Israel ut facerent secundum verbum hoc et iuraverunt.
Numérotation du verset 1Esr. 10,6 

Et surrexit Esdras ante domum Dei et abiit ad cubiculum Ioannan filii Eliasib,
et ingressus est illuc, panem non comedit, et aquam non bibit, lugebat enim transgressionem7 eorum qui venerant de captivitate8.
7 transgressionem] in transgressione Weber |
8 venerant - de captivitate] inv. Weber |
Numérotation du verset 1Esr. 10,7 

Et missa est vox in Iuda et in Hierusalem omnibus filiis transmigrationis ut congregarentur in Hierusalem,
Numérotation du verset 1Esr. 10,8 

et omnis qui non venerit in tribus diebus iuxta consilium principum et seniorum, auferetur universa substantia eius et ipse abicietur de cetu transmigrationis.
Numérotation du verset 1Esr. 10,9 

Convenerunt igitur omnes viri Iuda et Beniamin in Hierusalem  tribus diebus : et9 ipse est mensis nonus,
9 et] om. Weber
vicesima10 die mensis et sedit omnis populus in platea domus Dei trementes pro peccato et pluviis.
10 vicesima] vicesimo Weber
Numérotation du verset 1Esr. 10,10 

Et surrexit Esdras sacerdos et dixit ad eos : Vos transgressi estis et duxistis uxores alienigenas ut adderetis super delictum Israel.
Numérotation du verset 1Esr. 10,11 

Et nunc date confessionem Domino Deo patrum vestrorum et facite placitum eius et separamini a populis terre et ab uxoribus alienigenis.
Numérotation du verset 1Esr. 10,12 

Et respondit universa multitudo dixitque voce magna : Iuxta verbum tuum ad nos sic fiat.
Numérotation du verset 1Esr. 10,13 

Verumtamen quia populus multus est et tempus pluvie et non sustinemus stare foris et opus non est diei unius vel duorum, vehementer quippe peccavimus in sermone isto,
Numérotation du verset 1Esr. 10,14 

constituantur principes in universa multitudine et omnes in civitatibus nostris qui duxerunt uxores alienigenas veniant in temporibus statutis et cum his seniores per civitatem in11 civitatem, et iudices eius donec avertatur ira Dei nostri a nobis super peccato hoc.
11 in] et Weber
Numérotation du verset 1Esr. 10,15 

Igitur Ionathan filius Asael, et Iaazia filius Thecue, steterunt super hoc, et Mesollam et Sebechai12 levites adiuverunt eos :
12 Sebechai] Sebethai Weber
Numérotation du verset 1Esr. 10,16 

feceruntque sic filii transmigrationis. Et abierunt Esdras sacerdos et viri principes familiarum in domos13 patrum suorum et omnes per nomina sua et sederunt in die primo mensis decimi ut quererent rem.
13 domos] domum Weber
Numérotation du verset 1Esr. 10,17 

Et consummati sunt omnes viri qui duxerunt14 uxores alienigenas usque ad diem primam mensis primi.
14 duxerunt] duxerant Weber
Numérotation du verset 1Esr. 10,18 

Et inventi sunt de filiis sacerdotum
qui duxerant uxores alienigenas. De filiis Iosue filii Iosedech et fratres eius Maasia et Eliezer et Iarib et Godolia.
Numérotation du verset 1Esr. 10,19 

Et dederunt manus suas ut eicerent uxores suas et pro delicto suo arietem de ovibus offerrent.
Numérotation du verset 1Esr. 10,20 

Et de filiis Emmer : Annani15 et Zebedia.
15 Annani] Anani Weber
Numérotation du verset 1Esr. 10,21 

Et de filiis Serim16 : Masia et Elia et Semeia et Ieiel et Ozias.
16 Serim] Erim Weber
Numérotation du verset 1Esr. 10,22 

Et de filiis Phessur : Helioenai, Maasia, Ismael, Nathanael, Iosabeth17 et Helesa18.
17 Iosabeth] Iozabeth Weber |
18 Helesa] Elasa Weber |
Numérotation du verset 1Esr. 10,23 

Et de filiis Levitarum : Iosabeth19 et Semei et Celaia, ipse est Calithaphathaia20, Iuda et Eliezer.
19 Iosabeth Rusch ] Iozabeth Weber |
20 Calithaphathaia] Calita Phataia Clementina etc. Weber |
Numérotation du verset 1Esr. 10,24 

Et de cantoribus : Eliasub. Et de ianitoribus : Sellum et Thelem21 et Uri.
21 Thelem] Telem Weber
Numérotation du verset 1Esr. 10,25 

Et ex Israel de filiis Pharos : Remeia22 et Ezia et Melhia23 et Miamin et Eliezer et Melchia et Banea.
22 Remeia] Remia Weber |
23 Melhia Rusch ] Melchia Clementina Weber |
Numérotation du verset 1Esr. 10,26 

Et de filiis Elam : Mathania, Zacharias et Iehiel24 et Abdi et Rimoth25 et Elia.
24 Iehiel] Hiehil Weber |
25 Rimoth ΩJ Rusch etc.] Irimoth Weber |
Numérotation du verset 1Esr. 10,27 

Et de filiis Zethua : Helioenai, Eliasib, Nathania26, et Ierimuth27 et Zabeth et Aziza.
26 Nathania ΩS Rusch etc.] Natthania ΩJ, Mathania Weber |
27 Ierimuth] –moth Θ |
Numérotation du verset 1Esr. 10,28 

Et de filiis : Bebai, Ioannan, Anania, Zabbai, Athalai.
Numérotation du verset 1Esr. 10,29 

Et de filiis Beni28 : Mosolla29, et Melluc et Adaia, Iasub et Saal et Ramoth.
28 Beni ΩJ Rusch etc.] Bani Weber |
29 Mosolla Rusch ] Mossolam ΩM, Mosollam Weber |
Numérotation du verset 1Esr. 10,30 

Et de filiis Phetmoab : Edna et Chalaal30, Banaias, Maasias, Mathanias, Beseleel et Bennui et Manasse.
30 Chalaal Rusch ] Chalal Weber
Numérotation du verset 1Esr. 10,31 

Et de filiis Erem : Eliezer, Iesue, Melchias, Semeias, Simeon,
Numérotation du verset 1Esr. 10,32 

Beniamin, Maloch, Samarias.
Numérotation du verset 1Esr. 10,33 

De filiis Asom : Mathanai, Mathet31, Azabeth32, Elpheleth33, Iermai, Manasse, Semei.
31 Mathet Rusch ] Matthetha Weber |
32 Azabeth Rusch ] Zabed Weber |
33 Elpheleth Rusch ] Elipheleth Weber |
Numérotation du verset 1Esr. 10,34 

De filiis Bani : Maaddi, Amram et Huel34,
34 Huel Φ Rusch ] Uhel Θ, Hurel ΩSM, Uel Clementina , Huhel Weber
Numérotation du verset 1Esr. 10,35 

Baneas et Badaias, Cheliau35,
35 Cheliau Clementina Rusch ] Cheiliau Weber
Numérotation du verset 1Esr. 10,36 

Bannia36, Marimuth et Eliasib,
36 Bannia ΩJ Rusch etc.] Vannia Weber
Numérotation du verset 1Esr. 10,37 

Mathanias Mathanai et Iazi37
37 Iazi Rusch (hapax)] Iasi Weber
Numérotation du verset 1Esr. 10,38 

et Bani et Bennui38, Semei,
38 Bennui Weber ] Benui Rusch , + et ΩJ
Numérotation du verset 1Esr. 10,39 

et Salmias et Nathan et Adaias,
Numérotation du verset 1Esr. 10,40 

Mechnedabai, Sisai39, Sarai,
39 Sisai] Sysai Rusch
Numérotation du verset 1Esr. 10,41 

Ezrel et Selemau, Semeria,
Numérotation du verset 1Esr. 10,42 

Sellum, Amaria, Ioseph.
Numérotation du verset 1Esr. 10,43 

De filiis Nebui40 : Ahiel41, Mathathias, Zabeth42, Zabina, Ieddu et Ioel, Banai43.
40 Nebui ΩS Rusch ] Nebu Weber |
41 Ahiel Rusch ] Haiel ΩS, Iaiel Weber |
42 Zabeth Rusch ] Zabed Weber |
43 Banai] Banaia Weber |
Numérotation du verset 1Esr. 10,44 

Omnes hi acceperant44 uxores alienigenas et fuerunt ex eis mulieres que pepererant filios.
44 acceperant Ω Clementina Rusch ] acceperunt Weber

Capitulum 10

Numérotation du verset 1Esr. 10,ad litteram 
marg.| Sic ergo orante Esdra. Hic consequenter describitur predicte transgressionis correctio. Circa quam primo ponitur maiorum confessio, secundo populi citatio, ibi : Et missa est vox. tertio correctionis inchoatio, ibi : Et surrexit Esdras. quarto consummatio, ibi ; Et consummati sunt. Circa primum dicitur.
marg.| .1. Sic ergo orante Esdra scilicet humiliter, devote, et perseveranter.
marg.| .2. Collectus est ad eum de Israel cetus grandis. Esdre compatiens .
marg.| .3. Et flevit populus fletu multo. Non solum ex compassione, sed etiam pro peccati sui cognitione, et contritione.
marg.| .4. Et respondit Sechenias. Qui erat de principalioribus populi.
marg.| .5. Et dixit Esdre. Nomine suo, et aliorum principalium.
marg.| .6. Nos prevaricati sumus. Accipiendo uxores alienigenas, que mentes etiam sapientum emolliunt, et enervant, et tandem ad idololatriam inclinant, sicut patet in Salomone.
marg.| .7. Et nunc si est penitentia in Israel super hoc id est quia {1336} penitentia est.
marg.| .8. Percutiamus fedus cum Domino. stabile, et absque retractatione.
marg.| .9. Ut proiiciamus universas etc. Ut Dei preceptum impleamus, et occasionem mali a nobis prescindamus.
marg.| .10. Surge. Ad hoc exequendum.
marg.| .11. Tuum est discernere. Quia habes scientiam legis divine.
marg.| .12. Nosque erimus tecum. Quod decreveris exequendo. Cetera patent usque ibi :
marg.| .13. Panem non comedit, etc id est nullum cibum, et potum accepit, quia nomine panis, et aque intelligitur omnis cibus, et potus in sacra scriptura, ut frequenter dictum est.
marg.| .14. Et missa est. Hic consequenter ponitur populi citatio, cum dicitur : Et missa est vox id est communis citatio.
marg.| .15. Et omnis qui non venerit in tribus. In hoc ponitur contra contumaces pene determinatio, cum subditur :
marg.| .16. Auferetur universa substantia eius id est bona exteriora.
marg.| .17. Et ipse abiicietur de cetu. Per excommunicationem.
prol.| { 1337 }
Numérotation du verset 1Esr. 10,ad litteram 
marg.| .1. Ipse est mensis nonus. Qui apud Hebreos correspondet partim Novembri, et partim Decembri nostro.
marg.| .2. Et sedit omnis populus. Hoc est in atrio quod erat ante templum .
marg.| .3. Trementes pro peccato. Timentes ne ratione transgressionis predicte veniret super eos divina ultio gravis.
marg.| .4. Et pluviis. Quia tempus istud frigidum est, et pluviosum de communi cursu, et tunc erat plus solito pro peccati sui demerito.
marg.| .5. Et surrexit Esdras. Hic consequenter ponitur transgressionis correctio ad monitionem Esdre dicentis.
marg.| .6. Vos transgressi estis. Hoc est liquidum, et non potest negari.
marg.| .7. Ut adderetis super delictum Israel. Commissum ante captivitatem Babylonicam.
marg.| .8. Et nunc date confessionem. Recognoscendo peccatum verbo, {1338} et facto, et ideo subditur :
marg.| .9. Et separamini a populis terre. Ita quod non habeatis fedus, et consortium cum idololatris.
marg.| .10. Et ab uxoribus alienigenis. Que a Deo vero avertunt, ut predictum est.
marg.| .11. Et respondit universa multitudo : dixitque. Esdre consentiendo, tamen petunt dilationem propter importunitatem temporis, et negotii magnitudinem.
marg.| .12. Constituantur principes, etc id est homines sapientes, iusti, et diligentes , qui vadant de civitate in civitatem , diligenter inquirendo de transgressoribus, et corrigantur per alienigenarum uxorum eiectionem.
marg.| .13. Et sederunt. Ex quo patet, quod in disquirendo istud negotium posuerunt mensem integrum.
marg.| .14. Et inventi sunt. Hic consequenter ponitur descriptio illorum, qui duxerunt.
Numérotation du verset 1Esr. 10,ad litteram 
marg.| marg.| { 1339 } .1. De filiis Iosue filii Iosedec, etc. Iste Iosue erat summus sacerdos, et sic videtur verum, quod dictum est supra videlicet, quod hec transgressio incepit a maioribus populi. Ad hoc autem aptant aliqui illud Zachar. 3. Ostendit mihi dominus Iesum sacerdotem magnum stantem coram angelo id est Esdra, qui erat angelus id est nuntius missus a latere regis ad populi directionem, et Sathan a dextris, quia vera erat accusatio de peccato transgressionis. Et accipitur hic Iesus pro filiis eius, ut patet ex hoc loco, quia pater quodammodo manet in filiis.
marg.| marg.| {1340} .2. Et dederunt manus suas id est iuramento solenni firmaverunt ne posset retractari.
marg.| .3. Ut eiicerent uxores suas, etc scilicet alienigenas.
marg.| .4. Et pro delicto suo arietem, etc. Quia sicut aries est dux gregis ita sacerdotes sunt duces populi communis. Cetera legantur, ut iacet littera. Et licet non dicatur hic, quod eiecerunt pueros cum uxoribus alienigenis, tenendum tamen est, quod sic fuit factum, quia sic promiserat Sechemias nomine suo, et aliorum principalium, ut habetur supr. eo. c. Percutiamus fedus cum Domino Deo nostro ut proiiciamus universas uxores scilicet alieni. et eos, qui de his nati sunt.
Numérotation du verset 1Esr. 10,moraliter 
marg.| marg.| {1335} .1. Sic ergo, etc. In hoc Esdras sacerdos dedit exemplum prelatis, et curatis Ecclesie flendi, et deprecandi Dominum pro subditorum suorum transgressione : nam animas eorum, tanquam mater in Christo debet assidue parturire. Et quoniam ex afflictione boni prelati subditi debent ad veram penitentiam moveri, sequitur : Collectus est ad eum de Israel cetus grandis, etc. Sequitur :
marg.| .3. Et flevit populus fletu multo. Quod autem iste fletus ex vera penitentia processerit, ostenditur per hoc quod dicitur.
marg.| .8. Percutiamus fedus cum Domino Deo nostro, ut proiiciamus scilicet alienigenas.
prol.| {1336} Et eos qui de his nati sunt iuxta. Per uxores alienigenas convenienter intelligi possunt interiores concupiscentie male, et per filios eorum actus exteriores ex ipsis procedentes, que omnia a vere penitentibus, prout possunt, sunt abiicienda.
marg.| Et surrexit, etc. Non enim a terra voluit surgere, donec populus emendationem promisit, et ad hoc per iuramentum se astrinxit, non tamen cessavit Esdras a sua totali afflictione, quia sequitur :
marg.| .13. Panem non comedit, et aquam non bibit. Et in hoc dedit exemplum Ecclesie prelatis, et curatis affligendi se pro subditorum suorum peccatis usque ad perfectionem emendationis.
Numérotation du verset 1Esr. 10,moraliter 
marg.| marg.| { 1337 } .14. Et inventi sunt. In ter transgressores, istos primo nominat duplici de causa. Prima est, quia peccatum eorum gravius erat, eo quod sacerdotes, et eorum filii qui tunc succedebant eis in sacerdotio magis tenebantur scire legem, quam {1338}ceteri Malach. 2.b. Labia sacerdotis custodiunt scientiam, et legem ex eius ore requirent. Secunda est, quia peccatum istorum causa fuit, et occasio aliis peccandi. Unde Gregorius in Pastor. Cum pastor per abrupta graditur, consequens est ut ad precipitium grex sequatur.



Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (1Esr. 10), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=18&chapitre=18_10)

Notes :